Атмосфера ҳавосини муҳофаза қилиш 5 - Ekologiya - Slaydlar

Атмосфера ҳавосини муҳофаза қилиш 5

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

631.5 KB

Ko'chirib olish

Режа: 1. Ҳаво мухитини мухофаза қилиш тадбирлари. 2. Атмосфера ҳавосини автотранспорт чиқиндиларидан мухофаза қилиш. 3. Газсимон ташламаларни тозалаш қурилмалари таснифи.Атмосфера ҳавосини муҳофаза Атмосфера ҳавосини муҳофаза қилишқилиш www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

1. Ҳ аво му ҳ итни мухофаза қ илиш тадбирлари . Саноат корхоналари ва коммунал х ў жаликлари чи қ индилари ҳ исобига шахарлар атрофида турли чи қ инди омборларининг пайдо б ў лиши, ахлатхоналарнинг к ў пайиши атмосфера хавосини ифлосланишдан мухофаза қ илишни та қ озо этади. Мазкур масала гигиена фанининг масаласи б ў либгина қ олмай, балки ижтим ои й ва и қ тисодий масала ҳ амдир. Биро қ бу масала комплекс равишда ҳ ал этилмаса, ечилиши муракка б б ў лган муаммо б ў либ қо лади. Хозирги ва қ тда атмосфера х а восини му ҳ офаза қ илиш ма қ садида уч хил тадбирни амалга ошириш к ў зда тутилади. Булар манти қ и й , техник ва лойи ҳ алашга асосланган тадбирлардир Мазкур тадбирлар ни а в алга ошириш билан а ҳ оли т ypa р жойларидаги атмосфера хавоси бул ғ анишларини рухсат этиладиган микдорини таъминлаш мумкин, қ олаверса, а ҳ олининг санитария- турмуш шароитини хам яхшиласа булади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Атмосферани ифлосланишига қарши кураш бўйича ўтказиладиган мантиқий талбирлар мажмуасига — атмосферани ифлослантирувчи асосий манбалардан бири бўлган автомобиллар учун янги турдаги двигателлар яратиш, уларни тех-нологик тоза ёнилғи турига ўтказиш, атмосфера ҳавосини ифлослантирувчи барча корхоналарни шаҳардан ташқарига жойлаштириш, ишлаб чиқариш корхоналарини бир-бирига яқин жоллаштиришни қатъиян ман этиш ва бошқа шу каби тадбирлар киради. Чунки улардан чи ққ ан ташламалар фот о -кимёвий реакцияга киришиб янада хавфли б ў лган моддаларни хосил б ў лишига олиб келади. Атмосферани автотра нс по рт лар таъсирида ифлосланишини камайтириш учун к ў ч алар текислигини таъминлаш ва автомобиллар ҳ аракат ини «яш и л тул қ инлар» принципи б ў йича ташкил этиш му ҳим а ҳ амият касб э тади. Бу ҳол ўз навбатида ша ҳ ар магистрал йул л ари б ў йлаб машиналар о қи ми ҳ аракати хавфсизлигини таъм и нлайди. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Бутун дунёда автокорхоналар сонини ошиб бориши олимлар ва конструкторларни автомобиллар учун шундай моторлар яратишни тақазо қиладики, улар ишлаган вақтида ҳавога чиқадиган зарарли компонентлар чиқмасин ёки чиқса хам жуда кам михдорда чиқсин. Бу бо р ада си қ илган газдан фойда л аниш му ҳ им а ҳ амиятга эга . Чунк и автомобилда ёнил ғ ини максимал ёнишига эришиш атмосферага ташланадиган зарарли моддаларни бензинга ишловчи автомобиллардагига н и сбатан сезиларли даражада кам чи қа ради. Қуёшли ўлкаларда қуёш батареяларида ишловчи электромобилларни яратиш имкониятлари ҳам мавжуд. Хозирча, машиналарни сўндиргичларидан чиқадиган газларни камайтириш муаммосини автомобиль двигателларини ва ёнилғи таъминот тизимини созлаш орқали ҳал этиш лозим. Дунёнинг купгина мамлакатларида нефтни тўғридан-тўғри хайдаш йули билан тетраэтил қўрғошинсиз бензин ишлаб чиқарилмоқда. Бундай бензин билан ҳаракатланган автомобиллардан хавога чиқадиган заҳарли кўрғошин бирикмалари концентрацияси сезиларли даражада кам бўлади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Атмосфера хавосини автотранспорт чи қ ндиларидан муҳофаза қ илиш. Шахар ҳ авосини иф л ослантирадиган асосий омиллар да н бири — авт от ранспорт воситаларидир. Улар ифлослантирган хавонинг захарлилигини камайтириш ма қ садида ёки хавога чи қ ариб ташланадиган чи қ индиларнинг умумий ми қ дорини ка майтириш учун турли технологик тадбирларни амалга ошириш йули б ил ан исталган ма қ садга эришиш мумкин. Бунинг учун, мотор ц или н дрларида пайдо б ў ладиган захарли газларни нейтрализаторлар ёрдамида тутиб қо лиш, ёнил ғ иларн и т ў ла ёнишини таъминлайдиган моторлар ишлаб ч иқ ариш, шахарларнинг асо сий йуллари ва йулакларини соз б ў лишини таъминлаш, чоррахалар д а тар т иб ў рнатиш, транспорт харакатини ту ғ ри йулга қў йиш ма қ садида шах а р қ урилиши лой ҳ аларини лозим даражада ў згартириш, к ў ча четларига дарах т лар ўтқ азиш, ер ости йулларини лўпа йтириш, айни қ са чоррахаларда автотранспорт т ў планиб қо лиши г а й ў л қў ймаслик к а би гапларни амалга ошириш зарур. Шунингдек, й ў лга я қ ин жойларда бир қа ватли уйл арни олдинги қ аторга, ундан кейин к ў п қ аватли уйлар, уларнинг ортида эса болалар бо ғ чалари ва мактаб бинолари жойлаштирилиши керак. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Энг зарур тадбирлардан бири — автотранспорт чиқиндиларни атмосфера ҳавосига тушишини чеклашдир. Таш қ и му ҳит ни автомобиль транспорт и чи қ индиларидан му ҳ офаза қ илиш Давлат автомобиль инспекдиясига топширилган. Давлат автомо биль инспекцияси ша ҳ ар ва туманлар худудидаги автомобиль транспортини х исобга олади, унинг техник холатини текширади, автомобиль дудбурон и дан чи қ аётган чи қ индилар таркибини текширади. Ис гази н инг ҳ аводаги меъёри давлат тасди қ лаган меъёрдан ошиб кетса, автотранспортларнинг карбюраторлари тузатилиб , созланмагунча мазкур машинани ишлатиш ман этилади. Масалан , автомобил н и биринчи режимда ишлатилса унинг дудбуронидан чи ққ ан ис гази 1,5% дан, иккинчи режимда ишлатилса, 1% дан ошмаслиги керак. Ў рта Осиё, жумладан, Ў збекистоннинг водий регионлари ю қо ри ифлосланиш потенциалига эга б ў лган минта қ аларга кирсада, бу ерда зарарли модлаларнинг тар қ алиш даражаси паст. Шунинг учун унча кучли б ў лмаган шамол ҳа ракати таъсирида ҳ ам зарарли моддалар х а вода тез т ў план ади. Шуни эътиборга олиб, ишлаб чи қ ариш корхоналарини нисбатан баландро қ жойларга қу риш ма қ садга мувофи қ. Санитар меъёрий талабларига мувоф иқ таркибида чанг, зарарли газ ва бу ғ лар б ў лган технологик ва вентиляцион ташламалар тозалан иши лозим. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Саноат корхоналари томонидан хавога чи қа риладиган чанг ёки туманларни тозалаш махсус қ урилмалар ёрдамида амалга оширилади. Масалан, механик чангларни бирламчи тозалаш ишлари чанг сундиргич камераларида, аспирацион чанг тутгичларда, ц иклонлар ва мульт иц иклонлар ёрдамида олиб борилади. Чангларни нисбатан самаралиро қ тозалаш ишлари нам холда ишловчи насадкали скруберлар, к ў лик х о сил қ илувчи аппаратлари , Вентури трубаларида олиб борилади. Толали, ячейкали, донадор материалли, мойл и ва энг кенг тар қ алган енгил фильтрлар, шунингдек, электрофильтрлар газ ва чангларни энг самарали тозалашга м ў лжалланган аппаратлар хисобланади . Буғ ёки газ қў шимчалари к ў ринишидаги токсик моддалар са қ ловчи саноат газсимон чи қ индилари махсус ювувчи камераларда ёки адсорб ц ион тозалагичларда тозаланади ва ё нилғи сифатида ё қ илади. Бу каби зарарли моддаларни зарарсизлантириш учун конденсацион тозалашдан, термик ёки каталитик ёндириш усулларидан фойдаланилади. Қўш имчаларни ёндириш усули чи қ киндилардан фойдаланишнинг иложи б ў лмаганда ёки улардан фойдаланиш ма қ садга мувофи қ эмас, деб топилганда қў лланилади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Газсимон ташламаларни тозалаш қурилмалари таснифи Атмосферани ифлослантирувчи саноат ташламалари таркибида қаттиқ заррачалар ва аэрозоллар билан бирга зарарли газсимон ташламалар хам бўлиши мумкин. Бундай газсимон тащламаларни тозалаш учун абсорбция (буғ ёки суюқ ютувчи моддалар билан нейтраллаш), абсорбция (газларни қаттиқ ғовак юзага юттириш), зарарли газсимон компонентларни зарарсиз бирикмаларга кимёвий йўл билан ўтказиш (оксидлаш ёки қайтариш йўли билан) усуллари қўлланилади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Кўпчилик газ тозалагич аппаратлардан нафақат газларни чанглардан тозалашда фойдаланиш, балки бир вақтнинг ўзида чангларни тутиш, газларни абсорбциялаш ва совутишда ҳам фойдаланиш мумкин. Абсорбция масса алмашиниш жараёнига кириб, унда масса газдан сую қл икка узатилади. Ютувчини танлаш хар қ айси ҳ олат учун абсорбцияланувчи компо нент хусусиятидан келиб чи қи б ани қ ланади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Ю қ орида таъкидлаб ў тилган барча тадбирлар атмосферанинг ифлосланишини камайтиради ёки умман йу қ отади. Хавонинг тозалиги ва ундаги ў згаришларни табиатни мух о фаза қ илиш қў миталари мугахассислари, санитария-эпиде миология хизмати ходимлари ва Cof -ли қ ни са қ лаш вазирлиги вакиллари доимо назорат қ илиб борадилар. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

ТЕКШИРУВ САВОЛЛАРИ: • Атмосфера ва унинг а ҳ амиятини тушунтиринг. • Атмосферанинг тузилиши ва газ таркиби ҳ а қ ида нималарни биласиз? • Атмосферанинг ифлосланиши деганда, нимани тушунасиз? • Антропоген ифлосланиш нима? • Атмосфера ҳ авосини қ андай манбалар ифлослантиради? • Ў збекистонда ҳ аво мухити ҳ олати қ андай? • «Иссик ҳ она эффекти» қан дай ҳ одиса? • «Озон қа вати» ва унинг емирилишини тушунтириб беринг. • «Смог» нима? • «Кислотали ём ғ ирлар»нннг содир б ў лиш сабаблари нима? • Ҳ аво му ҳ итининг ифлосланиши қ андай о қ ибатларга олиб келади? • Атмосферани ифлос л анишдан қ андай му ҳ офаза қ или нади? • Атмосфера ҳавосини муҳофаза қилишнинг технологик тадбирларини тушунтиринг. • Атмосфера ҳавосини автотранспортлар чиқиндиларидан қандай муҳофаза қилинади? • Санитар-ҳимоя минтақаларини ташкил қилишдан мақсад нима?. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Атмосфера ҳавосини заҳарли газлардан тозалаш усуллари

Атмосфера ва уни муҳофаза қилиш. Атмосферанинг таркиби ва тузилиши

Дунё сувлари ва уни муҳофаза қилиш

Бухоро вилояти ва унинг атрофидаги экологик вазият тўғрисида батафсил маълумот

Экологик хавфсизлик ва барқарор ривожланиш