Replikatsiyaning molekulyar asoslari. Rеplikаtsiyaning turlаri. Rеplikаtsiya jаrаyonining o’tishi uchun shаrt bo’lgаn shаrоitlаr - Biotexnologiya - Slaydlar

Replikatsiyaning molekulyar asoslari. Rеplikаtsiyaning turlаri. Rеplikаtsiya jаrаyonining o’tishi uchun shаrt bo’lgаn shаrоitlаr

Yuklangan vaqt:

27.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1149.8330078125 KB

Ko'chirib olish

Replikatsiyaning molekulyar asoslari. Rеplikаtsiyaning turlаri. Rеplikаtsiya jаrаyonining o’tishi uchun shаrt bo’lgаn shаrоitlаr. Polemerazalar oilasi

REJA :  DNKREPLIKATSIYASINING BIR NECHTA VARIANTLARI (XILLARI)  DNK REPLIKATSIYASI UCHUN ZARUR TALABLAR.  NUKLOTIDLARNING SINTEZLANISHI.  XULOSA.

• Dars shiori • Tarixni yaxshi bilgan inson - kelajakka ishonch bilan qaraydi.

DARS BOSQICHLARI .  Kirish.  Aqliy hujum.  Yangi mavzu bayoni.  Xotira mashqi.  So’zlarni jonlantiring.  Mavzuni mustahkamlash..  Uyga vazifa .  Xulosa .

• Aqliy hujum. • Xromatin — • Xromatin terminini kim ,qachon fanga kritgan? • Xromatinning tarkibi. • Gistonli oqsil nima? • Gistonli oqsilning xarakterli xususiyati. • Xromatinning elektron mikroskopda ko’rinishi • Har bir munchoq necha xil gistonli oqsillardan iborat ?

Aqliy hujum • Har bir munchoq donasida nechta giston molekulasi bo’ladi? • Giston molekula xillari. • Nukleosoma nima? • Xromatinning funksiyasi . • Nukleosomalarning kompaktlanish xillari. • Oktomer gistonning hosil bo’lish jarayoni.

REPLIKATSIYA.  DNK har bir hujayrani belgilaydigan genetik materialdir.  Hujayra nusxa ko'chirilguncha va yangi qiz hujayralarga bo'linishidan oldin mitoz yoki mayoz bilan biomolekulyar va organellalarning hujayralar o'rtasida taqsimlanishi kerak.  Yadro ichida joylashgan DNK, har bir yangi hujayraning to'g'ri xromosomalar sonini olishini ta'minlash uchun takrorlash kerak. DNKning takrorlanish jarayoni DNKning replikatsiyasi deb ataladi.  Replikatsiya replikatsiya fermenti va RNK deb ataladigan bir nechta oqsillarni o'z ichiga olgan bir necha qadamlarga to'g'ri keladi. Hayvon hujayralari va o'simlik hujayralari kabi eukaryotik hujayralar ichida DNK replikatsiyasi hujayra siklidagi interfaazning S fazasida sodir bo'ladi. DNKning replikatsiyasi jarayoni organizmlarda hujayra o'sishi, ta'mirlanishi va ko'payishi uchun juda muhimdir.

Replikasiya tenglamasi. • Odamning somatik hujayrasidagi genom o‘z-o‘zidan nusxa olishida 6 mlrd. nukleotid qatori qatnashadi. DNK biosintezining quyidagi ko'rinishida ko‘rsatish mumkin.

REPLIKATOR. • DNK molekulasida avtonomli replikatsiya xususiyatiga ega bolgan qismlar bo’Ib, bu bo'lakni replikon deb ataiadi. Replikon DNKning o‘z-o‘zidan ko'payishi uchun kerakli genlarni tutib,regulyatorlik xususiyatiga ham ega. DNKdagi replikon qismdan replikatsiya boshlansa shu joyni replikator deb ataladi.

DNK replikatsiyasining bir nechta variantlari (xillari.  Konservativ usulda DNK ning ―bola‖ qo`sh spirali ―ona‖ DNK zanjiridan ajralmaydi; ya’ni. Qiz molekulalarning yarmi butunlay yangi materiallardan qurilgan, yarmi esa eski onadan.  Yarim konservativ usulda ―ona‖ DNK zanjiri ajralib, ularning har biridan ―bola‖ DNKning komplementar zanjiri hosil bo`ladi;  Dispersiv usulda ―ona‖ DNK bir necha joyidan uziladi va undan DNK ning yangi zanjirlari hosil bo`ladi.

DNK replikatsiyasining bir nechta variantlari (xillari.

DNK replikatsiyasining bir nechta variantlari (xillari).

YARIM KONSERVATIV USUL. • Qo’sh spiral holatda buralgan DNK molekulasini yoyilgan holatga keltirish va uni denaturatsiya qilish orqali ikkita polinukleotid zanjiriga ajratish replikatsiya namoyon bo’lishining ikkinchi boskichidir. Bunda xelikaza fermenti yordamida DNK ning ikkita polinukleotid zanjiridagi nukleotidlarni boglab turgan vodorod boglari olib tashlanadi. Oqibatda DNK ikkita ayrim-ayrim polinukleotid zanjiriga bir chetdan ajrala boshlaydi. Ikki polinukleotid zanjirlarining har qaysi birining yonida unga parallel komplementar holatda ikkita yangi polinukleotid zanjirlari sintezlanadi. DNK ning bunday holatdagi replikatsiyasini yarim konservativ usul deb ataladi

DNK replikatsiyasi uchun quyidagilar talab qilinadi: • DNK yangi zanjiri uchun struktura materiali sifatida dezoksiribonukleozidtrifosfatlar (dATF, dGTF, dSTF, dTTF) bo`lishi kerak; • DNK qo`sh zanjirini yechilishi; • Tomizg`i mavjudligi; • Yangi DNK polinukleotid zanjirini sintezi va tomizg`i hosil bo`lishida ishtirok etuvchi fermentlar.

Replikasiya jarayonining o’ziga xosligi. • – DNKning replikatsiyasi 5'—>3 'tomoniga matritsa asosida DNK polimeraza fermenti ishtirokida sodir bo'ladi. • DNKning sintezlovchi ferment har soniyada 50 ta nukleotid eukariotlarda, bakteriyalarda esa 500 dezoksinukleotidlami polimerlash xususiyatiga ega. • Hujayralarning bo‘linishida DNK-matritsadan nusxa olish o‘ta aniqlikni talab qiladi. Mazkur jarayonni korreksiya qilish DNKpolimeraza nukleotidlarni komplementarlik tizimi asosida amalga oshiradi. Mobodo, polimerizatsiya jarayonida xatolik yuz bergan bo‘lsa replikatsiya to‘xtatiladi • DNK zanjiriga komplementarlikka mos kelmagan nukleotid ulangan bo‘Isa ferment orqali darhol polimerdan ajratiladi.

Xemotripsin • Inisasiya – boshlanish etapi • Elonagasiya –yzayish etapi • Terminasiya – tugash etapi. Replikasiya etaplari.01 07 01 0E 01 06

Replikasini boshlanish bosqichlari. • 1.DNK zanjiri to’gir’lanishi • 2.DNK zanjiridagi bog’larning yechilishi • Inisasiya bosqichida quydagi fermentlar ishtirok etadi. • A)Topoizomeraza • B)Xelikaza • S)SBB-oqsili • D)praymer –Tomizg’I bu RNK tabiatli

https://www.brianmac.co.uk/nutrit.htm http://agroinfo.com/en/news/russian-government-will-expand- list-products-milk-purchasing-intervention-program/ http://reefkeeping.com/issues/2006-08/cj/index.phpElonagasiya bosqichida ishtirok etuvchi fermentlar @(alfa)- sintez praymer(50-8-10 nukliotiddan iborat RNK) -B(beta)-praymerni parcholovchi ferment Y(gamma)-Mitoxondiral DNKda ishtirok etadi D(delta)-Uzulmagan zanjirni hosil bo’lishida E(epsilon)-uzulgan Okazaki zanjirlarini hosil bo’lishida Ma’ruzachi: Tog’ayeva M.B 2022 yil

Terminasiya bosqichida ichtirok etadigan fermentlar. • B(betta)polemeraza fermenti uzluksiz zanjirdagi qiz DNK bilan ona DNKni o’zaro bog’lash • Ligaza –okazaki bo’laklarni o’zaro tutashtirish

Replikatsiyaning initsiatsiyasida • Replikatsiyaning initsiatsiyasida ribonukleozidtrifosfatlardan tashkil topgan qisqa molekulali RNK-zatravka zarur bo’ lib. bu omilni DNK-praymaza fermenti sintezlaydi. • Praymaza fermenti hujayralardagi har xil RNKlarning sintezida ishtirok etadi. • RNK-praymer sintezlangandan so‘ng, DNK-polimeraza replikatsiyani davom ettiradi. Yangi sintezlangan DNK zanjirining oxiri 5'-tomonida ribonukleotidlarni tutadi. Keyinchalik qisqa praymerlar o‘rnini DNKning segmentlari egallaydi.

Elastaza • Yangi tug'ilgan chaqaloqlarda past darajadagi elastaz 1 miqdori 2 haftalik yoshida kattalar darajasiga etadi. Pankreatik elastaz oshqozon osti bezining yallig'lanishida (pankreatit) qonga ko'p miqdorda kirishi mumkin. • 1-elastazni aniqlashda, ayniqsa, irsiy kasallik bo'lgan mukovistsidozni tashxislashda muhim ahamiyatga ega, bunda tashqi sekretsiya bezlarining chiqarish yo'llarini qoplaydigan hujayralarning tuzilishi va funktsiyasi buziladi, bu o'pka, oshqozon-ichak traktining shikastlanishiga olib keladi. trakti va ovqat hazm qilish jarayonlarining buzilishi (najasdagi pankreatik elastaz miqdori sezilarli darajada kamayishi bilan).

Replikatsiyaning har, bir bosqichi uchun ma’lum fermentlar zarur . • 1.Geraza – DNK matritsani, supperspiralni uzish uchun; • 2. Xelikaza – komplementar azot asoslari orasidagi vodorod bog’larini uzish uchun; • 3. DBO – DNK bog’lovchi oqsil. DNK bilan bog’lanib ajralgan spiralni bir – biriga qo’shilib ketmasligi uchun; 4. Primaza – yshbu ferment ishtirokida 51 oxiri – 3 1 yo’nalishida RNK zatravka sintezlanadi. • 5. DNK polimeraza – I yoki ribonukleaza – H – replikatsiyada RNK zatravkani parchalaydi (gidrolizda qatnashadi); 01 4011 01 4111 21 01 3E11 1E 4811 19 01 3C11 14 17

O'xshashlar

Molekulyar biotexnologiyada foydalaniladigan biotexnologik ob’yektlar

Prokariot va eukariot DNK polemerazaari

Seleksiyaning genetik asoslari

Molekulyar filogenetika. Zamonaviy bioinformatsion dasturlar (ClustalW2, T,Coffee va boshqalar)

Fermentyorlarni biotexnologiyada qo`llash uchun tanlash