Oqsil biosintezi ingibitorlari, dori vositalari, preparatlar va bakterial toksinlar - Biotexnologiya - Slaydlar

Oqsil biosintezi ingibitorlari, dori vositalari, preparatlar va bakterial toksinlar

Yuklangan vaqt:

26.04.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2394.390625 KB

Ko'chirib olish

Oqsil biosintezi ingibitorlari, dori vositalari, preparatlar va bakterial toksinlar

Reja: 1. Tirik moddalarning harakati 2. Oqsil biosintezining ahamiyati 3. Oqsil biosintezi ingibitorlari

Tirik moddalarning harakati Fanda uzoq vaqtlardan beri jumboq masalalardan biri bo`lgan edi. XX asrning 20-25-yillarida oqsil biosintezini aniqlashga urinib ko`rilgan. 1954-yilda Dyu Bino birinchi bo`lib gipofizda hosil bo`ldigan 9 ta aminokislotadan tashkil topgan peptidni sintezlashga muvaffaq bo`lgan. Hozirda biotexnologiya jarayonlarida ko`plab oqsil va oqsil tabiatli moddalar sintezlanmoqda.

Oqsil biosintezining ahamiyati Oqsil sintezi tirik organim hujayralarida kechadugan ikkita asosiy jarayonlar- matritsa prinsipi va komplementar prinsiplar bilan izohlanadi. Oqsil sintezining matritsa prinsipi shundan iboratki hujayradi oqsil sintezi undagi oddiy molekulalar o`rtasida emas, balki harakatdagi alohida tashkiliy molekulalar orasida sodir bo`ladi.

Matritsa prinsipida monomerlarning ketma- ketligi to`g`risida oldindan berilgan informatsiya xisobiga biopolimerlar xosil bo`ladi. Komplementar prinsipiga asosan oqsil sintezidagi kerakli monomer yoki polimer matritsaning zaruriy qismlariga yetkaziladi.

Tirik organizmlar hayoti davomida oqsillar bir necha marta yangilanib turadi. Oqsil biosintezi Aminokisl otalar faolligini oshirish Insiatsiya- polipeptid zanjirini sintezini boshlanishi Elongatsiya - hosil bo`layotgan anjirni uzayishi Terminatsiy a- sintezni tugashi33 08 31 08 3409 13 0C 03 07 3505 25 07 0F09 21 1A 0F25 0A

- Amunokislotalar faolligi oshishi bosqichidagi xarakterli xususiyat ATF aminokislotalariga birikadi. Barcha energiya aminokislotaga o`tadi va ularning faolligi oshadi.

- Translatsiyaning initsiatsiya bosqichi o`z ichiga initsiatsiyani boshlovchi tRNK , mRNK va ribosomalarni oluvchi kompleksni hosil qiladigan jarayondir. Bu jarayonda o`ngga yaqin initsirlovchi omillar qatnashadi.

Elongatsiya- Initsiatsiya bosqichi tugagandan so`ng, ribosomaning maxsus qismida aminokislota bir-biriga ketma-ketvbirika boshlashi bilan davom etadi. Aminokislotalarning o`zlariga mos kelgan tRNK ga birlashuvi rekoginasiya ( mos kelishi) deb ataladi.

Terminatsiya- sintezini tugallanishi bilan amalga oshadi. Odatda bu axborotchini UAA, UAG, UGA terminatsiya kodonlaridan biri amalga oshiradi. Oqsil biosintezida katalizatorlik rolini fermentlar bajaradi. Biosintez fermentlar yordamida amalga oshadi. Fermantlarsiz aminokislotalar RNK ga bog`lanmasligi isbotlangan.

Oqsil sintezi ingibitorlari

Oqsil biosintezining boshqarilishi. Oqsil sintezi ingibitorlari Oqsil sintezining boshqarilish masalasi hozirgi zamon biokimyosi va molekulyar biologiyasining muhim muammolaridan biridir. Tirik hujayralarda har xil oqsil va fermentlar miqdori optimal nisbatda mavjuddir. Bu oqsil biosintezining boshqarilishi natijasida amalga oshiriladi. Tirik organizmlar hujayralari ko‘p miqdorda turli xil oqsillarni sintezlash qobiliyatiga ega. Lekin ular barcha oqsillarni sintezlamaydi. Oqsillar miqdori va ularni turliligi ularni metabolizmda ishtirok etish darajasi bilan bog‘liq .

Oqsil va fermentlar sinteziga asosan steroid gormonlar ta’sir etadi. Ularning ta’siri genom bosqichida bo‘lib, spetsifik RNK va oqsillar sintezi stimulyatsiya qilinadi. Streroid gormonlar nishon hujayralarga kirib, u yerda o‘zlarining retseptor oqsillari bilan birikadilar, natijada retseptorlar o‘z konfiguratsiyasini o‘zgartirib, gormonlar bilan birgalikda yadro membranasi orqali o‘tib, xromatindagi giston bo‘lmagan oqsillar bilan birikma hosil qiladilar. Bunday birikmalar DNKga RNK – polimeraza ta’sir etib, ba’zi RNK, ayniqsa, mRNK, sintez xarakterini o‘zgartirishga olib keladi.

Gormonlar ta’siri ostida asosan RNK sintezi faollanadi, ammo ba’zi vaqtlarda ingibirlanishi mumkin (misol: gidrokortizonning timusdagi ta’siri). Transkripsiya jarayonining boshqarilishi xromatindagi giston va giston bo‘lmagan oqsillar yordamida boshqariladi. Gistonlar ATF hisobiga fosforlanish natijasida o‘zining ingibitorlik xususiyatlarini yo‘qotadilar. DNK bilan bog‘langan giston bo‘lmagan oqsillar RNK sintezini gistonlar bilan ingibirlanishiga qarshilik ko‘rsatadilar. Shunday qilib, transkripsiyani boshqarilishida gistonlar RNK sintezini ingibirlaydilar, giston bo‘lmagan oqsillar esa bunga qarshilik qiladilar.

Translyatsiyadan so‘ng boshqarilish initsiatsiya, elongatsiya va terminatsiya bosqichida bo‘lib, ular har xil oqsil faktorlari va mRNKga, translyatsiya protsessiga ta’sir etuvchi ingibitorlar ta’siri ostida bo‘ladi. Hozirgi vaqtda tibbiyot amaliyotida odam organizmiga ta’sir etmay bakteriyalarda nuklein kislota va oqsil biosintezi jarayonini tormozlovchi ko‘pgina antibiotiklar qo‘llaniladi. Antibiotiklar nuklein kislota va oqsil biosintezining muhim reaksiyalariga ta’sir etadilar.

E`tiboringiz uchun rahmat.

O'xshashlar

Mutatsiya. Oqsil biosintezi

Antikoogulyant ta’sirga ega biopolimerlar substansiyasining tarkibini o’rganish

Fermentlar ingibitorlari. Qaytar va qaytmas ingibirlash

Yangi biotexnologik mahsulotlar va preparatlar bozori

Tabiiy toksikantlar va ifloslantiruvchi moddalar