Hujayra sikli - Biologiya - Slaydlar

Hujayra sikli

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

506.5 KB

Ko'chirib olish

REJA: • Meyoz • Interkinez bosqichlari. • Meyozning biologik ahamiyati. Hujayra sikliHujayra sikli www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Hujayra sikliHujayra sikli Meyoz Jinsiy usulda ko ' payadigan organizmlarda o ' ziga xos bo ' linish usuli mcyoz kuzatiladi . Meyoz so ' zining ma ' nosi kamayish demakdir . Meyoz natijasida dip loid to ' plamga ega bo ' lgan birlamchi jinsiy hujayralardan gaploid to ' plamli jinsiy hujayralar hosil bo ' ladi . Meyoz ketma - ket keladigan ikkita bo ' linish bosqichlari - dan iborat . Har bir meyoz bo ' linish xuddi mitoz singari to ' rt bosqichga : pro - faza , metafaza , anaaza , telofazaga bo ' li - nadi . Ularni farq qilish uchun birinchi bo ' li - nish fazalari oldiga I , ikkinchi bo ' linish fa zalari oldiga II raqami qo ' yiladi (48- rasm ). www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Meyoz ham xuddi mitoz kabi interfazadan boshlanadi . Meyoz bo ' linishi quyida ko ' rsatilganidek , ket - ma - ket keladigan bos - qichlardan iborat bo '- lib , buning natijasida xromosomalar ma ' lum o ' zgarishga uchraydi . Buni sxema tarzida quyidagicha ifodalash mumkin . Interfaza profaza I Interkinez profaza IT metafaza I metafaza II anafaza I anafaza II telofaza I telofaza II www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Meyozning birinchi bo ' linishi bilan ikkinchi bo ' linishi orasidagi holat interkinez deb ataladi . Ko ' pincha interkinez holat sodir bo ' lmay , telofaza I profaza II ga ulanib ketishi ham mumkin . Birinchi bo ' linish fazalarining ichida eng murakkab va uzoq davom etadigan profaza I dir . Profaza I da — xromosomalar spirallasha boshlaydi . Har bir xromosoma ikkita xromatiddan iborat bo ' lib , sentromera yordamida birikkan bo ' ladi . Gomologik xromosomalar o ' zaro yaqinlashadi . Bir xromatidning har bir qismi ikkinchi xromatidga aniq mos tushadi . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Xromosomalar bir - biriga yopishib , yonma - yon joylashadi . Bu hodisa kon ' yugatsiya deyiladi . Keyinchalik bunday xromosomalar o ' rtasida o ' xshash qismlari , genlari bilan almashinadi . Bu hodisa esa krossingover deb ataladi . Profaza oxirida gomologik xromosomalar bir - biridan ajrala boshlaydi . Bu jarayonlar bilan bir vaqtda yadro qobig ' i parchalanib , yadrochalar yo ' qolib ketadi . Metafaza I da — xromosomalaming spirallanish darajasi eng yuqori ko ' rsatkichga ega bo ' ladi . Kon ' yugatsiyalashgan xromosomalar juft - juft holatda ekvator tekisligi bo ' ylab joylashadi . Sentromeraga bo ' linish urchug ' i birikadi . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Anafaza I da — gomologik xromosomalaming elkalari bir - biridan aniq ajraladi . Lekin xromatidlarga ajralmagan holda qutblarga tomon harakatlana boshlaydi . Telofaza I da — xromosomalar soni ikki hissa kamaygan hujayralar hosil bo ' ladi . Qisqa vaqt ichida yadro qobig ' i hosil bo ' ladi . Interkinez davrida DNK reduplikatsiyalanmaydi . Birinchi bo ' linish natijasida hosil bo ' lgan hujayralar bir - biridan ota va ona xromosomalar genlar yig ' indisi jihatidan farq qiladi . Misol uchun odamda barcha hujayralarda , shu jumladan birlamchi jinsiy hujayralarda ham 46 ta xromosoma bo ' ladi . Bulardan 23 tasi ota , 23 tasi ona organizmga taalluqlidir . Meyozning birinchi bo ' linishidan so ' ng spermatosit va ovositlarga 23 tadan xromosoma o ' tadi . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Xromosomalaming tarqalishi anafaza I da turli xil variantlarda amalga oshadi. Misol uchun: ulardan bittasida 3 ta ota organizm xromosomasi va 20 ta ona organizm xromosomasi bo'lishi mumkin, boshqasida 10 ta otalik va 13 ta onalik yoki boshqacha holatlarda xromosomalar tarqalishi mumkin. Bunday holatlar soni juda ko'p bo'ladi. Agar meyoz I bo'linishda xromosomalardagi krossingoverni hisobga olinsa, liar bir hosil bo'lgan jinsiy hujayra genetik jihatdan yagona bo'lib, o'ziga xos takrorlanmay-digan genlar yig'indisiga ega bo'ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Meyozning ikkinchi bo'linishidagi profaza II va metafaza II da xuddi mi-tozdagidek jarayonlar kuzatiladi, mitozdan farqi shundan iboratki, bo'linayotgan hujayra gaploid to'plamga ega bo'ladi. Anafaza II da sentromera bilan birikkan xromatidlar bir-biridan ajraladi, shu vaqtdan boshlab xuddi mitozdagidek xromatidlar mustaqil xromosoma bo'ladi. Telofaza II da xromo-somalari gaploid to'plamga ega bo'lgan ikkita hujayra hosil bo'ladi. Shunday qilib, meyoz natijasida har bir diploid to'plamli boshlang'ich jinsiy hu-jayraning ikki marta ketma-ket bo'linishi oqibatida 4 ta gaploid to'plamli yetuk jinsiy hujayralar gametalar hosil bo'ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Meyozning biologik ahamiyati — meyoz tufayli avlodlar almashinuvi da-vomida xromosomalar sonining doimiyligi o'zgarmaydi. Meyozda gomologik xromosomalarning juda ko'p xilma-xil variantlari amalga oshadi. Meyoz jarayoni-da xromosomalar kon'yugatsiyalashib, o'xshash qismlari bilan al-mashinishi natijasida irsiy axborotning yangi to'plami hosil bo'ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

NAZORAT SAVOLLARI: • Meyoz bilan mitozning qanday farqlari mavjud? • Meyoz bosqichlari va ularda kechadigan jarayonlarni aytib bering. • Meyozning biologik ahamiyati nimadan iborat? • Nima uchun meyoz natijasida hosil bo'ladigan gametalar irsiy jihatdan • xilma-xil bo'ladi? www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Krebs sikli

Hujayra

Hujayra membranasi

Hujayra biologiyasi. Sitologiyaning rivojlanish bosqichlari. Hujayra taʼlimoti. Shvanning hujayra nazariyasi

Hujayraning mitotik va hayot sikli