logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Biologiya
  4. Hujayra

Hujayra

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

311.5 KB
Ko'chirib olish
REJA: 1. Hujayra haqida umumiy ma’lumot. 2. Hujayra orgonoidlari. 3. Prokariot hujayralar. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Hujayra Organik olamni biologiya fani ikkiga bo`lib o`rganadi. Birinchi hayotning hujayrasiz shakllari yani viruslar. Ikkinchi hayotning hujayraviy shakllari. Hayotning hujayraviy shakllari ham o`z navbatida ikkiga bo`linadi. 1)Prokariot hujayralar. 2)Eukariot hujayralar. Hujayra tiriklikning eng kichik birligidir. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Biolagik tuzilish darajasiga ko`ra eng mayday zarracha atom  atomlar molekulani  molekulalar oqsil, yog`, uglevodlarni va shu moddalarning turli hil birikmalarini  oqsil, yog`, uglevodlar va shu moddalarning turli hil birikmalari  organoidalarni  organoidlar hujayrani  hujayra esa to`qimani  to`qima o`z navbatida organni  organlar esa organlar yig`indisini  organlar yig`indisi esa organizmni tashkil etadi. Hujayrani ham huddi bir organizmga taqqoslasak bo`ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Chunki hujayrada o`ziga yarasha (oshqozon, yurak, nerv sistemasi va h.z)lar bor. Yani hujayrada organoidlar bo`lib ular turli kattalikda va shaklda bo`ladi. Har bir organoid ma`lum bir vazifani bajaradi. Hujayralar turli xil kattalikda bo`ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Hujayra organoidlari(qismlari) (1-jadval). Hujayradagi organoidning nomi. Organoid vazifasi. Hujayra qobig`i. Hujayrani himoya qiladi. Moddalarni o`tqazadi. Sezish (retseptorlik) hususiyatini ham bajaradi. Sitoplazma. Hujayraning asosiy massasi bo`lib unda hamma organlar muayyan ushlanib turadi. Endoplazmatik to`r. Asosan ikki xil bo`ladi. Silliq va donador. Silliq endoplazmatik to`rning vazifasi uglevod, yog` va yog`li garmonlarni ishlab chiqarishda ishtirok etadi. Donador endoplazmatik to`r esa oqsillar ishlab chiqarishda ishtirok etadi. Ribasoma Bu organoid oqsil fabrikasi bo`lib hech qanday mexanizm ribasomachalik oqsilni adashmay sintezlash hususiyatiga ega emas. Golji apparati. Asosan hujayraning shikastlangan joyini tuzatish vazifasini amalga oshiradi. Mitaxondriya. Hujayra akumliyatori bo`lib biolagik energiya ATFni ishlab chiqaradi. Plastida (asosan o`simliklar hujayrasi uchun hos). O`simliklarga rang beradi. Fotasintez jarayononi amalga oshiradi. Lizosoma. Hujayra ichidagi oziq moddalarni parchalaydi. Sentriola (asosan hayvon hujayralari uchun hos). Hayvon hujayrasi bo`linayotganda ishtirok etuvchi organoid. Sitosklet. Hujayrani ushlab turuvchi (sklet). Yadro. Eukariot hujayralarning eng muhim organoidi bo`lib, hujayradagi (boshliq) barcha moddalar almashinuvi va oqsil ishlab chiqarishni boshqaradi. Bundan tashqari irsiy axbortlarni saqlaydi va kelgusi avlodga(hujayraga) irsiy axborotni tashiydi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Eng katta hujayra tuyaqush tuxumi(1409 gr) bo`lsa. Eng kichigi tanadagi ayrim hujayralar va bakterialardir (ular mikroskop bilan ko`riladi). Hujayralar bizning qurib turgan (g`isht) desak ham bo`ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Prokariot hujayralar. Prokariot yunonchadan olingan so`z bo`lib (yunoncha pro-oldin, karion- yadro) so`zlaridan olingan. Prokariotlar eng oddiy va qadimiy organizmlardir. Yerda hayotning paydo bo`lishining dastlabki bosqichlarida paydo bo`lgan va hozirgacha saqlanib qolgan. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz Prakariotlarga bakteriyalar, ko`k yashil suv o`tlari, sianbakteriyalar kiradi. Bu hujayralarda hujayra markazi yadro bo`lmaydi bu esa DNK yoki RNK zanjirini hujayra ichida membranaga birikkan bo`ladi. Prokariotlarda ichki organoidlar yahshi rivojlanmaga deyarli bo`lmaydi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz 2)Eukariot hujayralar. Eukariot yunonchadan olingan bo`lib (eu – haqiqiy, yahshi, karion – yadro) so`zlaridan olingan. Bir hujayrali suv o`tlari va sodda hayvonlardan tortib gulli o`simliklar, hayvonlar va insonlargacha eukariot hujayralardan tashkil topgan. Ularda haqiqiy organoidlar va yadro bor. Eukariot hujayralarning katta kichikligi uning vazifasiga bog`liqdir. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz NAZORAT SAVOLLARI : 1. Hujayra orgonoidlarini vazifalari qanday? 2. Mitafondriyaning funksiyasi qanday? 3. Prokariot va eukariot hujayralarning bir- biridan farqi? www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Hujayra membranasi
Hujayra sikli
Hujayra biologiyasi. Sitologiyaning rivojlanish bosqichlari. Hujayra taʼlimoti. Shvanning hujayra nazariyasi
Hujayra yadrosi. Yadrocha
Hujayra muhandisligining texnologik jarayoni