Darvin ta’limotining mohiyati

Darvin ta’limotining mohiyati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2955.953125 KB

Ko'chirib olish

Darvin ta’limotining mohiyati Reja: 1. Darvinning yirik asarlari 2. Sun’iy tanlash 3. Ongsiz tanlash. 4. Ongli tanlash.

Charlz Darvin 12.02.1809 - 19.04.1882 y

Darvin 1859-yili «Turlarning paydo bo‘lishi» degan mashhur asarni nashr ettirdi. U «Xonakilashtirilgan hayvon, madaniy o‘simliklarning o‘zgaruvchanligi» (1868), «Odamning paydo bo‘lishi va jinsiy tanlanish» (1871), «O‘simliklar dunyosida chetdan va o‘z o‘zidan changlanishning ta’siri» (1876) kabi asarlar yaratgan Darvinning yirik asarlari Charlz Darvin

Sun’iy tanlashDarvin o’z faoliyatini evolutsion jarayon mexanizmlarini aniqlashdan boshladi. Avvalo xonaki hayvon, madaniy o’simlik navlarining xilma- xilligi sabablarini o’rgandi. Ongsiz tanlash. Markaziy Osiyoda ongsiz tanlash tufayli bug’ doyning doni to’kilmaydigan, poliz ekinlarining, mevali daraxtlarning dastlabki mahalliy navlari chiqarilgan. Ongsiz tanlash yo’li bilan nav, zot chiqarish ishlari uzoq muddatni talab etgan.Ongli tanlash. Keyinchalik odam ongining o‘sishi, fan va texnikaning rivojlanishi tufayli odamlarning oziq-ovqati, dori-darmonga bo‘lgan talabining ortishi bilan ongli tanlash nav, zot chiqarish ishida asosiy o‘rinni egallagan. Bunda yaratilmoqchi bo‘lgan o‘simlik navi, hayvon zoti qanday ijobiy belgi-xossalarga ega bo‘lishi oldindan rejalashtirilgan.

Darvin o’z mulohazalarning asosli ekanligini bir qancha dalillar bilan isbotlagan. Chunonchi, Hindiston va Janubi Sharqiy Osiyo chakalakzorlarida tarqalgan bankiv yovvoyi tur tovuqlari odamdan unchalik hurkmaydi, kechalari daraxt, buta shoxlarida uxlaydi va xonaki tovuqlar bilan chatishtirilsa normal nasl beradi. Bularning hammasi xonaki tovuqlar bankiv yovvoyi tovuqlardan kelib chiqqanligini isbotlovchi dalillar sanaladi. Mana shunday usul bilan Darvin boshqa xonakilashtirilgan hayvon zotlari, madaniy o’simlik navlari qaysi yovvoyi turlardan kelib chiqqanligini asoslagan.

SARIQ HANDALAK BOSVOLDI ZARMITON BO‘RIKALLA ARAVAKASH BARGI Sun’iy tanlashni turlicha yo’nalishda olib borish barcha organizmlarga taalluqlidir. Qovunlarning ertapishar (handalaklar) yozgi yupqa va qalin po’choqli hamda kuzgi, qishki navlari yaratilganligi Markaziy Osiyoda faqat qovunlarning emas, balki kalta poyali bug’doy, no’xat, sabzi, o’rik, xandon pista, shaftoli, anor, anjir, uzum, yong’oq, olma va boshqa o’simliklarning turli tuman navlari yaratilgan.

Darvin sun’iy tanlashining muvaffaqiyatli chiqishida qo’yidagilarga o’z e’tiborini qaratdi: 1. Tanlash uchun olingan organizmlarning son jihatdan ko’pligiga. 2. Ulardagi individual o’zgaruvchanlikka. 3. Seleksionerning tajribasi, sinchkovligiga. 5. Tanlash olib borilayotgan organizmlarning nazoratsiz chatishmasligiga. 4. Tanlash ta’sirini irsiy o’zgaruvchanlik tufayli to’plana borishiga bog’liq ekanligiga o’z e’tiborini qaratdi.

Yangi zot va navlarni yaratish metodi hisoblangan sun’iy tanlash o’zida bir-birini to’ldiruvchi uch hodisani mujassamlashtiradi. 1. Ko’zlangan maqsadga mos organizmlarni tanlash va saqlashni; 2. Inson talablariga mos bo’lmagan organizmlarni yaroqsizga chiqarishni; 3. Chatishtirish uchun zarur bo’lgan ota-ona formalarini saralash hamda ulardan yangi-yangi nasl olishni mujassamlashtiradi.

Yangi nav va zotlarni chiqarishda sistematik va ekologik jihatdan uzoq ota-ona organizmlarini chatishtirish, kimyoviy, fizikaviy omillar yordamida mutant organizmlar olish, har xil turga mansub organizmlar hujayralarini duragaylash, bir hujayra genini, xromosomasini, yadrosini boshqa hujayraga ko’chirib o’tkazish, alohida hujayrani sun’iy muhitda ko’paytirish kabi usullardan keng foydalaniladi.

Adabiyotlar ro’yxati 1. Burxonova X.K., Murodov M.M. Mikrobiologiya. Toshkent, «O’qituvchi», 1975. 2. Vahobov A., Inog’omova M. Mikrobiologiya. UzMU. Toshkent, 2000. 3. Bakulina N.A. i dr. Mikrobiologiya. Toshkent. Meditsina, 1979. 4. Mustakimov G.D. O’simliklar fiziologiyasi va mikrobiologiya asoslari. «O’qituvchi». T. 1995. 5. Rabotnova I.L. Obshaya mikrobiologiya. M. Vssh. shkola, 1966.

O'xshashlar

Xujayra muhandisligining mohiyati va vazifalari

“Органик оламнинг эволюцияси хакида Ч.Дарвин таълимоти.” мавзусида Зинама-зина методини куллаш

Odam evolyutsiyasi

Organizm tarixiy rivojlanish

Jinsiy tanlanish