logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Biologiya
  4. Biologiyani o’rganish usullari

Biologiyani o’rganish usullari

Yuklangan vaqt:

16.02.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6915 KB
Ko'chirib olish
BIOLOGIYA 5 - SINF Tirik organizmlar qanday xususiyatlarga ega? BIOLOGIYA Biologiyaning o‘rganish obyekti bu – viruslar, mikroorganizmlar, zamburug‘lar, o‘simliklar, hayvonlar, odamlar, ularning organ, to‘qima, hujayra tarkibi, hujayralarda kechadigan jarayonlar hamda organizmning tabiat bilan aloqasi hisoblanadi.BIOLOGIYANI O‘RGANISH USULLARI BIOLOGIYA Biologiya ilmiy tadqiqot usullaridan foydalanib bir qancha sohalarga botanika, zoologiya, anatomiya, sistematika, sitologiya, gistologiya, genetika, seleksiya, embriologiya, paleontologiya, ekologiya va boshqalar aniq dalillarga ega bo‘ladi. BIOLOGIYA RIVOJLANISHI Abu Rayhon Beruniy Abu Nasr Farobiy Abu Ali ibn Sino O‘ZBEK OLIMLARI . Akademik Jaloliddin Azimovich Azimov zoologiya sohasida hayvon parazitlarini o‘rgangan . O‘ZBEK OLIMLARI . Jo‘ra Azimboyevich Musayev – akademik, genetik olim. Dunyoda birinchi bo‘lib g‘o‘za kolleksiyasini yaratgan. BIOLOGIYA Biologiyaning ilmiy-tadqiqot usullari: 1. Kuzatish 2. Taqqoslash 3. Tarixiy 4. Tajriba Kuzatish usuli eng dastlabki usullardan bo‘lib, biologiya fanining rivojlanish davrida keng qo‘llanilgan. Uning yordamida har qanday biologik hodisani tasvirlash, ta’riflash mumkin. KUZATISH USULI Kuzatish usuli bugungi kunda ham o‘zining ahamiyatini yo‘qotgan emas. Bu usuldan tirik organizmlarni miqdor va sifat ko‘rsatkichlarini ta’riflashda foydalaniladi. KUZATISH USULI TAQQOSLASH USULI Taqqoslash usuli tirik organizmlarning turli sistematik guruhlar, organizmlar, biogeotsenozlarning tarkibiy qismlaridagi o‘xshashlik va farqini aniqlash yo‘li orqali ularning mohiyatini ochishga asoslangan. TAQQOSLASH USULI Bu usulda olingan ma’lumotlar bilan hujayra nazariyasi, biogenetik va irsiy o‘zgaruvchanlikning gomologik qatorlari qonuni kashf etilgan. Tarixiy usul ning biologiyada qo‘llanishi Ch.Darvinning nomi bilan bog‘liq. Bu usul biologiyada chuqur sifatiy o‘zgarishlarning vujudga kelishiga sabab bo‘lgan omillarni o‘rganadi. TARIXIY USUL Tarixiy usul hayotiy hodisalarni o‘rganishning asosiga aylangan. Mazkur usul yordamida organik dunyoning evolutsion ta’limoti yaratildi. TARIXIY USUL Tajriba usuli biologiyada O‘rta asrlarda (Abu Ali ibn Sino) boshlangan bo‘lsa, fizika va kimyo fanlarining ravnaqi tufayli keng qo‘llanila boshlandi. TAJRIBA Eksperimental yoki tajriba usuli bilan organizmlardagi voqea- hodisalar boshqa usullarga nisbatan chuqur o‘rganiladi.TAJRIBA Bugungi kunda yuqorida berilgan usullar biologiyaning tegishli sohalarida foydalanib kelinmoqda va ular bir-birini to‘ldiradi.BIOLOGIYA Umumbiologik qonuniyatlardan xalq xo‘jaligining turli tarmoqlarida xilma-xil muammolar yechimini topishda keng foydalaniladi. BIOLOGIYANING INSON HAYOTIDAGI ROLI BIOLOGIYANING INSON HAYOTIDAGI ROLI Aholi sonini ortishi aholini oziq-ovqat va kiyim-kechakka bo‘lgan ehtiyojini ortishiga sabab bo‘lib boradi. Bu borada o‘simliklar, mikroorganizmlar, hayvonlarning yuqori mahsuldor shtammlari, navlari va zotlarini yaratish katta ahamiyat kasb etadi. BIOLOGIYANING INSON HAYOTIDAGI ROLI Inson o‘simliklarning tuzilishi va xususiyatlarini yaxshi bilsa, mo‘l hosil oladi, yaxshi daromadga ega bo‘ladi. CHORVACHILIK Chorvachilikda ham hayvonlarni qanday boqishni bilsa, qo‘y va mollardan foyda olishi mumkin. REDI TAJRIBASI X VII asrda italiyalik shifokor Franchesko Redi tajriba o‘tkazadi. REDI TAJRIBASI Uchta shisha idish olib, ularga go‘sht bo‘laklarini joylaydi.Birinchi idishni og‘zini ochiq qoldiradi, ikkinchi idishning og‘zini doka bilan yopadi. Uchinchi idishni zich berkitadi. Osamu Simomura va uning hamkasblari yashil fluoressent (nurlatilganda yaltirab ko‘rinadigan) oqsilni kashf qilganlik va undan foydalanishni rivojlantirish yo‘lidagi kashfiyotlari uchun Nobel mukofotga loyiq deb topilgan edi. NOBEL MUKOFOTI BIOLOGIYA VA KELAJAK Aziz o‘quvchilar, siz ham yaxshi o‘qisangiz, ilm-fanga qiziqsangiz, shu olimlarimiz singari yetuk mutaxassis bo‘lib yetishsangiz, dunyo biologiya fani rivojlanishiga o‘z hissangizni qo‘shishingiz mumkinligiga ishonamiz. MUSTAHKAMLASH Javoblardan qaysi biri tajriba usulga misol bo‘ladi? A) B) C) D) MUSTAHKAMLASH Javoblardan qaysi biri kuzatish usulga misol bo‘ladi? A) B) C) D) MUSTAQIL BAJARISH UCHUN TOPSHIRIQLAR: 1. Biologiyani o‘rganish usullari mavzusini o‘qish. 2. Mavzuga doir qo‘shimcha ma’lumotlar topib daftarga yozish. E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT! MUSTAHKAMLASH

O'xshashlar

Biologiyani o’qitishda o’quvchilarning ilmiy dunyoqarashini shakllantirish
Infeksiya haqida ta’limot patogenlik va virulentlik o’rganish usullari
Biologiyani o'qitishda o'qituvchi kitobining mazmuni va undan amaliyotda foydalanish
Umumta’lim maktablarida Biologiya fanlar tizimini o’qitishda ko’rgazmali, ko’rsatmali va didaktik materiallar tayyorlash
Matematik modellashtirish usullari