logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Arxitektura
  4. Dopusk va o’tkazishlar. O’zbekiston respublikasida yagona va dopusk va o’tkazishlar sistemasi

Dopusk va o’tkazishlar. O’zbekiston respublikasida yagona va dopusk va o’tkazishlar sistemasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1074.5 KB
Ko'chirib olish
Dopusk va o’tkazishlar. O’zbekiston respublikasida yagona va dopusk va o’tkazishlar sistemasi www.arxiv.uz • Dopusk lar va o’tkazish lar tizimlari deb tajriba,nazariy va eksperimental izlanishlar asosida konuniyatli tuzilgan va standart lar shakl ida rasmiylashtirilgan dopusk lar va o’tkazish lar qatorlarining majmuasiga aytiladi.Tizim mashina detallarining tipaviy birikmalari uchun dopusk lar va o’tkazish larni minimal, lekin amal uchun yetarli variantlarini tanlash uchun mo’ljallangan.Bunday tizim kesish asbobolari va kalibr larni standart lash, maxsulot va uni kismlarini loyiќalashni,ishlab chiqarishni osonlashtirishga imkoniyat beradi, o’zaroalmashinish ga erishish uchun yo’l ochib maxsulot sifatiniham oshiradi. www.arxiv.uz www.arxiv.uz • O’zbekistonda va ilgari Iqtisodiy hamkorlik kengashiga kirgan barcha davlatlarda dopusk lar va o’tkazish lar yagona tizimidan (ESDP SEV) va asosiy o’zaroalmashinish normalaridan foydalanilmokda. YeSDP SEV detallarning birikuvchi va birikmaga kirmaydigan tsilindrik, yassi va boshqa elementlariga tegishli.ESDP SEV da teshik sistemasi va val sistemasi bo’yicha o’tkazish lar nazarda tutilgan. www.arxiv.uz www.arxiv.uz • Teshik sistemasi dagi o’tkazish larda tirqish va taranglik larni turli qiymatlariga asosiy teshik ni (N) turli dopusk li vallar bilan biriktirishhisobiga erishadilar. • Val sistemasi dagi o’tkazish larda tirqish va taranglik larni turli qiymatlariga asosiy val ni ( h ) turli dopusk li teshiklar bilan biriktirishhisobiga erishadilar. • Asosiy teshik bilan asosiy val dopusk maydonlari detal tanasi tomonga joylashadi .(1 - rasm) www.arxiv.uz www.arxiv.uz 1-rasm www.arxiv.uz • O’tkazish sistemasi konstruktorlik,texnologik va iqtisodiy afzalliklarga ko’ra tanlanadi. • Aniq teshiklar kimmatbaxo o’lchamli kesish asboblari yordamida ishlanadi.(zenker,razvertka,sidirgich va x.). Bu asboblarni xar biri muayyan dopusk li bir o’lchamga ishlov berishi mumkin.Vallar esa,o’lchamidan qattiy nazar,bitta keskich yoki jilvirlash doirasi bilan ishlanishi mumkin. Teshik sistemasi da turli chekli o’lcham larga ega teshiklar soni val sistemasi ga nisbatan kam bo’ladi,demak bu teshiklarni ishlash uchun zarur kesish asboblari soniham kam bo’ladi.SHu sababli teshik sistemasi kengrok tarqalgan va afzal debhisoblanadi. • Ammo ba’zihollarda konstruktsion sabablarga ko’ra val sistemasi ni qo’llash zaruriyati paydo bo’ladi,masalan bir valga bir nominal diametrli turli o’tkazish lar bilan biriktiriladigan ketma ket joylashgan teshiklar kiygizilganda ( 2 rasm ). Tortki, o’qlar, vallar kabi detallar yuqori aniqlikdagi sovuk kiryalangan chiviklardan mexanikaviy ishlovsiz tayyorlangandaham val sistemasidan foydalangan afzal. www.arxiv.uz 2-rasm www.arxiv.uz www.arxiv.uz • Dopusk lar tizimini qurish uchun dopusk birligi tushunchasi kiritilgan. Dopusk birligi aniqlik o’lchovi bo’lib, dopusk ni nominal o’lcham bilan bog’lanishini ifodalaydi.O’lchamlari 1 mm.dan 500 mm.gacha bo’lgan metall detallarning ishlov berish xatoligi bir xil texnologik sharoitlarda quyidagi konun bo’yicha o’zgarishi aniqlangan: • bu yerda X qiymati 2,5 bilan 3,5 orasida o’zgaradi.SHu izlanishlar asosida ISO va YeSDP SEV sistemalarida 1 - 500 mm o’lchamlar uchun dopusk birligi quyidagicha qabul qilingan: • 500-3150 mm va 3150-10000 mm o’lchamlari uchun zapusk birligi j=0,004D+2,1. • Bu formulalardagi D - o’lchamlar intervallari chegaralarining o’rta geometrik qiymati x D С   D D i 001, 0 45, 0 3   min max D D D   www.arxiv.uz www.arxiv.uz • ESDP SEV da umumiy o’lchamlar qatori 3 diapazonga bo’lingan: 1mm dan 500 mm gacha; 500 mm dan katta 3150 mmgacha; 3150 mmdan katta 10000 mmgacha. 1 mmdan kichiko’lchamlar uchunham aloxida dopusk lar kiritilgan (ST SEV 144-75). Dopusk lar qatorlarini qurish uchun xar bir o’lchamlar diapazoni uz navbatida bir necha intervallarga bo’lingan. Intervalga kiruvchi barcha o’lchamlar uchun dopusk qiymati bir xil bo’ladi. Detallar va maxsulotlar talab qilingan aniqlik darajasi kvalitet lar yordamida meyorlanadi. Kvalitet deganda o’lchamlar diapazoni ning barcha nominal o’lcham lari uchun bir xil nisbiy aniqlik bilan tavsiflanadigan dopusk lar to’plami tushuniladi. Bir kvalitet doirasida aniqlik faqat nominal o’lcham ga bog’liq ravishda o’zgaradi. Unda ixtieriy kvalitet dopusk i T = ai deb ifodalanishi mumkin. Bu yerda dopusk birliklari soniga teng bo’lgan a koeffitsenti nisbiy aniqlik darajasini bildiradi,uning qiymati kvalitet nomeriga bog’liq. Dopusk lar va o’tkazish lar tizimi tuzilganda kvalitet lar soni ishlab chiqarishning turli so ќ alari talablariga, maxsulotlar aniqligini oshish istiqbollariga, erishib bo’ladigan aniqlik chegarasiga, funktsional va texnologik faktorlarga va qabul qilingan geometrik progressiyani maxrajiga binoan qabul qilinadi. Bir kvalitet dan ikkinchi kvalitet ga o’tganda dopusk lar geometrik progressiya maxrajiga o’zgaradi. Yuqorida keltirilgan dopusk birligi formulalari 5 - 17 kvalitet lar dopusk larini aniqlash uchun ishlatiladi.  www.arxiv.uz • SHunga e’tibor qilish kerakki,xar bir o’lchamlar intervalining chegaraviy qiymatlari bo’yichahisoblangan dopusk qiymati shu intervalni o’rta qiymati bo’yichahisoblangan dopusk dan 58% dan ko’p farq qilmaydi.O’lchamlar intervallarga shu talabga binoan taksimlangan.Bundan tashkari standart larda keltirilgan dopusk lar va og’ishlar o’lchami normal temperaturada aniqlangan detallarga tegishli.Bu temperatura barcha davlatlarda 200S deb qabul qilingan. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Dopusk va o’tkazishlarni yagona va dopusk va o’tkazishlar tizimi
Qurilish materiallari va buyumlari
Menejment madaniyati va uslublari
Loyiha va кonstruкtorliк ishlarini tashкil etish
Tabiiy tosh materiallar. Sun’iy kuydirilgan materiallar va buyumlar-sapol buyumlar haqida umumiy tushuncha