logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Algebra
  4. Relyatsion algebra

Relyatsion algebra

Yuklangan vaqt:

05.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1650.421875 KB
Ko'chirib olish
RELYATSION ALGEBRA Munosabatlar ustida har-xil amallar bajariladi. Relyatsion ma’lumotlar modelini xususiyatlaridan biri ma’lumotlarni qayta ishlashni relyatsion algebra operatorlari (amallari) yordamida amalga oshirishdir. Relesion algebrada quyidagi 8 ta operator keng ishlatiladi. Ulardan 4 tasi an’anaviy to‘plamlar ustidagi amallar kiradi. An’anaviy (qabul qilingan) amallarga quyidagi 1. Birlashtirish 2. Kesishuv 3. Ayirma 4. Dekart ko‘paytmailar kiradi Relational algebra operatorlarining simvol ko’rinishida ifodalanishi Relyatsion algebra - protsedurali so'rov tili hisoblanadi. U bir yoki ikkita Relyatsiya(munosabat)ni kirish sifatida qabul qiladigan va natijasi sifatida yangi munosabat hosil qiladigan operatsiyalar majmuasidan iborat. Bu operatsiyalar foydalanuvchiga asosiy qidirish so'rovlarini amalga oshirish imkonini beradiRelyatsion (Munosabat) algebrasi Relyatsion algebra va uning amallari.   Birlashtirish (U) . Berilgan ikkita munosabatdan biriga va ikkalasiga ham tegishli bo‘lgan kortejlardan iborat yangi munosabatni qaytaradi R va S munosabatlarni birlashtirish RUS ko‘rinishida berilib, bu amalni natijasi R munosabatga tegishli bo‘lgan yoki S munosabatga tegishli bo‘lgan yoki ikkalasiga ham tegishli bo‘lgan kartejlar to‘plamidir. Bu amallarni bajarayotganda bir xil tartibda bo‘lishi kerak. Natijani tartibi ham operandlar tartibiga teng bo‘ladi. Kesishma (∩).  Bir vaqtning o‘zida ikkala munosabatga ham tegishli bo‘lgan barcha kortejlardan iborat yangi munosabatni qaytaradi. Ayirish (–).  Berilgan ikkala munosabatdan faqat birinchisiga tegishli bo‘lgan kortejlardan iborat yangi munosabatni qaytaradi. Ayirma R va S munosabatlarni ayirmasi R-S ko‘rinishida yoziladi va undagi kortejlar to‘plami  R munosabatga tegishli , lekin S munosabatga tegishli bo‘lmagan kortejlardir. Bu amalni bajarganda ham operandlarni tartibi bir xil bo’lishi kerak  Dekart ko‘paytma (*).  Berilgan ikkala jadvaldagi kortejlarning kombinatsiyalaridan iborat yangi jadval xosil qiladi. Bizda R va S munosabat berilgan bo‘lsin. R munosabatni tartibi R-R va S munosabatniki S-q ga teng bo‘lsin. Unda dekart ko‘paytma R*S ko‘rinishida yozilib, uning natijasi uzunligi R+q ga teng bo‘lgan kortejlar to‘plamidan iborat bo‘lib, bu kortejlarni birinchi R komponentasi R kortejga teng bo‘ladi, qolgan q komponentasi S kortejga teng Kesishma Birlashtirish Ayirma Relyatsion algebra Relyatsion Algebra Yangi jadval Mavzu yuzasidan mashqlar Xodim jadvalini yarating (id_xodim, FISh, lavozimi, maoshi, tel_raqami, manzili). (4ta yozuv qo’shilsin). SELECT orqali maoshi 500000 so’m va 1300000 so’m oralig`idagilarni va “a” harfi bilan tugovchi xodimlarni chiqaring.Mahsulot jadvalini yarating (id_mahsulot, mahsulot_nomi, narxi, ishlab_chiqaruvchi, hajmi), (4 ta yozuv qo’shilsin). SELECT orqali narxi 10000 so’m va 100000 so’m oralig`idagilarni va “a” harfi bilan boshlanuvchi mahsulotlari chiqaring. • Xulosa: Men bu mustaqil ishni bajarish davomida mijoz realutsion algebra haqida bilib oldim va qayerlarda qo’llanilishi nimalar kerakligini qanday afzalliklarini va qanday kamchiliklarini bilib oldim. Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Korjov Valeriy. "Ko'p darajali mijoz-server tizimlari". Ochiq tizimlar nashriyoti (17-iyun 1997-yil 2.Sana C.J. An Introduction to Database Systems (8-nashr). AddisonWesley: 2003. - P. 1034. 3. Ma'lumotlar bazasi tizimlari asoslari: Darslik. / E.J.Aitxo'jaeva. - Olmaota: K. I. Satpaev nomidagi KazNITU, 2016. - 279 b. 38-rasm. 8- jadval. Bibliografiya - 53 nom 4. Rahmatov D.R., Sun'iy intellekt: bugun va kelajak. V Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya materiallari " zamonaviy dunyoda ta’lim: 21-asr muammolari”. 2019-yil 12-dekabrda Qozog‘istonning Nursulton shahrida bo‘lib o‘tdi, Mcns “Bobek”, 19-23-betlar. THANK YOU !!!

O'xshashlar

Al-Beruniy va Abu Nasr Farobiyning algebra faniga oid ishlari
Ko`rsatkichli funksiya
Ko'rsatkichli tenglamalar
Ehtimollar nazariyasining aksiomalari
Ko’phadni ko’paytuvchilarga ajratishning Gurushlash usuliga doir misollar yechish