logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Algebra
  4. Pifagor

Pifagor

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1361.5 KB
Ko'chirib olish
(Miloddan avvalgi 576-496 yillar)• Janubiy Italiyaning Regiya shahrida tug‘ilib o‘sgan qadimgi yunon faylasufi Pifagor Mnesarx ismli kishining farzandi bo‘lgan. Otasi uni xizmat safariga doimo o‘zi bilan olib yurgan. Oqibatda Pifagor qiziquvchan va yangi narsalarni bilishga intiluvchan bo‘lib o‘sadi • U faylasuflar Anaksimandr va Ferekidning shogirdi bo‘lgan • Pifagor uzoq vaqt davomida Misrda tahsil olgan. Zardushtiylik diniga juda qiziqqan • Pifagor hayotning mazmuniga oid qarashlarga «falsafa», deb nom bergan birinchi donishmand edi. • Misrda ilm sirlarini o‘rganish uchun hatto xatna qildirishga ham rozi bo‘lgan. Aks holda uni kitoblarga yaqinlashtirishmasdi. U hech qachon yig‘lamagan va umuman ehtiros hamda his- hayajonga berilmagan.• Pifagorning quyidagi asarlari ma’lum: «Tabiat haqida», «Davlat haqida», «Tarbiya haqida», «Jon haqida», «Olam haqida», «Ilohiy kalom». Pifagor miloddan avvalgi 496 yilda dushmanlari tomonidan o‘ldirilgan • Pifagor Misrda o’qib yurgan paytlarida Misr va Persiya orasida urush paydo bo’ladi. Ta’lim dargohini bosib olishadi ,Pifagor ham boshqalar qatori qullikka tushib qoladi, oltmish yoshigacha (12 yil ) qullikda bo’ladi.Keyinchalik Persiya podshosi tomonidan ozod etiladi. . *Pifagorchilar, barcha jismlar mayda zarralar - «borliq birliklari»dan tashkil topadi, ular esa turli tartiblanishlarda, turlicha geometrik shakllarda birlasha oladi deb fikrlashar edi. Pifagor uchun son tushunchasi ham moddiyat ham Olamning shakli sifatida namoyon bo’lgan. Aynan shu tasavvurdan Pifagorchilarning o’sha mashhur e’tirofi: «hamma narsa – sondan iborat!» degan tushuncha kelib chiqqan. Shu tamoyilga ko’ra Pifagor maktabi vakillari, tabiatdagi barcha hodisa va jarayonlarni faqat sonlar vositasida izohlashga urinishgan. Bu orqali esa ular matematikaning o’ta muhim sohasi – sonlar nazariyasi uchun tamal toshini qo’ygan edilar. • Pifagor Misrni tark etgach uning ortidan uning izdoshlari( ular pifagorchilar deb atalgan) ham kelishadi va Janubiy Italiyada falsafa maktabini ochishadi. • Pifagorchilar, boshqa tarixiy tamaddunlarda bo’lganidek, barcha sonlarni ikki toifaga: toq va juft sonlarga ajratishgan • Pifagorchilarga sonlarning geometrik interpretatsiyasi ham ma’lum bo’lgan: ular, nuqtaning bitta, to’gri chiziqning ikkita, tekislikning uch, hajmning esa to’rt o’lchovli ekanligini aniq bilganlar. O’nlik, dastlabki to’rt raqamning yig’indisi orqali hosil qilinishi mumikin: (1+2+3+4=10) Pifagorni eng mashhur, matematika ta’limotida katta iz qoldirishiga sabab uning teoremasidir: To’g’ri burchakli uchburchakning katetlari kvadratlarining yig’indisi,uchburchak gipotenuzasining kvadratiga teng . Pifagor o’zining teoremasini e’lon qilganda mamlakat podshosi uning sharafiga qirqta ho’kizni qurbonlik qilgan. 1. Platon, 2. Epikur 3. Frederiko II, gersog Mantui 4. Anaksimandr yoki Empedokl Akragantskiy Аверроэс 5. Averroes 6. Pifagor 7. Aleksandr Makedonskiy 8. Ksenofont 9. Gipateya (Pafaelning sevgilisi Margarita ) 10. Esxin 11. Parmenid 12. Sokrat (Suqrot) 13. Geraklit Efesskiy ( Mikelandjila ) 14. Platon 15. Aristotel 16. Diogen 17. Plotin 18. Yevklid yoki Arximed shogirdlari bilan 19. Gipparx boshqa ma’lumotlarga ko’ra Zaratustra 20. Klavdiy Ptolemey 21. Protegen 6 18 15 * Shuni ta’kidlash kerakki, Pifagor Yerni Quyosh atrofida harakatlanuvchi sh a r deb hisoblagan. XVI asrda cherkov Kopernik ta’limotini ayovsiz ta’qib ostiga ola boshlaganda bu ta’limotni qat’iy pifagorchilar ta’limoti deb, Pifagorni qoralamoqchi bo’lishgan. * Sayyoralarning o’lchamlari va orasidagi masofalar haqida birinchi marta Anaksimandr fikr bildiradi,lekin ularning joylashuvi bo’yicha aniq nazariya pifagorchilarga tegishli. Pifagor shuinday deydi: “ Sayyoralarning harakati, aylanishi, tezliklari, boshqa sayyoralar va yulduzlarga nisbattn joylashishi, ta’siri xuddi musiqadagidek proporsinaldir.”. * Pifagorning fikricha Quyoah koinotning yetti soniga mos keluvchi o’rnida joylashgan,qaysiki bu o’rin yetti kun va yetti kechaning almashinishini tavsiflaydi.Yil fasllarining almashinish sababi sistemadagi harakatdir.Quyosh o’nta sfera orasida markaz atrofida aylanadi,sferalardan keyin qo’zg’almas yulduz va beshta sayyoralar,ulardan keyin sakkizinchi o’rinda Oy turadi,to’qqizinchida –Yer,o’ninichi o’rinda. –Antiyer. *Ilhom va ijobiy tuyg’ular ramzi bo’lgan «yaxshi» sonlardan tashqari Pifagorchilar «yomon» yoki, «nohush» sonlarni ham belgilaganlar. Bunday sonlar hech qanday afzalliklarga ega bo’lmagan, ayniqsa u «yaxshi» sonlar bilan yonma–yon bo’lsa, juda ham yoqimsiz son deb qaralgan. Bunga misol esa o’sha mashhur 13 – «shayton» raqami yoki 17 – «jirkanchlik» raqamidir Pifagor • Donishmandlik ibtidosi: fikrlashni o‘rganish, vaysaqilikka barham berish. • Tartib sening muqaddas maqsading bo‘lsin. Sen bu maqsad yo‘lida astoydil xizmat qil. ChSen o‘z-o‘zingga hokim bo‘l. O’zingga o‘zing shoh bo‘lib, odilona boshqaruv asnosida yuksak hukmronlik va eng muhim lavozimga erishasan.unki tartib hamma narsaning majmuasidir. Tabiatning mavjudligi asosida ham tartib yotadi • Bilimlilik va donishmandlikni ayni bir narsa deb hisoblamang • Ey, oddiy xalq orasida yashashga mahkum donishmand! Sen moyga o‘xshashing lozim. Moy suvga aralashib ket-may, uning yuzida qalqib turadi. • Jonzotlarni o‘ldirishdan saqlaning, chunki odam o‘ldirish jonivorlarni o‘ldirishdan boshlangan. • Rafiqasi bilan murosaga kelolmagan odamni do‘st tutma. Italiyadagi cherkov Italiyadagi muzey

O'xshashlar

Pifagor teoremasi
Kvadrat tenglama
Aylanma jismlar
Kvadrat tenglama tarixi
Matematika darslarida didaktik o’yinli texnologiyalardan foydalanish