logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Algebra
  4. Geometrik progressiya

Geometrik progressiya

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1896 KB
Ko'chirib olish
Geometrik progressiya Geometrik progressiya • Geometrik progressiya - har bir hadining oldingi hadiga nisbati o`zgarmas bo`lgan sonlar ketma-ketligi. Bu nisbat G. p. mahraji deyiladi. Nomi quyidagi xossasidan kelib chiqqan: musbat sonlardan tashkil topgan G. p.ning har bir hadi ikki qo`shnisining geometrik o`rtasida&#34; iborat. G. p.da har bir son oldingi sonni doimiy songa ko`paytirib aniqlanadi (2, 8, 32, 128,... q =4). Maxraji q bo`lgan G. p. hadlari q, aq, aq2, aq* va h. k. p — hadi a=aq&#34;~x, bu yerda a — G.p.ning birinchi hadi. Geometrik progressiya - har bir hadining oldingi hadiga nisbati o`zgarmas bo`lgan sonlar ketma-ketligi. Bu nisbat G. p. mahraji deyiladi. Nomi quyidagi xossasidan kelib chiqqan: musbat sonlardan tashkil topgan G. p.ning har bir hadi ikki qo`shnisining geometrik o`rtasida&#34; iborat. G. p.da har bir son oldingi sonni doimiy songa ko`paytirib aniqlanadi (2, 8, 32, 128,... q =4). Maxraji q bo`lgan G. p. hadlari q, aq, aq2, aq* va h. k. p — hadi a=aq&#34;~x, bu yerda a — G.p.ning birinchi hadi. Mahraji — \<q<\ bo`lgan G. p.lar cheksiz kamayuvchi deyiladi, chunki |d,|>|v2|>|a3|>... Bu holda p cheksiz o`sganda Sn yig`indi -TZ\ miqdorga intilib, u cheksiz kamayuvchi G. p.ning yig`indisi deyiladi. Bundan, mas, 0,66666666... cheksiz o`nli kasr 2/3 ga tengligi kelib chiqadi.• G.p.ning qatiy ta`rifi: at-a va l=2 dan boshlab a=an_Kq. Mac, shaxmat taxtasining birinchi katagiga 1 dona, 2- katagiga 2 dona, 3- katagiga 4 dona va h. k., keyingi katakka avvalgisidan ikki marta ko`p bug`doy donasi qo`yilsa, jami bug`doy donalari soni 5&#34;64=264—1 ta bo`ladi. Tomoni 4 sm bo&#39;lgan teng tomonli muntazam uchburchakni qaraymiz. Uchlari berilgan uchburchak tomonlarining o&#39;rtalaridan iborat bo&#39;lgan uchburchak yasaymiz Uchburchak o&#39;rta chizig&#39;ining xossasiga ko&#39;ra, ikkinchi uchburchakning tomoni 2 sm ga teng. • Shunga o&#39;xshash yasashlarni davom ettirib, tomonlari 1,    sm va hokazo bo&#39;lgan uchburchaklarni hosil qilamiz. Shu uchburchaklar tomonlarining uzunliklari ketma-ketligini yozamiz: • 4, 2, 1,  Bu ketma-ketlikda, ikkinchisidan boshlab, uning har bir hadi avvalgi hadni ayni bir xil     songa ko&#39;paytirilganiga teng. Bunday ketma- ketliklar  geometrik progressiyalar  deyiladi. Ta`rif   Agar b1, b2, b3, ..., bn, ... sonli ketma-ketlikda barcha natural n uchun bn+1 = bnq tenglik bajarilsa, bunday ketma-ketlik geometrik progressiya deyiladi, bunda  ,  q - nolga teng bo&#39;lmagan biror son. Bu   formuladan     ekanligi kelib chiqadi.  q  son  geometrik progressiyaning maxraji  deyiladi. • Agar   progressiyaning barcha hadlari musbat bo&#39;lsa, u holda  bo&#39;ladi, ya&#39;ni geometrik progressiyaning ikkinchisidan boshlab, har bir hadi unga qo&#39;shni bo&#39;lgan ikkita hadning o&#39;rta geometrigiga teng. progressiya degan nom shu bilan izohlanadi. • Agar  b1  va  q  berilgan bo&#39;lsa, u holda geometrik progressiyaning  qolgan hadlarini  bn+1  =  bnq   rekurrent formula bo&#39;yicha hisoblash mumkinligini ta&#39;kidlaymiz. Biroq,  n  katta bo&#39;lganda, bu ko&#39;p mehnat talab qiladi. Odatda, n- hadning formulasidan foydalaniladi. Geometrik progressiyaning ta&#39;rifiga ko&#39;ra, • b2 = b1q,  • b3 = b2q = b1q2,  • b4 = b3q = b1q3 va h.k.  • Umuman, • Yodda saqlang • bn = b1qn-1,                          • chunki geometrik progressiyaning  n-  ha di uning birinchi hadini  q  songa  (n- 1)  marta ko&#39;paytirish bilan hosil qilinadi. • (1) formula geometrik progressiya  n- hadi formulasi  deyiladi. • . Chamalab ko&#39;rish usuli. • Bu usulning mohiyati yechish natijasining to&#39;g&#39;riligini biror darajadagi aniqlikda oldindan aytishdan iborat. Chamalab ko&#39;rish usuli faqat masalani yechganda chiqqan natija oldindan aytilgan natijaga mos kelma-gan holdagina «Masalaning yechimi to&#39;g&#39;rimi?», degan savolga aniq javob beradi. • Bu usuldan foydalanib, quyidagi masalaning yechimini tekshirishda mulohaza qanday o&#39;tkazilishi ko&#39;rsatiladi: Hosil qilingan natija bilan masala shartlarini taqqoslash usuli. • . Bu usulning mohiyati, topilgan natija masala matniga kiritiladi va mulohazalar asosida bunda ziddiyat vujudga kelish- kelmasligi aniqlanadi. • 2- masala. O&#39;tqazish uchun 600 tup o&#39;rik va 400 tup olma ko&#39;chatlari keltirildi. Ular qatorlarga baravardan o&#39;tqazildi. Bunda o&#39;rik o&#39;tqazilgan qator olma o&#39;tqazilgan qatordan 5 ta ko&#39;p bo&#39;ladi. O&#39;rik, olma o&#39;tqazilgan qatorlar alohida nechtadan bo&#39;ladi? Olma 10 qator va o&#39;rik 15 qator bo&#39;lishi mumkin. Hosil qilingan natija bilan masala shartlarini taqqoslash usuli. • Bu usulning mohiyati, topilgan natija masala matniga kiritiladi va mulohazalar asosida bunda ziddiyat vujudga kelish-kelmasligi aniqlanadi. • 2- masala. O&#39;tqazish uchun 600 tup o&#39;rik va 400 tup olma ko&#39;chatlari keltirildi. Ular qatorlarga baravardan o&#39;tqazildi. Bunda o&#39;rik o&#39;tqazilgan qator olma o&#39;tqazilgan qatordan 5 ta ko&#39;p bo&#39;ladi. O&#39;rik, olma o&#39;tqazilgan qatorlar alohida nechtadan bo&#39;ladi? Olma 10 qator va o&#39;rik 15 qator bo&#39;lishi mumkin.

O'xshashlar

Arifmetik progressiya dastlabki n ta hadining yig’indisi formulasi dars ishlanma
Fraktallar nazariyasi asosida murakkab konfiguratsiyali sirtlarni geometrik modellashtirish
Kompleks sonning geometrik tasviri va uning trigonometrik shakli
Funksiya, funksiyaning xossalari, funksiya differensiali
Aniq integral Aniq integralning xossalari. Aniq integralning hisoblash xossalari va usullari