Zulfiya hayoti va ijodi dars ishlanma - Adabiyot - Slaydlar

Zulfiya hayoti va ijodi dars ishlanma

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5546.83984375 KB

Ko'chirib olish

ZUlfiya hayoti va ijodi dars ishlanma www.arxiv.uz

Sana: Sinf: 6 “D” Soat: 45 daqiqa Fan: adabiyot Mavzu: Zulfiya hayoti va ijodi. Dars turi: noan’anaviy Dars usuli: hikoya, ko’rgazmalilik Dars jihozi: kompyuter texnologiyasi, aqliy hujum, savol javob www.arxiv.uz

Darsning borishi: I. Tashkiliy qism. 3 daqiqa II. O’tilgan mavzuni so’rash. 10 daqiqa III. Yangi mavzu bayoni. 15 daqiqa IV. Yangi mavzuni mustahkamlash. 10 daqiqa V. O’quvchilarni baholash. 5 daqiqa VI. Uy vazifa berish. Darsni yakunlash. 2 daqiqa www.arxiv.uz

I. Tashkiliy qism. 3 daqiqa 1. Salomlashish 2. Davomadni aniqlash 3. Adabiyot atomdan kuchli. (Abdulla Qahhor) O’quvchilar hikmatli so’zga o’z fikrlarini bayon qilib, birma-bir fikr bildiradilar. Men ham o’z fikrimni bildirib, fikrlarni umumlashitiraman. www.arxiv.uz

II. O’tilgan mavzuni so’rash. 10 daqiqa Ushbu savollarga o’quvchilar javob beradilar? • Abay qachon va qayerda tavallud topgan? • Abay qanday shoir edi? • U she’rlarida nima qilishga undaydi? • Qancha o’lan kuyi bastalagan? • Qachon olamdan o’tgan? • Qanday asarlar yozgan? • “ Nasihatlar” asari necha bo’limdan iborat? • “ Nasihatlar” asarini kim o’zbek tiliga tarjima qilgan? • Abay qanday asarlar yozgan? • Abay “Nasihatlar” asari nima haqida? www.arxiv.uz

Sinfni 2 guruhga bo’lib, 1-guruhga adabiyotchilar, 2-guruhga tanqidchilar deb nomlab olamiz. Ushbu Abay “Nasihatlar”asarini guruhlar o’z fikrlari bilan to’ldirib, tushuntirib beradilar. So’ng men ham o’z tushunchamni aytib, Zulfiyani rasmini qo’yib kimning rasmi deb so’rayman. 1-guruhga 2- guruhga Yettinchi so’z va o’n yettinchi O’ttiz birinchi va o’ttiz ikkinchi so’z so’z bo’limlari berilib, ushbu bo’limlari berilib, ushbu bo’limlarni bo’limlarni ma’nosini tushun- o’z fikrlari bilan bayon qilib, tahlil tirib, o’z fikrlarini bildiradilar qilib tushuntirib beradilar. So’ng o’zim ham fikrlarni umumlashtirib, mavzuga oid fikrlar bildirib, guruhlarga rag’bat tarqatmalar tarqataman. www.arxiv.uz

Ushbu rasm qaysi shoiramizga tegishli? www.arxiv.uz

II. YANGI MAVZU BAYONI. 15 DAQIQA ZULFIYA 1915-1996 W WW. A R X I V. U Z

Zulfiyani rasmi ko’rsatilgach, shoiramiz haqida turli xil savollar berib ko’rib, o’quvchilarning fikrlarini eshitib, so’ng mavzuni bayon qilib beraman. • Zulfiya kim bo’lgan? • ____________ • Zulfiyaga atab nimalar qo’yilgan? • _____________________________ • Zulfiya kimning rafiqasi bo’lgan? • ______________________________ • 2015-yil shoiramizning necha yilligi nishonlanadi? • ______________ • Televizorda ham uning ijodi ko’rsatilyapti. Qanday she’rlar yozgan ekan? • ____________________________ www.arxiv.uz

 Zulfiya XX asr o`zbek she`riyatining yirik vakillaridan biridir. U o`zining teran falsafiy, hasos, fojiaviy va hayotbaxsh realistik ijodi bilan hozirgi zamon o`zbek she`riyatida yangi sahifa ochdi.  Isroil Muslimov qizi Zulfiya 1915-yil 1-martda Toshkentning Degrez mahallasida tug`ildi. Hovli mo``jazgina bo`lsa-da, unda bir-biridan chiroyli, muattar gullar o`stiriladi. Oila a`zolari she`rxonlikni, musiqani qattiq sevardi. Zulfiya oilaning kenjasi edi. Uning bir-biridan ko`rkam, bir-biridan aqlli to`rt akasi bor edi. Ularning bari keyinchalik mas`ul lavozimlarda ishladilar, qatag`on-qirg`in yillarining achchiq zahri va shafqatsiz qahriga duchor bo`ldilar...  Oiladagi tinch, fayzli, shirin hayotni vujudga keltirishda onaning xizmati beqiyos edi. Ona shoirtabiat, ko`p narsani biluvchi farzandlarini katta dunyo sari dadil yetaklagan zehnli ayol edi. “Agar iste`dodim bor bo`lgan bo`lsa, uning chashmasi-onam. Agar adabiyot ahliga bir kaft don yanglig` she`riy hosil tutgan bo`lsam, uning urug`ini qalbimga avval onam sochganlar”, -degan edi Zulfiya. Shoiraning butun ijodi davomida onani, ayolni ulug`lovchi otashin she`rlar yozishi bejiz emasdi. www.arxiv.uz

• Zulfiya boshlang`ich maktabni bitirgach, xotin-qizlar pedagogika bilim yurtida tahsil oldi (1931-1934). Shu yerda she`r mashq qila boshlaydi. Bilim yurti qoshida adabiy to`garak tashkil etilgan edi. Unga shoir Shukur Sa`dulla rahbar edi. To`garakda G`afur G`ulom, Uyg`un kabi ko`zga ko`ringan shoirlar bilan uchrashuvlar uyushtirilardi. Ilk she`ri bo`lmish “Qizil durra” ning dunyoga kelishiga paranjini tashlab zavod-fabrikalarda boshlariga qizil durra o`rab ishlay boshlagan ayollar hayoti turtki bergani ham bejiz emas. Shoira hayot, turmush saboqlaridan ilhom oldi va 17 yoshidayoq “Hayot varaqlari” (1932) degan ilk to`plamni chiqardi. Hamid Olimjon bilan taqdirining bog`lanishi (1935) shoira hayoti va ijodida ulkan burilish bo`ldi. www.arxiv.uz

 1933 yili o`qishini tugаtgаn Zulfiya Toshkent Dаvlаt pedаgogikа institutidа tаhsil ko`rdi (1933-1935), keyin esа А.S.Pushkin nomidаgi Til vа аdаbiyot ilmiy tekshirish instituti аspirаnturаsidа o`qidi (1935- 1938).  O`shа og`ir yillаrdа Zulfiya uchun yanа bir kаttа yo`qotish sodir bo`ldi. U 1944 yili umr yo`ldoshi Hаmid Olimjonidаn fojiаviy hаlokаti tufаyli аjrаb qoldi. Zulfiya umrining oхirigаchа uning yodi bilаn yashаb, ungа bo`lgаn muhаbbаti, sаdoqаtini kuylаb o`tdi. “Hijron kunlаri”, “Bахtiyor sevgini kuylаrdi sozim”, “Ne bаlogа etding mubtаlo”, “Sen qаydаsаn yurаgim”, “Bаhor keldi seni so`roqlаb” she`rlаri shu hijron mevаlаridir:  Sog`ingаndа izlаb bir nishon  Qаbring tomon olаr edim yo`l.  Keltirаrding mengа bir zаmon,  Endi hаr choq men eltаmаn gul.  O`zbek xalqining atoqli farzandi, shoira Zulfiya 1996-yilning 1- avgustida vafot etdi. www.arxiv.uz

Lavozimlari 1. 1938-1948 yillarda Bolalar nashriyotida muharrir. 2. O’zbekiston Davlat nashriyotida bo‘lim boshlig’i. 3. 1950-1953 yillarda esa «O’zbekiston xotin-qizlari” oynomasida bo‘lim boshlig‘i. 4. “Saodat” jurnalida (avval “O`zbekiston xotin-qizlari” deyilardi) bosh muharrir (1953- 1980). 5. O’zbekiston Oliy Sovetining deputati. 6. Osiyo va Afrika mamlakatlari bilan aloqa qiluvchi sovet komitetining raisi (1962) bo‘lgan. Mukofotlari * U respublika davlat mukofoti laureati (“O`ylar”, “Shalola” to`plamlari uchun); * sobiq SSSR davlat mukofoti laureati (“Saylanma”si uchun) * O`zbekiston xalq shoirasi; * hind mavzusidagi she’rlari uchun Javoharlal Neru nomidagi umumhindiston sovrini * xalqaro “Nilufar” mukofoti; * Bulg`oriyaning “Krill va Mefodiy” ordeni sohibasi edi; * Unga Mehnat Qahramoni unvoni va ko`plab orden, medallar berilgan edi; * Zulfiya 1995-yili saksonga kirdi. Vatanimiz uni “Do`stlik ordeni bilan taqdirladi. www.arxiv.uz

Tarjimalari • Pushkin, Lermontov, T.SHevchenko, Lesya Ukrаinkа, N.Tiхonov, Verа Inber, Edi Ognesvet, Qаysin Quliev kаbi аdiblаr ijodidаn nаmunаlаr tаrjimа qildi. Ijodi • «Chorjo‘y-Qo‘ngirot» (1947), • «Dalada bir kun» (1948), • «Zootexnik qiz» (1952), • «Tong qo‘shig’i» (1953) kabi bir qator she’rlar turkumi, • «Men tongni kuylayman», • «Yuragimga yaqin kishilar» (1958), • «Kuylarim sizga» (1965), • «Salom, sizga erkparvar ellar», • «O’g‘lim, sira bo‘lmaydi urush» kabi she’r • «So‘roqlaydi shoirni she’rim» (1960), «Oydin» (1953), «Quyoshli qal’am» (1967) kabi' ocherk, poema va dostonlari www.arxiv.uz

Zulfiya haqidagi buyuk fikrlar… • R.Hamzatovning Zulfiya “o`z xalqining taqdiri bilan qo`shilib ketgan” ijodkor; • Ch.Aytmatovning “Zulfiya hozirgi zamon o`zbek poeziyasining eng maftunkor zarvarag`idir”; • M.Karimning “Zulfiya, uning ijodi, she`riyati bizning ruhiy olamizning bir qismidir. Milliy madaniyatimizning bir qismidir” www.arxiv.uz

Zulfiya rassomlar olqishida… www.arxiv.uz

Yoshlarning Zulfiyaga bo’lgan ehtiromi… www.arxiv.uz

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash. 10 daqiqa Shoira Tinchlik kurashchisi Vatanparvar inson Vafodor yor Mehribon ona Shoira deganimiz u juda chiroyli she’rlar yozib, bizga meros qilib qoldirdi, uning har bir she’ri inson yuragiga yetib borib zavqlantiradi. Olam-olam ma’no yashiringan, xalq hayoti, undagi go’zalliklar she’rlariga jo bo’lgan. Qolgan jadvallarni 2 guruhga bo’lib beramiz, ular o’z fikrlarini bildiradilar . www.arxiv.uz

1. Zulfiya …-yil tavallud topgan. 2. Zulfiyaning umr yo’ldoshi ismi………….. 3. 1995-yil ………ordeni bilan taqdirlandi. 4. 1933-1935 yillarda ………institutda tahsil oladi. 5. Hind mavzusidagi she’rlari uchun ……… mukofoti bilan taqdirlangan. 1. Zulfiya …-yil olamdan o’tgan . 2. Zulfiyaning birinchi she’riy to’plami … yoshida chiqqan. 3. Ilk she’ri nomi ………. 4. Zulfiyaning umr yo’ldoshi…… yili vafot etdi. 5. Ushbu ………..yozuvchilarning asarlarini o’zbek tiliga tarjima qilgan?1-guruh uchun 2-guruh uchun Guruhlar bilan mavzuni mustahkamlaymiz. Nuqtalar o’rniga hayotidagi muhim sana va atamalarni joylashtiring. Qani qaysi guruh birinchi javoblarni topa oladi? www.arxiv.uz

V. O’quvchilarni baholash. 5 daqiqa • Guruhlarga o’rinlar berib, darsda faol qatnashgan o’quvchilarni rag’bat tarqatmalarini hisoblab, oqilona baholaymiz. VI. Uy vazifa berish 2 daqiqa • Uyga Zulfiya hayoti va ijodini o’qib, u haqida yana internetdan yangi ma’lumotlar olish berib darsni yakunlaymiz. www.arxiv.uz

E’tiboringiz uchun rahmat! www.arxiv.uz

O'xshashlar

Zulfiya hayoti va ijodi

Erkin Vohidovning hayoti va ijodi. She’riyati dars ishlanma

Navoiy ijodi. Navoiy va zamonamiz dars ishlanma

Uvaysiy hayoti va ijodi

Nishotiy hayoti va ijodi