Shoh va shoir Z.M. Bobur hayoti va ijodi - Adabiyot - Slaydlar

Shoh va shoir Z.M. Bobur hayoti va ijodi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2059 KB

Ko'chirib olish

Shoh va shoir Z.M. Shoh va shoir Z.M. Bobur hayoti va ijodi.Bobur hayoti va ijodi.

Shoh va shoir Z.M. Bobur Shoh va shoir Z.M. Bobur hayoti va ijodi.hayoti va ijodi.  ToleTole yoqi jonimg’a yoqi jonimg’a  balolig’ bo’ldi ,balolig’ bo’ldi ,  Har ishniki ayladim ,Har ishniki ayladim ,  xatolig’ bo’ldi .xatolig’ bo’ldi .  O ‘z yerni qo’yib , Hind O ‘z yerni qo’yib , Hind  sori yuzlandimsori yuzlandim  Yorab , netayin ne yuz Yorab , netayin ne yuz  qarolig’ bo’ldi .qarolig’ bo’ldi .

Zahiriddin Muhammad BoburZahiriddin Muhammad Bobur  Ulug’ o’zbek shoiri, mutafakkir, tarixchi va Ulug’ o’zbek shoiri, mutafakkir, tarixchi va davlat arbobi; markazlashgan davlat va davlat arbobi; markazlashgan davlat va boburiylar saltanati asoschisi.boburiylar saltanati asoschisi.  Zahiriddin Muhammad Bobur Andijon (1483 Zahiriddin Muhammad Bobur Andijon (1483 y. 14 fevral)da tug’ildi. U Amir Temurning y. 14 fevral)da tug’ildi. U Amir Temurning beshinchi avlodi bo’lib , Farg’ona hukmdori beshinchi avlodi bo’lib , Farg’ona hukmdori Umarshayxning farzandidir. Boburning otasi Umarshayxning farzandidir. Boburning otasi Umarshayx Mirzo 1494 yilda Axsi qo’rg’o-Umarshayx Mirzo 1494 yilda Axsi qo’rg’o- nida jardan qulab , 39 yoshida halok bo’lalinida jardan qulab , 39 yoshida halok bo’lali  Bobur Mirzo 12 yoshda (1494 y) Andijon Bobur Mirzo 12 yoshda (1494 y) Andijon taxtiga chiqaditaxtiga chiqadi .. Zahiriddinning bolaligi Zahiriddinning bolaligi Andijonda o’tdi , saroy muhitida har taraflama Andijonda o’tdi , saroy muhitida har taraflama yahshi tarbiya topdi .yahshi tarbiya topdi .  (1483 - 1530)(1483 - 1530)

 Dovyurak va jasurligi uchun Dovyurak va jasurligi uchun yoshligidan ‘’Bobur ‘’ laqabini olgan. yoshligidan ‘’Bobur ‘’ laqabini olgan.  Bobokaloni Amir Temur davlati Bobokaloni Amir Temur davlati poytaxti Samarqandni egallab , poytaxti Samarqandni egallab , markazlashgan saltanatni barpo markazlashgan saltanatni barpo qilish , Temuriylar davlatini qayta qilish , Temuriylar davlatini qayta tiklash maqsadida mashaqqatli tiklash maqsadida mashaqqatli kurash ga otlandi . kurash ga otlandi .  Bobur Mirzo Samarqand taxti uchun Bobur Mirzo Samarqand taxti uchun tinimsiz kurash olib boradi ,lekin tinimsiz kurash olib boradi ,lekin bular foyda bermaydi . bular foyda bermaydi .

 Shox va shoir Bobur Shox va shoir Bobur Samarqand taxtini olish Samarqand taxtini olish uchun 2 marotaba harakat uchun 2 marotaba harakat qiladi . Lekin bu kurashlar qiladi . Lekin bu kurashlar samara bermaydi .samara bermaydi .  1 marotaba Samarqand 1 marotaba Samarqand taxtiga o’tirganda , Hazrat taxtiga o’tirganda , Hazrat Navoiy qutlab, maktub Navoiy qutlab, maktub yozadi , xatga shoh javob yozadi , xatga shoh javob yo’llaydi . yo’llaydi .  Mana shunday xo’liklar Mana shunday xo’liklar sarkardani yurtdan sarkardani yurtdan ketishiga turtki bo’ladi .ketishiga turtki bo’ladi .

 1503-1504 yillarda 1503-1504 yillarda Afg’onistonni egalladi. Afg’onistonni egalladi. 1519-1525 yillarda 1519-1525 yillarda Hindistonga 5 marta Hindistonga 5 marta yurish qiladi. Uch asrdan yurish qiladi. Uch asrdan ortiq davom etgan (1526-ortiq davom etgan (1526- 1858 y.y.). boburiylar 1858 y.y.). boburiylar saltanatiga asos soldi saltanatiga asos soldi dekabrda Agra (1530 y. dekabrda Agra (1530 y. 26 dekabr)da vafot etdi. 26 dekabr)da vafot etdi. Qabri keyinchalik Qabri keyinchalik vasiyatiga ko’ra Qobulga vasiyatiga ko’ra Qobulga ko’chirilganko’chirilgan

Shoir asarlari haqida Shoir asarlari haqida ma’lumotlar. ma’lumotlar.  1. “ Xatti Boburiy” . 1. “ Xatti Boburiy” . (1504 y).(1504 y).  2. “ Mubayyin ul –2. “ Mubayyin ul – zakot”. (1521 y ).zakot”. (1521 y ).  3. “ Risolai aruz”. 3. “ Risolai aruz”. (1523 -25y ).(1523 -25y ).  4. “ Boburnoma “ .4. “ Boburnoma “ .  5. “ Harb ishi “.5. “ Harb ishi “.  6. “ Musiqa ilmi “ .6. “ Musiqa ilmi “ .  7. “Volidiya “ .7. “Volidiya “ .

Zahiriddin Muhammad Boburning Zahiriddin Muhammad Boburning lirik merosi. lirik merosi.  Shoir lirikasini 2 devon orqali Shoir lirikasini 2 devon orqali o’rganishimiz mumkin;o’rganishimiz mumkin;  1. “Qobil devoni “ (1519 y );1. “Qobil devoni “ (1519 y );  2. “Hind devoni “ (1529 y ).2. “Hind devoni “ (1529 y ).  Bobur lirikasining umumiy Bobur lirikasining umumiy hajmihajmi  400 tadan ortadi, 119 ta 400 tadan ortadi, 119 ta g’azal,g’azal,  231 ta ruboiy, tuyuq, qit’a, 231 ta ruboiy, tuyuq, qit’a, fard fard  va masnaviylardan iborat. va masnaviylardan iborat.

Topishmoqlarning javobini Topishmoqlarning javobini toping.toping. Ikki aka-uka yashaydi,Ikki aka-uka yashaydi, Bir –birini ko’rmaydi.Bir –birini ko’rmaydi. Qat – qat qatlama,Qat – qat qatlama, Aqling bo’lsa tashlama.Aqling bo’lsa tashlama.

Topishmoqlarning javobini topingTopishmoqlarning javobini toping  Zuv –zuv boradi ,Zuv –zuv boradi ,  Zuv –zuv keladi ,Zuv –zuv keladi ,  G’alvir to’qiydi .G’alvir to’qiydi .

 Ikki yaproq bir Ikki yaproq bir tanda , tanda ,  Kezar doim Kezar doim chamandachamanda

 O'tgan yilda O'tgan yilda qaysi muchalqaysi muchal  bo'lganligini bo'lganligini toping .toping .

Z . M . Bobur ruboiylari .Z . M . Bobur ruboiylari .  Ruboiy sharq adabiyotida keng tarqalgan lirik Ruboiy sharq adabiyotida keng tarqalgan lirik janrlardan biri . Ruboiy falsafiy – axloqiy janrlardan biri . Ruboiy falsafiy – axloqiy fikrni , shoirningfikrni , shoirning hayotiy tajribalarini qisqa hayotiy tajribalarini qisqa shaklda , badiiy chuqur va yorqin ifoda etuvchi shaklda , badiiy chuqur va yorqin ifoda etuvchi she’riy asardir . “ Ruboiy “ arabcha so’z she’riy asardir . “ Ruboiy “ arabcha so’z bo’lib ,to’rtlik ma’nosini berib ,aruz vaznida bo’lib ,to’rtlik ma’nosini berib ,aruz vaznida yoziladi va unda shakliy “xos hol “ , “ xos yoziladi va unda shakliy “xos hol “ , “ xos ma’no “ talabi qat’iydir.ma’no “ talabi qat’iydir.  Shoir Boburning 231 ta ruboiysi mavjud Shoir Boburning 231 ta ruboiysi mavjud bo’lib, ularning mavzusi : ishqiy , falsafiy bo’lib, ularning mavzusi : ishqiy , falsafiy yo’nalishdadir. Shoir o’z hayoti , boshdan yo’nalishdadir. Shoir o’z hayoti , boshdan kechirganlari , xatolari alamlari haqida kechirganlari , xatolari alamlari haqida so’zlaydi. Biroq shoirning o’z hayoti , so’zlaydi. Biroq shoirning o’z hayoti , shaxsiyati , umr saboqlari , orzu armon – shaxsiyati , umr saboqlari , orzu armon – o’kinchlari ifoda etilgan ruboiylari ajralib turadi. o’kinchlari ifoda etilgan ruboiylari ajralib turadi. Ayniqsa ulardagi ona Vatan tuyg’usi , Ayniqsa ulardagi ona Vatan tuyg’usi , vatandan ayriliq alamlari izhori bizni larzaga vatandan ayriliq alamlari izhori bizni larzaga soladi . Ugarchi shoh bo’lishiga qarqmay , soladi . Ugarchi shoh bo’lishiga qarqmay , Hindiston hayotini g’ariblik deb ataydi .Hindiston hayotini g’ariblik deb ataydi .  Quyida mana shunday mavzudagi ruboiylar Quyida mana shunday mavzudagi ruboiylar bilan tanishamiz .bilan tanishamiz .

Shoir ruboiylaridan namunalar .Shoir ruboiylaridan namunalar .  Har kimki , vafo qilsa – vafo Har kimki , vafo qilsa – vafo topqusidir !topqusidir !  Har kimki , jafo qilsa – jafo Har kimki , jafo qilsa – jafo topqusidir !topqusidir !  Yaxshi kishi ko’rmagay yomonlik Yaxshi kishi ko’rmagay yomonlik hargiz ,hargiz ,  Har kimki yomon bo’lsa – jazo Har kimki yomon bo’lsa – jazo topqusidir !topqusidir !  Ko’ngil tilag’an murodig’a etsa Ko’ngil tilag’an murodig’a etsa kishi ,kishi ,  Yo barcha murodlarni tark etsa kishi Yo barcha murodlarni tark etsa kishi ..  Bu ikki ish muyassar o’lmasa Bu ikki ish muyassar o’lmasa olamda , olamda ,  Boshni olib bir sorig’a ketsa kishi . Boshni olib bir sorig’a ketsa kishi .

Bobur Mirzo shajarasi .Bobur Mirzo shajarasi .  1. Umarshayx Mirzo .1. Umarshayx Mirzo .  2. Abusayid Mirzo .2. Abusayid Mirzo .  3 Sulton Muhammad Mirzo 4 3 Sulton Muhammad Mirzo 4 Mironshoh .Mironshoh .  5 . Amir Temur .5 . Amir Temur .

O'xshashlar

Z.M. Boburning hayoti va ijodi

Z.M. Bobur ruboiylari tahlili

Lirik shoir, satira va yumor ustasi Zavqiyning hayoti va ijodi haqida

Z.M. Bobur lirikasida vatan sog’inchi

Uvaysiy hayoti va ijodi