logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Adabiyot
  4. Kamol Yashar va uning “Ilonni o’ldirsalar” qissasi

Kamol Yashar va uning “Ilonni o’ldirsalar” qissasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1117.716796875 KB
Ko'chirib olish
BuxDU filologiya fakulteti o’zbek filologiyasi ta’lim yo’nalishi 3-’’D” guruh talabasi Abdullayeva Nozimaning ’’Adabiyot o’qitish metodikasi’’ fanidan tayyorlagan mustaqil ishi Kamol Yashar va uning “Ilonni o’ldirsalar” qissasi  Yashar Kamol – Kamol Sodiq Go’kchsli 1922-yilda adana shahri yaqinidagi Xemits (Go’kcheli) qishlog’da tug’ilgan.  Uning bolaligi keyinchalik asarlarida tasvirlangan qoyali tog’lar orasida o’tdi.  1952 -yilda ilk hikoyakar to’plami-” Jazira” nashrdan chiqdi. Kamol Yashar Yashar Kamol Asarlari ( romanlari )  1955-yilda yirik asari “Inja Mamad“ romanining birinchi bobi e’lon qilindi.  1969-yilda “Inja Mamad” romanining ikkinchi bobi nashr qilindi.  1955-yilda “Tunuka” romani,  1960-yilda ’’Tayanch ustuni” trilogiyasi e’lon qilindi. Qissalari  1970- yilda “Ag’ri tog’i afsonasi”,  1972 -yilda “Chaqijali Eje’’,  1972 -yilda “Temirchi guzaridagi hikoyat”,  1975 -yilda”Yusufjon –Yusuf”,  1976 -yilda “Ilonni o’ldirganlar”qissalari e’lon qilindi.   Hasan (olti-yetti yashar bola)  Esma (uning ona)  Halil (Hasanning otasi)  Hasaning buvisi  Chuqurova qishloq ahliIlonni o’ldirganlar ( qahramonlar)  «Ilonni o‘ldirsalar» romani, avval oilasining, so‘ng o‘zi yashovchi qishloqning bosimi natijasida  onasini o‘ldirgan bola haqidadir. Hasan yetti yoshligida otasi onasining eski oshig‘i tomonidan  o‘ldiriladi. Buvisi, so‘ng qishloq aholisi ikki yil davomida bolaning yuziga surtilgan «dog‘»ni tozalashga bel bog‘laydilar.  Borgan sari rivojlangan ijtimoiy asabiylik muhiti, qanchalik qarshilik ko‘rsatmasin, Hasanni jinnoyatga undayveradi. • «Ilonni o‘ldirsalar» qissasida murg‘ak bolaning boshidan o‘tgan kechinmalari hikoya qilinadi. • Muallif asar qahramoni bo‘lmish Hasan bilanqamoqxonada tanishadilar. Butun qissa yozuvchi va Hasanning hikoyasi asosiga qurilgan. • Jamiyatdagi mudhish, razil, johil muhit asar qahramonini jinoyat sodir etishga majburlaydi. Shu muhit mehru muhabbatga to‘la murg‘ak qalbni sekin-asta hissiz, qabih bir jismga aylantirib qo‘yadi.  Oq kafanli keldi. Oldida bir suruv qirmizi ilonlar... «Hasan», — derdi, — «Hasan sen o‘g‘lim emasmisan? Mening pushti kamarimdan bo‘lmaganmisan, Hasan? Otangni qutqarmaysanmi? Mana oldimda yuzlarcha qirmizi ilon, bular ilon emas, qoni yerda qolgan, xuni olinmagan odamlar.  O‘ldirilganlar, biroq o‘chlari olinmagan. Arvohga aylanib, qirmizi ilon tusiga kirib yuribdilar. Do‘zax moliklari meni bularga cho‘pon qilib qo‘ydi. Mening ham qonim yerda qolsa, shu ilonlar holiga tushaman. Otangning bu ahvoliga qanday chidaysan, Hasan? O‘g‘lim emasmisan, rahming kelmaydimi menga? Men qirmizi ilon bo‘lib, qiyomatga qadar shunday sudralib yurishga loyiqmanmi Hasanim, bolam. Oh ilonni o‘ldirsalar, o‘ldirsalar edi ilonni... Oh, Hasan...» E’tibor qarataylik…  Muallif qahramonning kechinmalarini juda katta mahorat bilan yoritgan. Asar so‘ngida o‘quvchi, garchi o‘z onasini vahshiylarcha o‘ldirsa-da, Hasandan nafratlanmasligi, uni ayblamasligi ham mumkin. Chunki haqiqiy qotil aslida Chuqurova qishlog‘ining johil odamlari dir. Murg‘ak, beg‘ubor bolakay esa ularning bu maqsadlariga yetishlari uchun vosita, xolos. Qissada mazkur ziddiyatli haqiqat aks etganining o‘ziyoq Yashar Kamol mahorati va o‘ziga xos uslubidan darak berib turibdi. Chuqurova qishlog‘ining johil odamlarining chirkini g’iybatlari…  «Shu ham— onasining fohishaligi ham ta’sir qilmasa Hasanga, unda qon yo‘q demak».  «Erkaklar uylariga kelib, onasini boshdan- oyoq yechintirib, ishga kirisharmishlarda, Hasan uni tomosha qilib, kayflanarmish».  «Onasiga, men seni o‘ldiraman, deganmish».  «Uch kundan so‘ng, Hasan uxlashi bilan, bir erkakni qo‘yniga olibdi, ertalabgacha».  «Bechora Hasan». • Onasi tandirga egilib-egilib turardi. Hasan qaltirar, titrardi. Eti junjukardi. Boshi aylanardi. Onasi ko‘zining oldidagi olov ichida edi. Birdan qo‘lidagi to‘pponcha otildi. Bir qichqiriq eshitildi. • Yana, yana o‘q uzildi. Atrofni kuygan go‘sht, kuygan soch hidi tutib ketdi. Hasan birdan bo‘shashdi. U qo‘lida to‘pponchasi bilan tandir boshida biroz aylanib turdi. • Onasining boshi tandirga kirib qolgan, sochlari yonardi. Anavarza tomon yo‘l oldi… Aziz kitobxon,qanday xulosa chiqarish qalb amringizga havola…

O'xshashlar

Tohir Malik va uning “Alvido bolalik” qissasi
Chingiz Aytmatovning “Jamila” qissasi
Oʻlmas Umarbekovning Yoz yomgʻiri qissasi tahlili
G'ofur G’ulomning “Shum bola” qissasi matni va timsollari ustida ishlash
Chingiz Aytmatovning “Oq kema” qissasi tahlili dars ishlanma