Í.Yusupovtıń ómiri hám dóretiwshiligi - Adabiyot - Slaydlar

Í.Yusupovtıń ómiri hám dóretiwshiligi

Yuklangan vaqt:

24.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6646.9326171875 KB

Ko'chirib olish

Í.Yusupovtıń ómiri hám dóretiwshiligi (1929-2008) Jobası:  Ómiri hám dóretiwshiligi  Shayırdıń shıǵarmaları  Danalıq sózler20 01 24 01 0C 25 01 28

XX ásir qaraqalpaq ádebiyatınıń ideya- tematikalıq, janrlıq hám kórkemlik jaqtan hár tárepleme bayıp, rawajlanıwına salmaqlı úles qosqan elimizdiń belgili shayırı Ibrayım Yusupov bolıp tabıladı. I. Yusupovtiń poeziyası Ózbekstan xalıq shayırı Zulfiya Israilovanıń sózi menen aytqanda: «Qaraqalpaq hawazı» bolıp xalqımızdıń jüreginen tereń orın aldı.01 02 0F 0F 071C04 0D1C09 2508 08 17

I. Yusupov 1929-jılı 5-mayda Shımbay qalasına jaqın jerdegi Azat awılında óz dáwiriniń ziyalı adamlarının biri Yusup axunnıń shańarağında dúnyaģa keledi. Ol 1949-jılı Qaraqalpaq mámleketlik pedagogikalıq institutın tamamlap, usı institutta oqıtıwshı bolıp islep qaladı. I. Yusupov 1956-jıldan baslap Jazıwshılar awqamınıń ağzası bolgan. Shayır túrli tarawlarda xizmet etiwine qara- mastan, dóretiwshilik miynet onıń ómir jolınıń ajıralmas bólegi boldı. Ol ózi jasagan zamanda qanday janalıqlar bolsa, olardı lirikalıq, liro- epikalıq, dramalıq hám prozalıq shıģarmalarında keńnen sáwlelendirip keldi.1F 32 08 14 1C 3808 25 17 17 0A

Onıń «Baxıt lirikası» (1955), «Kúnshıgıs jolawshısına» (1959), «Oylar» (1960), «Jeti asırım» (1961), «Dala ármanları» (1966), «Zaman ağımı» (1968), «Kewil- kewilden suw isher» (1971), «Tumaris hám basqa poemaları» (1974), <<Yosh» (1977), «Dáwir samalları» (1982), «Alasatlı dúnya bul» (1987), <<Duzlı samallar» (1988), «Kewildegi keń dúnya» (1989), «Umit jagısı» (1990), «Begligińdi buzba sen» (1995), «Omir, sagan ashıqpan...» (1999), <<Hár kimniń óz zamanı bar» (2004), «Tańlawlı shığarmalarınıń ekitomlığı» (1978, 1979, 1992) sıyaqlı poeziyalıq toplamları basılıp shıqtı. Gürriń hám osherkler jıynağı «Garrı tuttağı güz» degen atama menen 1963-jılı arnawlı kitap bolıp basıldı. 01 3511101201 3A2D2E373D3B1601 3A2D2E373F3B1601 0A1C0C14 0B1B110E0801 3A2D2E3F2E3B1601 08041810070A08 04 0D0804100910 140C

Shayırdıń «Watan» dep atalgan eń dáslepki qosığı 1946-jılı «Qızıl Qaraqalpaqstan» gazetasında basılıp shiqsa, eń dáslepki «Joldas mugal- lim» poeması 1949-jılı pedagogikalıq instituttı pitkeretuģın jılı 20 jasında jarıq kóredi. Bul poema onı keń jámiyetshilikke talantlı jas shayır sıpatında tanıtıwga ham shayırlıq dep atalgan mashaqatlı hám lázzetli kásipke bagdarlawga sebepshi boldı. Birinshi qosıqlar jıynağı <<Baxıt lirikası» 1955-jılı basılıp shıqtı.

Ózbekstan Respublikası Prezidenti İ.A.Karimovtıń shayırǵa jazǵan xatınan úzindi «Milliy tiklanish» gazetasında basılǵan qosıǵıńızdıń hár bir qatarında máwij urıp turg’an shın júreklilik hám úlken sıy – húrmet seziminen oǵada tásirlendim. Shın kewilden jazǵan qosıq qatarlarıńız ushın minnetdarshılıq bildirip, Sizge sawlıq – amanlıq, ómirińizge hám dóretiwshiligińizge bereket tileymen. Húrmet penen Ózbekstan Respublikasınıń Prezidenti İ.A.Karimov

Ózbekstan Qaharmanı, ataqlı shayırlardıń biri A.Aripov Qaraqalpaq mámleketlik universitetinde tazadan salınǵan Berdaq muzeyiniń aldında turıp, 1998 – jılı dekabr ayında Berdaqtıń 170 jıllıq toyında: «İbrayım Yusupovtıń ullılıǵın moyınlaw ushın biz jáne júz jıl kútiwimiz shárt pe?! Óytkeni ol búgingi kúni 70 jasqa tolıp otır» - degen oǵada tereń mánili gápti aytqan edi.

Í.Yusupov poeziyası Ózbekstan xalıq shayırı Zulfiyanıń sózi menen aytqanda “Qaraqalpaq hawazı” bolıp xalqımızdıń júreginen tereń orın aldı.

SHAYÍRDÍŃ MİYNET JOLI  1929 – jılı 5 – mayda Shımbay qalasına jaqın jerdegi “Azat” awılında tuwılǵan.  1942 – 1944 – jılları kolxoz tabelshigi  1945 – 1949 – jılları Qaraqalpaq mámleketlik pedagogikalıq institutı studenti  1949 – 61 – jılları Qaraqalpaq mámleketlik pedagogikalıq institutı oqıtıwshısı  1956 – jıldan Jazıwshılar Awqamınıń aǵzası  1961 – 1962 – jılları “Ámiwdárya” jurnalınıń bas redaktorı  1962 – 1965 – jılları N.Dáwqaraev atındaǵı tariyx, til hám ádebiyat institutında qaraqalpaq ádebiyatı bóliminiń baslıǵı  1965 – 1980 – jılları Qaraqalpaqstan Jazıwshılar Awqamınıń baslıǵı  1980 – 1988 – jılları “Sovet Qaraqalpaqstanı” gazetasınıń bas redaktorı  1988 – 1994 – jılları Qaraqalpaqstan paraxatshılıqtı qorǵaw Komitetiniń baslıǵı  1994 – jıldan ómiriniń aqırına deyin Respublikalıq ruwxıy hám mádeniy aǵartıw orayınıń baslıǵı bolıp isledi.

SHAYÍRDÍŃ TOPLAMLARÍ 1955 – jılı “Baxıt lirikası” 1959 – jılı “Kún shıǵıs jolawshısına” 1960 – jılı “Oylar” 1962 – jılı “Jeti asırım” 1963 – jılı “Ǵarrı tuttaǵı gúz” (osherk, gúrrińler) 1966 – jılı “Dala ármanları” 1971 – jılı “Kewil kewilden suw isher” 1974 – jılı “Tumaris hám basqa poemalar” 1978 – jılı “Yosh” 1982 – jılı “Dáwir samalları” 1987 – jılı “Alasatlı dúnya bul” 1988 – jılı “Duzlı samallar” 1989 – jılı “Kewildegi keń dúnya” 1992 – jılı «Úmit jaǵısı» 1995 – jılı “Begligińdi buzba sen” 1997 – jılı «Búlbúl uyası» 2004 – jılı «Hár kimniń óz zamanı bar»

İLİMİY MAQALALARÍ  «Jas jazıwshı hám zamanǵa sadıqlıq»  «Dástannan romanǵa shekem»  «Shayırlardıń danıshpanı Maqtımqulı»  «Azat kúnshıǵıstıń aǵa shayırı»  «Dala orfeyi»  «Xalıq shayırı A.Dabılov» hám t.b.

MÁMLEKETLİK SÍYLÍQLARÍ “ Miynet qızıl bayraq” ordeni “ Xalıqlar doslıǵı” ordeni “ El – yurt hurmati” ordeni Qaraqalpaqstan xalıq shayırı Ózbekstan xalıq shayırı Qaraqalpaqstan Kórkem ónerine miyneti sińgen ǵayratker Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq Mámleketlik sıylıǵınıń laureatı Hamid Alimjan atındaǵı Ózbekstan Jazıwshıları sıylıǵınıń laureatı Nókis mámleketlik pedinstitutınıń Húrmetli professorı Ózbekstan Qaharmanı.

DRAMALARÍ  “ Qırıq qız”  “ Ómirbek laqqı”  “ Máńgi bulaq”  “ Ájiniyaz” librettosı ( opera janrında saxnalastırıldı )

POEMALARÍ  “ Akatsiya gúllegen jerde”  “ Eski fontan ertegi”  “ Aktrisanıń ıǵbalı”  “ Gilemshi hayal haqqında haqıyqatlıq”  “ Joldas muǵallim”  “ Shetkeridegi xata”  “ Qırıq qız”  “ Dala ármanları”  “ Tumaris”  “ Búlbúl uyası”  “ Poseydonnıń ǵázebi”  «Watan topıraǵı» (qıssa)

Qaraqalpaqstan Respublikası gimniniń avtorı Jayhun jaǵasında ósken bay terek, Túbi bir shaqası mıń bolar demek. Sen sonday sayalı, quyashlı eıseń, Tınıshlıq hám ıǵbal sendegi tilek.

İLİMPAZLAR SHAYÍR HAQQÍNDA G.Esemuratov «Íbrayım Yusupovtıń poeziyası». Nókis, 1976. П.Ульяшов «Ветер земных дорог». Nókis, 1989. Q.Orazımbetov «Házirgi qaraqalpaq lirikasında kórkemlik izleniwshilik». Nókis, 1992. J.Narımbetov «Sahra gúli». Nókis, 2001. J.Esenov «Poeziya juldızı». Nókis, 2003. J.Bazarbaev «Danalıǵı gózzallıqqa ulasqan shayır». Nókis, 2008.45 2D 51 2A 15 38234D 38234F 382339 4D

Paydalanılǵan ádebiyatlar: 1. Allambergenov. K, Orazımbetov.Q, Paxratdinov.Á, Bekbergenova, M “XX ásir qaraqalpaq ádebiyatı tarıyxı II bólim” Toshkent2018 2. Allambergenov. K, Paxratdinov.Á, Bekbergenova, M “XX ásir qaraqalpaq ádebiyatı tarıyxı”Nókis Qaraqalpaqstan 2011302226 19020C 4B142E2114 4747 1B020C 4B14 0922100A26

Dıqqatlarıńız ushın raxmet!

O'xshashlar

Qaraqalpaqstan hám Ózbekstan xalıq jazıwshısı Tólepbergen Qayıpbergenov

Nosiruddin Rabg‘uziy

Badiiy asarda g’oya

Abdulla Avloniy 3

Maxtumquli she’rlari