logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Adabiyot
  4. Franchesko Petrarka

Franchesko Petrarka

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

649.6748046875 KB
Ko'chirib olish
O`zbekiston Davlat San`at va Madaniyat instituti "Teatr san`ati" fakulteti "Musiqali teatr aktyorligi" yo`nalishi www.arxiv.uz (20.7.1304- 13.7.1374) www.arxiv.uz01 06 Franchesko – ital`yan shoiri, ital`yan adabiy tilining asos- chilaridan biri, faylasuf. 1304- yilning 20-iyulida Italiyaning Aretstso shahrida tug`ilgan. Monpel`e (1316), Bolon`ya (1320) universitetlarida huquqshunoslikdan ta’lim olgan. 1326 y. Avin`onga ko’chib borib, diniy rutbani qabul qilgan va oliy martabali ruhoniylar bilan yaqinlashgan. Petrarka o’rta asr aqidalaridan mutlaqo xoli bo’lmagan esa-da, Uyg’onish davrining gumanizm g’oyalari bilan yo’g’rilgan madaniyatiga tamal toshini qo’ygan.Petrark aPetrark a www.arxiv.uz0A 0614 0C 170615 24 25 27 0D 11 10 2B 04 12 03 1A 19 1A 14 Petrarka lotin tilidagi «Dunyoga nafrat to’g’risida» (1342—43) falsafiy risola, «Uzlatdagi hayot to’g’risida» va «Rohiblar farog’ati to’g’risida» (1346—66) risolalari muallifi. Shoir she’riyatni katta tarbiyaviy va estetik qimmatga ega ekanligini alohida ta’kidlaydi. Petrarka «O’zimning va boshqa ko’plab kishilarning johilligi to’g’risida» (1367—70) asarida Aristotel` «Etika»sida bayon qilingan mavhum fikrlarni rad etadi hamda amaldagi axloq me’yorlarini va insonni yaxlit holda o’rganish g’oyasini afzal, deb hisoblaydi. www.arxiv.uz2E 30 14 1D 0D 30 14 0406 0F 07 0E 14 30 10 14 030F 30 2D 0D 2D 17 1B 0D Petrarkaning «Avlodlarga maktub» (1374) nomli muxtasar avtobiografiyasi ham muayyan ahamiyatga molik. Shuningdek, u antik dunyoni ideallashtirgan Yevropa shoirlaridan biri sifatida lotin shoirlarining qo’lyozmalarini to’plab, ularga sharhlar yozdi, ayni paytda o’z asarlari bilan klassik lotin tilini tiklashga urindi. Agar uning lotin tilidagi «Afrika» (1339—42, tugallanmagan) dostoni Vergiliyning «Eneida»si uslubida yozilgan bo’lsa, majoziy mazmundagi «Bukolikalar» (1346—57) asari cho’ponlar eklog (qo’shiq)lariga tatabbu tarzida maydonga kelgan. www.arxiv.uz 2E 2D 2D 3B 2B 26 08 14 08 30 27 Petrarka ijodida Lauraga bag’ish-langan lirik she’rlar turkumi, ayniqsa, katta badiiy qimmatga ega. Shoirning e’tirof etishicha, u Laurani 1327-yil Avin`on shahridagi ibodatxona- larning birida uchratib, uni bir umrga sevib qolgan. Shoirning Lauraga bag’ishlangan she’riy turkumi «Kantson`ere» deb atalgan («Madonna Laura hayotiga» va «Madonna Laura o’limiga», 2 qism). 317 sonet, 29 kantsona, 9 sekstina (to’qqizlik), 7 ballada va 4 madrigaldan tashkil toptan «Kantson`ere» o’ziga xos she’riy kundalikdir.www.arxiv.uz2E 1A 14 1A 36 08 0F 15 1A 36 1A 14 0314 0D 3F 1F 0F 1A 14 30 0F Petrarka salaflaridan farkli o’laroq, sevimli ayol obrazini aniq- tayin va hayotiy belgilar bilan boyitgan. Shu sababdan ham uning lirikasi nafaqat ital`yan, balki Yevropa lirikasi taraqqiyotida yangi davrni tashkil etadi. Petrarka lirik she’rlaridan tashqari, tertsina (uchlik) b-n yozilganPetrarka «Tantanalar» (1354) majoziy dostonini ham Lauraga bag’ishlagan. Uning lirikasi, ayniqsa, sonetlari Yevropa shoirlari ijodiga katta ta’sir ko’rsatgan. O’zbek she’riyatida Usmon Nosir, Rauf Parfi va B. Boyqobilov singari shoirlar ijodida sonet janrining paydo bo’lishi va taraqqiyoti ham Petrarka ijodining ta’siri samarasidir. Petrarkaning bir qancha sonetlari uzbek tiliga tarjima qilinganwww.arxiv.uz 2E 11 14 1A 08 1A 14 0E14 14 17 27 3F 15 0F 10 2F 2A 0F 14 14 1A 14 Ruschadan Salim Ashur tarjimasiSHE’RLAR www.arxiv.uz Chaman undi qiz qarashida, Qoq tuyg’ular tiriklik tuydi, Sho’x kapalak qanoti kuydi, Ul nigohning shan otashida. Kapalakdek asir bo’ldim men, Ma’sum nazar, foje’ qarashga. Muhabbatni suyub tarashda Kapalakdek basir bo’ldim men. Bilamanki, etarkan ta’qib, Kul qiladi ul shahlo oftob, Eski og’riq – eng sodiq raqib. . Muhabbatning tuhfasi – sarob, Ulfat bo’lsam – gulchambar taqib, Ajal tutar qo’limga sharob.www.arxiv.uz Unutmaylik u oy, yil, kunni: Nigohlarda chaqnadi chaqin, Borlig’imda balqidi yolqin, Ko’zlarimga berkitdim uni. Ilk og’riqni unutganim yo’q, Naq Yaratgan olgandi mo’ljal, Bor hayotim bo’lgandi o’lja, Yuragimga botgan edi o’q.Unutilmas ul og’riq, ingroq, Bulbullarni o’rtagan ovoz, Qutlug’ ism baxsh etgan titroq. Satrlarim, sizga keng parvoz, Qatingizda o’shal nom yangroq. Ismin yozsam gurillar qog’oz. www.arxiv.uz Men aqldan ozaman, agar Topolmasam ma’shuqdan nishon, Yurak bo’lur zo’r ishqqa kuldon, Raqibamdan yetmasa xabar. Kamolidan yetsa bir asar… Toza jamol yetkazar qayg’u, Ko’k yashirgan ma’suma oy u, U nurafshon, u durri akbar. Osmonni tark etgandek xurshid, Lablarimdan to’kilar hayot, Tiriklik – bu chirib tushgan chit. Suygulimdan yetmaydi najot, Qirchillama men kabi yigit Judo bo’lar sevgidan, nahot?!.www.arxiv.uz Ozurda jon, atrofni tani: Shu tepada, shunda kecha- kun. Duch kelgandi iqboli nigun. Bizni tashlab ketdimi, qani? Endi bunda qolaylik, do’stim. Ko’rinarmi uzoqlardan yor, Yordan boshqa qayg’ular bekor, Do’st, ustingda ilohiy po’stin.Xun yurakka yana so’z qotding, Tushmagandek o’rtaga hijron, Qachonki sen sog’inchga botding – Sevding! Seni tark etdi shu on, O’zga qalbda uni uyg’otding, Otdi seni dil qa’ri tomon. www.arxiv.uz www.arxiv.uz E`TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!   www.arxiv.uz

O'xshashlar

Shekspir hayoti va ijodi
Nosiruddin Rabg‘uziy
Badiiy asarda g’oya
Abdulla Avloniy 3
Maxtumquli she’rlari