Devoni Foniy - Adabiyot - Slaydlar

Devoni Foniy

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2146 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: “Devoni Foniy”Mavzu: “Devoni Foniy”

• Shior: El netib topg’ay menikim, • men o’zimni topmasam. • (Alisher Navoiy)

• Devon Navoiy barhayot vaqtda, ya’ni 901 – 900 hijriy (1495-1500 milodiy) yillar orasida kitobat qilinganligi haqida ma’lumot beradi. • Noshirning ko’rsatishiga binoan bu qo’lyozma to’liq bo’lmay, uning varaqlari tushib qolgan. •

Navoiyshunos olim Hamid Sulaymon xorijiy olimlar tuzgan kataloglardan foydalanib, Parij milliy kutubxonasida saqlanayotgan “Devoni Foniy”ning eng to’liq nusxasini aniqladi va uning mikrofilmini olishga muvaffaq bo’ldi. So’ngra olim jahonning boshqa kutubxonalardagi Foniy devonlarini ham tekshirib uning hozircha 5 nusxasi borligini aniqladi.

• Nusxalarning 2 tasi Parijda – Fransiya Milliy kutubxonasida, yana, ikkitasi Turkiyada – “Turk – islom” muzeyi kutubxonasi hamda “Nuri Usmoniya kutubxonalarida, beshinchisi esa, Tehrondagi “Eron davlat majlisi” kutubxonasida saqlanmoqda. Ushbu qo’lyozmalar asosida “Devoni Foniy”ning avtor matnigayaqin matni aniqlanib, shu asosda Foniy devoni e’lon qilinganidan so’ng, bu devon haqida fikr mulohazalar aytishga yoki uning turli tomonlarini tadqiq etishga ilk qadamlar qo’yildi.

Navoiyning o’zi “Muhokamatul lug’atayn” Navoiyning o’zi “Muhokamatul lug’atayn” asarida mazkur devon ta’rifida yozgan edi.asarida mazkur devon ta’rifida yozgan edi. ““ Yana forsiy g’azaliyot devoni Xoja Hofiz Yana forsiy g’azaliyot devoni Xoja Hofiz tavridakim, jami’ suxandonlar va nazm tavridakim, jami’ suxandonlar va nazm piyrolar nazarida mustahzan va matbudir, piyrolar nazarida mustahzan va matbudir, tartib beribmenkim, 6 ming ab’yoti adadi tartib beribmenkim, 6 ming ab’yoti adadi ko’proqdirki, ko’prak ul hazrat (ya’ni Hofiz ko’proqdirki, ko’prak ul hazrat (ya’ni Hofiz Sheroziy) she’riga tatabbu’ voqe’ bo’lubdir.Sheroziy) she’riga tatabbu’ voqe’ bo’lubdir.

 Tatabbu: Shoirlar ko’proq shaklan izdoshlik Tatabbu: Shoirlar ko’proq shaklan izdoshlik qilgan bo’lsalarda, ammo mazmunda qilgan bo’lsalarda, ammo mazmunda originallikka intilganlar. Nodir iste’dod egalari originallikka intilganlar. Nodir iste’dod egalari izdoshlik qilgan shoirga ko’r-ko’rona izdoshlik qilgan shoirga ko’r-ko’rona ergashmaganlar, aksincha o’z salafi asarlarini ergashmaganlar, aksincha o’z salafi asarlarini chuqur tahlil qilib mavzuning yangi – yangi chuqur tahlil qilib mavzuning yangi – yangi qirralarini ochishga intilganlar va hatto izdoshlik qirralarini ochishga intilganlar va hatto izdoshlik qilayotgan shoir bilan munozalarda o’tganlar.qilayotgan shoir bilan munozalarda o’tganlar.

“ Devoni Foniy”da Navoiy izdoshlik qilgan shoirlarni sanab ko’rilsa quyidagicha: devondagi 554 g’azalning 237 tasi Hofiz sheroziyga, 52 tasi Abdurahmon Jomiyga, 33 tasi Amir Xusrav Dehlaviyga, 25 tasi Sa’diy Sheroziyga, 5 tasi Mavlono Kotibiyga, 5 tasi Mavlono Shohiyga, 4 tasi Kamol Xo’jandiy va boshqalarga nazira qilib yozilgan.

 Tatabbui Sa’diy SheroziyTatabbui Sa’diy Sheroziy  Ey, ba guliston hazor nargisi shaxloEy, ba guliston hazor nargisi shaxlo  Dar guli gulzori orazat ba tamosho.Dar guli gulzori orazat ba tamosho.  Lolavu gul az tachalliLolavu gul az tachalli tu baxubitu baxubi  Qumri yu bulbul zi shavqi tu aloloQumri yu bulbul zi shavqi tu alolo  Dar ruhi ro’z az ruxi tu boriqai mehrDar ruhi ro’z az ruxi tu boriqai mehr  Dar dili shab az g’ami tu moyai savdoDar dili shab az g’ami tu moyai savdo  Oshiqi bedil zi shavqi ro’I tu MachnunOshiqi bedil zi shavqi ro’I tu Machnun  Karda bahona vale muhabbati LayloKarda bahona vale muhabbati Laylo  Orazi Yusuf namuda lam’ ayi ro’yatOrazi Yusuf namuda lam’ ayi ro’yat  Z-o’ shuda mash’ufu zori ishq ZulayhoZ-o’ shuda mash’ufu zori ishq Zulayho  Goh dar oini oshiqi shudas zoxir Goh dar oini oshiqi shudas zoxir  Hamshuda bar husni xesh volavu shaydo,Hamshuda bar husni xesh volavu shaydo,  Goh ba ma’shuq shevagit tasahhub Goh ba ma’shuq shevagit tasahhub  Ham ba xud az noz karda g’oyatu yag’mo Ham ba xud az noz karda g’oyatu yag’mo 

O'xshashlar

Navoiy lirikasi. “Xazoyinul-maoniy” ning tuzilishi, janr va mavzulari.“Devoni Foniy”

Devoni lug’otit turk

Alisher Navoiy. G`azallar

Alisher Navoiy hayoti va ijodi mavzusida 1 soatlik multimedia

Navoiy ijodi. Navoiy va zamonamiz dars ishlanma