Abdulla Qodiriy O'tgan kunlar romani - Adabiyot - Slaydlar

Abdulla Qodiriy O'tgan kunlar romani

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1018.845703125 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Abdulla Qodiriy

Hayot yo’li. • 1894-yil 10-aprelida Toshkent shahrida bog'bon oilasida dunyoga kelgan Abdulla Qodiriy o'z davrining maktab va madrasalarida o'qiganligi, ilmga chanqoqligi va ulkan iste'dodi tufayli zamonasining eng bilimdon kishilaridan biriga aylandi. • Oiladagi yo'qchilik tufayli mahalladagi maktabga kechikibroq borgan Abdulla ikki-uch yil ichida tuzukkina savodxon boidi. Lekin muhtojlik o'z ishini qildi: o'n ikki yashar o'smirni bir boyga yugurdaklikka berishga majbur bo'ldilar. Tijoratchilik tufayli ruslar bilan ham savdo aloqalari qiladigan bu boy rus tilini biladigan, shu tilda ish yurita oladigan xizmatchiga muhtoj edi. Shu sabab zehnli va tirishqoq Abdullani u rus-tuzem maktabiga berdi. • 1912- yilda muvaffaqiyatli tugallangan rus-tuzem maktabi bo’lajak adib estetik qarashlari va ijodiy qiyofasi shakllanishida muhim ahamiyatga ega bo'ldi. Negaki, Abdulla bu yerda rus tili va u orqali dunyo adabiyotini o'rganish imkoniyatiga ega bo'lgandi. • Ikki yildan oshiqroq vaqt mobaynida oilaga yordam berish uchun tirik chilik yoiida urinib yurgan bo'Iajak yozuvchf 1914- yilda Abulqosim mad-rasasiga o'qishga kirdi. Madrasada u shariat ilmi, islom falsafasi, arab va fors tillarini o'rgandi. Bu hoi kokp o'qiydigan, Kunchiqish adabiyoti bilan chuqur tanish bo'lgan Abdullaga islomiy-turkiy estetikaning nazariy asoslarini ham egallash imkonini berdi. Xullas, Abdulla Qodiriy 1917- yillarda ham dun-yoviy, ham diniy bilimlarni puxta egallagan, olam hodisalarini teran idrok etadigan ziyoli sifatida shakllangan edi. • Bo'lajak yozuvchi rus-tuzem maktabini tugatib, tirikchilik ko'yida yurgan kezlarida Rasulmuhammad otliq savdogar boy qo'Iida ishboshqaruvchilik qildi. Savdogar insofli, ochiq fikrli, oydin kishilarni hurmatlaydigan boylardan edi. Abdulla uning do'konlarida ishlab yurib, zamonasining bir qator ilg'or fikrli kishilari bilan tanishdi, suhbatlar qurdi. 1914- yilda boyning Rahbaroy ismli qiziga uylanib, Nafiza, Habibulla, Adiba, Anisa, Ma'sud kabi farzandlar ko'rdi.

• 1917 - 1918- yillardan boshlab asosiy asari bo'Imish "O'tkan kunlar" romani uchun material yig'ishga kirishdi. U xalqning hayoti, ahvoli- ruhiyasini yirik badiiy asarda tasvirlash zaruriyatini his etardi. O’zbekning qanday xalq ekanligini ko'rsatib beradigan katta hajmli asarga ul- kan ehtiyoj borligini sezardi. Adib romanni 1919- yildan yoza boshladi. 1922- yilda birinchi o'zbek romanining dastlabki boblari "Inqilob" jurnalida chop etildi. 1925- yilda romanning boiimlari alohida-alohida uch kitob tarzida, 1926- yilda esa "O'tkan kunlar" yaxlit asar sifatida bosilib chiqdi. O`tgan kunlar Abdulla Qodiriyning bosh asaridir.Yozuvchi asar mavzusini bekorga O`tgan kunlardan lomagan.Chunki bugun mustahkam ertasi poydor bo`lishini istagan har bir xalq o`tmishini yaxshi bilishi kerak. • Adib millat tarixining ,, eng kirlik’’ qora kunlarini tasvirlash asosida xalqning asil ma`naviy qiyofasini, ko`rsatib berishga harakat qiladi. CHinakam istedod xususiy holat misolida hodisaga tegishli umumiy belgilarni ko`ra olish qudratiga ega bo`ladi ,,o`tgan kunlarda’’ qodiriy istedotini shu jihatlari nomoyon bo`lgan.

Otabek,Kumush Yusufbek hoji Mirzakarim qutidor Oftob oyim Zaynab

Kutilmagan baxt. Bu qismda qanday voqealar tasvirlangan? Kim aytib beradi?

Ota – ona orzusi nima edi va bu orzu nimalarga sabab bo`ldi? Qahramonlarimiz boshiga qanday baxtsizliklar olib keldi? Kim bularni birma – bir sanab beradi? 1. Ota-ona orzusi Otabekni arosatda qoldirdi.

Bu asardan o`zbek qizlari nimani o`rganishlari mumkin(sinfdagi yigit bolalar sanab bersin)? Yigitlarimiz uchun qanday tarbiyaviy ahamiyati bor(qizlar sanab bersin)?

MAKTUB Yusuf savdosida beqaror zulayho ismidan, Majnun ishqida yig`lagan Layli otidan sizga boshimdag`I sochlarimning tuklarigacha behad salom…

O`zbek oyim - og`ma,Zaynabning dardi Ko`rib turgan Suratingiz videofilmdan olingan lavha. Yo`ldosh A`zamov rejessorligida ishlangan bu filmning yutuq va kamchiliklarini sanab bering. Aktyorlar asar qahramonlarini yarata olganmi?( Shu orqali o`qituvchi munozarali muhit yaratadi)

Asar qahramonlari tahlili Kumush va Zaynab Qaysi biri ijobiy,qaysi biri salbiy qahramon? Otabek salbiy qahramonmi? Kumushning o`limiga kim aybdor? Agar siz muallifbo`lganingizda asarni qanday yakunlagan bo`lardingiz?

Kumushning o`limini siz qanday qabul qildingiz? Ana shu sahnada Qodiriy o`zbek mintalitetining nozik qirralarini zo`r mahorat bilan tasvirlagan? Kim ana shularni sanab bera oladi?

• 1.Abdulla Qodiriyning qaysi romanida milliy ruh juda bo`rtiq aks etgan? • 2. O`tkan kunlar romanidagi Kumushning onasining ismi? • 3. Yusuf savdosida beqaror Zulayho ismidin, Majnun ishqida yig`lagan Layli… Ushbu so`zlar kimga tegishli? • 4. Kumushning kundoshi? Savol va topshiriqlar.

Uyga vazifa: qizlarga “Kumush o`zbek qizlarining hayo timsoli “ mavzusida ijodiy insho yozish.

Uyga vazifa: o`g`il bolalarga: “ Otabek mard yigit” mavzusida ijodiy insho yozish. (Inshoda Otabekning sizga yoqqan va yoqmagan xislatlarini yoritish)

O'xshashlar

Abdulla Qodiriy 3

Abdulla Qodiriy (assisment)

Abdulla Qodiriyning Oʻtkan kunlar asariga psixologik tahlil

Abdulla Qodiriy ijodidan “Uloqda” hikoyasi tahlili (dars ishlanma)

Mehrobdan chayon romani