Neft maxsulotlarini tejash. Ularni saqlash va tashishda texnika xavfsizligi qoidalari. Atrof-muxitni muhofaza qilish - Xayot faoliyati xavfsizligi - Referatlar

Neft maxsulotlarini tejash. Ularni saqlash va tashishda texnika xavfsizligi qoidalari. Atrof-muxitni muhofaza qilish

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

81.5 KB

Ko'chirib olish

Neft maxsulotlarini tejash. Ularni saqlash va tashishda texnika xavfsizligi qoidalari. Atrof- muxitni muhofaza qilish Reja: 1. Neft maxsulotlarini tejash va foydalanishda kuyiladigan talabalar. 2. Ishlatilgan neft maxsulotlarini yigish va kayta ishlash. 3. Neft maxsulotlardan foydalanishda texnika xavfsizligi koida-lari. 4. Atrof-muxitni muxofaza kilish chora tadbirlari. 5. Transport vositalaridan ajralib chikadigan yonish maxsulotlari.

1. Neft maxsulotlarini tejash va foydalanishda kuyiladigan talabalar Neft maxsulotlarini tejash va ulardan ratsional ravishda foydalanish xar-bir kishlok xujalik xodimining vazifasidir. Bunda fakatgina neft maxsuloti tejalib kolmasdan atrof muxitni xam muxofaza kilgan bulamiz. Agarda 1gr neft maxsuloti tukilsa 10m 3 suv ifloslanadi yoki 10 gr neft maxsuloti 1m 3 suvga tushsa uni zaxarlaydi. Bunday suv zaxarli xisoblanadi, ichishga yaramaydi suv xayvonlari uladi, usimliklarga zarar yetkazadi. Shuning uchun, xar bir texnik xodim kuyidagi asosiy talablarni bajarishi kerak. 1. Xar kanday neft maxsulotlarining tarkibini va uning xossasini bilishi. 2. Neft maxsulotlarini saklash va tarkatishda xar bir xujalik yetarli texnik kurollar bilan ta’minlangan bulishi. 3. Neft maxsulotlarni saklashni shunday tashkil kilish kerakki, ular uzining birlamchi xolatini saklashi, ifloslanmasligi, buglanmasligi, oksidlanmasligi kerak. 4. Neft maxsulotlarini tashishda fakatgina uning uchun muljallangan maxsus texnikalardan foydalanish, isrofgarchilikka yul kuymasligi zarur. 5. Ta’minlash sistemasining detal va kismlariga uz vaktida texnik xizmat kursatib turish. 6. Neft maxsulotlarini doimo nazorat kilib turish. DAST-da kursatilmagan maxsulotlardan uz bilarmanlikcha foydalanishga ruxsat berilmasligi. 7. Yangi texnikalarni ishlatishda unga belgilangan texnik normalarning bajarilishini ta’minlash va nazorat kilib turish. 8. Neft maxsulotlaridan foydalanish va saklashda asosiy tenika xavsizligi koidalarining bajarilishini nazorat kilib turish kerak. Neft maxsulotlarini tashish fakatgina texnik buzuk bulmagan mashinada bajarilishi va uning tozaligi tuligicha saklangan xolda bajarilishi lozim. Avtotsisternalarni tuldirish ochik xolda bajarilmasligi, maxsulotni kuyish fakatgina pastdan bajarilishi kerak. Sababi yukori tomondan shlang orkali ochik xolda kuyilsa, neft maxsulotlari sachraydi, buglanadi, isrof buladi va atrof muxitni ifloslantiradi.

Avtotsisternalarning berkitilgan joylarini doimo tekshirib turish zarur, neft maxsuloti sizib tushishiga yul kuyilmaslik zarur, xavo olish klapanlari sozlangan xolda bulishi kerak. Neft maxsulotlarining isrof bulish kursatkichlari Yukotilish turlari (bir yilda) Neft maxsulotlari Yukotilish kg % Yonilg`i kuyish kismlarining nosozligi (bir yilda) Tarkatilishda kransiz yonilg`i kuyish Tarkatishda satil yoki boshka narsalardan foydalanish Tarkatishda nagnetatellardan foydalanmaslik Atmosfera bilan boglovchi klapanli bulmagan idishda saklash (bir yilda) Dizel yonilg`isi --- Dizel moyi Solidol Benzin 1000..2 000 ---- ---- ---- 2000 0,4...0, 5 0,18... 0,2 3,5...1 0 17...20 ---- Sisternalar kizib ketmasligi uchun uning ustki kismi ochik rangda buyalishi kerak. Sisternalardan neft maxsulotlari tukilganda uning ulangan kismlarida va shlankalarida maxsulot koldigi kolmasligi zarur. Neft maxsulotlarini saklashda trubkalar yaxshi berkitilmasa, lyuk va kopkoklar germetik yepilgan bulmasa, xavo almashish klapani yaxshi ishlamasa, maxsulot okib tushishi, buglanishi, kizib ketishi mumkin, natijada ular isrof buladi. Oksidlanadi, atrof muxitni, atmosferani zaxarlaydi.

Neft maxsulotlari saklanadigan idishlarga uz vaktida texnik xizmat kursatib turish kerak. Kup xollarda neft maxsulotlari saklanadigan idishlar kuesh nurining kizdirishi natijasida maxsulotlar buglanib, isrof buladi. Benzinning yengil buglanuvchi kismlari chikib ketadi, natijada dvigatelning ut olishi kiyinlashadi, detonatsiya bilan ishlaydi. Bunday benzinda dvigatel ishlaganda detallarning yeyilishi tezlashadi, benzin oksidlanadi, smolali-asfalt birikmalari xosil buladi, yonish kamerasida nagar xosil buladi. Natijada dvigatellarning remontlarora muddati 20...30% ga kiskaradi, yonilg`ining sarfi 6...8% ga oshadi. Shuningdek, yonilg`i saklanadigan idishlarning ustki kismining kanday rangda buyalganligi xam buglanishga ta’sir kursatadi. Masalan, yonilg`i solingan idish kora rangda buyalgan bulsa, benzinning 1,24% buglanib chikib ketadi, kizil rangda 1,14%, sarik rangda 1,03%, kumushsimon rangda 0,83% ni tashkil etadi. Shuningdek, benzin saklanadigan idishlar yer ostida joylashtirgan bulsa, buglanish 3 barobar kamayadi. Neft maxsulotlarini tejash uchun texnikadan unumli foydalanish va dvigatellarning tulik yuklamada ishlashini ta’minlash zarur. Neft maxsulotlarini tejashning yana bir usuli, ularni yigish va kayta ishlashga yuborish xisoblanadi. Bunda biz fakatgina neft maxsulotlarini tejabgina kolmasdan, atrof-muxitni ifloslanishdan xam saklaymiz. 2. Ishlatilgan neft maxsulotlarini yigish va kayta ishlash Kayta ishlangan neft maxsulotlari foydalanishi va ishlatishga karab 3-ta guruxga bulinadi: MMO-kayta ishlangan mator moylari, MIO-kayta ishlangan industrial moylar, SNO-kayta ishlangan neft maxsulotlari aralashmasi (moy, benzin, kerosin, dizel yonilg`isi). 2-jadval Ishlatilgan moylarning fizik-ximiyaviy kursatkichlari Krsatkichlar Guruxlar uchun norma MMO MNO SNO Kinematik yepishkoklik, mm 2 / 25 5 ---

s kamida 50 0 S da Uchkunlanishi 100 0 S da Xarorati 0 S da Massasi buyicha % xisobida mexanik zarrachalar Suv Yonilg`i 5 100 2 4 6 --- 120 2 4 6 --- --- 3 5 --- Kayta ishlatishga muljallangan yukorida keltirilgan 2- chi gurux moylarining tarkibiga benzin, kerosin, nigrol va boshka moddalar kushilmasligi kerak. Ular kayta ishlanib, tarkibiga kerakli prisadkalar kushib, ishlatilishga yuboriladi. Ularning kursatkichlari toza moylarnikidan kolishmaydi. 3-chi gurux moylarining tarkibiga sintetik, korroziyalanishni tezlashtiruvchi, zaxarli, neft bulmagan maxsulotlar kuyilmasligi kerak. Neft maxsulotlarini yigib, kayta ishlashga yuborishda bochka va avtotsisternalardan foydalaniladi, ammo ularni aloxida-aloxida yuborilishi, idishlar ustiga kanday maksadda ekanligi yozib kuyilishi shart. 3. Neft maxsulotlardan foydalanishda texnika xavfsizligi koidalari Neft maxsulotlarining xammasi xam yonishga xavli va inson salomatligiga zarar yetkazadi. Shuning uchun, neft maxsulotlarini kabul kilishda, saklashda, tarkatishda texnika xavfsizligi koidalariga ka’tiyan rioya kilinishi zarur. Neft saklanadigan omborlar bilan unga yakin bulgan binolar orasidagi masofa, yengindan saklanish koidalarida kursatilgan normada bulishi shart. Xamma neft saklanadigan idish va trubalar statik elektr toklari va chokmokdan saklanish uchun yerga ulangan (zazemleniya) kilingan bulishi kerak.

Etil benzini saklanadigan idishlar va avtotsesternalarga bildiruvchi belgi, etil benzini, zaxarli deb yezib kuyilgan bulishi lozim. Agar neft maxsulotlari saklanadigan joyda yengin chiksa uni uchirish uchun fakatgina ximiyaviy kupik, uglikisliy gaz, kum va tuprokdan foydalanish kerak. Xech vaktda xam suvdan foydalanmaslik kerak, sababi suvning solishtirma ogirligi neft maxsulotidan ogir bulganligi sababli, neft maxsuloti yuzaga kutariladi va yongin kuchayadi. Yonayotgan neft maxsulotlarini uchirishda ishlatiladigan eng kulay vositalar – bu ut uchirgichlar. Ular ikki turda chikariladi – kupikli va uglekislotali. Kupikli ut uchirgichlar OP-3; OP-5 va OPMlardan kislotaning suv eritmalari, ishkor va kupirgich ishtirokida kupik xosil kilinadi. Ut uchirgich 1 min davomida ishlaydi, okimi uzunligi 6…8 m gacha yetadi. Uglekislotali ut uchirgichlar OU-2; OU-5 va OU-8 suyuk uglekislota bilan tuldirilgan buladi. Idishlardagi neft maxsulotlarini yonishini tuxtatish uchun ut uchirgichlar okimi idishlarini yonayotgan devorlarini chekkasiga shunday devorlarini chekkasiga shunday yunaltirish kerakki, bunda yonayotgan neft maxsuloti sachramasligi kerak. Transport vositasiga yonilg`i kuyish vaktida paydo bulgan alangani uchirish uchun avtomobilni yonilgi kuyish joyidan olib chikish va alangani asbest odeyal, ut uchirgichlar bilan uchirish lozim. Agar dvigatel yona boshlasa, transport vositasini yonilgi kuyish joyidan uzoklashtirish, dvigatelni ta’minlash sistemasiga yonilg`i berishni tuxtatish, ut oldirish tizimini uchirish va olov manbaini ut uchirgich yoki xavo kirish yulini boshka berkituvchi vositalardan foydalanib uchirish lozim. 4. Atrof-muxitni muxofaza kilish chora tadbirlari

Kupgina sanoat va energetika kurilmalari, shuningdek transport mashinalari, shu jumladan, IYOD lli mashinalar xam atmosferaga turli gazlarni chikarib tashlaydi. Ushbu gazlarning kupchiligi zaxarli, ya’ni kishilar salomatligi uchun xavlidir. Chikarib tashlanadigan gazlar atrof muxitni ifloslantirib, tabiatdagi ekologik muvozanatni ma’lum darajada buzadi va axoli uchun nokulay sharoitni yuzaga keltiradi. Mashina-traktor parkining uzluksiz ortib va sanoatning rivojlanib borishi munosabati bilan zaxarli moddalar va ifloslantirgichlarning atmosferaga chikarib tashlanishi juda kupaydi, bu esa ayniksa axoli zich yashaydigan joylar-yirik shaxarlar, sanoat markazlari, sanoat rivojlangan rayonlarda odamlarning yashash sharoitini yemonlashtirmokda va kelgusi avlodlar uchun katta xavf tugdirmokda. Shuning uchun atrof-muxitni ifloslanishinn kamaytirish chora-tadbirlari, dasturlari ishlab chikilmokda. Avtomobil dvigatellari uchun chikarib tashlanadigan zaxarli moddalarning chekli mikdori konun tarikasida joriy etilgan. Xozirgi vaktda standartlarga asosan yangi ishlab chikarilayetgan barcha yuk va yengil avtomobillarni, avtobus, xamda traktorlarning dvigatellari chikarib tashlaydigan zaxarli moddalr mikdorini belgilangan usullar bilan muntazam ravishda tekshirib turish kuzda tutilgan. Bundan tashkari, foydalanilayetgan benzinda ishlovchi avtomobil dvigatellari salt ishlaganda chikarib tashlaydigan is gazi (SO) mikdorini, shuningdek avtomobil dizellarida ishlatilgan gazlardagi tutun mikdorini davriy ravishda tekshirib turish joriy etilgan. Transport mashinalarining atrof-muxitni ifloslantirishga karshi kurash kompleks programmasi ishlab chikildi va amalga oshirilmokda. Joriy etilgan cheklashlar va kurilayetgan chora tadbirlar atmosferaga chikarib tashlanadigan zaxarli moddalar, xamda ifloslantirgichlar mikdorini avvalgi darajaga karaganda 50  70% kamaytirish imkonini beradi, ammo iktisodiyet va transportining jadal rivojlanib borishi munosabati bilan bu muammo xozir xam birinchi darajali axamiyatga ega bulib kolmokda.

5. Transport vositalaridan ajralib chikadigan yonish maxsulotlari Transport vositalari atmosferaga chikarib tashlaydigan yonish maksullari yoki yonilgi va moylarining chala oksidlanish maxsullarining odam organizmini zaxarlaydigan va atrof-muxitni ifloslantiradigan unlab komponentlari ichidagi asosiy moddalarga SO (uglerod II-oksidi), NO azot oksidlari, yenmay kolgan uglevodlar, aldegidlar, oltingugurt birikmalari, kurgoshin birikmalari va kurumni kursatish mumkin. Dizellarda SO aralashma xosil bulishidagi kamchiliklar va aralashmaning uta kuyuklashuvi tufayli, shuningdek sovuk alangali reaksiyalarda uglevodorod molekulalarining uzgarishi okibatida xosil buladi. Azot oksidlari yonish doirasiga xos xarakatlarda, ya’ni 2200-2400 0 K dan baland xaroartda neytral azot oksidlanadi, natijada asosan NO yuzaga keladi yonish xarorati kancha yukori bulsa, shuncha kup mikdorda azot oksidlari xosil buladi. Aralashmaning tarkibi  =1,05...1,07 ga teng bulganda azot oksidlari eng kup mikdorda xosil buladi. Azot oksidlari uglevodorodlar bilan birikib zaxarli neytroolfenlar xosil kiladi. Ularning organizmga zararli ta’sirini xech kanday vositalar bilan yukotib bulmaydi. Uglevodorodlar SN xaddan tashkari kuyuk yoki suyuk aralashma bulganda yenmay kolgan uglevodorodlar paydo buladi chunki, bunday vaktlarda yonish jarayoni yetarli tezlik bilan yoki yetarlicha tuliklik bilan tugalanna olmaydi. Karbyuratorli, benzinda ishlaydigan dvigatellarda alanga sovuk devorga tegadigan joyda kup mikdorda yenmay kolgan uglevodorodlar paydo buladi. Yenmay kolgan uglevodorodlar bir necha yuz ximiyaviy birikmalar aralashmasidan iboratdir. Atmosferaga chikarib tashlanadigan uglevodorodlar tutun bilan birgalikda uzok vakt tarkalmaydigan achchik tutun xosil kilmaydi. Kuesh nuri ta’sirida uglevodorodlar azot oksidlari bilan fotoximiyaviy reaksiyaga kirishib, odam organizmiga kuchli zaxarlovchi va yaliglantiruvchi ta’sir kursatish xususiyatiga ega bulgan azon va peroksidlar xosil kiladi.

Kurum. Dizellar ishlaganda kora tutun chikishi ishlatilgan gazlarda kurum borligidan dalolat beradi. Yonilgining oxirgi kismlari yemon purkalganda, (purkash bosimi past bulganda, tuzitkichdan yonilgi tomganda), ya’ni yonish jarayoni ogirlashib, silindrdagi yonilg`i yonib tugayotganida kora tutinining paydo bulish extimoli ortadi. Aldegidlar tarkibida kislorod molekulalari buladi va ular kisman oksidlangan uglevodorodlarga kiradi. Dizellarda aldegidlar alangalanishning kechikish davrida alangalanish oldidan buladigan reaksiyalar davomida yuzaga keladi. Ichdan yenuv dvigatellari kichik yuklanish bilan ishlaganida yoki sovuklayin ishga tushirilganda aldegidlar eng kup mikdorda chikariladi. Oltingugurt birikmalarini asosan, dizel dvigatellari chikarib tashlaydi, chunki ularda ishlatiladigan arzon yonilgilar tarkibida oltingugurt kuprok buladi. Sulfat angidrid kon ishlab chikaruvchi organlar-ilik va korajigarni yaliglantirib, uglevodlar almashinuvini buzadi. Kurgoshin birikmalar benzinga uning detanatsiyaga chidamliligini oshirish uchun kushiladigan etil suyukligida (tetraetil kurgoshin) ximiyaviy boglangan tarzda buladi. Silindrda aralashma yenganda kurgoshin zaxarli birikmalar xosil kiladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 1. Vasilyeva L.S. «Avtomobilniye ekspluatatsionniye materiali». M.: Transport, 1986. 2. Lishko G.P. «Toplivo i smazochniye materiali». M.: Agropromizdat, 1985. 3. Itinskaya N.I., Kuznetsov N.A. «Avtotraktorniye ekspluatatsionniye materiali». M.: Agropromizdat, 1987. 4. Kuznetsov A.V., Kuznetsov N.A. «Praktikum po toplivu i smazochnim materialam». M.: Agropromizdat, 1987.

O'xshashlar

Neft va gaz mahsulotlarini transportirofka qilishdagi texnika xavfsizligi

Mehnatni muhofaza qilish fanining asosiy mazmuni va ijtimoiy ahamiyati

Hayot faoliyat xavfsizligini taminlashni huquqiy me’yoriy va tashkiliy asoslari

Mehnat va sog’liqni muhofaza qilishga kirish

Texnika xavfsizligi asoslari. Mehnat xavfsizligini taminlashning texnik vositalari