Ф.В.В нинг фан тарихи, максади, вазифалари, хукукий асослари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

80 KB

Ko'chirib olish

Ф.В.В нинг фан тарихи, мақсади, вазифалари, хуқуқий асослари Режа: 1. Фуқаро ҳимояси тузилмаларининг вазифалари ва звенолари 2. Йиғма отрядлар, командалар, қутқарув гуруҳларнинг халқ хўжалик объектларида ташкил этилиши. 3. Тузилмаларни тайёр ҳолга келтириш ишларини олиб бориш 4. Табиий офат ва ишлаб чиқариш авария оқибатларини тугатиш. 5. Тузилмаларнинг олдига қўйилган вазифаларни мувафақиятли тугатиш.

Фавқулодда вазият - одамларнинг қурбон бўлишига уларнинг соғлигига ёки атроф табиий муҳитга зарар этиши, жиддий моддий талофатлар келиб чиқиши хамда одамлар хаёт фаолияти, шароити издан чиқишига олиб келиши мумкин бўлган, авария халокати, хавфли табиий ходиса, табиий, техноген, экологик офат натижасида муайяян худудда юзага келадиган вазият. Ҳар бир мустақил давлат ўзининг мудофаа қудратига эга. Мудофаа сиёсатини қандай амалга ошириш имконияти шу давлатнинг қудратини белгилайди. 1990 йилгача биз дунёни икки тизимга бўлиб келган эдик. Ҳар иккаласида хам қирғин қуроллари яратилди ва баъзилари айрим давлатлар томонидан синаб кўрилдики, асорати ҳозирги кунгача ҳам давом этиб келяпти. (М:1945й. Япониянинг Нагасаки ва Хиросима шахарларига Корея ва Вьетнамга (дирилдоқ холдаги ёндирувчи бомба ташланди) Бундан ташқари ҳозирги кунда бутун дунёни ташвишга солиб турган терроризм балоси, ҳар-хил диний оқимлар ва шунга ўхшаш ақидапарастлар ахоли тинчлигига рахна солиб келмоқда. Юқоридаги қуроллар ва хавф ер юзида мавжуд экан ҳар-бир давлат бундай хавфдан сақланиш воситаларини излайди, ишлаб чиқади. Шунинг учун ҳар-бир давлат мудофаа қудратининг асосини фуқаро муҳофазаси ташкил этади. 1945 йилдан то 1990 йилларгача фуқаро мудофааси олдида замонавий қирғин қуролларининг турлари ва улардан сақланиш йўллари ва усулларигина ўрганилиб келинди лекин унга эҳтиёж сезилмади. Лекин бу даврларда табиий офатлар, ишлаб чиқариш авариялари ва турли хил халокатлар юз бериб турди. Бунинг натижасида ахолии халқ хўжалиги жиддий зарар кўрди. Бунга сабаб биз бундай фавқулодда холатларга хамда бир-биримизга ёрдам беришга тайёр эмас эдик. Республикамиз Мустақиллигини қўлга киритгандан кейингина бу борада кўпгина ишлар қилинди яъни 1991 йилда хукуматимиз томонидан

фуқароларни ва худудларни табий офатлардан, авария лардан муҳофаза қилиш, аҳолини мўътадил ҳаёт фаолиятини таъминлаш борасидаги вазифаларни ҳал этиш учун фуқаро мудофааси тизими фуқаро мухофазаси тизимига айлантирилди. Бу тизим тинчлик давридаги табиий офатлар, ишлаб чиқаришдаги аварияларнинг олдини олиш ва уларнинг оқибатларини тугатиш каби вазифаларни бажаради ва шу мақсадда президентимиз И.А Каримовнинг 1994 йил 4 мартдаги фармонига биноан Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлиги (Ф.В.В) ташкил қилинди. Ф.В.В нинг асосий вазифалари ва фаолияти Фавқулодда вазиятларни бартараф этиш , фуқаролар ҳаёти ва саломатлигини мухофаза қилиш, фавқулодда вазиятлар юз берганда уларнинг оқибатларини тугатиш ҳамда зарарни камайтириш соҳасида давлат сиёсатини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш, фавқулодда вазият ларни олдини олиш ва бундай холатларда ҳаракатларни бошқарадиган давлат тизимини (ФВДТ)ташкил этиш унинг фаолиятини таъминлаш, раҳбарлик қилиш , вазирлик, идоралар, давлат органлари фаолиятини мувофиқлаштириб бориш каби мақсадли дастурларни ишлаб чиқишга қаратилган. Жумладан 1999 йил «Аҳоли ва худудларни табий ҳамда техноген хусусиятли фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш тўғрисида » 2000 йилда «Фуқаро мухофазаси тўғрисида» ги қ онунлар ҳамда. Республика Призидентининг иккита фармони ва вазирлар маҳкамасининг 30 дан ошиқ қарор ва фармойишларини айтиши миз мумки. Қабул қилинган меъёрий хужжатларда дунёнинг етакчи ривожланган мамлакатларининг фуқаро муҳофазаси тизи мининг тажрибалари инобатга олинган Ўзбекистон фуқароларни фавқулодда вазиятларданлардан муҳофаза этишнинг қонун билан белгиланган асосий тамойиллари. Инсонпарварлик, инсон ҳаёти ва соғлигининг устиворлиги, ахборотнинг ўз вақтида берилиши ва ишончлилиги. Ф. В ларда муҳофаза қилиш чораларининг кўрилишидир.

Республикада ФВДТ Призиднетимизнинг 1998 й 11 декабрдаги фармонига асосан бош вазир томонидан бошқарилади. Ҳозирги кунга келиб ФВДТ таркибида «Нажоткор» Республика қидирув қутқарув маркази «Халаскор» махсус ҳабийлаштирилган қидирув қутқарув қисми. «Қутқарувчи» «Қамчиқ» «Олмазор» қисмлари ташкил этилиб улар томонидан минглаб (2002 йилгача 8,5 минг) Ф.В ларда ахолига ёрдам берилиб келинмоқда. Масалан: Тожикистон Р. Қайроқум бекатидаги темир йўл хало кати. 1998 йил Шохимардондаги сел офати. 1999 йил Туркиядаги Измир зилзиласи. 2001 йил Тошкент вилояти Қодиря темир йўл бекатидаги халокат ва бошқаларни мисол келтиришимиз мумкин. Бир сўз билан айтадиган бўлсак, фуқаролар муҳофазаси ҳар-қандай фавқулодда вазиятларда фуқароларни, моддий ресурсларни мухофаза қилиш, фуқаролар қандай ҳаракат қилиш уларга ёрдам бериш, шикастланган зонада қутқарув ва тиклаш ишларига ёрдам бериш. ишлаб чиқариш тармоқларини тўхтовсиз ишлашни таъминлаш вазифасини бажаради. Ер юзида оммавий қирғин қуроллари, табиий ва техноген офатлар хамда терроризм балолари мавжуд экан, ҳар-бир давлатда ва унинг барча худудларида фуқаролар мухофазаси давлат тизими ташкил этилади ва уларнинг вазифалари аниқ қилиб белгилаб қўйилади. 2.Қутқарув отрядларининг ташкилий тузилиши Штаб Отряд бошлиғи Ўринбосарлар Бошқарув Қутқарув отряди Тиббиёт пункти ва разведка гуруҳи Гуруҳлар Санитар дружиналар Звенолар Санитар звенолар

$Халқ хўжалиги тармоқларида фуқаролар муҳофазасининг ташкилий тузилиши Умумий қутқарувчилар Разветкақилиш Ёнғинга қарши Отряд отряд Авария техник алоқа Калонна калонна Соғлиқни сақлаш химоя иншооти Гуруҳ гуруҳ РК. ва КТҚ. умум. овқат. Отряд команда Жамоат тар. сақ. бошқа тизимлар Ҳар бир корхонанинг Ф.М бошлиғи шу корхонада Ф.М ни ташкил этилишини, унинг ҳолатини кучларини, техникасини доимий тайёр холатда Жойлаштириш быйича ыринбосар Фу=аролар мущофазаси бошли\и Моддий техника таъминоти быйича ыринбосар Ф.М. ШТАБИ Умумма=садли тизимлар Хизматли тизимлар$

бўлишлигини назорат этади ва қутқарув, қайта тиклаш ишларига бошчилик қилади. Корхонанинг Ф.М бошлиғи шу корхона жойлашган туман Ф.Мга ва шу корхонанинг юқори ташкилоти Ф.Мга бўйсунади. Корхона штаб бошлиғи шу корхонанинг Ф.М бошлиғининг биринчи ўринбосари этиб тайинланади. ФВларни бартараф этишда асосий ишларни ФВДТ куч ва воситалари таминлайди уларга қуйидагилар киради 1.ФМ қўшинлари 2.Худудий обектларнинг харбийлашмаган умумий махсус мақсадли тизимлари. 3.Махаллий хокимият органларининг (вилоят, шаҳар, туман) ФВВ қутқарувчи командаларининг тизимлари. 4.ФВВга тўғридан-тўғри бўйсунувчи Республика ихтисослаштирилган тизимлар 5.Вазирликлар ва идораларининг харбийлаштирилган хамда профессионал ихтисослаштирилган авария қутқарув ва авария тиклаш бўлинмалари. 6.Объектларнинг ихтисослаштирилган тизимлари. 7 «Қизил ярим ой» «Қизил ҳож» жамияти кўнгилли отрядлари. 8 «Ватанпарвар» мудофаага кўмаклашуви ташкилот. Буларнинг таркибида «Нажоткор», Республика қидирув қутқарув маркази, сувдан қутқариш хизмати тизимлари тузилган бўлиб улар Республика миқёсидаги ҳар қандай ФВларда фуқароларни қутқариш вазифаларини бажаради ФВДТ нинг маблағлари қуйидагилардан таркиб топган 1 Давлат бюджетлари хисобидан 2 Махаллий бюджет хисобидан 3 Вазирликлар ва уларнинг бўғинлари хисобидан 4 Муассаса ва ташкилотларнинг шахсий маблағлари хисобидан 5 «Қизил хож» ва қизил ярим ой жамияти захиралари хисобидан ва бошқалар.

Фавқулодда вазият -маълум худудда юз берган фалокат бўлиб халокат ва бошқа турдаги офатлар натижасида кишиларнинг ўлимига, саломатлигига, теварак атрофидаги табиий мухитга сезиларли моддий зарар етказувчи ва одамларни турмуш шароитини бузилишига олиб келувчи холатдир. ФВ лар хавфини тарқалиш тезлигига кўра: 1. Тасодифий ФВ- ер силкиниши, портлаш, транспорт авариялари ва бошқалар 2.Шиддатлли ФВ -ёнғинлар, захарли газлар отилиб чиқувчи портлашлар ва бошқалар 3.Мўътадил (ўртача) ФВ -сув тошқинлари, вулқонларнинг отилиб чиқиши, радиоактив моддалар оқиб чиқувчи авариялар ва бошқалар. 4.Равон ФВ -секин-аста тарқалувчи хавфлар қурғоқчилик, эпидемияларни тарқалиши, тупроқнинг ифлосланиши, сувни кимёвий моддалар билан ифлосланиш ва бошқалар ФВлар тарқалиш миқёсига, шикастланганлар сонига, моддий йўқотишлар миқдорига қараб 4 гурухга бўлинади. 1. Локал ФВ (обеъкт миқёсида) 2. Махаллий ФВ 3. Республика ФВ (миллий) 4. Транс чегаравий ФВ (глобал) 1. Локал ФВ -бирор обеъктга таълуқли бўлиб унинг миқёси шу обеъкт худуди билан чегараланади. 10 дан ортиқ бўлмаган одам жабрланиб 100 дан ортиқ бўлмаган одамнинг хаёт фаолияти шароитлари бузилади моддий зарар эса энг кам ойлик иш ҳақи миқдорининг 1000 бараваридан ортиқ бўлмайди ва бундай ФВ шу обеъктнинг куч ва ресурслари билан тугатилади 2. Махалий ФВ -ахоли яшайдиган худуд (пункти , шаҳар, туман вилоят) билан чегараланади. Бундай вазият натижасида 10 дан ортиқ лекин 500 дан кўп бўлмаган одамнинг ҳаёт фаолияти шароити бузилиб моддий зарар ФВ юз

берган кунда энг кам ойлик иш ҳақининг 0,5 миллион бараваридан кўп бўлмайди. 3.Республика (миллий) ФВ -500 дан ортиқ одамнинг хаёт фаолияти шароитлари бузилиб моддий зарарэнг кам ойлик иш ҳақининг 0,5 миллион бараваридан ортиғини ташкил қилади. 4.Трансчегаравий ФВ ёки (глобал ФВ)- оқибати мамлакатдан ташқарига чиқадиган ФВ лар тушунилади, яъни чет элда юз берган лекин Ўзбекистон худудига дахлдор холат тушунилади. Бундай ФВлар мамлакатнинг ички кучи ва маблағлари хамда халқаро жамият ташкилотлари маблағлари хисобига тугатилади. Масалан Орол муаммоси ФВлар, сабаб ва келиб чиқиш манбаига кўра (тавсифига ) 1.Табиий тусдаги ФВ 2.Техноген тусдаги ФВ 3.Экологик тусдаги ФВ 4.Ижтимоий-сиёсий ФВ 5.Харбий тавсифдаги ФВларга бўлинади. 1. Табиий ВФ-3 хил а) Геологик хавфли ходисалар зилзила, кўчки, ўпирилиш ва бошқалар. б) Гидрометерологик хавфли ходисалар-сув тошқини, қор кўчкиси, сел, довул, жала ва бошқалар 3.Фавқулодда эпидемиологик, эпизотик ва эпифитотик вазиятлар-алохида хавфли инфекция, юқумли касалликларни тарқалиб кетиши (ўлат, вабо, сибир яраси, қутуриш, СПИД). Эпидемия -одамларни гурух бўлиб юқумли касалликлар билан касалланиши. Эпизоотия -хайвонларни оммавий зарарланиш ёки касал бўлиши. Эпифитотия- ўсимликларни оммавий зарарланиш ёки касал бўлиши. 2.Техноген тусдаги ФВ- 7 хил турдаги вазият киради а) Транспорт воситаларидагидаги авария ва халокатлар.

б) Кимёвий хавфли обеъктлардаги авариялар, в) Ёнғин-портлаш хавфи мавжуд бўлган обеъктлардаги авариялар, г) Энергетика ва коммунал тизимлардаги авариялар, д) Бино иншоатларнинг бирдан қулаб тушиши билан боғлиқ авариялар, е) Радиоактив ва бошқа хавфли хамда экологик жиҳатдан зарарли моддалардан фойдаланиш ёки уларни сақлаш билан боғлиқ авариялар, ё) Гидротехник иншоатлардаги халокатлар ва авриялар. 3.Экологик тусдаги ФВлар-3 хил бўлади. а) қуруқликнинг (тупроқ, ер ости)холати ўзгариши билан боғлиқ вазиятлар (ер юзининг ўпирилиши силжиши) б) Атмосфера (хаво мухити) таркиби ва хоссалари ўзгариши билан боғлиқ бўлган вазиятлар. в) Гидросфера холатининг ўзгариши билан боғлиқ вазиятлар ер юзаси ва ер ости сувларини саноат ва қишлоқ хўжалиги чиқиндилари билан ифлосланиши ва ҳокозо Ўзбекистон республикаси вазирлар маҳкамасининг қарорига кўра бизнинг минтақада 7 хил турдаги ФВлар тасдиқлаган. 1.Зилзила , ер сурилиши. 2. Сел, сув тошқинлари ва бошқалар. 3.Кимёвий, хавфли обеътлардаги авария ва фалокатлар (ўткир заҳарли моддалар ажралиб чиқиши) 4.Портлаш ва ёнғин хавфи мавжуд обеъктлардаги авариялар. 5.Темир йўл ва бошқа транспорт воситалардаги аварялар 6.Хавфли эпидемияларнинг тарқалиши. 7.Радиоактив манбалардаги авариялар. Фавқулодда вазиятнинг тавсифи Хар қандай ФВлар 8 та кўрсатгич бўйича аниқланади 1. ФВ номланиши (ФВ нинг таьрифи ). 2. ФВ нинг мохияти ( мазмуни ). 3. ФВ нинг сабаблари.

4. ФВ нинг шикастловчи омиллари. 5. ФВ нинг қалтисликни оширувчи омиллари. 6. ФВ ни олдиндан билиш мумкинлиги (мониторинг, башорат огохлантириш, юмшатиш). 7. ФВ ни бартараф қилиш (фалокатдан қутқариш ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишлар). 8 Моддий зарарни аниқлаш (бевосита ва билвосита). Шикастланиш ўчоғи - ФВ нинг зарарили ва хавфли омиллари таьсирида қолган ахоли, хайвонлар, иншоатлар ва моддий ресурсларнинг барчасига шикастланиш ўчоғи дийилади. ФВ лар қуйидагилар натижасида пайдо бўлади. 1.Оғирлик кучлари, ер айланиши ёки хароратлар фарқи таьсири остида пайдо бўлган ва тез кечадиган жараёнлар. 2.Конструкциялар ёки иншоат материалларини чириши ёки занглашига олиб келадиган ташқи табиий омиллар таьсири. 3.Иншоатларнинг лойихаси ва ишлаб чиқаришдаги нуқсонлари. 4.Ишлаб чиқаришдаги технологик жараёнларнинг иншоат материалларига таьсири (Меёридан ортиқ кучланишлар, юқори харорат, титрашлар, кислота ва ишқорлар таьсири, газ, буғ, нам мухит ва хокозолар). 5.Саноатдаги ишлаб чиқариш технологик жараёнинг бузилиши (буғ қозонлари, кимёвий моддаларининг, кўмир конларида метан газининг портлаши ва ҳокозолар) 6.Турли кўринишидаги ҳарбий фаолиятлар. Келиб чиқиши ва туридан қатъий назар ФВларнинг ривожида 4 та фазани ажратиш мумкин 1.Уйғониш пайдо бўлиш. ФВнинг келиб чиқиши учун замин яратила боради. 2.Ривожланиш авж олиш фазаси инсон омили асосий ўрин тутади статистик маълумотларга қараганда 60% инсон хатолари туфайли келиб чиқади. 3.Энг юқори даражадаги фазаси Одам ёки атроф-муҳитга хавф солиб турган холатларнинг озод бўлиши ва қўшилишиб кетиши.

4.Пасайиш, ўтиш фазаси ФВни жиловлаб олиш даврдан бошланиб то унинг оқибатларини бартараф қилингунча кетган вақт гоҳида бу вақт 10 йиллаб давом этиши мумкин.

O'xshashlar

ХФХ нинг назарий асослари

ҲФХ нинг назарий асослари

Мехнат мухофазасининг хукукий асослари

Хаёт фаолият хавфсизлиги курсининг мазмуни, максади ва вазифалари

Ўзбекистон республикасида фавкулодда вазиятда фукаро химоясининг хукукий асослари