Ergonomik va xavfsizlik boshqarmasi - Xayot faoliyati xavfsizligi - Referatlar

Ergonomik va xavfsizlik boshqarmasi

Yuklangan vaqt:

21.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

219.5 KB

Ko'chirib olish

Ergonomik va xavfsizlik boshqarmasi Reja: 1. Muammoli vaziyat 2. Ergonomikaga kirish 3. Ergonomika talablarining qo’llanishi: batafsil ma’lumot 4. Operator-machine tizimi 5. Biomexanika 6. Odamlarning psixik xususiyatlari 7. Travma kasalliklar 8. Turli mashina va uskunalar ishlatish 9. Tadbirlar-manual materiallar tashish

Muammoli vaziyat Kichik korxona xodimi havo kompressor uskunasini ishlatish natijasida umurtqada kattiq og’riqni sezdi. Zavod rahbariyati yaxshi islaydigan ishchilarga premiya to’lovlari taqsimlanishi haqida uylanib qoldi. Shikastlanish sug’urta to’lovini qoplash natijasida ko’ miqdorda chiqim bo’lishini bilgan raxbariyat, ish joyini tahlilini o’tkazish maqsadida ergonomika soha mutaxassisi (ESM) bilan bog’landi. Maslahatchi birinchi navbatda, turli xavfsizlik va sog’liqni saqlash yozuvlarni, shu jumladan OSHA 300 va 300A Rasmlarini, namshiraning jurnallarini, yozuvlar qilingan vaqtini va ishchilarga kompensasiya tovon talablari ko’rib chiqdi. Sog’liqni saqlash bo’yicha suhbatlarining o’tqazilish vaqti. Asosiy ergonomik baholash protokolida quyidagi, ish joyi tartibini va tanqidiy dizayn o’lchovlari qayd etildi. Maslahatchi zavoddaning turli ish joylaridan olingan videotasmalar orqali, shu joylarda ergonomik muammolar borligi to’g’risida ma’lumot oldi. Videotasma ma’lumotlaridan foydalanib, maslahatchi har bir ish turini tahlil qilib, ularni asosiy ketma-ketligini aniqlab chiqdi: • Tana harakati • Harakat chastotasi va davomiyligi • Harakat tezligi • Yuk ko’tarish bilan bog’liq xavfli omillar Yuk ko’tarish talablari va GOST (NIOSH) yuk ko’tarish ko’rsatmalar urganildi. Ob’ekt og’irligi inobatga olinmagan holda, ob’ektdan inson tanasigacha eng uzoq masofa va yukning ishdan oldingi va ishning aykunidagi og’rlining o’lchamlari olindi. Individual xavf omillari ekologik stress bilan birgalikda, jumladan harorat, yoritish, shovqinlarni insonning ish faoliyatiga ta’siri o’rganildi. Barcha tahlillar shuni korsatdi, umurtqa jarohatlanishining odatiy hol bo’lishiga materiallarga qo’l bilan ishlov beradigan ikkita ish joyi o’z hissasini qosharkan. Eng ko’p jarohatlar saqlash va bo’yoq sexlarida osma ilmoqqa o’rnatilgan yuklangan konveyerining harakatlanish vaqtida sodir bo’larkan.

Boshqama bilan ish yurituvchi maslahatchisi va xavfsizlik qo’mita kompaniyasi, umurtqa jarohatlanishi chastotasini kamaytirish maqsadida turli strategiyalar ishlab chiqdi. Mazkur strategiyalarni amalga oshirish orqali, kompaniya ko’rdim takomillashtirilgan unumdorligi va ikki ish joylarda xodimlarning psixologik va umurtqa jarohatlanishi chastotasini 63 foiz kamaytirishga erishishdi. Ergonomikaga kirish So’nggi yillarda, sog’liqni saqlash va emissiya pullarini tejash, ishga chiqmagan va sog’liqni tiklashga ketadigan xarajatlarni tejash va b. muammolar tufayli, ergonomikaga korxona rahbariyati tomonidan e’tibori ortdi. Bo’gin va paylarni cho’zilib ketishi hamda tayanch-harakat apparatlaridagi o’zgarishlarga yuk ko’tarish islari, qismlar yoki boshqa materiallar harakati, takrorlanadigan harakatlar, ish holati, yoki statsionar pozitsiyadari barcha mumkin bo’lgan bukilishlar asosiy sabab bo’ladi. Yuqorida aytilganlarni ko’pini oddiy va arzon choralar bilan minimallashtirish ldi. Ba’zi muammolarni jiddiy yondoshuv yol orqali hal qilish talab etiladi, masalan yuk ko’tarish-tashish ishlaridan kelib chiqadigan zararli omillarini kamaytirish maqsadida stansiyalarni qayta loyihalashtirish mumkin. «Ergonomika» tushunchaning ta’rifi «Ergonomika» ikki yunon so’zlardan kelib chiqqan: Ergos , ma’nosi ish va nomos o’rganish yoki tamoyillar ma’no. Boshqacha aytilganda, ergonomika ishni o’rganish nazarda tutiladi. Ergonomika odamlarni qobiliyatini va imkonilarini ko’rib chiqadigan fandir. Bu fan boshqa qator fanlarning ma’lumotlaridan foydalanishga asoslangan. Shu fanlar orqaliy inson xususiyatlari, ish joyidagi vositalar, materiallar, yoki uskunalar bilan aloqasi haqida ma’lumotlar olinadi. Ergonomika olingan ma’lumotlarni ish joylarini to’g’ri loyihalashda ko’llaydi.

Ergonomikaning boshqa fanlar bilan bog’liqligi Ergonomika sotsiologiya, psixologiya antropologiya, anatomiya, fiziologiya, kimyo, fizika, mexanika, statistika, sanoat muhandisligi, biyomekanika va antropometriya bilimlarini o’z ichiga oladi. Ergonomika tamoyillari va amaliyoti inson faktori bilan bog’liq bo’lgan ishlab chiqarish muhitini yahshilash, intererlarni bezatishda va dizayn, mahsulot dizayni, texnika xavfsizligi, mehnat yoki sanoat gigienasi tadbirlari orqali qo’llaniladi. Ergonomikaning maqsadi Ergonomikaning asosiy maqsadi sog’liqni muhofaza qilish, ish xavfsizligini va qulay sharoitni ta’minlash. Maqsad korxona raxbarlariga mehnat unumdorligini oshirishni to’g’ri tashkil etishda yordam berish. Ergonomik ishlarini ikkilamchi ishlar sifatida qarash kerak emas. Ergonomika ish jarayonining asosiy qismi, shu jumladan muhandis, rahbarlari, tibbiy xodimlar, hatto oddiy xodimlar sifatida xizmat qilishi mumkin. Ish guruhi muntazam ravishda ishchining imkoniyatlar asosida talab qilinadigan kuch va imkoniyatlarini taxlil qilgan holda, ish sharoitini takomillashtirishga qaratilgan chora-tadbirlar ishlab chiqib tavsiya etadi. Bu ishlar baraval ham korxona tizimidaham ish jarayonida xavfsizlik tadbirlar amalga oshiriladi. Maqsad muammolarni ular sodir bo’lishidan oldin bartaraf etish. Ergonomikani qo’llash: umumiy tushuncha Ergonomik xavflarni samarali aniqlash quyidagi uchlikka bo’g’liq aniqlash, baholash va nazorat qilish. Ergonomik xavflarni aniqlash odatda ergonomik muammolarini: belgilari aniqlash, fiziologik stresslar va muRasmar zo’riqishi, psixologik stress va turliy shikoyatlar yoki noqulayliklar o’z ichiga oladi. Korxona

maydonidagi ortiqcha yuklarning harakati ham xavfni paydo bo’lishiga sabab bo’lishi mumkin. Mutaxassisdan so’raldi, nima uchun yuk tekshiruv va qadoqlanishdan oldin A nuqtadan B nuqtasiga ko’chiriladi. Hohlagan vaqtda yuklarga ishlov berilishi mumkin. Taxlillar yozuvini ko’rib chiqish, ish joyidagi kuzatuvlar hamda raxbar va xavfsizlik mutahassislar bilan o’tkazilgan suhbati orqali, ishchilarning eng ko’p jarohat olish xavfi mavjud ish joylari aniqlandi. Agar ergonomik xavfi muammo bo’lsa, unu zaruriy hisoblar orqali baholash tadbirlar bajarish lozim. Baholash – bu mavjud muammoning darajasi va joyini aniqlash uchun to’plangan barcha ma’lumotlarga aytiladi. Baholash ishlari birinchi yordam ko’rsatish yoki hamshiralar tutgan jurnanll yozuvlaridan, hamda ishchiga moddiy tovon ro’yxatidan boshlanadi. Ergonomik jarohat va kasalliklar soni yuqori bo’lsa, unda batafsilroq baholash ishlari amalga oshiriladi. Kasalliklar ko’rsatkichlariga jarohat, umurtqa suyak sindromi, barmoqlar suyak sindromi, tendinit, tendovaginit va mushak zo’riqishi yoki bo’g’mlar cho’zilishlarini o’z ichiga oladi. Ro’yxatda jabrlangan kishining ismi, ish turi va joyi ko’rsatilishi lozim. Jarohatlanish chastotasi eng ko’p sodir bo’lish ehtimoli bor ish joylarida zarur chora-tadbirlar olib boriladi. Ergonomik muammo darajasini chuqurroq anglash uchun, mukammal tadqiqot ishlar olib borish zarur, bu – izlanishlar, xodimlar bilan o’tqazilgan suhbatlar, ish joylari va xodimlarning sog’liq darajasini muntazam nazorat ishlarini olib boorish. Baholash jarayoni ish yoki faoliyatning tahlillar masalalarini o’z ichiga oladi. Ko’pincha, ergonomik xavf omillariga batafsil baho berish uchun videotasma yozib olinadi. Videotasmaga bajariladigan ish diskret qadamlarga bo’linib, qadamma - qadam kuzatiladi va chastotasi o’lchanib boriladi. Ishning har bir bosqichidagi omillar o’z ichiga quyidagilarni oladi: • potensial (yashirin) harakat xavflarining chastotasi; • vaqt davomiyligi, masalani amalga oshishi; • xodimlarning ish tezligi; • xodimlar vazifalarni bajarish uchun ichki mushak kuchlari;

• xodimlarga ta’sir etadigan tashqi kuchlar, masalan, ob’ektning mavjud og’irligi. Nazorat qilish chora-tadbirlar ish bilan bog’liq ma’lumotlar bilan belgilangan bo’ladi. Nazoratni texnik vositar orqali olib borilishi, bularga loyihalash va ergonomika tabablarga javob beradigan ish joylara. Nazoratni texnik vositari mavjud bo’lmasa, nazorat hisoblash yoli orqali bajariladi. Bu ishni bir necha marta qaytarilishi yoki xodimlar bir nechta turli ishlar bajariadi. Yana bir variant - "ikki-odam me’yordan ortiq yukni ‘‘kutarishi. Himoya chora sifatida, shaxsiy himoya vositalar (ShHV) foydalanishi mumkin. Ergonomika talablarining qo’llanishi: batafsil ma’lumot Operator-machine tizimi Operator-mashina tizimi ergonomik muammolar salohiyati e’tirof etilgan bir marta va yuzaki muayyan ish o’rinlari yoki er operatormachine uchun baho tizimi hissa asosiy shart-sharoitlar toifalarga uchun ishlatiladi muammolarni ergonomik uchun. Operator-mashina tizimi insonlar va jihozlarni to’g’ri joylashtirish, hamda atrof-muhit muhofaza qilish bilan bog’liq omillarni tahlillar olib boradi. Bunda mashina operator tizimidagi uzaro aloqasi, mashinaning ishlash muddati, uning ishdan chiqishi, shu bilan bog’liq boshqa omillar. Atrof-muhit. Mehnat jarayonini amalgam oshirish davomida inson muhit omillari va turli texnik qurilmalar ko’rsatkichlaridan iborat majmua ta’siri ostida faoliyat olib boradi. Bunda « inson – mashina – atrof muhit» deb nomlanuvchi, uchta elementdan tashkil topgan tizim hosil bo’ladi. “Inson - operator» tizimi “Inson - operator» tizimida ishlaganlar insonlarga xos inson faktori omillarga bo’g’liq bo’ladilar. Bularga: fiziologik o’lchamlar, imkon va cheklashlar,

psixologik imkoniyatlar va cheklovlar; hamda psixik (ruhiy) kuchlanishlar kiradi. Bunda, bir yoki bir necha omillar jarohatlanishga yoki ish joyidagi kasalliklar sabab bo’la oladi. Aqliy va jismoniy mehnatni o’rganishdan maqsad insonning qobiliyati, samarali mehnat faoliyati darajasini aniqlaydi. Inson fiziologik tana o’lchamlari to’g’risidagi bilimlar ( antropometriya ) va harakat ( biyomekanika ) atrof muhitining sosiy qismi hisoblanadi. Ishchilarning o’z vazifalarini bajarish vaqtidagi harakatlari antropometrik va biyomekanik tavsiflari bilan taqqoslanadi. Insonning bajargan harakat turlari, to’g’ri va samarali bajarilishi, ishning chastotasi ko’rib chiqiladi. Shunda harakatlarning miqdori, kuchlarning sarflanishi va boshqa omillar baholanadi. Anthropometriya Anthropometrik ko’rsatkich ob’ekt ko’rsatkichlarini u bilan ishlovchi odamning gavda tuzilishi va o’lchamlariga to’g’ri kelishi ni ko’rsatadi. Anthropometrik ko’rsatkich inson-operatorning ish joyidagi holati oqilona o’rnashganligi yoki ob’ekt va uskunalar o’zaro munosabatidan kelib chiqadigan muammolarni bartaraf etashda qullanadi. Inson fiziologiyasini va ish joyining dizaynining insonga ta’sirini o’rganishda foyda beradigan antropometrik o’lchovlar ikki turga bo’linadi: 1. Strukturaviy yoki statik antropometriya o’lchovlari : ishlovchi odamning gavda o’lchamlariga va ob’ekt ko’rsatkichlari ‘‘tarkibiy ‘‘yoki ‘‘statik’’ ataladi. Umumiy antropometrik olcho’vlar odam bo’yi, o’rindiqlar balandligini, tana chuqurligi, tana kengligi, o’tirgan yoki tik turgandagi ko’z balandligi, musht balandligi, tirsak balandligi va qo’l uzunligi o’z ichiga oladi. 2. Funktsional yoki dinamik antropometriya o’lchovlari: Ish joyi-bu ish harakatining bir joydan boshqa joyga ko’chirmasdan, muqarrar yerda bajariladigan o’rnidir(yoki boshqacha qilib aytganda, tananing holatini o’zgarmasdan tutish). Ular oxirgi va optimal (normal, funksional) urinish nuqtasi

va ushlovga bo’linadi. Ushlashning oxirgi hajmi (urinish nuqtasi) qo’l harakati uchun-bu panja predmetini ushlash mumkin bo’lgan joylar nuqtasidir. Urinish nuqtasining oxirgi hajmi yetib bo’ladigan joy chegarasiga teng hisoblanadi. Ish joyining optimal hajmi (normal va funksional), ish joyining boshqa qismi bilan ya’ni, qo’layroq bo’lgan ishharakat joyi bilan mos tushishi zarur. Antropometrik o’lchovlar dizaynerlarga mebel atanlashda yoki inson tanasi gavda o’lchamlari asosida ish joyini to’g’ri tashkil etishga yordam beradi. Ayrim ish harakatlarini bajarishda, xususan zarba berishdagi harakatlar, vibroasboblar bilan ishlashda qo’llar zanjirida katta kuchlar hosil bo’ladi. Bu kuchlar o’z o’rnida turli kasalliklarga olib keladi. Bu turdagi kuchlarni hisoblashda dinamikaning teskari masalasini yechish usulidan foydalaniladi. Bunda kuchlar harakatning ma’lum (tajribalar asosda aniqlangan) kinematik tavsiflari orqali aniqlanadi. Hisoblarni bajarish uchun asbob va qo’l zanjirining inersion massasi tavsifini bilish lozim. Ergonomika va antropometriya tushuncha paydo bo’lishidan avval, mashina ko’rsatkichlari o’rtacha xodim uchun mo’ljallangan edi. Afsuski, o’rtacha statistik tana o’lchovlari butun tanaga normal taqsimlanish darajasi 1 foizdan kam. Misol uchun, o’rtacha xodim uchun mo’ljallangan tik turib bajarilgan ish joyi, AQSh aholisining 99 foizi uchun to’g’ri kelmaydi. Avtomobil dizaynida ergonomika talablarini qo’llanishi machinating qo’shimcha qiymatini oshishiga olib keldi. Bir necha yil oldin, o’rindiqlar joyini oldinga va orqaga, o’yoq uzunligi va pedalning o’lchamini, xaydovch talabi bo’yicha pedal va pulni o’zgartirib bo’lmas edi. Ishlab chiqilgan avtomobillar o’rtacha odam uchun mo’ljallanganligi sababli, baland bo’yli xaydovchilar boshlarini avtomobil yuqori qismiga ko’p urilar edi. Hozirgi paytda barcha narsalarning 90% aholining antropometrik o’lchamlari inobatga olingan holda ishlab chiqariladi. Turli xil biomexanikaviy tahlil qilishda va modellashtirish jarayonida qo’l tuzilish bo’yicha barcha ma’lumotlardan foydalanilmaydi, balki eng

kerakliklaridan foydalaniladi. Quyidagi usul bilan qo’lning «mezoniy modeli» turli detallashtirish darajasi bilan yaratilgan. Ayniqsa, to’liqroq detallashtirilgan modelda alohida olingan muskullar kuch yelkasi bo’yicha ma’lumotlar turli erkinlik darajasida bo’g’imlarning turli holati, muskullar, mushak va pay uzunligi uchun yaratilgan. Bu ma’lumotlar orqali panja, bilak va yelkaning alohida olingan anatomik qismlariga ta’sir etuvchi ichki kuchlarni hisoblashda asqotadi. Biomexanik izlanishlar olib borilayotganda tajribada qatnashayotgan alohida olingan odamning qo’li mezoniy qo’ldan o’zining shaklli va o’lchamlari bilan farqlanadi . Shu sababli ham mezonniy qo’llar o’lchamlari tajribada qatnashayotgan aniq odamning o’lchamlaridan farq qiladi (misol uchun muskuklning kuch yelkasi va hokazolar). Biomexanika Mexanika - harakat va kuchlarni urganadigan fan deb hisoblanadi. Ergonomik biomexanika fani muammolari inson-texnika–muhit sistemasining barcha hayotiy sikllari bosqichlarida ishlab chiqiladi: loyihalash, tayyorlash, muomala qilish, sotish, foydalanish, tuzatish, ro’yxatdan chiqarish. Antropometrik o’lchov bo’lgani kabi, biyomekanik o’lchov ikki xil bo’ladi: 1. Dynamik : harakat organlarini o’rganish 2. Statik : muvozanatda qolgan organlarini o’rganish Tana harakati vaqtida ergonomik komponentlarining ta’siri natijasida odam jarohat olishi mumkin. Bunday omillarni qo’l aravani itarganda oyoq va qo’l mushaklarining cho’zilishi va zo’riqishlar biyomekanika yordamida hisoblab chiqish mumkin. Xodimning ish bajarish vaqtida ta’sir etadigan kuchlarini – qolga tushadigan yuklar, xarakatlanuvchi yuzaning ishqalanish koeffitsienti, hamda boshqa tashqi kuchlar qiymatini aniqlanishi mumkin. O’lchashning asosiy vazifasi bu oda organizmiga ta’sir etadigan zo’riqish va yuklar.

Biyomekada kuch ikkta kategoriya bo’linadi. Bu kuchlar orqali biologik materiyalar harakatlanad: 1. Yuklab olish : inson tuzilishi yoki organizmga tashqi kuchlar ta’siri; 2. valentlik : yukni ortish natijasida hosil bo’ladigan ichki kuchlar Inson tanasidagi barcha harakatlar yuk va stress tufayli bo’ladi. Ergonomik biomexanika bu inson-texnika–muhit sistemasida optimal ish sharoitlari uchun sistemadagi mavjud muammolarni, yangi texnika va texnologiyalar ishlab chiqishda, tegishli ish sharoitlarini yaratishda inson faktorini o’rganuvchi fandir. Ergonomik biomexanika ilmiy fan bulib, ma’lum sharoitlarda texnika va mashinalarni boshqarayotgan odam (odamlar guruhi)ni kompleks o’rganadi. Inson-texnika–muhit sistemasi insonni informatsiya, materiallar, qurilmalar va energiya bilan integrallaydi. Inson faktorini hisobga olish faqat inson-operator faoliyatini samaradorligini oshirib qolmay, butun sistemani shaklini o’zgartirib qo’rilmalar, muhit bilan o’zaro ta’sirini yangilashga qaratiladi. Tana harakati tasnifi, tana holati, va o’rni Ish joylarini loyihalashtirish paytida, bevosita antropometrik dalillarni ishlatilishi, ish joylari yoki o’tirib ishlaydigan o’rinlarning balandligi va yuzasi oddiy holday ko’rinishi mumkin. Biroq, ko’p hollarda insoniyat ish joylarini oddiy tashkillashtirish natijasida mehnat samaradorligini yo’qotadi. Loyihalashtirish aniqligini ta’minlash uchun maket usuli,-deb nomlanuvchi tabiiy o’lchamdagi ish joyini andazalash uslubidan foydalaniladi (buning uchun jalb qilingan o’lchov birliklariga, umumiy qiymat chegarasiga mos tushgan, deylik 10-va 90% persentilda tajriba ob’ekti bo’yicha eksprimentlarni amalga oshiriladi), bundan tashqari inson tanasining yassi va bo’rtib chiqqan qismlari modelini aniqlab keluvchi, oshiq-moshiqlarga ega bo’lgan (ularga zarur sharoitni yaratib bergan) va mutonosiblikni kuzatish funksiyasini bajargan maneken uslubi-ish joylarini to’g’ri keladigan maketlarni o’rnatadi.

Tasnif va tanani harakatlarini baholash uchun ikki xil tizim turlari ishlatiladi: 1. tanasi qismlarini o’rganuvchi fiziologik tizimlar tasnifi. 2. Operativ harakatlarni amalga oshiradigan tana guruhlarining ish faoliyatining tizimlar tasnifi Fiziologik harakatning kategoriyalari Tana harakatlari ro’yxatlari biyomekanik tasniflash uchun ishlatilinadi. Fiziologik harakatlarning yuzaki ro’yxati. Rasm 1. Qo’l orqali gorizontal tekislikda harakatlanishga misol. Rasm 2. Bilak ochilish va bukilishga misol.

Rasm 3. Qo’l barmoqlarini bukish Pichokli ushlash Rasm 4. panja bilan harakatni amalga oshirishiga misol.

Harakat / izoh Harakat: tananing markaz qismidan tashqari tomonga harakat. Qo’lini ko’tarish harakatga misol bo’la oladi Izoh: harakatning teskarisi. Bu harakatda tananing markaz qismiga harakat. Qo’lini tushirilish harakati misol bo’la oladi Harakatga misol Aylanma harakati : aylana shaklidagi harakat. Qo’lini aylantirish harakati misol bo’la oladi. Bukish / ochish Bukish : tana va qo’l o’rtasidagi burchakning kamayishi. Qo’lni tirsagida bukish kabi harakat misol bo’la oladi. Ochish: Bukish harakatga teskarisi. tana va qo’l o’rtasidagi burchakning oshishiga misol bo’la oladi

Neytral yuza / og’ishi Neytral yuza: qo’l, bilag va elka tana qismlarini 1800 burchak ostida yoki to’g’ri va chiziqli yuza harakati misol bo’la oladi Og’ish : neytral yuzadan tana qismining harakati yoki holati. Bosh barmoq bilan harakatni amalga oshirish radial burilish ataladi. Bilak kichik barmog’i tomon qo’l egilishi misol bo’la oladi. Aylanma harakat Aylantirish : tana qismining uning bo’ylama o’qi bo’yicha harakati. Bosh yoki qo’l aylanish harakati misol bo’ladi. Yuqoriga / pastga Yuqoriga : qo’l va bilag yuqoriga qaragan bo’ladi. Pastga: yuqoriga qarashning teskarisi. Qo’l va bilag pastga qaragan bo’ladi. Operatorlarning harakati Operatorning mehnat jarayoni ko’proq boshkarvchilik xarakterda bo’ladi. Inson faoliyati uning ikki, uzaro boglangan, imkoniyaati buyicha olib boriladi: • harakatchanlik : Ob’ektni bir joydan ikkinchi joyga ko’chirish. Misol: ishchining o’ng tomonidan saqlanib turgan boltni joyini o’zgartirishiga qilgan harakat • ishchanlik: mashina yoki boshqa uskunalar bo’laklarini mushaklar yordamida uzluksiz harakati qilish. Yuk ortish uskunaning uzluksiz harakati misol bo’ladi. • manipulyasiya harakati : qismlarga ishlov berish yoki yig’ish. Bu harakat qo’l yoki barmoq harakati bilan cheklangan. Manipulyasiya harakatiga tarkibiy qismlarni yig’ish misol bo’lardi. • Takroran harakatlar : ko’p takrorlanadigan harakatlar. Bolg’a bilan urish yoki otbyortka bilan burash harakatlar misol bo’ladi • ketme-ket hakatlar : Berilgan vazifani bajarish uchun o’ziga xos tartibi. o’ng qo’l bilan olib chap qo’lga uzatish, ikki qo’llar orqali sozlash harakatlarning misoldir.

• Statik harakatlar : tana a’zosi lavozimini saqlab qolish. Harakatlar bo’lmasligi mumkin Odamlarning psixik xususiyatlari Odamlarning mehnat jarayoni turli xarakterda byoladi: energetik (jismoniy), boshkarishi va evristik. Real xayetda bu faoliyatlar turlicha xissada birgalikda olib borilishi mumkun. Xar bir xodim uz ish faoliyatlarida ko’proq aqliy, jismoniy yoki boshka bir xarakterli bo’lgan mehnat bilan mashg’ul bo’ladi. Operatorning mehnat jarayoni ko’proq boshkarvchilik xarakterda bo’ladi. Inson faoliyati uning ikki, uzaro boglangan, imkoniyaati buyicha olib boriladi: harakatchanlik va ishchanlik. Harakatchanlik–insonning maksadga muvofik imkoniyatlarini shakllantirishdir. Inson organizimining ishchanligi-ma’lumotlar, energiya, massani o’zgartirish bo’yicha faoliyatida psixofizik harakatlarni bajarishdir. Operatorning ishchanligi–bu uning uzoq muddatga yuqori mehnat ko’rsatgichlari bilan ish unumdorligni saqlagan holda faoliyat ko’rsatishidir. Operatorning ish qobilyati ish kuni davomida biologik, fizika-ximyoviy, psixologik sotsial va iqktisodiy faktorlar ta’sirida o’zgarib turadi. Barqaror ishchanlik fazasida operatorning ish ko’rsatkichlari barqarorlashib maksimal optimal holatida bo’ladi, realektorli aspektorlar ishchi dominant xususiyatini oladi. Ishchanlik ko’ursatkichlari Travma kasalliklar Tarqoq jarohat buzilishi (CTDs), shuningdek, deb repetitive- ataladi harakat jarohatlanish, qo’l, bilagini ortiqcha foydalanish olib, yoki önkol. o’ta charchash jarohatlar, chastotasi va xarajatlarini kabi CTDs epidemiyaga mutanosibligi uchun o’sadi. eng keng tarqalgan ba’zi kumulyativ jarohat buzilishi karpal tunnel sindromi, cubital bor tunnel sindromi, tendinitis va tenosinovit.

Karpal tunnel sindromi Karpal tunnel sindrom i oqibatida umumiy bilagini jarohati bo’lgan karpal tunnel ichida o’rtacha asab siqishni. Karpal tunnel bilagini bir ochilish bilagini suyaklari bilan o’ralgan va ko’ndalang karpal pay. thumb, indeks hissi, va o’rta barmoqlari o’rtacha asab tomonidan hosil bo’ladi. qachon bilagini, Flex kengaytirish yoki ulnar (kichik barmoq) tomonga chetga majbur yoki radial (thumb) holati, pay Media asab siqadi. Bu Karpal o’tayotganda ta’siri, bu harakatlar bu asab chimchilab tunnel. Belgilari yilda karıncalanma, og’riq yoki qattiq uyqu o’z ichiga oladi bosh va dastlabki uch barmoq. Takrorlab harakatga darajasi haddan tashqari xavf holda toqat jarohati keng yoshi, jinsi va boshqa sog’liqni saqlash omillarga qarab o’zgaradi. Maxsus chegaralari CTD alomatlarini oldini olish uchun tashkil etilgan bo’lsa-da, xavfini oshirish omillari harakatga qaytarilmasligi o’z ichiga oladi, ish-qolgan ko’chadan, kuch-quvvat, va vazifa muddati. Karpal tunnel sindromi ma’lumotlar orasida tobora qildi entry yozuvchi, kassirlar va Keypunch vazifalarni amalga shaxslar tufayli statik, cheklangan vaziyat va yuqori tezlikda barmoq harakatlari uchun. Vaqtida tunnel sindromi Vaqtida tunnel sindromi bilan ulnar asab siqishni bo’ladi tirsak, bir qattiq yuzasida yoki tirsagi dam sabab bo’lishi deb o’tkir tomonlarini. Belgilari ring barmoq va oz karıncalanma o’z ichiga oladi barmoq. Tendinit Tendinit, eng tez-tez kelgan CTD, natijalarini tashxisi haddan tashqari foydalanish tufayli paylarning yallig’lanishi. Common alomatlar His-tuyg’ular, og’riq yonib, va qo’lida turli saytlar da shish qilinadi, bilakni, yoki qo’l. talab ishchilar uzaytirish uchun Tendinit keng tarqalgan montaj faoliyati davomida o’z qo’llari yuqoridagi.

Tenosinovit Tenosinovit paylarning yoki tendonuna yumshoq to’qimalarining travması va jarohat bo’lgan sumkasi, tez-tez qo’l va to’piqdan ten. Dons tor ligamentlerinin kesib. pay qin o’sadir, yana uni qilish qiyin pay oldinga va orqaga ichida ko’chib o’tishga uchun. Bu tez-tez natijalari muRasmar overworking yoki qon va / yoki cho’zilgan dan tendonların. tenosinovite umumiy Rasmlari Quervain kasalligi ham bor va tetik barmoq (Parker va Imbus, 1992). Bu kasalliklar bor tez-tez uning ish o’rinlari abraziv / silliqlash o’z ichiga xodimlari topilgan va, chunki bilagini harakatlarni, tebranish qadoqlash va uzaytiriladi elkalariga esneme. Tenosinovit ko’pincha bilan bog’liq Bunday tornavida foydalanib sifatida aylanish harakatlari davomida ulnar og’ish. CTD belgilari T akrorlab harakat kasalliklar belgilari sifatida ham ta’riflangan uch bosqichi (Chatterjee, 1978): 1 bosqich : jabrlanuvchilada og’riq va charchoq bo’lishi mumkin; bu vaqtda, buzilishi to’liq qaytib va hatto ma’lum vaqtdan keyin pasayishi mumkin. 2-bosqich: kuchayishi va og’riqni qo’payishi. Alomatlar bir kechada tarqamaydi, ular, odatda, bir necha oy davomida kamayishiga olib keladi. 3. bosqich : amalga ham jabrlanuvchilarda doimiy og’riq bo’lishi mumkin. Bu holati necha oy yoki yillar davomida davom etishi mumkin. Samarali ergonomika dasturining asosiy maqsadi samarali muammolarini aniqlash va hisoblash. Xavfsizlik mutaxassislari salohiyatini qarash kerak fiziologik yordamida vazifa tahlil faoliyati davomida CTD muammolar noqulay (sun’iy) pozitsiya e’tiborini harakat kategoriyalar va iltimoslarni tez-tez takror. Psixologik omillar , odamlar operator-mashina tizimining uchinchi komponent elementi bo’lib, bir shaxsning atrof muhitdagi xatti xarakatini anglatadi. "Psixologik" atamasidan olingan ibora "ijtimoiy psixologiya" -

ergonomist munosabat manfaatdor Rasmlantirish, munosabat o’zgarishi, etakchilik uslublar, elektr va ta’siri, ziddiyat, kasb-hunar stress, tashkiliy tuzilishi, xodim motivatsiyasi va tashkiliy mukofot tizimlari. Barcha ta’sir ko’rsatishi mumkin tashkilotning ijtimoiy nuqtai nazardan mehnat ishlash. Shunga misol, alkogolsiz ichimliklar uchun shisha zavodi ishlab chiqarish shisha manfaatdor edi ishchilar haqida yakuniy davomida etarli e’tibor emas taftish. Uch xodimlari Assambleyaning har bir tomonida joylashtirilgan liniyasi va kamchiliklari uchun shisha tomosha qilish uchun tayinlangan edi. boshqaruv manfaatdor edi zerikish ularni orasida gapirish sabab bo’lardi o’zlari ish bir oyalama ta’minlash va. Bu yakkalab qurilgan Har bir ishchi atrofida kabinet shunday Ular orasida aloqa edi mumkin emas. bu uni, gaplashib muammosini bartaraf da oshdi samaradorligini bo’ldi nuqtaga zerikish oshdi shubhali. Psixologik, fiziologik va psixologik elementlar mumkin sifatida, izolyatsiya yoki bir-biri bilan birga yo sodir ular shift ishi bilan. ‘‘Ishini Shift "noan’anaviy davomida amalga oshirilgan ishlar anglatadi bir kun ish soat. Bu har qanday muntazam qabul ‘bo’ladi ish kuni derazadan tashqarida ish, o’zboshimchalik deb belgilangan 7:00 PM 6:00 AM ‘(olimlar va Folkard, 1992) o’rtasida soat. Shaxslar saqlab qaerda u, bir qattiq smenada ustida ish murojaat mumkin mushuk ko’z smenada kabi bir xil jadvali. Cat ko’z Shift’ ishlatiladigan bir ibora bo’lib konchilari odatda soat 11:00 dan bir qattiq jadvalini ishlash ko’mir qazib olish 7:00 ertalab Shift ishiga soat ham rozi qaerda aylantirib anglatadi xodim rejalashtiriladi muntazam ravishda o`zgaradi. bir misol Shift aylanuvchi xodimlari biri, 8:00 ertalab soat uchun tunda ish qachon bo’ladi hafta, 8:00 ertalab 4:00 gacha, keyingi hafta, va yarim kecha 4:00 soat uchun Uchinchi hafta. Noan’anaviy soat ergonomik muammolarini olib kelishi mumkin. Fiziologik xavflar va kibirli yaratilgan bo’lsa, tana tabiiy marom bilan jang qilish uchun harakat qiladi. ‘Ritmi marom jihatidan 24-soat kunga mos organizmning urinish bor almashinuvi, fiziologiya va psixologiya. charchoq sezuvchanlik odamlar bu bilan zid ish rejalarini bo’lsa oshiradi marom. Fiziologik zorlanma ortishi soniga namoyon bo’ladi jismoniy shaxslar uchun yurak-qon tomir

va oshqozon-ichak muammolari talab shift ish (Rutenfranz, Colquhoun va Knauth, 1977) amalga oshirish uchun. Shift ish bilan bog’liq psixologik omillar stress o’z ichiga oladi va ruhiy tushkunlik g’ayrioddiy ish rejalarini birga. Jismoniy shaxslar shift ish amalga bilim jihatidan kam samarali va ish e’tibor. Xavfsizlik yozuvlar shift ishchilar uchun kunshift xodimlari (DeVries-Griever va Meijman uchun qaraganda yomon, 1987), ehtimol, tufayli aro munosabatlar shtammlarini uchun. Psixologik muammo qachon shift bir psixologik biri bo’lib ishchilar jufti halollari yoki bilan muloqot qilish imkonini yo’q ularning ijtimoiy qo’llab-quvvatlash, bir bo’shliqni yaratish uzoq vaqt davomida do’st, tizimi. Hissiy qo’llab-quvvatlash, bu zarar oilaviy qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin ajralish va yuqori chastotalarni. Olingan stress, o’z navbatida, ish joyini xavfsizligi yoki ergonomik muammosi sifatida o’zini namoyon. Turli mashina va uskunalar ishlatish Machina yoki uskunalarning ishlatish zonasida turli xil xarakatlar bajariladi va bu xarakatlar xavfsiz talablari bo’yicha baholanishi shart. Quyidagilar misol bo’la oladi: Mashinalar: • displeylar va uskunalar monitoringini olib borish uchun boshqaruv elementlari • ishchi joyidan asbob- uskunalargacha bo’lgan masofa • ishchi maydonining konveyer tizimlarigacha bo’lgan masofa • ish yuzasining balandligi Asbob- uskunalar: • dastakning talab etiladigan shakli va o’lchami • qo’llar yoki tananing boshqa qismlariga tebranish ta’siri

• asbob- uskunalardan to’g’ri foydalanish Ofislar: • dizayn va kompyuter komponentlarini joylashtirish • o’rindiq konstruksiyasi to’g’riligi • klaviaturani urnatish balandligi • monitornijoylashtirish holati • yo’l va yo’laklar rejasi Bir chelak lift faoliyat A ishchi turli yordamida o’zini topishingiz mumkin u ishlatiladigan oxirgi chelak bilan qaraganda nazorat qiladi. Oddiy reja u istasa, bir tik tayoq u oldinga va orqaga itarib o’z ichiga oladi paqir orqaga harakat va yuborish. U, shuningdek, gorizontal tayoqcha bor u harakat va u chelak istasa pastga ham ko’chib o’tishga o’sha yo’nalishlari. U bilan notanish qachon bir dilemma, bilan shug’ullanadi bu, ayniqsa, paqir operatsiya, u qo’llarini bir qator duch keladi, barcha yil davomida yuz kiyiladi teglar va ko’rsatmalarni bilan ketmaket, ham ishchi keng-ochiq oraliq bilan mashq qilishi mumkin bo’lsa-da, yo’l har bir vosita o’rtasida qanday ishlashini u unutib olaman mavjud uning ish. Noto’g’ri harakat yuqori voltli sim kirib chelak yuborish mumkin yoki derazadan. voqea sodir bo’lgan bo’lsa, u tez-tez tegishli bo’ladi aslida, u ham kambag’al uskunalar natijasidir, operator xato, uchun dizayn va shaxs o’rtasidagi noto’g’ri interfeysi mashina. Shuningdek, takrorlanish katta raqamlarni mumkin talab mashinalari yoki ish o’rinlari muammoli bo’lishi. Vazifaning talablari har qanday bo’lsa, kuzatiladigan quyidagi omillar o’zgartirish kerak: • Soatiga 2000 dan ziyod manipülasyonlar bajarish • Vazifalari 30 soniya yoki davomiyligi kam bo’lgan • Manual vazifasi ish davrlarini ishchining smena vaqtining yarmini oshib takrorlanishi

Vazifalari haddan tashqari kuch qo’llash kerak muammolar murakkablashishi mumkin yoki qiyin pozitsiya tez-tez ozgartirish zarur. Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, artrit; diabet; buyrakkasallanishi, qalqonsimon, yoki yurak funktsiyasi; gipertoniya; homiladorlik; va karpal tunnel ichida yoriqlar oshirish CTD alomatlarini boshdan bir xodim o’tkazdi (Parker va Imbus, 1992). Atrof-muhit omillari Atrof-muhit havosini ifloslanishi omillariga: harorat, yorug’lik, shovqin, tebranish, namlik va boshqa sabablar bo’lishi mumkin. Charchoq ko’pincha yuqori harorat bilan birga va namlik darajasi, oxir-oqibatda ishchi ruhiy kamaytirish qobiliyati bir vazifa haqida o’ylash uchun. Bunday issiqlik stress, issiqlik sifatida Sog’liqni saqlash xavotirlar charchoq va heatstroke qo’shimcha xavf mavjud. Yoritish yoki ish joyini yoritish boshqa xavf omilidir. a monitor kompyuter yarqirashni ofis muhitida ko’z charchoqni va ko’z muammolarni olib kelishi mumkin. Omborxona kam yoritish jamoatchilik olib kelishi mumkin va voqealar ochish. Haddan tashqari yoritish yoki olib kelishi mumkin yarqirashni operator xatolar ochiq havoda og’ir uskunalar yordamida esa. Ish joyini loyihalash va dizayn Operatorning ish o’rni ishlab chiqarish jarayonining nazorat qilish va boshqalarni funksiyalarini amalga oshirishi uchun zarur texnik vositalar va yordamchi qo’rilmalar bilan jihozlangan. Inson-texnika-muhit sistemasidagi insonning mehnat faoliyati zonasidir. Faoliyat uchun tadbirlar Ish joyini tashkil qilishdagi tavsiyalar: Ish joyini tashkil qilishda quyidagi asosiy shartlarga rioya qilishi zarur:

• operatorga mehnat faoliyati jarayonida barcha harakatlar va siljishlarni bajarishi uchun yetarli ishchi maydon hajmini yaratish; • operator bilan texnika orasida, hamda operatorlar orasida (guruh bo’lib ishlaganida) yetarli darajada fizik, eshitish va ko’rish aloqalarini yaratish; • boshqarish vositalarini operatorning harakat (motor) chegarasida joylashtirishi (eniga, bo’yiga, chuqurligiga); • mehnat jarayoni xususiyatlaridan kelib chiqadigan asosiy va yordamchi operatsiyalarni operatorning ishchi holatida bajarish imkoniyati bo’lishi;  ishchi muhit faktorlarining optimal, ruhsat etilgan chegarasida bo’lishi (atrof muhit sharoiti, shovqin, titroq, yoritilganlik va boshqalar); operatorni atrof muhitning xavfli va zararli faktorlari ta’siridan himoyalovchi zarur vositalar yaratish (Eastman Kodak, 1983). Ish joyini to’g’ri loyihalashda inson operatorning antropometrik ko’rsatkichlarini yaxshi o’rganish zarur. Agar ish joyi kattaliklari va harakatlanish maydoni (motor kengligi) insoning antropometrik ko’rsatkichlariga va uning ish holatiga mos bo’lsa muskullardagi statik va dinamik yuklanishning samarali miqdori ta’minlanishi, yuqori ishchanligi saqlanishi, kasb kasalliklarinig yuzaga kelish ehtimoli kamayishiga erishiladi. Insoning antropometrik ko’rsatkichlari tasodifiy kattaliklar bo’lib, normal taqsimlanishga ega bo’ladi Tik turgan ish joylari, odatda qachon tavsiya etiladi: Tik turgan holda ishlash inson uchun tabiiy bo’lib, uning quyidagi xususiyatlari bor-gavda massasi va muskul kuchlari tekis taqsimlanadi. Harakatlanishlarda umurtqa pog’onasi egiluvchanligi, amortizatsiyasi borligi ko’rish maydoni, sensor harakatlar va qo’zg’alishlar koordinatsiyasi uchun qulay sharoitlar yaratiladi. Tik holatning kamchiliklari: -gavdani tik ushlab turish va harakatlari uchun ko’p muskul ishi talab qilinadi, natijada energiya sarfi ortadi; -inson gavdasidagi suyuqliklar (qon) bosimi ortadi; -pastki qismlaridagi muskullarda qon uvishi kuzatiladi.

O’tirgan holda, ish joyga tavsiylar: O’tirgan holda ishlash tik turib ishlagandan qator qulayliklarga ega: -gavdani ushlab turish uchun statik bosim kamayadi; -energiyasarfi kamayadi. Bu holatning kamchiliklari: -ko’rish maydoni va sharoiti yomonlashadi; -yetish masofasi qisqaradi; -kuch bilan ishlash imkoniyati pasayadi; -qorin muskullari uzoq vaqt ishlaganda bo’shashadi. I sh joyini tashkil qilishda quyidagi asosiy shartlarga rioya qilishi zarur : -operatorga mehnat faoliyati jarayonida barcha harakatlar va siljishlarni bajarishi uchun yetarli ishchi maydon hajmini yaratish; -operator bilan texnika orasida, hamda operatorlar orasida (guruh bo’lib ishlaganida) yetarli darajada fizik, eshitish va ko’rish aloqalarini yaratish; -boshqarish vositalarini operatorning harakat (motor) chegarasida joylashtirishi (eniga, bo’yiga, chuqurligiga); -mehnat jarayoni xususiyatlaridan kelib chiqadigan asosiy va yordamchi operatsiyalarni operatorning ishchi holatida bajarish imkoniyati bo’lishi; -ishchi muhit faktorlarining optimal, ruhsat etilgan chegarasida bo’lishi (atrof muhit sharoiti, shovqin, titroq, yoritilganlik va boshqalar); -operatorni atrof muhitning xavfli va zararli faktorlari ta’siridan himoyalovchi zarur vositalar yaratish; -operatorning muddatidan oldin charchog’ini oldini olish yoki kamaytirish; -vizual ma’lumotlarining optimal ko’rinishini ta’minlash; -ishchi holatini almashtirib turish. Grandjean (1988) recommends seven guidelines for workplace layout and design: 1. Avoid any kind of bent or unnatural posture. (Bending the trunk or the head sideways is more harmful than bending forward.) 2. Avoid keeping an arm outstretched either forward or sideways.

(Such postures lead to rapid fatigue and reduce precision.) Ergonomics and Safety Management / 151 3. Work sitting down as much as possible. (Combination workstations are strongly recommended.) 4. Use arm movements in opposition to each other or symmetrically. (Moving one arm by itself sets up static loads on the trunk muscles. Symmetrical movements facilitate control.) 5. Maintain working fields (the object or table surface) at an optimal height and distance for the eyes of the operator. 6. Arrange handgrips, controls, tools, and materials around the station to facilitate the use of bent elbows close to the body. 7. Raise arms where necessary by using padded supports under the elbows, forearms, or hands. Tadbirlar-manual materiallar tashish Manual materiallar ko’chirish eng kasb-hunar tarqalgan bir faoliyat muhitlar. Ishchilar tayyor xomashyo, uskunalar, band har kuni materiallar, konteyner va qadoqlash materiallari. Ko’chib o’tishda ob’ektlar, og’irligidan qat’iy nazar, qaytarib qo’li, oyog’i va zorlanma olib kelishi mumkin. tufayli moddiy ishlash uchun jarohati xarajatlar ulkan-dan tibbiy davolash va ishchi tovon ikkala. dan zararlar Bu jarohat aralash bo’lsa kun ish g’oyib bo’lgan çarpanlarına. NIOSH ko’tarish ko’rsatmalar (NIOSH PublicationNo. 94-110, 1994) orqaga jarohati xavfini oshirish muayyan iltimoslari aniqlash. Ular engashib gerdaymay yoki o’girilib, turgan kombinasyonları va to’satdan holati o’zgaradi. Etma va gerdaymay / burilish ayniqsa bor og’ir. Olib tashlash tufayli kaldıraç ta’siri xavfli hisoblanadi harakati davomida umurtqa pog’onasi ustiga qo’llaniladigan. og’irlik kuchi ob’ekt sifatida ko’p o’n yoki undan ko’p, deb bir omil bilan ko’paytiriladi of tanadan ob’ekt masofaga qarab. Yigirma to’rt suyaklar, yoki vertebra, jimirlab tashkil etadi. a bilan suyuqlik to’lgan disk tTolali tashqi qatlam xizmat qilish

umurtqasi har bir juftlik o’rtasida joylashgan umurtqa ishqalanish va aşınma oldini olish bir Amortisörün sifatida. Disk yorilishi va herniasyon ko’pincha birikimlidir jarohat bor tabiatda. A omillar turli, shu jumladan, yosh va kambag’al takrorladi amaliyotini ko’tarish, (zarar disklar bilan Mital natijasida bosh lishlaridan bor Nikolson va Ayoub, 1993). Ba’zan bir orqa og’riq tegishli bo’ladi a lift yoki to’satdan harakat, lekin asosiy sabab kambag’al davlat zaiflashib muskullar yoki oldingi jarohati tufayli qaytarib. Bu bo’lishi mumkin Tolali qatlami orqali itarib bir diskda suyuqlik sabab, qo’llash orqa miya nerv bosim. Da faqat taxminan 5 orqaga jarohat foizi disk zarar tegishli, u tez-tez ko’p jiddiy va orqa jarohat boshqa Rasmlari ko’proq vaqt doimiy. Jarohat qaytib oldini olish uchun, xodimlari tegishli o’chirish texnikasi bilish kerak. An’anaga ko’ra, xodimlari bir egilib tiz foydalanish o’rgatildi tizzalari orasiga ob’ekt bilan to’g’ri orqaga texnikasi. Shu bilan birga, ob’ekt tizzalari o’rtasidagi mos bo’lsa, bu faqat amalga oshirilishi mumkin. Tadqiqot oyoqlari har doim ko’tarib qadar kuchli bo’lmasligi mumkin bildiradi og’ir ob’ektlar, bu ibora bilan noqulay va qiyin sabab -basti (Göktürk va Herrin, 1979). hech bir ko’tarish texnikasi bor barcha vaziyatlarga amal qiladi; xavfsizlik mutaxassislari uchun maqsad iborat iloji bo’lsa, qo’lda materiallar ko’chirish bartaraf. Muhandislik kran va konveyörler kabi elementlari ko’tarish va tashish bartaraf etish faoliyati ideal. muhandislik nazorati ma’muriy, iloji bo’lmasa Bunday ob’ektlar uchun boshqa hamkasblaringizga yordam talab nazorat ma’lum bir og’irlik amalga oshirish mumkin bo’ladi. Ba’zi qo’shimcha tavsiyalar: • Foydalanish muhandislik usullari ko’tarish va harakat avtomatlashtirish • Ob’ekt vazn imkon qadar vujudga yaqin bo’lgan ishonch hosil qiling xodimlari qo’lda ko’tarib qachon ko’tarish qachon • engashib va iltimoslari gerdaymay bartaraf • OITS ko’tarish talab mexanik bo’lgan yoki hamkasblaringizga, yo’qmi NIOSH- tavsiya vazn chegaralarini oshib.

Tadbirlar-Video ko’rsatish terminalllari Workstation Design Ishchilar kompyuterlarda ko’proq vaqt o’tkazish kabi, bir oshirish bor ergonomik jarohatlar va kasalliklardan chastotasi. Yomon ish joyni dizayn ko’pincha fiziologik va psixologik ham sabab bo’ladi muammolar (TsSKAga, 1990). reja va dizayn qaratilgan bo’lishi kerak maqsadida inson imkoniyatlari va cheklovlar, jismoniy kasalliklar oldini olish uchun ishchiga charchoq, ruhiy stress, yoki jarohat (DeChiara va Zelnik, 1991). Kompyuter ish joylari uchun katta tashvish bo’lishi kerak yangi ob’ektlar va takomillashtirish tartibini ham xavfsizlik mutaxassislari devonini va boshqa kasb-hunar parametrlarini mavjud. Turli tana kattaligi, og’irligi, Rasmi, yoshi bir necha shaxslar, jismoniy holati, munosabat, ko’nikma, yoki ish joylari foydalanishi mumkin aqliy qobiliyati; Shuning uchun, sozlanishi kerak. ish muhit barcha ishchilar uchun imkon beruvchi antropometrik dizaynlashtirilgan o’z ichiga kerak ularning qobiliyat doirasida faoliyat va maqbul ish vazifalarni bajarish va qulay (Braganza, 1994). Antropometrik ma’lumotlar bilan ta’minlash statik va dinamik, ham o’lchov standart hidoyat, uchun (Woodson ish to’lqinni bir optimal o’lchovli tartibi bilan ta’minlash va Conover, 1964). Ish joyini dizayn yoki qayta jarayonida boshqa muhim omillar yoritish, uskunalar va nazorat qilish ko’rsatish tadbirlar, ogohlantirish signallari, Visual ko’rsatadi, nazorat qilish asboblari, transport joylar va saqlash talabla r (Woodson, 1981). vazifa tabiati belgilab beradi sozlamalari uchun tegishli ish joyni tuzumining turi: uchun o’tirgan Ma’lumotlarni kiritish va telekommunikatsiya ish o’rinlari; montaj uchun turgan va mashina nazorat ish o’rinlari; va texnik postlar uchun birikmasi va kompyuter dizayn ish. Kombinatsiyasi ish joyni tez-tez javob vazifalar ehtiyojlari ofis va ishlab chiqarish muhitlar ham amalga (Grandjean, 1988). asosiy asbobuskunalar va jihozlar ega to’g’ri amal va muvofiqligini ta’minlash uchun osonlik bilan sozlanishi, antropometrik talablar. O’tirgan ish joylari osonlik

bo’lishi kerak ayarlanabilen stullar, ish yuzalar, uskunalar va footrests (Eastman Kodak, 1983). Yaxshi kafedrasi ehtimol, eng muhim ish to’lqinning biridir investitsiyalar. a kafedrasi to’g’ri mustahkam oyoqlari bilan o’rnatiladi qachon zamin, dumba va tizzalarini bir gorizontal tekislik o’rnini taxmin qiladi 90-daraja burchak va 15 20 dyuym o’lchash qiladi o’rindiqning pan qavatdan. to’g’ri ishchi holatda, ishchi qurol kerak ularning tomon osilib turmoq, keyin gorizontal tekislik lavozimiga tirilguvchi ularning organlari tik asosida. tanasi, uning neytral deb faraz bo’lsa joy, stress natijasida, elka va orqa sohasida ozod etiladi charchoq va keskinlik (Grandjean, 1988) kamayishiga. Kafedrasi sifatida ko’p ergonomik farovonlik va xavfsizligini ta’minlash uchun mavjud iloji fazilatlar, quyidagi xususiyatlarga ega bo’lishi lozim: • sozlanishi, suyanchiq va qo’ltiq (turli tana darajada mos ravishda) • yaxshi umid qo’llab quvvatlash (quyi orqa) • besh oyoqlari (yaxshi barqarorlik uchun) (Harakat uchun) • g’ildiraklar • yonboshlagan joy orqasini va sozlanishi joy Kastryulkalar (bosim nazorat qilish) Orqa va sonlari ustida • qo’l dayama va footrests (vaziyatga zarur bo’lsa) (Barnes, 1994) Holsizlik, og’riq va charchoq hali tufayli kamayadi qon paydo bo’lishi mumkin individual kengaytirilgan summasi o’tirgan qilingan aylanishi bo’lsa vaqt. Shuning uchun, mebel yoki uskunalar bo’lishi kerak ishlatiladi yumaloq, qirralarning noqulayliklarni (Braganza, 1994) oldini olish uchun. Qo’shimcha, teztez buziladi va kengaytirish faoliyati, jumladan, bo’lishi kerak xodim kundalik faoliyati. Breaks albatta qahva, degani emas tanaffuslarni. O’zgartirish faoliyati bir xodim ehtiyojlarini qondirish mumkin. Dosyalama tik turib axborot kompyuter ma’lumotlar bir oromgohda tashkil entry faoliyati, shuningdek, davolash foyda

beradi va. Ish yuzasi maydoni, konfiguratsiya va balandligi qo’shimcha bor ergonomik xavotirlar xavfsizlik mutaxassislari beparvo bo’lmasligimiz kerak (Braganza, 1994). Qalam, qog’oz va boshqa tez-tez ishlatiladigan materiallar 16 18 dan ololmaydigan bir qator organ yaqinida joylashgan bo’lishi kerak dyuym. Qo’l harakatlari, shuningdek, nosimmetrik amalga lozim yoki tirsaklar biroz g’ayritabiiy oldini olish uchun egildi esa harakatni qarshi bukib yoki tananing cho’zilgan. o’zo’zidan bir qo’lini mumkin Ko’chib, Magistral muRasmari ustida statik yuklarni olib kelishi, simmetrik harakatlar esa qo’shimcha nazorat (Panero va Zelnick, 1979) uchun imkon beradi. Standard antropometrik ma’lumotlar eng kassalari, 30 dyuym yuqori ham, deb taklif ergonomik to’g’ri kompyuter ish joysi uchun yuqori. Qarab shaxsning balandligi, ish yuzasi ayarlanabilirlik haqida maqbul 23 orasida 28 1 / 2 dyuym yuqori bo’lishi kerak. bu qondirish o’tirgan kattalar 90 foiz havoda talablar (Barnes, 1994). Son va tizza oralig’ini loyihalash boshqa muhim e’tibor emas bir ish joysi (Barnes, 1994). Bir o’tirgan paytida sonlari uchun Qabul rasmiylashtiruvi zarur. Etarli rasmiylashtiruvi holda, bir xodimi bilan tanasi Twist mumkin ish joysiga yaqinroq olish uchun. Bu gerdaymay olib kelishi mumkin jarohat. ostidan o’lchanadigan minimal son oralig’ini (qavatda) uchun ish yuzasi 202/5 dyuym (Braganza, 1994) hisoblanadi. Agar bu rasmiylashtiruvi mavjud emas, bir tik ish joysi reja bo’lishi mumkin tanlash. Antropometrik o’lchovlar ham aniqlash uchun foydalanish kerak monitor to’g’ri burchagi va balandligi charchoqni va ko’z charchoqni kamaytirish. Monitor yuqori standarti bilan mos bo’lishi kerak ko’rish liniyasi va ekranning markaziga ko’z ostida 15 daraja bo’lishi kerak darajasi (DeChiara va Zelnik, 1991). Ekran 0 orqaga tomonga burilmagan bo’lishi kerak 7 darajagacha porlashni bartaraf etish, va 18 orasida joylashgan bo’lishi kerak qaratib xotirjam uchun ko’zlaridan 28 dyuym (Grandjean, 1988). In kiritilgan, hujjat egalari bilan bir xil balandlikda bo’lishi kerak va ekran sifatida yuza bo’ynini va ko`zning charchashini (Barnes, 1994) kamaytirish uchun. Monitor, hujjatlar va klaviatura eng joylashtirilgan

bo’lishi kerak vazifani mos buralib kamaytirish va oz vaqt engashib, amalga oshirilayotgan bir uskunalar (Grandjean, 1988) foydalanadi. Ergonomik ayarlanabilen mebel sotib olish shart emas bo’ladi ergonomik muammolarni bartaraf etish. Xodimlari sifatida ko’rsatma kerak qanday o’z muayyan ehtiyojlarini qondirish uchun ish joylari moslashtirish uchun. ergonomik uchun dasturlari samarali bo’lishi uchun, xodimlar, shuningdek, qanday qilib bilish kerak ergonomik chiqib yotar va ularning ish joylari loyihalashtirish, shuningdek rostlash ularning mebel kuchlanish bartaraf etish. Training muhim qismidir barcha ergonomikasi dasturlari.

Xulosa Ergonomikasi xavfsizligi tobora muhim qismiga aylangan professional ish majburiyatlari. samarali amalga oshirish bilan rejasi, ergonomik faoliyati muhim farq qilishi mumkin tashkilotning zarar nazorat samaradorligi. ish joylarida orqali reja va vazifa tahlil faoliyati, xavfsizlik professional aniqlash mumkin ko’p ergonomik xavflar. Ko’rib chiqish operatormachine beriladi masalda davomida tizimlari, antropometriya va biyomekanik inspektsiyasilari. Ba’zi murakkab ergonomik xavf uchun, tashkiliy ergonomik omillarni ham e’tiborga olish lozim. Bu xavf Ba’zi bog’liq bo’lishi mumkin Bunday shift ish jadvallari yoki mahsulot oqimi muammolari kabi omillar bilan. Ish-qolgan ko’chadan ham bir muammo bo’lishi mumkin. tabiatiga qarab ish faoliyati, masalan, charchoq va zerikish kabi psixologik omillar ishchi samaradorlikni va samaradorligini ta’sir qilishi mumkin, boshqa masalalar. Qat’i nazar, ergonomik muammo bo’lishi mumkin, nima, u xavfsizlik amaliyotchilar operator-uskunalar tizimi foydalanish uchun muhim. Bu o’zgaruvchilar barcha ergonomik ish faoliyatini ta’sir beradi ko’rib chiqamiz. 2002 yilda, sanoat-muayyan ko’rsatmalar parvarish uchun e’lon qilindi uylar va ulardan foydalanish sog’liqni saqlash sanoati yoyilgan kutilmoqda umuman. Boshqaruv dasturlar, ish joyi tahlil va nazorat qilish usullari kamaytirish uchun hal qilish uchun bir urinish murojaat etiladi ergonomik bog’liq shikastlanishga va qariyalar uylarida kasalliklar. Bu ko’rsatmalarni tartibot maqsadlari uchun rejalashtirilgan edi-da, ayrim xususiyatlari umumiy vazifa bandida ostida amalga oshirilishi mumkin. Yuk tashish, yetkazib berish ichimlik, kompyuter uchun ergonomik vositalari ish joylari, oziq-ovqat saqlash, kasalxonalar, parrandachilik qayta ishlash, va tikuv www.osha.gov da OSHA saytida topish mumkin.

Adabiyotlar: 1. Barnes, K. 1994, August. Is your office ergonomically correct? HR Focus, 71, 17. 2. Braganza, B. J. 1994, August. Ergonomics in the office. Professional Safety, 39, 22–27. 3. Chatterjee, D. S. 1978. Prevalence of vibration-induced white-finger in flourospar miners. British Journal of Industrial Medicine, 35, 208–218. Danko, S. 1990, Fall. Indoor ecology: Designing health and wellness into the workplace. Forum, 19: 3–8. 4. DeChiara, P. J. and Zelnik, M. 1991. Time Saver Standards for Interior Design and Space Planning. New York: McGraw-Hill. 5. DeVries-Griever, A. H. and Meijman, P. F. 1987. The impact of abnormal hours of work on various modes of information processing: A process model on human costs of performance. Ergonomics, 30, 1287–1299. 6. Eastman Kodak Company. 1983. Ergonomic Design for People at Work. Vol. 3. New York: Van Nostrand Reinhold. 7. Garg, A. and Herrin, G. 1979. Stoop or Squat? A biomechanical and metabolic 8. evaluation. Transactions of American Institute of Industrial Engineers, 11, 293– 302. 9. Grandjean, E. 1988. Fitting the Task to the Man, 4th ed. London: Taylor & Francis. 10. Hodkiewicz, T. S. 2000. Healthcare Hazards. http://www.ishn.com/CDA/ Article Information/features/BNP_Features_Item/0,2162,8 (October 18, 2000). 11. Kroemer, K. H., Kroemer, H. J., and Kroemer-Elbert, K. E. 1990. Engineering Physiology: Bases of Human Factors/Ergonomics, 2nd ed. New York: 12. Van Nostrand Reinhold.

O'xshashlar

Elеktr xavfsizlik

Signalizatsiya va xavfsizlik belgilari tizimi

Xavfsizlik va Sog'liqni Saqlash asoslari

Sanoatda xavfsizlik vositalari

Videoterminallardagi xavfsizlik muammolari