Диагностиканинг вазифалари ва ривожланиш йўналишлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

100.5 KB

Ko'chirib olish

Диагностиканинг вазифалари ва ривожланиш йўналишлари Режа ; 1. Диагностиканинг мақсади ва вазифалари 2. Транспорт воситаларини ишлаб чиқариш ва эксплуатация босқичларида диагностикалашни таъминлаш 3. Диагностиканинг ривожланиш истиқболлари 4. Чет эл тажрибаси 5. Транспорт воситаларининг техник диагностикасига қўйиладиган талаблар

$Техник диагностиканинг мақсади – транспорт воситасини бўлакларга ажратмасдан туриб унинг техник ҳолати ва носозликлари сабабларини энг кам вақт ва меҳнат сарфлари ёрдамида аниқлаш ва унга техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш бўйича тавсияномалар беришдир. Техник диагностиканинг вазифалари–транспорт воситасининг ишончлилик хусусиятлари кўрсаткичларини юқори даражада сақлаб, техник хизмат кўрсатиш ва жорий таъмирлаш учун эҳтиёт қисмлар ва эксплуатацион материаллар сарфини камайтиришдир. Пировард натижада диагностика транспорт воситасининг юқори техник тайёргарлигини таъминлаш, унумдорлигини ошириш ва ташиш таннархини камайтиришга қаратилган. Эксплуатация жараёнида содир бўладиган бузилишларни аниқлаш ва олдини олиш - транспорт воситалари ишончлилигини ва юқори самарадорлилигини сақлаб туришнинг асосий шартларидан биридир. Диагностика деб, транспорт воситаси, унинг агрегат ва механизмлари техник ҳолатини бўлакларга бўлмасдан аниқлаш технологик жараёнига ва керакли техник хизмат кўрсатиш ва жорий таъмирлаш ўтказиш бўйича хулоса чиқаришга айтилади. Диагностикалаш жараёни механизмнинг техник ҳолати тў\рисида ахборот берувчи ташқи белгилар бўйича олиб борилади. Бунда механизмнинг намоён бўлмаган носозлик ва бузилишлари, уларни бартараф этиш учун керакли таъмирлаш ишларининг ҳажми, механизмнинг истиқболдаги соз ишлаш ресурси ва бажарилиши керак бўлган профилактик ишлар рўйхати аниқланади. Транспорт воситаси диагностикаси корхонада техник хизмат кўрсатиш ва жорий таъмирлаш жараёнларининг бир қисми ҳисобланади. Носозликларни аниқлаш ва уларни бартараф қилиш ҳамда ўз вақтида профилактика ишларини ўтказиш ейилиш суръатини пасайтиради, бузилмасдан ишлаш эҳтимоллигини оширади ва таъмирлаш ишлари ҳажмини камайтиради.$ $Шундай қилиб, диагностика транспорт воситасининг бузилмасдан ишлашлик ва самарадорлик хусусиятларини миқдор жихатидан баҳолаш ва бу хусусиятларни қолдиқ ресурс ёки берилган масофа чегараларида олдиндан айтиб бериш имконини яратади. Диагностиканинг кейинги ривожланиши транспорт воситалари кон- струкцияларининг такомиллашишига, диагностикалаш тизимларини авто- матлаштириш даражасига ва уларнинг ихтисослашувига бо\лик. Транспорт воситалари диагностикаси ривожланишининг асосий масалаларини ечиш- диагноз қўйиш усуллари, воситалари, меъёрий кўрсаткичлари ва алгоритмларини ишлаб чиқиш, диагностика қўлланишининг оптимал технологик ва ташкилий тамойилларини қабул қилиш, диагностика жараёнларини такомиллаштириш мақсадида статистик материаллар тўплаш ва диагностикалашнинг иқтисодий самарадорлигини оширишга бо\лиқ. Диагностика-назорат ишларининг янги по\онасидаги такомиллашган шаклидир. У анъанавий назорат операцияларидан, биринчидан, ҳаққонийлик (узел, агрегат, механизмлар техник ҳолатини аниқ баҳолаш) билан, иккинчидан, уларнинг самарадорлик параметрларини аниқлаш имкони билан (қувват, ёнил\и иқтисодиёти, тормозларнинг, илашувларнинг ишчи кўрсаткичлари ва ҳ.к.), учинчидан, назорат тартиботларини оптималлаш орқали транспорт воситалари техник ҳолатини тезкор бошқариш билан фарқ қилади. Диагностиканинг ривожланиши носозликларни аниқлаш ва диагноз қўйиш ишларини кенг автоматлаштириш имконини беради. Автокорхоналарда транспорт воситаларини диагностикалашнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагича: жорий таъмирлаш сарфлари 8...12% га, эҳтиёт қисмлар сарфлари 10...12% га, ёнил\и сарфи 2...5% га камаяди; автошиналарнинг юрадиган йўли эса 3...5% га ошади [6]. Диагностикалаш сарфлари транспорт воситасининг самарадорлиги ва созлигини бошқарув билан бо\ланган бўлиб, унинг юқори ишончлилик даражасини таъминлашга хизмат қилади.$ $10.2. Транспорт воситаларини ишлаб чиқариш ва эксплуатация босқичларида диагностикалашни таъминлаш Транспорт воситасини лойиҳалаётганда (техник топшириқни ишлаб чиқиш босқичида) қуйидагилар белгиланади: - эксплуатация шароитларидан келиб чиққан ҳолда диагностика турлари, даврийлиги ва меҳнат ҳажми; - диагностиканинг қоидалари ва кетма-кетлиги; - диагностика параметрларининг рўйхати ва транспорт воситасининг техник ҳолатини билдирадиган, нуқсонлар қидиришни таъминлайдиган сифат белгилари; - тузилмавий, диагностик параметрларнинг номинал, йўл қўйилган ва чегаравий миқдорлари ва параметр қийматларининг юриладиган йўлга бо\ лиқлиги; - параметр ўлчамларининг аниқлигига қўйиладиган талаблар; - диагностика воситалари рўйхати, транспорт воситаси ва таркибий қисмларининг диагностика ўтказилаётгандаги иш тартиботлари; - транспорт воситасининг назоратга яроқлилик кўрсаткичларига қўйиладиган талаблар; - диагноз қўйиш вақтида меҳнат муҳофазаси, хавфсизлик техникасига қўйиладиган талаблар ва бошқалар. Автокорхона транспорт воситасини ишлатишдан олдин, техник шартлар ва техник хизмат кўрсатиш ва жорий таъмирлашни ўтказиш бўйича йўриқномага асосланиб диагностикани ташкил қилади ва ўтказади. Ҳар бир диагноз қўйиш натижаси диагностик харита ва жам\арма харитасига ёзилади. Диагноз қўйиш натижалари асосида транспорт воситасини келгусида ишлатиш ёки унга техник таъсир кўрсатиш тў\рисида қарор қабул қилинади. Транспорт воситаларини эксплуатация қиладиган корхона техник хизмат кўрсатиш, жорий таъмирлаш ва эксплуатация бўйича қўлланмага биноан қуйидагиларни ишлаб чиқади:$ $- техник хизмат кўрсатиш, жорий таъмирлашларни бажараётганда диагностикани ташкил этиш ва ўтказиш бўйича намунавий технологик жараён харитаси; - диагностик харита (26-расм); - жам\арма харитаси(27-расм); - диагноз, жам\арма маълумотлари ва ахборотга ишлов бериш бўйича ҳисоб-китоб хужжатлари мажмуи. Диагностик харита (1-шакл) АТК _________________ Д-2 диагностик харитаси 2-ТХКдан олдин (танлаб) Автомобил русуми _______________ Гараж рақами №___________ Давлат рақами №_________ Спидометр кўрсаткичи ______________ Хайдовчи: ___________ Умумий хулоса Минтақага юбориш (кераклиги белгилансин) +ўшимча ишлар 2-ТХК ЖТ 2-ТХК ёки ЖТ минтақалари мутахассислари сардори: _________________ (имзо) Диагноз қўйувчи: _________________ (имзо) Д-2 операторлари сони Олдинги Д-2 дан кейинги босилган масофа: __________км Диагноз қўйиш санаси ___________ Бошланиши _________ Тугатилиши ________ 26-расм. Диагностик харита Диагностик харита ҳамма ҳолатларда бажарилган диагностика натижаларини қайд этиш, техник хизмат кўрсатиш ва жорий таъмирлаш$ $жараёнларида бажариладиган ишлар бўйича қарор қабул қилиш учун хизмат қилади. У жам\арма харитани тўлдиришда дастлабки хужжат бўлиб ҳисобланади. Жам\арма харита транспорт воситаси эксплуатацияси жараёнида диагностик параметрларнинг ўзгариши тў\рисидаги ахборотни йи\ишга, қолдиқ ресурсни ва икки назорат ўртасидаги бузилмасдан ишлаш эҳтимоллигини олдиндан айтиб бериш учун ахборот йи\ишга мўлжалланган. Бу харита ҳар бир транспорт воситаси учун очилиб, то уни ҳисобдан чиқарилгунигача тўл\азиб борилади. Д-2 жам\арма харитаси (2-шакл) Автомобил русуми ______________ Ишлаб чиқарилган йили_____________ Давлат рақами ________________ Гараж рақами_____________________ Диагностик параметр номи Параметр кўрсаткичлари Спидометр кўрсаткичлариЧегаравий Н оминал Сана _____км Сана ____км ва ҳ.к. Диагностикалаш жараёнида параметрлар қийматлари 27-расм. Диагностик жам\арма харита 10.3. Диагностиканинг ривожланиш истиқболлари Диагностика жараёнини автоматлаштириш . Охирги йилларда автоматлаштирилган диагностикалаш тизимлари (АДТ) барпо бўлмоқда: уларнинг ахборот ҳажми 80...100 параметр атрофида (28-расм). Диагностика$

ўтказилаётган транспорт воситасидан ахборот оқими кўп датчиклар ёрдамида операторга тушади, бу ерда ахборот қайта ишланади, таҳлил этилади ва қарор қабул қилинади  5  . Диагностика жараёни икки босқичдан иборат: а) датчиклар ёрдамида диагностик ахборотни олиш; б) диагностик хулосани чиқариш учун ахборотга ишлов бериш. Диагностика постлари ишларини хронометраж қилиш натижаси қуйидагиларни кўрсатди: транспорт воситаси диагностика постида туриш вақтининг 60...65 фоизи ёрдамчи операцияларга, диагностикалаш натижаларига ишлов бериш ва расмийлаштиришга кетар экан  6  . Албатта, диагностикалаш вақтидан бундай самарасизлик билан фойдаланиш қатор муаммоларни келтириб чиқаради. Бу муаммоларни ечишдаги истиқбол йўналиш – диагностик информацияни олиш ва ишлов беришни автоматлаштирадиган тизимни ишлаб чиқиш ва тадбиқ этишдир. Бунинг натижасида диагностикалашдан ўтказилган транспорт воситаси бўйича бажариладиган техник таъсир ишларининг мазмуни ЭҲМ ёзилади. АДТ – транспорт воситасига техник хизмат кўрсатиш ва жорий таъмирлаш жараёнида унинг техник ҳолатини автоматик баҳолаш диагностик воситалари мажмуидир. АДТ қуйидагилардан тузилган: а) диагностикалаш объектидан диагностик ахборотни қабул қилувчи датчиклар тўплами; б) датчиклардан сигналларни қабул қилиб, уларга ишлов бериш учун қулай ҳолга келтирувчи ўзгартиргичлар;

28- расм. Оддий автоматлаштирилган диагностик тизим (АДТ) нинг шартли тасвири 1 - диагностик объект (транспорт воситаси); 2 - диагностик датчиклар; 3 - ўзгартиргич; 4 - кучайтиргич; 5 - таҳлил қурилмаси (анализатор). в) диагностик ахборотни баҳолаш ва электр сигналлари сифатида охирги натижаларни берадиган ахборотга ишлов бериш мосламалари; г) ЭҲМ орқали диагностика натижаларини берувчи ахборот мосламалари. Афтидан, АДТдан фойдаланишда узлуксиз ахборот берадиган датчикларни ишлатиш имкони бўлмайди (масалан, тормоз диаграммалари ёки кучланишлар осциллограммалари). Ахборот узлукли (дискрет) тарзда олинади, бу ҳолат эса амалдаги диагностикалаш - ўлчов асбоблари қўлланишини маълум даражада чеклайди. 10.4. Чет эл тажрибаси Кўпгина етакчи фирмаларда («FIAT» - Италия, «GOFMAN» - Германия, «SUN» - А+Ш, «DAEWOO» - Жанубий Корея, «TOYOTA» - Япония, ва ҳ.к.) диагностикалаш воситаларининг кўп сонли конструкциялари ишлаб чиқилган. 2 1 2 2 2 3 4 5 Ахборотнинг чи=иши

$Диагностика жиҳозлари ишлаб чиқарадиган чет эл фирмалари мутахассисларининг фикрича, техник эксплуатация соҳаси транспорт воситалари ишлаб чиқариш соҳасидан орқада қолмокда. Шунинг учун улар диагностикани шу икки соҳа ривожланиши даражаларини бир-бирига яқинлаштириш ва юқори малакали автомеханикларга бўлган талабни камайтириш воситаси деб қарайдилар. Чет элларда автоматлаштирилиган диагностик тизимларни ишлаб чиқариш ривожланган, масалан: мотор-тестерлар. Бундай воситаларда ҳамма ўлчов ва диагноз қўйиш жараёнлари автоматик равишда микропроцессорлар ёрдамида олиб борилади ҳамда ЭҲМ да қандай ўлчов натижалари асосида диагноз қўйилганлиги кўрсатилади. 10.5. Транспорт воситаларининг техник диагностикасига қўйиладиган талаблар Техник диагностика ўзининг вазифаларини бажариши учун қуйидаги шартларни таъминлаши керак: 1. Тизимнинг таркибий элементлари ҳолати тў\рисида энг ҳаққоний ахборот берадиган, қайд этиш ва ўлчаш учун қулай бўлган чиқиш жараёнлари параметрлари мажмуини аниқлаш; 2. Чиқиш жараёнлари параметрлари энг кўп даражада керакли ахборот берадиган транспорт воситаси иши тартиботларини аниқлаш ва ажратиб олиш; 3. Транспорт воситаси юрган йўлининг функцияси сифатида пара- метрларнинг ўзгариш қонунларини аниқлаш ва уларнинг бошлан\ич чегаравий ва руҳсат этилган миқдорларини топиш (ишончлилик хусусиятлари шартлари бўйича). 4. Тегишли техник диагностика воситаларини танлаш ва уларни диагностик ахборотни олишда ҳамда тизим элементлари техник ҳолатининг белгиларига айлантиришда қўллаш.$ 5. Элементлар ва тизим носозликларини аниқлашнинг мақсадга мувофиқ стратегиясини аниқлаш.

5. Элементлар ва тизим носозликларини аниқлашнинг мақсадга мувофиқ стратегиясини аниқлаш.

O'xshashlar

Автомобиллар диагностикасининг вазифалари ва ривожланиш истиқболлари

Ҳаво транспорти тавсифи, ютуқлари ва ривожланиш муаммолари

Автомобиль транспорти тавсифи, ютуқлари ва ривожланиш муаммолари

Саноат транспорти тавсифи, ютуқлари ва ривожланиш муаммолари

Денгиз транспорти тавсифи, ютуқлари ва ривожланиш муаммолари