Avtomobillarni texnik diagnozlash asoslari - Transport - Referatlar

Avtomobillarni texnik diagnozlash asoslari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

101 KB

Ko'chirib olish

Avtomobillarni texnik diagnozlash asoslari Режа : 1. Diagnostikaning maqsad va vazifalari va uni tashkil etish asoslari 2. Diagnostikaning asosiy vazifalari quydagilardan iborat 3. ATXKS da diagno stika ishlarini tashkil etish.

1.Diagnostikaning maqsad va vazifalari va uni tashkil etish asoslari Texnik diagnostika avtomobillarni q abul qilish, ularga TXK va ta’mirlash ishlarini bajarish texnologik jarayonining tarkibiy qismi bo’lib xizmat qiladi. Diagnostika yordamida avtomobil yoki agregatlarning texnik holati xaqida ularni qismlarga ajratmasdan ma’lum aniqlikda ma’lumotlar olinadi. Diagnostika ishlari ATK va avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalari ( ATXKS ) korxonalarida bajarilib, ularning maqsad va vazifalari deyarli bir xil. ATXKSda diagnostika ishlari avtomobil egasining iste’mol xohishi asosida bajarilsa ATKlarda rejali ravishda TXK va JT ishlari paytida amalga oshiriladi. 2. Diagnostikaning asosiy vazifalari quydagilardan iborat -avtomobil, uning qism lari, agregat va ayrim mexanizmlarining umumiy texnik holatini baholash; -avtomobil yoki uning qismlaridagi buzuqlikning paydo bo’lgan joyi, sababi va turini aniqlash; -avtomobil egasining talabnomasida ko’rsatilgan yoki TXK va ta’mirlash ishlari vaqtida topilgan qism yoki agregatlarda paydo bo’lgan buzuqlik va raddiyatlarni tekshirib k o’ rish va aniqlash; -avtomobilni davlat davriy texnik ko’rigiga tayyor ekanligini aniqlash; -bajarilgan TXK va ta’mirlash ishlarining sifatini aniqlash; Diagnostika ishlarining oldiga qo’ yilgan ushbu vazifalarni bajarish mas’uliyati ATXKS yoki ATK texnik rahbari zimmasiga yuklanadi. Avtomobil transporti yoki uning agregatlarida sodir bo’ladigan raddiyat va buzuqliklar asosan shovkin, har xil tovushlar chiqishi, bosimning tez-tez o’zgarishi, dvigatel quvvatining pasayishi va to’tab ishlash kabi alomatlar orqali namoyon bo’ladi. Bunday alomatlar diagnostik parametrlar sifatida xizmat qiladi.

Diagnostik parametrlar orqali avtomobil agregatlarining ishlash qobiliyati va texnik holati xaqida ma’lumotlar olish mumkin . ATXKS larda ikki xil diagnostika qo’llaniladi (1-rasm) -kompleks diagnostika. Ya’ni avtomobilning barcha parametrlari mavjud bo’lgan o’lchov jihozlarining imkoniyatlari darajasida tekshiriladi. -qisman tanlab diagnozlash, ya’ni avtomobil egasining ko’rsatmasiga asosan sodir bo’lgan buzuqliklar tekshiriladi. Bunday xollarda avtomobilning qism va agregatlari alohida-alohida tartib bilan diagnozlanadi va bu ishlar avtomobil egasining xohishiga Классификацияланиш бўйича Умумий ( комплекслашган ) Элементлар аро ( танлаб ) Автомобилларни чуқур диагнозлаш ёки барча параметрлари буйича Мижоз талаби асосида автомобил қ исмларини диагнозлашАТХКСда диагностика турлари

Avtomobil harakat xavfsizligini bel - g ilorvchi tizimlar Nazorat diagnos - tikasi kartasini to’ldirish Avtomobil ishchi postlaridagi yo’na- lishlarini aniqlash Ish sifatini kafolatlash uchunBajarish usullari bo’yicha Sub’ektiv Inson sezgi organlari yordamida Ob’ektiv Diagnostik jixozlar yordamida Funktsional v azifalariga qarab Mijoz talabi asosi da Д з TXK va remont paytlarida Д р Nazorat diag- nostikasi Д к Q abul qilish vaqtida Д к Avtomobilning texnik xolati va ish xajmini aniqlash Avtomobilning texnik holati to’g’risida aniq va to’la ma’lumotlar olish Q otirish, sozlash TXK va remont ishlari xajmini aniqlash Bajarilgan TXK va R ishlar sifatini baholash Bajarish joylari bo’yicha Q abul q ilish va q aytarish diagnostika postlari Diagnostika uchastkasi, qabul qilish posti TXK va remont uchastkalari maxsus diagnostika postlari Diagnostika uchastkasi Ishlarni bajarish uchun asos Mijoz talabi va xohishi

ATK larda ham ATXKS kabi ikki xil diagnostika turlari qo ’ llaniladi : -umumiy diagnostika-(Д-1); -qisman (Elementlararo) diagnostika-(Д-2) Umumiy diagnostika Д-1 avtomobil harakat xavfsizligini ta’minlovchi mexanizmlarni diagnozlashga qaratilgan va TXK-1 paytida yoki undan oldin bajariladi. Qisman (elementlararo) diagnostika (Д-2) TXK-2 va ta’mirlash ishlaridan avval o’tkaziladi va avtomobilь agregatlaridagi hali sodir bo’lmayotgan buzuqliklarni aniqlash, ularning kelib chiqish sabablari va joylarni topish uchun xizmat qiladi. Diagnozlash jarayoni quyidagi etaplarni o’z ichiga oladi. 1. Avtomobil ь ning texnik holatini ifodlovchi diagnostik parametrlarini o’lchash. 2. O’lchangan diagnostik parametrlarni me’yoriy yoki oxirgi holat qiymatlari bilan taqqoslash. 3. Mexanizm yoki agregatning texnik holati to’g’risida hulosa tayyorlash. 4. Agregat yoki mexanizmning oxirgi holatga yetib kelgunga qadar xizmat muddati yoki qoldiq resurs qiymatlarini aniqlash(prognozlash). ATXKS ishlab chiqarish jarayonlarida quyidagi diagnostika usullari qo’llaniladi.  avtomobilь egasi tomonidan aytilgan diagnostika Д 3  avtomobilьni ATXKSga qabul qilishdagi diagnostika Д п  TXK va ta’mir ishlari jarayonida qismlarni sozlash uchun bajariladigan texnologik diagnozlash Д р  Nazorat qilish uchun diagnozlash Д к Avtomobilьni egasi tomonidan aytilgan diagnostika (Д 3 ) ATXKSda keng tarqalgan bo’lib, avtomobilьni qabul qilish paytida xujjatlashtiriladi. Bunday diagnostika usuli avtomobilь egasining ishtirokida bajrilishi maqsadga muvofiq bo’lib, avtomobilьning texnik holati to’g’risida egasidan qo’shimcha ma’lumotlar olish imkoniyati bo’ladi. Д 3 diagnozlash uchastkalarida yoki maxsuslashtirilgan postlarda bajariladi. (Masalan g’ildiraklarni o’rnatish va balansirovkalash posti). Ba’zi xollarda D 3 bajarilayotgan joyning o’zida ayrim buzuqliklar bartarf etiladi.

D 3 usulidagi diagnostikaning oxirgi natijasi diagnozlash nazorat kartasi hisoblanadi. Bu kartaga diagnostika natijalari va aniqlangan buzuqliklarni bartaraf etish tavsiyalari yozib qo’yiladi. Avtomobilьni qabul qilish postidagi diagnostika Д п avtomobilьning texnik holati va bajariladigan ishlar hajmini aniqlash uchun o’tkaziladi. SHuning bilan birga ishlar hajmi asosan avtomobilь egasining ko’rsatmasiga ko’ra belgilanadi. Д п natijalariga asosan avtomobilьning ishlab chiqarish uchastkalarida bo’lish marshro’ti belgilanadi va harakat xavfsizligiga ta’sir etuvchi agregat, qismlar diagnozlanadi. TXK va ta’mirlash ishlari vaqtida diagnozlash Д р qismlarni sozlash va nazorat qilish hamda TXK va ta’mirlash ishlarining qo’shimcha hajmini aniqlash uchun o’tkaziladi. TXK va ta’mirlash ishlari jarayonida diagnostikani qo’llash nazorat va sozlash ishlari, mehnat sarfini kamaytirish, ularning sifatini oshirish va agregat mexanizmlarni qismlarga ajratmay ta’mirlash qilish imkoniyatlarini paydo bo’lishiga zamin yaratadi. Nazorat diagnostikasi Д к avtomobillar uchun ATXKSda bajariladigan TXK va ta’mirlash ishlarining sifatini baholash maqsadida o’tkaziladi. 3. ATXKS da diagno stika ishlarini tashkil etish. Avtomobil va uning agregat va qismlarini diagnostika qilish ishalari asosan diagnostika uchastkasida bajariladi. Diagnostika ishlarning bir qismi, masalan Д 3 va D k maxsus stent jihozlarini talab qilmagani uchun avtomobilьni qabul qilish va egasiga qaytarish postlprida bajarilish mumkin. Д р to’g’risidagi diagnostika esa TXK va ta’mirlash jrayonida bajarilishi mumkin (masalan: dvigatelь, elektr jihozlar, yurish qismlari). Maxsuslashtirilgan diagnostika uchastkalarida asosan avtomobilь egasi tomonidan tayinlngan ishlar bajariladi. SHuningdek diagnostika uchastkasi avtomobillarni qabul qilish va qaytarish TXK va ta’mirlash uchastkalariga yordam berish bilan bir qatorda bajarilgan TXK va ta’mirlash ishlari sifatini baholaydi.

2-rasm. ATXKS da diagnostika ishlarini tashkil etish funktsional sxemasi Diagnostika uchastkalari zarur bo’lgan barcha jihozlar bilan ta’minlangan bo’lishi kerak. Ushbu jihozlar quyidagi diagnostika priborlaridan iborat: -avtomobilning texnik holatini chuqur tekshirish jihozlari; -avtomobilning tortish ko’rsatkichlarini o’lchash stendi; - avtomobil tormozi, amartizator va g’ ildiraklarni o’rnatish burchaklarini tekshirish stendlari; -yonilg’i sarfini o’lchash pribori; -motor-tester; -avtomobillarni ko’tarish qurilmasi (podshipniklar); -avtomobil faralarini va rul kalonkalarini tekshirish priborlari; -havo tarkatish qurilmasi. Diagnostika uchastkalari ATXKS quvvatiga qarab turli xil kompleks ko’rinishlariga ega bo’ladi. Masalan ishchi postlari soni 25 tagacha bo’lgan ATXKSning maxsuslashtirilgan diagnostika postlari quyidagi ko’rinishda bo’lishi mumkin (3-rasm). Ishlab chiqarish maydonlarini tejash maqsadida bunday postlar ko’p vazifalarni bajara oladigan universal diagnostika jihozlari bilan ta’minlangan bo’lishi maqsadga muvofiqdir. Joriy remont uchastkasi Profilaktik remont ТХКQ abul qilish va egasiga qaytarish posti Kutish joyi Yuvish quritish posti Diagnostika uchast kasi

3-rasm. Ishchi postlari 25 tagacha bo’lgan ATXKS diagnostika uchastkasining jihozlanish sxemasi. 1-instrumentlar shkafi, 2-balansirlash qurilmalari, 3-avtomobil tormozlari va tortish ko’rsatkichlarini tekshirish stendini boshqarish pulti; 4-shamollatish vintilyatori; 5-motor-tester; 6-harakatlanuvchi damkrat; 7- stendning rolikli qismi; 8-svechalarni tekshirish va tozalash qurilmasi; 9-ishlab chiqarilgan gazlarni so’rish stendi. ATXKS korxonalarining quvvatiga qarab ulardagi diagnozlov uchastkalari uchun quyidagi jihoz va uskunalar tavsiya etiladi (1-jadval). 1-jadval Diagnozlov uchastkalari uchun tavsiya etilgan asosiy texnologik jihozlar ro’yxati 9 1 8 9 23 4 2 5 6 7

Jihozning nomi Jihozning turi, markasi ATXKS quvvatiga qarab jihozlar soni 5 10 15 20 25 50 Turt ustunli optik asbob li elektromexanik ko’targich yoki yengil avtomobil oldi g’ildiraklarini sozlash elektromexanik stendi. СДД-2 , 5 ( полша ) ёки К-111 1 1 1 1 2 3 Engil avtomobillarning tormozini tekshirish stendi 7518 ( чехия ) ёки К-208 - 1 1 1 1 1 Engil avtomobillarning tortish iqtisodiy ko’rsatkichlarini o’lchash stendi К- 409 М - - - 1 1 1 Engil avtomobillarning g’ildiraklarini dinomometrik balansirovka qilish stendi ( g’ildiraklarni chiqarmasdan ) Афит (Венгрия ) ёки К-125 1 1 1 1 1 1 Dvigatel elektr jihozlarini tekshirish astsiloskopli stend ЭЛКОН-Ш-100 венгрия - - - 1 1 1 Dvigatel elektr jihozlari va yondirish uskunalarini tekshirish stendi ( avtomobilning ukida ) К-461 ёки Э-2 0 5 1 1 1 - - - Yoritish chiroqlarini kuchishini o’lchash va sozlash uskunasi Новатор ( Германия ) ЭЛКОН -Ш-10 5 К-303 1 1 1 1 1 1 Gazoanalizator ЭЛКОН -Ш-10 5 Венгрия 1 1 1 1 2 2 Uskunalar majmui К- 427,-179 К- 69 М, К-402 1 1 1 1 2 2 Avtomobilning uzida amartizatorlarni tekshirish stendi К-113 - - 1 1 1 1

Adabiyotlar 1. Автомобиллар техник эксплуатацияси. Қайта ишланган ва тўлдирилган русча 4-нашридан (проф. Кузнецов Е.С. таҳрири остида. М.:Наука 2004й. 535 б.) таржима проф. Сидиқназаров Қ.М. умумий таҳрири остида, Тошкент “VORIS-NASHRIYOT”, 2006. – 670 б. 2. Автомобиллар техник эксплуатацияси. Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги автотранспорт олий ўқув юртлари талабалари учун дарслик сифатида тавсия этган. Проф. Сидиқназаров Қ.М. умумий таҳрири остида, Тошкент “VORIS-NASHRIYOT”, 2008. – 560 б. 3. Техническая эксплуатация автомобилей. Учебник для Вузов. Под ред. проф. Е.С. Кузнецова. М: Наука, 2001 г. 4. Кузнецов Е.С. Автомобилларнинг техник эксплуатацияси. (Магдиев Ш.П. таржимаси), ТАЙИ, 2003 й. 5. Баровских Ю.И. и др. Автомобилларнинг тузилиши, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш. Тошкент: «Меҳнат», 2001 й. 6. O . Hamraqulov , Sh . Magdiyev . Avtomobillarning texnik ekspluatatsiyasi . Toshkent, 2005 yil.

O'xshashlar

Transport vositalari harakat xavfsizligini ta’minlovchi uzel va tizimlarni texnik diagnozlash vositalari

Diagnostika joriy etish samaradorligining shartlari.

Avtomobil elektr va elektron jihozlarini diagnozlash

Avtomobil tormoz boshqarmasini diagnostikalash, txk va jt jihozlari

Dvigatel Va Uning Agregat Va Tizimlarini Diagnozlash Usullari