Avtomobil tormoz boshqarmasini diagnostikalash, txk va jt jihozlari - Transport - Referatlar

Avtomobil tormoz boshqarmasini diagnostikalash, txk va jt jihozlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1238 KB

Ko'chirib olish

Avtomobil tormoz boshqarmasini diagnostikalash, txk va jt jihozlari Reja: 1. Tormoz tizimini diagnostikalash jihozlari . 2.ABS tizimli tormoz boshqarmasini diagnostikalash (videorolik). 3. Tormoz boshqarmasi agregat va detallarini ta’mirlash jihozlari.

1. Тormoz tizimlarini diagnostikalash jihozlari. Avtomobillarning harakatlanish davridagi tormoz tizimini tekshirishda deselerometr (sekinlanishni aniqlovchi asbob) yordamida yoki oddiy nazorat yo’li balan bajariladi. Bu usul juda noaniq bo’lib, hozirgi vaqtda tormoz tizimini jihozlar yordamida tekshirish keng tarqalmoqda. Bu jihozlar rolikli bo’lib, ular kuchlar orqali ishlovchi va inersiyali turlarga bo’linadi. Bunda asosan tormoz yo’li, sekinlashish, ishga tushish vaqti va bir o’qlagi tormoz kuchini farqi aniqlanadi. Rolikli jihozlar butun dunyoga tarqalgan. Bu jihozlar 2 ta barabandan, bitta yoki 2 ta bir juft barabandan tuzilgan bo’lib, ulardan biri yuklovchi qurilmaga ulangan bo’ladi. Hozirgi vaqtda yuklovchi qurilmaning gidravlik va induksion tormo zli turlari keng tarqalgan. 6 .1-rasm. Rolikli SТM-8000 rusumli stendda avtomobil tormozini diagnostikalash. Ular bir-biri bilan zanjirli uzatma yordamida biriktirilgan 2 ta bir juftli barabanlardan iborat. O’chirilganda elektromagnit muftalari orqali mustaqil dinamik tizimni tashkil qiluvchi barabanlarga aylanma harakat 55-90 kvt. quvvatga ega bo’lgan elektrodvigateldan reduktor yordamida yetkazib beriladi. Ularning tuzilishi (6.1 va 6.2-rasmlar) inersiyali jihozga o’xshash bo’lib, faqatgina har bir juft rolik alohida reduktor orqali 4-13 kvt. quvvatga ega bo’lgan elektrodvigatellar bilan harakatga keltiriladi. Bu jihozlarning afzalliklari roliklarning aylanish tezligining kamligi va ko’rsatkichining aniqligidadir, kamchiligi o’girligida.

Jihoz yordamida dgnostikalashda avtomobilni old va orqa ‘gildiraklari alohida-alohida stendga o’rnatilib, jihoz barabanlari elektrodvigatel yordamida aylantiriladi. Ular o’z navbatida avtomobil ‘gildiraklarini chiziqli 40 km  soat tezlikdagi aylanishlar sonigacha aylantiradi va shu holda tormoz pedali bosilib, ‘gildiraklarning tormozlanishdagi ko’rsatkichlari aniqlanadi. Jihozda sinash ishlarini bajarishda yengil avtomobillar va avtobuslar tormoz tepkisiga 490 N, yuk avtomobillari va avtopoyezdlarga 686 N kuch bilan ta’sir etib bajariladi. Umumiy solishtirma tormoz kuchining qiymati quyidagicha aniqlanadi:  t   t  G a , unda:  t – hamma ‘gildiraklardagi tormoz kuchini umumiy maksimal qiymati; G a – avtomobilning to’liq massasi GOSТ 25478-82 bo’yicha  t ning qiymati yengil avtomobillar uchun 0,53 dan, avtobuslar uchun 0,46 dan, yuk avtomobillari va avtopoyezdlari uchun 0,41 dan kichik bo’lmasligi kerak. O’q bo’yicha tormoz kuchini bir xildamasligini hisobga oluvchi koeffitsiyent - K n avtomobilning har bir o’qi uchun alohida quyidagi ifoda orqali aniqlanadi: чапT унгT чапT унгТ н Р Р Р P K . . . .    bu yerda:  t.ung va  t.chap – tormozlashda o’ng va chap ‘gildiraklarda hosil bo’luvchi eng katta kuch. K n ning qiymati yengil avtomobillar uchun 0,09, avtobuslar uchun 0,11, yuk avtomobillari va avtopoyezdlar uchun 0,13 dan katta bo’lmasligi kerak. 6 .2-rasm. Kuch yuritmali tormoz stendining sxematik ko’rinishi. 1 – rama; 2 - rolik; 3 – zanjirli uzatma; 4 - val; 5 - motor-reduktor; 6 - blokirovkalovchi rolik; 7 – avtomobil ‘gildiragi; 8 – bosim datchigi.

Kuchlar orqali aniqlash usulida ishlovchi jihozlarda tormozni diagnozlash usuli quyidagidan iborat: avtomobil oldingi yoki orqa o’qidagi ‘gildiraklari bilan jihoz roligi ustiga qo’yiladi, jihoz elektradvigatellari ishga tushiriladi, keyin operator tormoz tepkisini bosadi. Avtomobil ‘gildiragida hosil qilingan tormozlash momenti, qattiq val orqali posongisimon o’rnatilgan motor-reduktorga, ‘gildiraklar bilan ilashishgan jihoz roliklaridan yetaklovchi rolik orqali yuboriladi. Тormozlash momenti ta’sirida posongisimon motor-reduktor o’z o’qiga nisbatan ma’lum bir burchakka buriladi va maxsus datchikga (gidravlik, pezo elektrik va boshqalar) ta’sir ko’rsatadi, u o’z navbatida kuchni qabul qiladi va uni o’lchovchi asbobga o’tkazib yuboradi. O’lchovchi asbob tekshirilayotgan ‘gildirakdagi tormozlanish kuchini ko’rsatadi. Тormozni ishga tushish vaqti jihoz tuzilishida hisobga olingan, ikki rolik orasiga joylashgan ajratuvchi rolikni ‘gildirak shinasiga tekkazib qo’yish yo’li bilan aniqlanadi. Тormozlanish kuchi eng katta qiymatga yetkach avtomobil ‘gildiraklari to’xtaydi, shu vaqtda ajratish roligi ham to’xtaydi. 6 .3-rasm. Тormoz tizimining samarodorligini aniqlovchi EFFEKT -02 jihozi Тormozni ishga tushish vaqti, tormoz pedalini bosilgandan toki ‘gildiraklar to’xtagunga qadar, ya’ni ajratuvchi rolik to’xtaguncha bo’lgan davrni o’lchash bilan aniqlanadi. Тormoz mexanizmlarilarning tez ishga tushish vaqti maxsus jihozlar orqali aniqlanadi. Bunda jihozning datchigi tormoz pedaliga o’rnatiladi, ikkinchi datchik (inersion) esa avtomobil saloniga mahkamlanadi. Haydovchi tormoz pedalini

bosgan vaqtdan boshlab avtomobil salonining sekinlashishi boshlangan vaqtgacha bo’lgan vaqt tormoz mexanizmining tez ishga tushish vaqti bo’ladi. Yengil va yuk avtomobillar, o’qiga 10 t. ortiq yuklanish tushmaydigan avtobuslar va avtopoyezdlar tormoz tizimini diagnostikalovchi qo’z’galmas universal qurilmalar ham mavjud bo’lib, SТS 10U-SP-11 (6.4-rasm. ) rossiya- germaniya hamkorligida ishlab chiqilgan. Ushbu qurilmada avtomobillarni diagnostikalash uslublari GOSТ R 51709- 2001 andozasiga to’la mos tushadi. 6.4-rasm. Yengil va yuk avtomobillar, o’qiga 10 t. ortiq yuklanish tushmaydigan avtobuslar va avtopoyezdlar tormoz tizimini diagnostikalovchi qo’z’galmas universal qurilma, mod. SТS 10U-SP-11 Oqim qatorini nazorat etish avtomatlashtirilgan, modul kurinishidaligi uzunligini oqim qatorigacha uzaytrish imkonini beradi, qo’llanishi turli bo’lgan sharoitlar uchun xilma xil ko’rinishlari mavjud. Тo’la yuritmali avtomobillarni nazorat etishi, avtomobil o’qini chuqur diagnostikalash imkoniyatiga, oddiy va shipli ‘gildirik shinalar uchun po’lat qoplangan uzoq muddat xizmat qiluvchi roliklarga ega. 3. Tormoz boshqarmasi agregat va detallarini ta’mirlash jihozlari. Тormoz kolodkasi qoplamasini almashtirish uchun eski parchin mixlar parmalanib chiqarib olinadi yoki maxsus press yordamida bosib-urib chiqariladi. R-304 turdagi press pnevm atik dastgoxdan iborat bo’lib, bundan faqatgina eski parchin mixlarni urib (bosib) chiqarishda emas, balki bu parchin mixlar kallagini tayyorlashda ham foydalaniladi.

6 .5-rasm. Тormoz kalodkasiga qoplamani yelimlash moslamasi. 1-ushlagich; 2-chegaralovchi halqa; 3-vint; 4-chegaralagich; 5-tormoz kolodkasi; 6-qizdirgich Тormoz kolodkasiga yangi qoplamani yelimlash uchun maxsus moslamadan foydalaniladi. Qoplama kolodka bilan birlashtirilib maxsus moslamaga ( 6 .5-rasm) o’rnatiladi hamda 0,2-0,4MPa bosim bilan siqiladi va 175-185  S haroratda 1,5-2 soat quritiladi. KamAZ turidagi ko’p konturli tormoz tizimining quvvat akkumulyatorlarini bo’laklarga bo’lish katta mas’uliyatni talab qiladi. Quvvat akkumulyatorida kuchli prujina siqilgan bo’lib, ajratish vaqtidagi ehtiyotsizlik ishchiga jarohat yetkazishi mumkin (6.6-rasm). 6 .6-rasm. Quvvat akkumulyatorini bo’laklarga ajratish moslamasi. 1-taglik; 2-chiqish joyi; 3-silindr; 4-chegaralovchi halqa; 5-zichlagich; 6- tayanch podshipnigi; 7-o’q; 8-ushlagich; 9-tayanch; 10-vint;

Adabiyotlar: 1. Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari. – Т.: O’zbekiston, 2009. – 56 b. 2. Avtomobillar texnik ekspluatatsiyasi. Qayta ishlangan va to’ldirilgan ruscha 4- nashridan (prof. Kuznetsov Ye.S. tahriri ostida. M.:Nauka 2004y. 535 b.) tarjima prof. Sidiqnazarov Q.M. umumiy tahriri ostida, Toshkent “VORIS- NASHRIYOT”, 2006. – 670 b. 3. Avtomobillar texnik ekspluatatsiyasi. O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi avtotransport oliy o’quv yurtlari talabalari uchun darslik sifatida tavsiya etgan. Prof. Sidiqnazarov Q.M. umumiy tahriri ostida, Toshkent “VORIS-NASHRIYOT”, 2008. – 560 b. 4. Tехническая эксплуатация автомобилей. Учебник для ВУЗов . Под ред. Проф. Е.С. Кузнецова . M: Наука , 200 2 g. 5. Боровских Ю.И. и др. Автомобилларнинг техник тузилиши, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш. Тошкент: «Мехнат», 2001. 6. O.Hamraqulov, Sh.Magdiyev. Avtomobillarning texnik ekspluatatsiyasi. Toshkent, 2005 yil. 7. O’zbekiston Respublikasi avtomobil transporti harakat tarkibiga texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash to’g’risidagi nizom. Toshkent,1999 y. 8. Руководство по ремонту и обслуживанию. Инструкция по эксплуата ции автомобилей ДЭУ. Нексия (все модели). Ташкент, 2000 г. 9. 4.O.Xamrakulov, Sh.Magdiev. Avtomobillarning texnik ekspluatatsiyasi. Toshkent. 2005 y.

O'xshashlar

Avtomobil rul boshqarmasini va yoritgichlarni diagnostikalash, txk va jt jihozlari

Avtomobil transmissiyasini diagnostikalash, txk va jt jihozlari

Avtomobillarga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash tizimi

Avtomobil boshqarish mexanizmlariga txk va ta'mirlash ishlari texnologiyasi

Avtomobil kuzovini ta’mirlash jihozlari