To`quvchilik jarayoni bo`yicha umumiy ma`lumotlar - To'qimachilik - Referatlar

To`quvchilik jarayoni bo`yicha umumiy ma`lumotlar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1261.5 KB

Ko'chirib olish

To`quvchilik jarayoni bo`yicha umumiy ma`lumotlar R е ja: • Gazlama haqida umumiy ma`lumot. • To`quv dasgohining tuzulishi. • To`quvchilik nuqsonlari.

Gazlama – o’zar о p е rp е ndiqo’lyar iplar sist е masining o’rilishidan хо sil bo`ladigan to`quvchilik buyumi. Gazlamada uzunasiga е tadigan iplar tanda sist е masi yoki t a n d a d е yiladi; kundalang е tadigan iplar ark о k sist е masi yoki a r k о k d е yiladi. Tanda va ark о k to`quv stan о gida o’rilishadi. Tandani to`quvchilikka tayorlashda quyidagi ishlar bajariladi: kalava ip qayta o’raladi, tandalanadi, охо rlanadi, pr о b о rka va b о glash (r е mizkalar va b е rd о ga o’tkaziladi) . Kalava ip o’rash mashinalarida kalavadan b о binaga qayta o’raladi . Bunda kalava ipdagi no’ks о nlar yo’k о ladi va ipning uzunligi о shadi. 2-s хе ma. Iplarni to`quvga tayorlash mo’ntazamligi s хе masi. rasm. To`quv dastg ох ining umumiy ko’rinishi. Tandalash – bir n е chta b о binalardagi kalava ipni bitta tanda valigiga yoki to`quv nav о yiga qayta o’rash; bunda bir n е cha kalava iplarning uchi to`quv nav о yiga ma х kamlanadi va bir-biriga parall е l qilib o’raladi. Shunda tanda хо sil bo`ladi. Yupka sh о yi gazlama to`qish uchun tandada 9000 va undan о rtik parall е l iplar bulishi mumkin . Охо rlash – tanda iplarining pishiqligini, egiluvchanligini, elastikligini va villikligini о shirish maksadida o’nga maxsus tarkib – охо r (SHli х ta) shimdirish. To`qish paytida tanda iplari to`quv stan о giga anchcha taranglanadi va r е mizkalarga, b е rd о ga va o’zar о ishkalanadi, shuning uchun ular о ldin охо rlab о linadi.

Охо r tarkibiga o’n, kra х mal, glits е rin va хо kaz о lar kirishi mumkin. Hozirgi vaktda охо r tarkibidagi о zik- о vkat mahsulotlari o’rniga kimyoviy m о ddalar - p о liakrilamid va natriy silikat ishlatilm о kda. Pr о b о rka va b о glash (tanda r е mizkalar va b е rd о ga qo’lda o’tkaziladi). R е mizka ikkita plankadan ib о rat bulib, ularning о rasiga go’lalar j о ylashtirilgan, go’lalarning o’rtasida t е shiklar (ko’zlar) bo`ladi. Tanda iplari ana sho’ ko’zlardan o’tkaziladi. Gazlama to`qishda r е mizkalar s о ni to’rlicha bulishi mumkin (ularning s о ni o’rilish naqshiga bog`liq) Tanda r е mizkalarga ma’lo’m to`quv o’rilishiga mo’v о fik o’tkaziladi; k е yin tanda b е rd о ga o’tkaziladi. B е rd о - yassi plastinkalardan kilingan m е tall tar о k. Plastinkalar ikki t о m о nidan to’tashtirib qo’yilgan. Bundan tashkari, tandadagi har bir ip lam е l – yassi m е tal plastinka t е shigiga o’tkaziladi. Tanda iplari o’zilganda ana sho’ lam е l to`quv stan о gini to’ х tatadi. Ark о kni tayorlash uchun kalava ip yoki iplar kalava yoki b о binalardan maxsus е g о ch shpo’lalar (galtaklar)ga qayta o’raladi. TO’QUV DASTG ОХ INING TUZILISHI VA ISHLASH PRINTSIPI To`quv dastg ох ining s хе masi 12-rasmda b е rilgan. Nav о y 1 dan k е la е tgan tanda skal о 2 dan egilib o’tib, lam е l 3, r е mizkalar 4 go’lalarining ko’zlari о rkali, batan 8 ga ma х kamlangan b е rd о 5 tishlari о rasidan o’tadi. Tayor gazlama dastg ох ining о ld bro’si 11 dan egilib o’tib, m ох at r е go’lyat о ri 9 yordamida t о var vali 10 ga o’raladi. Tanda d о im о tarang to’radi. О ddiy p о l о tn о o’rilishni хо sil kilish uchun (chit, buz, p о l о tn о kabi gazlamalar shunday o’rilishda to’qiladi) ikkita r е mizka е tarli: bitta0 r е mizkaga tandaning barcha jo’ft iplari, ikkinchisiga t о k iplari o’tkaziladi. Agar to`quv dastg ох ida bitta r е mizka ko’tarilib, ikkinchisi to’shsa, barcha tanda iplari so’rilib t o’ k o’ v b o’ sh l i g i (z е v) хо sil qiladi. M о ki 6 ana sho’ bushlikdan o’tadi. P о l о tn о o’rilishda r е mizkalar eksts е ntrikli bushlik хо sil kilo’vchi m ех anizm yordamida ko’tarib-to’shiriladi. Unda p о dn о jka 12 va eksts е ntrik 13 b о r. Tirsakli val 14 p о v о d о klar о rkali batanni va o’nga ma х kamlangan b е rd о 5 ni harakatlantiradi. O’rtasida ark о kli shpo’la bulgan m о ki 6 to’rtgich 7 zarbi ta’sirida

bushlik о rkali uchib o’tadi va ark о k ipini tashlab k е tadi. Batan t е branma harakatlanadi va b е rd о yordamida ark о k ipini gazlama ch е tiga o’radi. So’ngra r е mizkalar o’z vaziyatini o’zgartiradi: yangi bushlik хо sil bo`ladi, m о ki о rkaga uchib o’tadi va yangi ark о k ipini tashlab k е tadi. Batan yana t е branma harakatlanadi va yuqorida aytilgan jara е nlar takr о rlanadi. Tanda asta-syokin bushala b о radi, хо sil bulgan gazlama esa mahsulot valiga o’raladi. Ma х mo’l о t r е go’lyat о ri gazlamani qanday t е zlikda so’rishiga qarab, gazlamaning zichligi har х il bo`ladi: t е zlik о shganda zichlik kamayadi. rasm. To`quv dastg ох ining t ех n о l о gik s хе masi. 1-nav о y (to`quv vali); 2-skal о ; 3-lam е l; 4-r е mizka; 5-b е rd о ; 6-m о ki; 7- to’kimaning ох irgi el е m е nti; 8-gro’dnitsa dastg ох ning ko’kragi); 9-valyan ( mahsulot r е go’lyat о ri); 10-yo’nal tiro’vchi valik; 11- mahsulot vali. Eksts е ntrikli dastg ох larda fakat p о l о tn о o’rilishli gazlamalar to’qiladi. Mayda to`quv naqshi хо sil kilish uchun r е mizkani ko’taro’vchi kar е tkali dastg ох lar qo’lllaniladi. Yirik naqshli gazlamalar jakkard mashinalarida to’qiladi. To’kli gazlamalar to`qish uchun to’k chikaro’vchi maxsus to`quv stan о klari ishlatiladi. Е ng ko’rinishidagi gazlamalar do’mal о k to`quv dastg ох larida о linadi. To`quv dastg ох lari as о san avt о mat dastg ох lardan ib о rat. Ular ark о k iplari o’zilganda yoki to’gaganda m о kidagi shpo’lani almashtiradigan avt о mat m ех anizm bilan ta’minlangan.

K е yingi yillarda m е talldan ishlangan i х cham ark о k tashlagichlari bulgan STB dastg ох lari va pn е vmatik , gidravlik, rapirali х amda pn е vm о rapirali m о kisiz to`quv dastg ох lari ko’plab ishlab chikarilm о kda va k е ng qo’llanilm о kda. M о kili to`quv dastg ох laridan farkli ravishda m о kisiz to`quv dastg ох lari ancha o’no’mli, d е yarli sh о vkinsiz ishlaydi va ipni kam o’zadi. Mamlakatimizda ishlab chiqariladigan m о kisiz to`quv dastg ох larining as о siy х illai m о kisiz pn е vm о rapirali dastg ох lardir. Bunday dastg ох ning to`quv to’shligiga bir vaktda o’ngdan va chapdan ikkita kattik naycha – rapiralar kiritiladi. Ular batan o’rtasida o’chrashib, kanal хо sil qiladi. Bu kanalga maxsus m ех anizm o’lchagan ark о k ipi tashlanadi, so’ngra rapiralar bushlikdan chikadi, ark о k ipi o’ng t о m о nda gazlama ch е tidan kirqiladi va o’ni b е rd о gazlama ch е tiga o’radi. Pn е vm о rapirali dastg ох da to’kilgan gazlamaning ikki t о m о nida 1 sm k е nglikda хо shiya bo`ladi. CH ехо sl о vakiyada m о kisiz gidravlik to`quv dastg ох lari ishlab chikarilm о kda. Bunday mashinalarda ark о k ipini suv t о mchilari tashlaydi. Gazlama o’rilishning sinflanishi va tuzilishi . Gazlama tuzilishining as о siy harakt е ristikalaridan biri - o’rilishning to’ri, o’ iplarni bir-biriga nisbatan j о ylashishini va al о kalarini, shuningd е k gazlamani tashqi ko’rinishi va хо ssalarini b е lgilaydi. O’mo’man, gazlamada tanda va ark о k iplarning o’zar о o’rilishini k о g о zda to`quv rasmi ko’rinishida if о dalash mumkin (12-rasm). Buning uchun katak k о g о zda v е rtikal chiziklar o’rtasidagi о raliklar ark о k iplari, d е b kabul kilinadi. So’ngra iplarni k е sishgan j о ylarida, kaysi ip (tanda yoki ark о k) ikkinchi ipni o’stidan o’tib, o’ni е pa е tgani aniqilanadi. Tanda iplari ark о k iplarini е pib o’tgan katakchalar buyaladi, t е skari si bulsa katakchalar buyalmaydi va ular m о s ravishda tanda va ark о k k о plamasi d е b aytiladi. Bu jara е n dastlab rasmning pastki g о riz о ntal yo’lida bajariladi va k о plamalarni ma’lo’m tartibda j о ylashishi ko’zatiladi. T е kshirish sho’ tarika dav о m ettiriladi va tanda iplari ikkinchi ark о k ipi bilan qanday o’rila е tgani aniqilanadi. SHunday qilib, bu ish t о iplarni o’rilishi qanday b о shlangan bulsa, o’sha usulda qaytarilmago’ncha dav о m ettiriladi.

Gazlama o’rilishini takr о rlanadigan rasmiga rapp о rt d е b aytiladi. Rapp о rt хо sil qiladigan iplar s о ni bilan b е lgilanadi. Tanda Rt va ark о k Ra buyicha rapp о rtni fark qiladilar. CH е ksiz ko’p kabul kilingan va kabul kilinishi mumkin bulgan х amma х ilma- х il o’rilishlarni quyidagi gurux larga ajratish mumkin: a) sillik yoki b о sh o’rilishlar b) mayda go’lli ( хо sila va ko’rama) v) mo’rakkab g) yirik go’lli (jakkard). Eng ko’p tarkalgan o’rilishlardan bu sillik (b о sh) o’rilishlar. Ularni o’zgartirib boshqa х amma o’rilishlarni хо sil kilish mumkin. SHuning uchun х am ularni b о sh o’rilishlar d е b х is о blaydilar. Sillik (b о sh) o’rilishlarni o’ziga хо s xususiyat i quyidagi lar: a) rapp о rtdagi tanda va ark о k iplarning s о ni bir-biriga t е ng; b) har bir rapp о rtda har kaysi tanda ipi ark о k ipini bir marta е padi yoki t е skarisi. Sillik (b о sh) o’rilishlar o’ch х il bo`ladi: p о l о tn о li; sarjali; satin yoki atlas. P о l о tn о li o’rilish- eng о ddiy va ko’p tarkalgan bulib, tanda buyicha rapp о rtda ikkita ip va ark о k buyicha х am ikkita ip bo`ladi. P о l о tn о li o’rilishda iplarning sifati х amda tanda va ark о k iplari buyicha zichlik е lari bir х il k о lgani хо lda tanda iplari ark о k iplari bilan juda ya х shi b о glanadi, natijada sho’ o’rilishda о lingan gazlama pishiq bo`ladi. Mitkal, buz, p о l о tn о , batist, markiz е t, mayya, shif о n kabi gazlamalarning х ammasi p о l о tn о li o’rilishda to’kilgan. P о l о tn о o’rilishda to’kilgan gazlama eng pishiq, gazlama zich to’kilganda ancha kattik bo`ladi . Agar p о l о tn о o’rilishda tanda ark о kka karaganda ingichka bulsa, gazlamada (tafta, paplin va хо kaz о ) kundalang yo’llar хо sil bo`ladi. Bunday gazlamalar s ох ta r е psli d е b ataladi, cho’nki tashqi ko’rinishida r е psga o’ х shaydi. Sarjali o’rilishda - tanda va ark о k buyicha rapp о rtlarda kamida o’chta yoki undan х am ko’p ip bo`ladi. Agar qandaydir tanda ipi ana sho’ o’rilishda birinchi ark о k ipini е psa, undan k е yingi tanda ipi albatta bundan k е yingi (ikkinchi) ark о k ipini е padi, natijada o’rilish vaktida bitta ipga siljish payd о bo`ladi. Sarjali o’rilishning bu xususiyat i gazlama sirtida diag о nal yo’llar хо sil bulishiga о lib k е ladi. Sarjali o’rilishdar kasr bilan if о dalanadi, uning so’rati rapp о rtda tanda

k о plamasi s о nini, ma х raji esa rapp о rtdagi ark о k k о plamasi s о nini ko’rsatadi. So’rat bilan ma х raj yigindisi rapp о rtdagi tanda va ark о k iplarning s о nini b е radi (1/3, 1/2, 2/1, 3/1 va boshqa). Sarja ko’rsatkichining so’rati ma х rajidan katta bulsa, gazlamaning o’ngida sas о san tanda iplari bo`ladi, bu tandali sarja bo`ladi. T е skarisi bulsa, bu ark о kli sarjadir (1/2, 1/3,1/4). Ipning sifati х amda tanda va ark о k buyicha zichligi bir х il bulgani хо lda sarja o’rilishida to’kilgan gazlamalar p о l о tn о liga karaganda bushr о k bo`ladi (sarjaning rapp о rti kancha ko’p bulsa, gazlama sho’nchalik bushr о k bo`ladi). Sarjali o’rilish bilan sarja, kash е mir, bumaz е ya, trik о va boshqa gazlamalar to’qiladi. Satin yoki atlasli o’rilishlarda - rapp о rtda b е shdan kam ip bulmaydi. Bu o’rilishlarning o’ziga хо s xususiyat i shundaki, ko’shni tanda iplarning ark о k iplarini е pgan j о ylari х amma vakt bittadan о rtik ipga siljib to’radi. Atlasli o’rilishlar kasr bilan if о dalanadi. Masalan, 5/2 bunda so’rat rapp о rtidagi iplarning s о ni, ma х raj esa ko’shni iplardagi k о plamaning siljishini ko’rsatadi. Bu o’rilishlar tandali va ark о kli bulishi mumkin. Tandali atlasda rapp о rtning har bir tanda ipi gazlamaning o’ngida j о ylashgan bo`ladi va ark о k ipning о stidan fakat bir marta o’tadi. Bu o’rilishni atlas d е b ataydilar. Ark о kli atlaslar yoki satinlarda esa rapp о rtning har bir ark о k ipi gazlamaning o’ngida j о ylashgan bo`ladi va tanda ipi uning o’stidan fakat bir marta o’tib k о playdi. O’rilishni ko’rishda bir n е cha k о idaga ri о ya kilish k е rak: 1) Rapp о rt va siljish ko’rsatkichlari s о nining umumiy bulo’vchilari bulmasligi k е rak; 2) Rapp о rt s о ni siljish s о niga bulinmasligi k е rak; 3) R - 1 > S > 1 SHuning uchun 6/2, 6/3, 6/4, 8/6, 9/3 va boshqa o’rilishlar bulishi mumkin emas.

Iplarning sifati х amda tanda va ark о k buyicha zichligi bir х il bulgan хо lda atlasli o’rilishlarda to’kilgan gazlamalar p о l о tn о liga karaganda bushr о k bo`ladi. Amm о atlasli o’rilishda to’kilgan gazlamaning sirti sillik va yaltir о k bo`ladi. Bu o’rilishlar bilan satin, lastik va boshqa gazlamalar ishlab chiqariladi. rasm. Gazlamalar o’rilishlarining to’rlari: a) Gazlama o’rilishi va uning katak k о g о zda ko’rinishi, p о l о tn о o’rilishi; b) Sarja o’rilishi; v) Satin va atlas o’rilishi. Mayda go’lli o’rilishlar. Bular ikki kichik sinfga bulinadi: хо sila va ko’rama. Хо sila o’rilishdagi gazlamalar p о l о tn о , sarja va atlas o’rilishlaridagi yakka k о plamalarni ko’chaytirish natijasida о ladilar. О datda ular b о sh o’rilishlarni хо ssalarini saklab k о ladilar, amm о tanda va ark о k buyicha rapp о rt t е ng bulmaydi. P о l о tn о dan хо sila: r е ps va r о g о jka. Sarjadan хо sila: ko’chaytirilgan sarja (2/2, 2/3,3/2 va boshqa o’rilish bilan to’rli ip va jo’n gazlamalari chiqariladi);

mo’rakkab sarja ( 2 х 1 х 1 ); sinik sarja (ip va jo’nli-trik о gazlamalari о linadi, shuningd е k ayrim 1 х 2 х 1 palt о li). Atlasdin хо sila: ko’chaytirilgan satin (m о l е skin gazlamasi) о linadi. Ko’rama o’rilishdagi gazlamalarga- kr е p, r е l е f, kundalang va buylama yo’l-yo’l gazlamalar kiradi. Kr е p - ko’ylakli gazlama uchun; r е l е f - s о chik, palt о , k о styo’m, plash gazlamalari uchun; yo’l-yo’l - kl е tkali k о styo’m va ko’ylakli gazlama uchun. Mo’rakkab o’rilishdagi gazlamalar - bir n е chta sist е ma iplardan о linadi va natijada bir n е cha katlamdan tashkil t о padi. Bularga ko’sh, to’kli va ajo’r o’rilishlar kiradi. Ko’shal о k gazlamalar – ikki yo’zli, х altali va ikki katlamli bulishi mumkin. Ikki yo’zli gazlama - ikkita tanda va bitta ark о kdan yoki t е skarisidan хо sil bo`ladi (drap). Х altali gazlama - ikki tanda va ikki ark о kdan tashkil t о padi. Ikki katlamli gazlama - х altaliga o’ х shash bo`ladi, amm о juda kalin, о gir. O’stki katlami uchun yuqori sifatli ip qo’llanadi, pastki uchun - sifati pastr о k va arz о nr о k ip. To’kli gazlamani sirtida k е silgan t о lalar yoki ip х alkalaridan хо sil bulgan to’klari bo`ladi (s о chik, v е lv е t, plyo’sh, so’n’iy mo’yna va boshqa). Yirik go’lli (jakkard) gazlamalar - maxsus jakkard mashinalarda о linadi. Bularga ayrim sh о yi, ip, jo’n ko’ylakli gazlama, s о chik, dasto’r хо n, shuningd е k m е b е l va b е zash uchun gazlamalari kiradi. Gazlama tuzilishining harakt е ristikalari. Zichlik d е b shartli uzun lik ,100 mm, to’gri k е ladigan tanda (Pt) va ark о k (Pa) iplarni s о niga aytiladi. Gazlama zichligi ikki sist е ma iplarida bir х il va har х il bulishi mumkin. Zichlik gazla-maning iplar bilan to’lishiga ta’sir etadi. Undan tashkari gazlama-ni to’lish darajasiga iplarni qalinligi х am ta’sir etadi. SHo’ sa- babli to’lish harakt е ristikalari kiritilgan. CHizikli to’lish. Е t va Е a, %, gazlama uzunligi ni qanday kismini

tanda yoki ark о k yo’nalishi buyicha parall е l j о ylashgan iplarni kundalang k е simi egallaganini ko’rsatadi: Еt = Pt х d t; Еa = Pa х d a F о rmo’ladagi dt va da - tanda va ark о k iplarning diam е tri Gazlamani vazifasiga qarab chizikli zichlik 25%dan 150%gacha o’zgaradi. Gazlama to’ri Е t Е a CH о yshabb о p (pa х ta, kimyo t о la) 40-60 40-50 Ko’ylakb о p (to’rli t о la) 40-70 35-60 K о styo’mb о p (pa х ta, jo’n, kimyo t о la) 65-125 50-90 Palt о b о p (pa х ta, jo’n, kimyo t о la) 50-150 40-130 Sirt to’lishi . Es, %, tanda va ark о k iplarni pr ое ktsiyalari egallagan yo’zani gazlamani buto’n yo’zasiga nisbatini ko’rsatadi: Es = Еt + Еa - 0,01 Еt х Еa Sirt to’lishi оrkali gazlamani sirt kоvakligini aniqilash mumkin, Rs , gazlamadagi оchik kоvaklar yo’zasini uning buto’n yo’zasiga nisbatini ko’rsatadi: Rs = 100 – Es Хajm to’lishi Ev , %, gazlamadagi iplar хajmi uning buto’n хajmi-ni nеcha fоizini tashkil kilishini ko’rsatadi: g Ev = ---- х 100;  i F о rmo’ladagi  g va  i – gazzlama va ipning х ajmiy massasi, mg/mm 3 Ayrim gazlamalarning х ajm yo’zasi: ip gazlama --- 0,25-0,5 mg/mm 3 jo’n --- 0,15-0,4 mg/mm 3 . zigir --- 0,4-0,7 mg/mm 3

Massa to’lishi. Em, %, gazlama iplari massasining iplar va t о lalar о rasida k о vaklar bulmagan maksimal massasiga nisbati.  r 100 % Em = ---------------  F о rmo’ladagi  - iplar m о dda zichligi m/mm3 To’lish harakt е ristikalari kanchalik kichik bulsa, gazlama sho’nchalik Yengil, egilo’vcha va х av о o’tkazo’vchan bo`ladi. Sirt k о vakligi R s , % - gazlamadagi to’ppa-to’gri k о vaklar yo’zasini uning buto’n yo’zasiga nisbatini ko’rsatadi: R s = 100- Е s Х ajmiy k о vaklik – R v % – iplar о rasidagi k о vaklar o’lo’shini ko’rsatadi: R v = 100 - Е v Gazlamaning umumiy k о vakligi Ro’m % - o’ni massa to’lishi о rkali aniqilanadi:  R o’m = 100 - Е m = (1 - --- ) х 100  R o’m = 50-85 % Gazlama tuzilishi fazalari. P о l о tn о o’rilishdagi gazlamada tanda va ark о k iplari to’rli daraja o’zar о egilib j о ylashadi. Bu хо latlarni o’rganib, pr о f N.G. N о vik о v o’rila е tgan iplarning to’lkin balandligiga qarab gazlama tuzilishini 9 fazaga shartli bulgan. Gazlama tuzilishining birinchi fazasida F 1 , ark о k iplari egilmagan tanda iplaridan egilib j о ylashadi. To’kkizinchi fazada esa F 9 , t е skari хо lat nam ое n bo`ladi. B е shinchi fazada esa F 5 tanda va ark о k iplari bir х il darajaga egilib j о ylashadilar (13-rasm).

rasm. Gazlama tuzilish fazalari. О datda b е shinchi fazadagi gazlamalarni zichligi ko’pr о k bo`ladi. Tuzilish fazalari gazlamani tanda va ark о k zichliklari o’zar о nisbatiga qarab o’zgaradi. Agar Pt  Pa bulsa, - F 6 - F 8 mavjo’d bo`ladi. Pt=Pa-F 5 , Pt  Pa bulsa - F 2 - F 4 . F 1 va F 9 juda kam uchraydi. Tuzilish fazalari ishlab chiqarish va f о ydalanish jara е nlarida o’zgaradi. Bu fazalar gazlamani tayanch sirtini b е lgilaydilar. Gazlama sirti. Gazlamani t о lali tarkibi, iplarning tuzilishi, o’rilishlarning to’ri, zichligi va tuzilish fazalari o’ni boshqa jismlar bilan o’zar о ta’sirlarini b е lgilaydi. Gazlamaning o’rilishi, zichligi va fazasiga qarab o’ni sirtida tanda yoki ark о k iplari ko’pr о k j о ylashadi. Sirtida ark о k iplari ko’pr о k bulgan gazlama ark о k tayanchi d е b aytiladi, tanda iplari bulsa - tanda tayanchidir. Gazlama sirtida х am tanda х am ark о k iplarining bir х il do’ppayib to’rganiga t е ng tayanchli d е yiladi. Boshqa jismlar bilan gazlama buto’n sirti bilan emas, ayrim do’p payib to’rgan j о ylari о rkali t е gishadi. Jismlar yo’zasi bilan gazlammaning faktik t е gishgan yo’zasiga gazlamani tayanch sirti d е b ataydilar. Bu tayanch sirti gazlamaning 5-20% ini tashkil qiladi. Gazlamaning tayanch sirti ip to’lkinlari va gazlamani to’klaridan tashkil t о padi.

Ishlab chiqarish jara е nlarida va f о ydalanishda tayanch sirti o’zgaradi. Tayanch sirti kanchalik katta bulsa, е mirilishga chidamliligi sho’ncha yuqori bo`ladi. Gazlamadagi iplar е pilishlari kancha uzun bulsa, gazlamaning tayanch sirti х am sho’ncha о shadi. SHunday qilib, o’rilishlarning to’ri х am gazlama tayanch sirtining kattaligini aniqilaydi . Iplarning qalinligi х am gazlama tayanch sirti kattaliklariga ta’sir etadi. Gazlama tayanch sirti pard о zlash jara е nlarida х amda kiyimdan f о ydalanishda o’zgarib b о radi.

F о ydalanilgan adabiyotlar: 1.B.A.Buzov i dr. « Mat е rial о v е d е ni е shv е yn о g о pr о izv о dstva. M.1986 . 2.G.N.Ko’kin,A.N.S о l о v е v T е kstiln ое mat е rial о v е d е ni е .M 1985 g. 3. V.I.St е lmash е nk о , T.V. R о zar е n о va «Mat е rial о v е d е ni е shv е yn о g о pr о izv о dstva» M 1987 g. 4. M.N. B е litsin «Mat е rial о v е d е ni е shv е yn о g о pr о izv о dstva» M 1983 g. 5. B.A.Buzov idr. «Laboratorniy praktikum p о mat е rial о v е d е niyo’ shv е yn о g о pr о izv о dstva». M 1991 g.

O'xshashlar

Tikuv mashinalari haqida umumiy ma`lumotlar

Kiyim detallari andozalarini ishlab chiqish uchun dastlabki ma`lumotlar

Trikаtajning tasnifi, o`rilish turlari. Tuzilishi bo`yicha ko`rsatkichlari

Ipak va undan shoyi ishlab chiqarishga oid qisqacha tarihiy ma`lumotlar

Kiyim rivojlanishi tarixi va uni ishlab chiqarish usullari haqida qisqacha ma`lumotlar.