Kiyim detallari andozalarini ishlab chiqish uchun dastlabki ma`lumotlar - To'qimachilik - Referatlar

Kiyim detallari andozalarini ishlab chiqish uchun dastlabki ma`lumotlar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

106.5 KB

Ko'chirib olish

Kiyim detallari andozalarini ishlab chiqish uchun dastlabki ma`lumotlar Reja: 1. Andozalar haqida ma`lumot 2. Andozalar konstruksiyasini tuzish

Kiyim detallari andaza bo`yicha bichiladi. Andaza tayyorlashdan oldin kiyim detallarining chizmasida vitochkalar, yon chiziqlar, yeng, shim va boshqa detallar chiziqlarining barcha o`tmas burchaklari ularning uchiga mumkin qadar yaqinroqdan dumaloqlanadi. So`ngra kiyim orqasi va oldi detallarining, yengining usti va osti yarmining, shimning old yarmi bilan orqa yarmi juftlashtirilib bir-biriga ulanadigan zixlarining o`zaro mos kelishi tekshiriladi; bunda konstruksiya chiziqlaridan arzimagan darajadagina chetga chiqishga yo`l qo`yiladi. Shu tarzda aniqlangan chizmalarda choklarga xamda kiyim etagini, yeng uchi va shim pochasini bukish uchun qabul qilingan texnologik va texnik shartlarga muvofiq chok haqi belgilanadi. Andazalar tayyorlash usuliga qarab, aosiy andaza, ikkilamchi (hosila) andaza va yordamchi andaza degan turlarga ajratiladi, bajaradigan vazifasiga qarab esa, etalon-andaza (originallar), ish andazasi va yordamchi andaza kabi xillarga ajratiladi. Etalon – andazalar andazalarni tekshirish uchun kontrol vosita sifatida xizmat qiladi. Ular eksperimental sexlarda saqlanadi va original-chizmalar yoki ulchovlar tabeli bo`yicha kamida kvartalda bir marta tekshirib ko`riladi. Ish andazalaridan bevosita texnologik jararyonlarda (kiyim bichish, bichiqlarni tekshirish va xokazolar vaqtida) foydalaniladi. Bu andazalar oyiga kamida bir marta etalon andazalar bo`yicha tekshiriladi. Kesilgan joylardagi chetga chiqishlar normativ-texnik xujjatlarga muvofiq belgilanadi. Yordamchi andazalar kiyimning qayirib bukish chiziqlari, kesib tashlanadigan joylari, cho`ntaklar, izmalar, tugmalar va xokazolar urnini qo`shimcha ravishda belgilash uchun xizmat qiladi. Andaza qalinligi 0.9-1.62 mm keladigan karton qog`ozdan tayyorlanadi. Bu maqsadga ishlatiladigan kartonning namlik darajasi xavoning normal nisbiy namligi 60-65% bo`ganda 8% dan oshmasligi lozim. Ish andazalarining xizmat muddatini chuzish uchun ularning konturi bo`yicha tunuka tasma tutiladi yoki chetlariga maxsus eritma (yelim, suyuq, shisha) surtiladi, yo bo`lmasa karton tezda

yirtilmaydi va andaza gazlama bilan yaxshi tishlanadi, bu esa bichish aniqligini oshiradi. Odatda ish andazalari 3-5 komplekt qilib tayyorlanadi. Asosiy andazalar kiyim konstruksiyasining chizmasi bo`yicha tayyorlanadi; bu andazalarda chok xaki, kiyim etaklarini albatta xisobga olingan bo`adi. Kiyimning orqasi, oldi, beriladigan chok xaki "Tikilgan kiyimlar. Qaviqlar, baxyalar va choklar" davlat standartiga muvofiq belgilanadi. Detallarning (masalan, ustki yoqa, va shu kabilarning) chetini qayirib bukish xaki gazlamaning qalinligiga xamda uzel kosntruksiyasiga bog`liq bo`ib, normativ-texnik xujjatlarda ko`zda tutiladi. Erkaklar kostyumi detallarining konstruksiyasida pidjak orqasining o`rta chizig`i, pidjak orqasi va oldinining yon chiziqlari, elka chiziqlari, old vitochkalar chiziqlari, yenglarning oldingi zixlari va tirsak to`g`risidan o`tadigan zixlari, shimlarning yon va og` chiziqlarini unifikasiyalash ko`zda tutilgan. 15.1-rasmda erkaklar kostyumi detallarining asosiy andazasini tayyorlash sxemasi berilgan (kesiladigan joylarga haq tashlab ketilmagan). Aholining shaxsiy buyurtmasiga muvofiq kiyim tikishda baza konstruksiyalar andazasi xamda chalafabrikat bichish uchun xizmat qiladigan andazalardan foydalaniladi. Baza konstruksiyalar andazasini tayyorlagan vaqtda chok xaqi berilmaydi. Kiyimni bichganda tegishli joylarda chok xaqi tashlab ketiladi, bu esa kiyim balansini yaxshilash maqsadida unga birmuncha o`zgartirish kiritishga va kompozision yechimlarga imkon tug`diradi Kiyim detallarining chetlarini to`g`ri va aniq ulash mumkin bo`lishi uchun, andazalarni tayyorlagan vaqtda kertiklar qilinadi (1-rasm). O`miz chizig`i va yeng boshidagi kertiklarni qanday hosil qilish kerakligi yenglarning chizmasini chizish to`g`risida so`z borganda tushuntirib keltirilgan edi. Shimning old va orqa yarmining andazalarida yon chiziqlar bilan og` chiziqlarida kertiklar tizza chizig`i to`g`risida joylashadi; shuningdek, gulfik va otkos ulab tikila boshlaydigan nuqtaga yoki 2 sm balandroqqa xam kertik qilinadi (15.1-rasm).

1-rasm.1. Erkaklar kostyumi detallarining asosiy andazasini chizish: a)-pidjakning orqasi, yon bo`ak, oldi va yengi; b) shimning old va orqa qismlari; Reglan yengli kiyimda kertiklarning o`rni orqaning o`rta chizig`ida xuddi bel to`g`risida, kiyim orqasi va oldining yon chiziqlarida esa ayni bel va son chiziqlari to`g`risida bo`adi. Orqa yeng o`mizidagi birinchi kertik esa tirsakning perekat chizig`i uchida bo`adi. Yenglarining o`mizga ulab tikiladigan chiziqlarining turt joyi kertiladi: yengning oldingi qismida - old yoqa o`mizi burchagidan 6-7 sm masofada, yengning orqa qismida - orqa yoka o`mizi chizig`idan 7-8 sm masofada; yengning old qismida esa-old perekat chizig`ining uchi bilan bir satxa joylashadi. Yenglarning old va orqa qismlarida ustki zixlarining uch joyi kertiladi: biri-elkaning oxirgi nuqtasi bilan bir satxa,ikkinchisi- yeng o`mizining chuqurlik chizig`i satxida, uchinchisi-yeng uchi chizig`idan 7-8 sm narida joylashadi. Yengning old va orqa qismlarining ostki zaxlaridagi birinchi kertik shu chiziq uchidan 6-7 sm masofada, ikkinchi kertik esa yeng uchidagi chiziqdan 7-8 sm masofada bo`ladi. Asosiy andazalar ishlab chiqilgandan keyin detallarining juftlashtiriladigan konturlari tekshirib ko`riladi (2-rasm). Ikkilamchi (hosila) andazalar asosiy andazalar asosiy andazalar bo`yincha tayyorlanadi. Ikkilamchi andazalarga quyidagilar kiradi: asosiy materialdan tikiladigan detallarining (podbort, ustki yoka, gulfik va otkos) andazalari; astarbop

materialdan tikiladigan detallarning (kiyimning oldi va orqasi, yengning ustki va ostki qismlari, jiletka astari, shim old yarmining astari, gulfik, otkosok va xokazo) andazalari; oraliq materialdan tayyorlanadigan detallar (kiyimning ko`krak qismiga, yelkaga va yoqa oralig`iga qo`yiladigan dag`al matodan iborat bortovka)ning andazalari; astarlik materialdan tayyorlanadigan detallar (kiyimning ko`krak qismiga, elkaga va yoka oralig`iga qo`yiladigan dagal matodan iborat bortovka)ning andazalari; astarlik materialdan tayyorlanadigan detallar (pidjak va jiletkaning old qismiga, yirmochka, orqa, etakka, yeng o`miziga, yon etakka, yenglar uchiga, ustki va ostki yokalarga podbortga qo`yiladigan takroriy oralik material) andazalari. 2-rasm. Pidjak (a) va shim (b) detallarning hosila andazalarini tayyorlash . Yordamchi andazalar kiyim detallarining asosiy va ikkilamchi andazalaridan foydalanib tayyorlanadi. Asosiy va ikkilamchi etalon-andazalarga xamda ish andazalariga texnik talablarga muvofiq qo`yidagi belgilar qo`yiladi: gazlamaning bo`ylama yo`nalishini ifodalovchi chiziq - tanda ipi yo`nalishi (T.I.); bo`ylama yo`nalishdan chetga chiqish chiziqlari; ulok tushadigan joylarda ularning minimal va maksimal kengligini ko`rsatuvchi chiziqlar (kiyimlarining tarmoq standartiga muvofiq); bir- biriga ulanadigan detallarning juftlashtiriladigan joylaridagi kontrol kertiklar.

Yordamchi andazalarda cho`ntaklar, vitochkalar, burmalar, izmalar, tugmalar va xokazolarni ko`rsatiladi. Asosiy, ikkilamchi va yordamchi etalon-andazalarning hamda ish andazalarining barcha komplektlarida kesiladigan joylardagi chiziqlar bo`yicha (andazaning chetidan 1 mm qochirib) 8-10 sm oralatib tamg`a bosiladi yoki chiziq chiziladi; tamg`a va chiqlar andazaning eskirish darajasini tekshirib turish uchun kerak. Ish andazalarida kesish aniqligidan yo`l qo`yiladigan chetga chiqishlarni ko`rsatib qo`yish maqsadga muvofiq. Kiymning nixoyat darajada aniq bichilishi joylarida (yoka o`mizi, elka zixlari, yeng o`mizi, yeng boshi) yo`l qo`yiladigan chetga chiqishlar 0.25 sm, astar va oraliq materialdan tayyorlanadigan detallarda 0.4 sm ni tashkil etadi. Gazlama tanda ipining yo`nalishi va kiyim detallarida undan chiqilishi

Jadval .1. Kiyim detallari Kiyim detallari Kiyimning asosiy detallarida tanda ipining yo`nalishi Tanda ipi yonalishidan chetga chiqish Sidirg`a rang gazlama Yo`l- yo`l va katakli gazlama Kiyimning orqasi Yaxlit O`rta chokli Kiyimning oldi Yaxlit Tugmalanadigan O`tqazma yeng Bir chokli Ikki chokli Reglan bichimli yeng Bir chokli Ikki chokli Orqaning o`rta chizig`i Orqaning o`rta chizig`i Bar chizig`i Bar chizig`ining eng yo`qori izmadan etakkacha bo`lgan qismi Detalning o`rta chizig`i Yeng ustki qismi old zixining yo`qorigi va pastki burchaklarini ulash chizig`i Detalning o`rta chizig`i Detalning o`rta chizig`i 2 2 1 1 4-5 6-7 4 2 0,5 0,5 0 0 1 2-3 1 0,5 E s l a t m a. Detalning asosiy chiziqlarning yo`nalishi modelga va gazlamaning turiga qarab boshqacharoq bo`ishi mumkin. Xarakatchan to`rsimon strukturali gazlamadan tikiladi. Kiyish jararyonida gazlama strukturasi o`zgarib, kiyimning shakli buzilishi mumkin. Buni oldini olish uchun kiyim detallarini shunday bichish kerakki, asosiy chuzuvchi kuchlar gazlamaning tanda iplari bo`ylab yunalsin. Buning uchun yo`qorida aytib o`tilgan belgilardan tashqari, kiyimning har bir detalida tanda ipining yo`nalishi va yo`nalishdan yo`l qo`yiladigan chetga chiqishlar ko`rsatiladi. Tanda ipi yo`nalishidan chekli chetga chiqishlar material tolasining tarkibiga, strukturasiga, materialning tuqilish zichligiga kiyimning konstruksiyasi, vazifasi va hokazolarga bog`liq .

Adabiyotlar 1 Абдуллаев А.Г. Одежда узбеков. Т., 1986 й 2 Маслова Г.С. Народная одежда русских, украинцев, белорусов в XIX - начале XX в. Восточнослованский этнографический сборник, М. 1980 й 3 Трухан Г.Л. Качественние изменения в развитии конструкций одежди. Изв. вузов. Т.Л.П. , №5 ,

O'xshashlar

KIYIM DETALLARI ANDOZALARINI ISHLAB CHIQISH UCHUN DASTLABKI MA

Kiyim rivojlanishi tarixi va uni ishlab chiqarish usullari haqida qisqacha ma`lumotlar.

Ipak va undan shoyi ishlab chiqarishga oid qisqacha tarihiy ma`lumotlar

Tikuv mashinalari haqida umumiy ma`lumotlar

To`quvchilik jarayoni bo`yicha umumiy ma`lumotlar