TIKUV MASHINALARINING ASOSIY ISHCHI ORGANLARI VA MEXANIZMLARI - To'qimachilik - Referatlar

TIKUV MASHINALARINING ASOSIY ISHCHI ORGANLARI VA MEXANIZMLARI

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

190 KB

Ko'chirib olish

Tikuv mashinalarining asosiy ishchi organlari va mexanizmlari Reja: 1. Tikuv mashinalarining asosiy ishchi organlari 2. Tikuv mashinalarining asosiy mexanizmlari

TIKUV MASHINALARINING ASOSIY ISHCHI ORGANLARI Igna tikuv mashinasining asosiy ishchi organlaridan biri bo`lib shisoblanadi. Hamma mashina ignalari gazlamani teshib, ustki ipni igna plastinasi ostiga olib o`tish va ustki ipdan halqa hosil qilish uchun xizmat qidadi. Ignalar to`g`ri va yoysimon ko`rinishlarda bo`ladi. Yashirin bahya hosil qilib tikish mashinalarida yoysimon igna materialning yarim qalinligiga sanchiladi. Yoysimon shakldagi ignalar asosan yarim aylana – traektoriya buylab harakatlanadi. Moki bahyali tikuv mashinalarida esa vertikal harakatlanuvchi to`g`ri ignalar qo`llaniladi. Ignaning uzunligi va ish yo`li orqali tikuv mashinasining konstro`qtiv parametrlari aniqlanadi. Bahya hosil bo`lish jarayonida to`g`ri va yoysimon ignalarning sholati 6-rasmda kursatilgan. 6-rasm. To`g`ri va yoysimon ignaning bahya hosil bo`lish jarayonidagi sholati: a – ignaning gazlamaga sanchilishi, b – igna ipi halqasi hosil bo`lishi, v – moki yoki chalishtirgichning halqani ilib olishi.

Moki ustki igna ipini ilib olib, uni kengaytirib, uz atrofidan aylantirib ostki ip bilan chalishtirish uchun xizmat qidadi. Moki qurilmasi (7-rasm) 1-naycha, 2-naycha kopkogi, 3-moki o`qi,4-naycha ushlagich va 5-moki uchidan tuzilgan. Gazlama 8 ni ustdan tepki 7 bosib turadi. Moki bahyasi hosil bo`lish jarayonida moki uchi 5 igna 6 eng pastki sholatidan kutarilishi paytida hosil bo`lgan ipning halqasini ilib olib, uni kengaytirib naycha ushlagich 4 atrofidan aylantiradi. Moki tashqi diametri buylab aylantirilgan igna ipi moki ipi bilan chalishadi va bahya hosil bo`ladi. 7-rasm. Yashirin zanjirsimon bahya hosil bo`lish jarayoni: a, b-ignaning gazlama ustki qismiga sanchilish nuqtalari. 1-igna, 2-burttirgich, 3- igna plastinasi. 8-rasm. Moki yordamida bahya hosil bo`lishi: 1-naycha, 2-naycha kopkogi, 3-moki o`qi, 4-naycha ushlagich, 5-moki uchi, 6-igna, 7- tepki, 8-gazlama. Tikuv mashinalarida naychadagi ipning uzunligiga qarab normal va katta xajmli mokilar qo`llaniladi. Tikuv mashinasining loyihalash va takomillashtirish jarayonida uning stabil ishlashi va umrbokiyligini ta`minlash asosan mokilarni to`g`ri tanlashga bog`liq bo`ladi. Tikilayotgan kiyimdagi bahyaqator ko`rinishi ham moki tanlanishiga bog`liq. YAshirin zanjirsimon bahya hosil bo`lishida yoysimon ko`rinishdagi igna 1, igna plastina 3 tagidagi burttirgich 2 qatnashadi. YOysimon igna 1 gazlama 4 qatlamining yarim qalinligiga sanchiladi. Bu jarayon ignaning yoysimon traektoriya bo`yicha harakati orqali ta`minlanadi (8-rasm).

Zanjirsimon bahyali tikuv mashinalarida moki funktsiyasini chalishtirgich bajaradi. Ish jarayonida chalishtirgich 1 igna 2 ipi 4 ning halqasini ilib olib, o`nga o`zining ipi 3 ni o`tqazib, uni ignaning gazlama 5 ga keyingi sanchilishiga tayyorlaydi (9-rasm) va halqaga halqani o`tqazish bilan bahya hosil bo`ladi. Harakat yunalishi bo`yicha o`ng va chap chalishtirgichlar mavjud. CHalishtirgichning tebranish va aylanish o`qi gorizontal hamda vertikal bo`ladi. Gazlama chetlarini uch ipli yurmab tikuvchi mashinalarda bahya hosil bo`lish jarayonida igna bilan ikkita ustki va ostki chalishtirgichlar qatnashadi. Bir ipli yurmalash bahyasi igna bilan ikkita kengaytirgich ishtirokida olinadi. Tishli reyka gazlamani bir bahya uzunlikka surish vazifasini bajaradi. Gazlamani surish mexanizmi bahyaqator yirikligini sozlash, gazlama surilish yunalishini o`zgartirish qurilmalaridan tuzilgan. Gazlama surilishi tishli reyka va tepki ishtirokida amalga oshiriladi. Ba`zi tikuv mashinalarida gazlama surilish jarayonida ikki, uch yoki to`rttadan iborat ishchi organlari qatnashadi (10-rasm). Trikotaj mashsulotlarini tikishda ikki tishli reykali differentsial mexanizm qo`llaniladi. Bunda igna 2 (10-rasm, a) yuqorigi sholatini egallaganda ustki va ostki materiallar 4 va 5 tepki 1 ning ostiga o`rnatilgan tishli reyka 3 hamda ostki reyka 6 yordamida suriladi. Ba`zi shollarda material bilan tepki 1 va tishli reyka 6 orasida ishkalanish koeffitsienti shar xil bo`lishi natijasida gazlamaning ustki 4 va ostki 5 qatlamlarining bir-biriga nisbatan siljishi sodir bo`ladi. Bu shol materialga nisbatan ipning qalinligi to`g`ri tanlanmaganidan kelib chikishi mumkin (10-rasm, b). Ana shunday siljishlarni bartaraf etish maqsadida igna 2 ga ham mashina9-rasm. CHalishtirgich yordamida bahya hosil bo`lishi: 1- chalishtirgich, 2-igna, 3-chalishirgich ipi, 4-igna ipi, 5-gazlama .

platformasiga nisbatan ogma harakat berilgan. Gazlama qatlamlari siljishlarini yo`qotish uchun ustki va ostki tishli reykalar qo`llanilgan tikuv mashinalari ham mavjud. CHarm mashsulotlarini va zich materiallarni tikuvchi mashinalarda surilish jarayoni roliklar va tishli reyka ishtirokida ta`minlanadi. Tishli reyka ellipssimon traektoriya bo`yicha harakatlanadi. Ip tortgich ignaning pastga harakatida, moki atrofida aylantirilishida sarf bo`ladigan ipni uzatish va bahyani taranglash uchun xizmat qidadi. Zanjirsimon chok bilan tikuvchi mashinalarda ip tortgich funktsiyasini ip uzatgich bajaradi. Ip tortgichlar ko`p shollarda murakkab harakatlanuvchi richag ko`rinishida tayyorlanadi. Ip tortgich uz funktsiyasini igna va moki ishlari bilan hamkorlikda bajaradi. Tikuv mashinalarida turli ko`rinishdagi ip tortgich konstro`qtsiyalari qo`llanilgan. Ip uzatish sistemasiga shar xil turdagi ipni taranglash qurilmasini qo`llamasdan sifatli bahyaqator olib bo`lmaydi. Moki bahyali tikuv mashinalarida naycha kopkogida prujinali taranglash qurilmasi o`rnatilgan. Ipning taranglanishi vint yordamida prujinaga bosim berish natijasida ta`minlanadi. Bahyaqator sifati ustki va ostki iplarning taranglik darajasiga bog`liq bo`ladi. Taqsimlagich ko`p ignali tikuv mashinalaridan ustki iplarni taqsimlash vazifasini bajaradi. Taqsimlagich ko`p shollarda bir, ikki va ko`p ipli zanjirsimon chokli ko`p chizikli bahyaqatorlar o`rtasidagi bitta ipni taqsimlash vazifasini bajaradi. Ipni taqsimlash chok tartibini, ko`rinishi va xossasini o`zgartiradi. Zanjirsimon bahyaqatorlar orasidagi ipni taqsimlash jarayoni 11-rasmda kursatilgan. Taqsimlagich 3 bahya uzunligiga ko`ndalang tebranma harakatlanib, o`zining ipi 2 ni ignalar 1 orasidan o`tqazadi. Bu sholda turli rangdagi iplar ishlatilganda chiroyli bahyaqator hosil qilish mumkin.

11-rasm. Taqsimlagichning ustki ipni ilib olish jarayoni. 1-ignalar, 2-ustki ip, 3-taqsimlagich. TIKUV MASHINALARINING ASOSIY MEXANIZMLARI Moki va zanjirsimon bahya hosil qilib tikuvchi mashinalar quyidagi asosiy mexanizmlardan tuzilgan: - igna mexanizmi; - moki va chalishtirgich mexanizmlari; - materialni surish mexanizmi; - ip tortgich (ip uzatgich) mexanizmi; - tepki uzeli. Yuqorida kursatilgan asosiy mexanizmlar qatoriga ba`zi tikuv mashinalarida qo`llanilgan taqsimlagich, kengaytirgich kabi mexanizmlar ham kiradi. qo`shimcha 10-rasm. Bahya uzunligi yunalishi bo`yicha buylama tebranma harakatlanuvchan igna va tishli reyka ishtirokida gazlama surilishi. 1 - tepki, 2 - igna, 3 - tepki asosi, 4 - ustki material, 5 - ostki material, 6 - tishli reyka.

mexanizmlar mexanizatsiyalashtirilgan va avtomatlashtirilgan guruhlarga bo`linadi. Mexanizatsiyalashtirilgan mexanizm va qurilmalarga quyidagilar kiradi: - materialni yo`naltirgichlar; - ulchash va rolikli surish mexanizmlari; - igna ostiga to`qilgan tasmalarni uzatuvchi mexanizmlar; - burttirgichlar, cheklovchi moslamalar; - gazlama chekkasini qirquvchi mexanizmlar; - puxtalash mexanizmlari; - ignani sovitish qurilmasi va xokazo. Bu mexanizmlar tikuv mashinalarining vazifalariga va texnologik talablariga qarab shar xil konstro`qtsiyalarga hamda ish printsiplariga ega. Avtomatlashtirilgan mexanizm va qurilmalar guruhiga quyidagilar kiradi: - avtomatik to`xtatish qurilmasi; - ignaning kerakli sholatida avtomatik to`xtatish; - vertikal pichoq bilan ip va tursimon materiallarni qirqish; - ostki ipni qirqish; - tepkini avtomatik kutarish; - moylash jarayoni buzilganda va ip uzilganda ma`lumot berish; - uramlardan gazlamani avtomatik bushatish; - mashsulot sonini shisoblagich va xokazo. Maxsus va avtomatik elementlardan tuzilgan mashina maxsuslashtiril-gan va avtomatlashtirilgan tikuv mashinasi deyiladi.

1.1-sxema. Igna mexanizmlarining turlari Igna mexanizmi – igna orqali gazlamani sanchib utib, ustki ipni ostki ip bilan boglanishi uchun etkazib berish vazifasini bajaradi. Igna mexanizmlarining turlari quyidagi 1.1- sxemada kursatilgan: Tikuvchilik mashinasozligida markazlashgan va markazlashmagan krivoship shatunli igna mexanizmlari keng tarqalgan. Bu turdagi mexanizmlar asosan yuqori tezlikda ishlatiladigan tikuv mashinalarida qo`llanilgan. Igna mexanizmlari igna harakati bo`yicha quyidagilarga bo`linadi: - ilgarilanma-qaytma harakatlanuvchi ignali; - gazlama surilishiga yunalishi bo`yicha ko`ndalang yoki buylama gorizontal tebranma harakatlanuvchi ignali; - yoysimon traektoriya bo`yicha harakatlanuvchi ignali. Moki mexanizmlari turlari 1.2-sxemada keltirilgan. Sxemadan ko`rinib turibdiki, tebranma va aylanma harakatlanuvchi mokilar mavjud. Tebranma harakatli mokilarga (1.2-sxema) o`ng va chap tomonga bo`ralma harakatlanuvchi mokilar kiradi. O`ng tomonga bo`ralma harakatlanuvchi mokilarning ishchi harakati soat mili yunalishi bo`yicha bo`lsa, chap tomonga bo`ralma harakatlanuvchi mokilarda, aksincha. Bosh valdan tebranma harakatlanuvchan mokiga uzatishlar soni 1:1 ga teng bo`ladi. Tebranma valdan harakat oluvchi Aylanma valdan harakat oluvchi Aylanma- qaytma valdan harakat oluvchi

1.2-sxema. Moki mexanizmlari . Aylanma harakatlanuvchi mokilar asosan yuqori tezlikda ishlaydigan sanoat tikuv mashinalarida qo`llanilgan. Aylanish o`qlarida gorizontal va vertikal mokilar mavjud. "Nekki" (Italiya) firmasida ishlab chiqariladigan maishiy tikuv mashinalarida moki gorizontal tekislikka 450S burchak ostida joylashgan. Bosh valdan moki valiga nisbatan uzatish soni 1:1 va 1:2 bo`lishi mumkin. Ayrim hollarda uzatishlar soni 1:3 ga teng bo`lgan moki konstro`qtsiyalari ham uchraydi. Aylanma harakatlanuvchan mokilar tekis va notekis aylanuvchan bo`lishi mumkin. Chalishtirgich mexanizmi zanjirsimon bahyali tikuv mashinalarida qo`llanilgan (1.3-sxema). Chalishtirgichlar harakatlanish bo`yicha quyidagilarga bo`linadi: - bir tekislikda to`g`ri chizikli va yoysimon harakatlanuvchan; - fazoda to`g`ri chizikli va yoysimon harakatli. Kengaytirgichlar harakati bo`yicha quyidagilarga bo`linadi: -fazoda aylanuvchan va tebranma harakatlanuvchan; - bitta tekislikda tebranma yoki aylanma harakatlanuvchan. Tekis zanjirsimon chok hosil qilib tikuvchi mashinalarda taqsimlagich mexanizmlari mavjud. Taqsimlagichlar gazlama yuza tomonidagi bahyaqatorlar orasidagi iplarni taqsimlash vazifasini bajaradi. Taqsimlash mexanizmlarining asosiy xususiyatlaridan biri tepki sterjenining o`qiga nisbatan tebranish o`qining joylashishidir. Bitta yoki ikkita taqsimlagichli tikuv mashinalari bo`ladi.

Ip tortgich mexanizmi bir bahya hosil bo`lishda sarf bo`ladigan ipni uzatish va chokni taranglash uchun xizmat qidadi (1.5-sxema). Past tezlikli tikuv mashinalarida asosan qo`lachokli ip tortgichlar qo`llaniladi. O`rtacha tezlikli (bosh vali aylanishlar soni 3500–4000 ayl/min gacha) tikuv mashinalarida sharnirli-sterjenli, mokisining aylanish o`qi vertikal tekislikda joylashgan ikki ignali tikuv mashinalarida qo`lisali, yuqori tezlikli tikuv mashinalarida (5000 ayl/min va undan yuqori) aylanuvchan ip tortgichlar qo`llanilgan. 1.3-sxema. Chalishtirgich mexanizmlarining turlari. Aylanma harakatli ip tortgichlar dinamik muvozanatlanganligi sababli ish jarayonida maxsus moylash sistemasini talab kilmaydi. Gazlamani surish mexanizmlari konstro`qtsiya jishatdan bir, ikki, uch tartibli tayyorlangan bo`lishi mumkin (1.6-sxema). Bu tikuv mashinasiga qo`yilgan talabga va gazlamaning fizik-mexanikaviy xossasiga bog`liq bo`ladi. Ikki tartibli sistemalarda gazlama surilishi tishli reyka va tebranma harakatlanuvchi igna yoki ustki va ostki reykalar bilan ta`minlanadi. Bir tartibli sistemalar tishli reyka, tepki yoki differentsial mexanizmlardan tuzilgan. Uch tartibli sistemalarda gazlama tebranma harakatlanuvchan igna va ustki-ostki tishli reykalar yordamida suriladi. Bundan tashqari gazlamaning ustki va etakchi ostki qo`shimcha tortuvchi yoki ulchovchi roliklarni suruvchi mexanizmli tikuv mashinalari ham mavjud.

O'xshashlar

Tikuv mashinalarining klassi (sinfi) va asosiy ishchi a’zolari

Tikuv mashinalari haqida umumiy ma`lumotlar

TIKUV MASHINALARIDA ISHLATILADIGAN MOSLAMALAR VA TIKUV MASHINASINI TA`MIRLASH

Yangi tarash mashinalarining imkoniyatlari

YASHIRIN BAHYALI TIKUV MASHINALARI