Танда ипларини узатиш ва таранглаш - To'qimachilik - Referatlar

Танда ипларини узатиш ва таранглаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

221.5 KB

Ko'chirib olish

Танда ипларини узатиш ва таранглаш Режа: 1. Танда ростлагичлари 2. Танда тормозлари 3. Т ўқув дастгоҳини тахтлаш ва ишга тайёрлаш 4. Танда ипини дастгохда тахтлаш ва уни тўқ ишга тайёрлаш 144

Тўқув ғалтаги. Танда ипларининг таранглиги Тайерлов бўлимида охорланган танда иплари махсус катта тўқув ғалтакларига ўралиб, тўқув бўлимига келтирилади. Тўқув ғалтаклари асосан цилиндрик металл қувур шаклида бўлиб, икки томонига гардишлар ўрнатилган. Тўқув ғалтакларига ўралган танда иплари сони, уларнинг узунлиги ва ўрам зичлиги тўқиладиган тўқима тузилиши ва таркибига боғлиқ. Тўқув ғалтаги танда узатувчи ва тарангловчи механизмнинг асосий қисми бўлиб, унга ўралган иплар сифати, ғалтак қисмларининг яхши холатда бўлиши иш унумдорлигини оширишда катта ахамиятга эга. ¢алтакга иплар қатъий цилиндр шаклида ўралиши, ўрамларда эзилган ва бўртиб чиққан жойлари бўлмаслиги керак. Дастгоҳга ўрнатилган тўқув ғалтагидан тўқиманинг бир элементи ҳосил бўлишига сарфланадиган танда ипи маълум тарангликда узатиб турилади. Танда ипи таранглиги тўқима турига қараб ҳар хил бўлиб, унинг қиймати тажрибадан аниқланади. Ипларнинг таранглиги етарли бўлмаса, тўқимада арқоқ иплар бўйича зичлик ҳам етарли бўлмай қолиши мумкин. Танданинг таранглик даражаси ипларнинг узилишига бевосита таъсир қилади: узилишлар сони кўпайиб кетишига сабаб тарангликнинг ортиши ҳам, камайиши ҳам бўиши мумкин. Таранглик камайиб кетса, ҳомуза ҳосил қилиш жараёнида ҳар хил шодалардаги танда иплари бир текисликда бўлмаслиги натижасида арқоқ ташлагичлар таъсирида узилиши мумкин; таранглик ортиб кетса, танда иплари таранглик кучи таъсирида узилиши мумкин. Тўқув ғалтагида танда иплари сарф бўлиши билан ўрам диаметри камая боради, натижада таранглик ўзгариши ва тўқима сифатига таъсир қилиши мумкин. Таранглик ошса, тўқимада арқоқ иплари бўйича зичлик ортади, таранглик камайса, тўқима тузилиши ва таркиби нотекис бўлиши мумкин. Тўқима ҳосил бўлиши билан сарф бўлаётган танда ипларини маълум бир 145

тарангликда узатиш вазифасини танда узатувчи ва тарангловчи механизм бажаради. Бу механизмлар ишлаш принципига кўра танда ростлагичлари ва танда тормозларига бўлинади. Танда ростлагичларида танда узатиш учун тўқув ғалтагига дастгоҳнинг бирор ҳаракатланувчи қисмидан ҳаракат узатилади.Танда таранглиги эса махсус мослама ёрдамида ҳосил қилинади. Танда тормозида тўқув ғалтаги танда ипларининг таранглиги таъсирида айланма ҳаракатга келади, таранглик маълум миқдорда бўлиши учун ғалтакнинг айланишига махсус мослама қаршилик қилади. Танда ростлагичлари Мокисиз СТБ, АТПР тўқув дастгохларида фрикцион танда ростлагичлари ўрнатилиб, бу ростлагичлар танда ипи узунлигини ип таранглигига боғлиқ ҳолда узатади: яъни таранглик камайганда узатилаётган ип узунлиги камаяди ёки умуман тўхтатилади. Танда ростлагичига харакат (9.1расм) кўндаланг валдан узатилади. Кундаланг валнинг учига шлицали 2-валнинг учи киради. 2- валнинг иккинчи конуссимон учига гайка орқали 4-етакловчи диск махкамланган бўлиб,унинг устки кўриниши 5-қуйма чиқиқга эга. Етакловчи 4-диск айланма ҳаракатланганда 5-қуйма чиқиқ қисми билан 6-роликга узлукли таъсир этади. 6-ролик 7-ричаг ўқида айланма ҳаракатланади. 7-ричаг эса 8-ричаг билан,8-ричаг эса ўз навбатида 9-кулиса билан болт ёрдамида боғланган. 146

9. 1- расм СТБ тўқув дастгоҳининг танда ростлагичи 1-кўндаланг вал; 2-шлицали вал; 3-гайка; 4-етакловчи диск; 5- қуйма чиқиқ; 6-ролик; 7,8 – ричаг; 9-кулиса; 10- овалсимон оралиқ; 11- болт;12- пружина; 13- шайба; 14- тортқи; 15,16 – ричаг; 17- ростловчи болтлар;18- ричаг; 19- пружина; 20- ричаг; 21- подшипник; 22- скало Кулиса овалсимон 10-оралиққа эга бўлиб,бу оралиққа қўзғалмас 11-болт киради. Кулиса шайба 13-оралиғига пружина ёрдамида сиқилган. Кулиса 14- тортқи орқали 15-ричаг билан боғланиб, ричаг 15 скала ўқига болтлар билан эркин ўрнатилган .Тортқи 14 ўзида махсус оралиққа эга бўлиб, бу 147

оралиққа 15-ричагнинг болти киради ва унинг икки томонидан маълум масофада 17-ростловчи болтлар ўрнатилган. Скало ўқида уч елкали ричаг ўрнатилиб , 18- елкаси 19-пружина билан боғланиб, танда ипи таранглигини ростлаш вазифасини ўтайди. Кейинги 20 елкаси 21- подшипникда эса 22- скало харакатланади. Шлицали валдан тўқув ғалтакларига ҳаракат узатиш фрикцион узатма ёрдамида амалга оширилади.(9.2-расм). Шлицали 2-валда ўрнатилган 1- етакловчи диск ички томони 4-фрикцион халқа билан қотирилган 3- бўйлама вал билан боғланган. 2-вал 5-втулка орасидан эркин харакатланади. 5-втулкада эса 6-червяк қотирилиб, у эса 7-червякли тишли узатмага харакат узатади. Втулка 5, 8,9, ва 10-подшипниклар ёрдамида айланма харакатланади. Втулканинг чап ўқига эса 11-етакланувчи диск ўрнатилиб, у эса 12- тормозловчи диск билан битта яхлит қилиб ишланган. 12-тормозловчи диск 13-пружина ёрдамида 14-тормоз пластинкаларига сиқилади ва бу билан диск ва 6-червякни ўз-ўзидан айланишидан сақлайди. Етакланувчи 11 -диск 15-фрикцион ҳалқачага эга. 148

9.2 –расм СТБ дастгоҳининг фрикцион узатмаси 1- етакловчи диск; 2- шлицали вал; 3- кўндаланг вал; 4- фрикцион ҳалқа; 5- втулка; 6 – червяк; 7- тишли узатма; 8,9,10- подшипник; 11- етакланувчи диск; 12 – тормозловчи диск; 13-пружина; 14- тормоз пластинкалари; 15 фрикцион ҳалқа Битта тўқув ғалтакли СТБ дастгохида 7-червякли тишли узатма валда махкам ўрнатилиб, иккинчи тишли узатма орқали тўқув ғалтагига айланма харакат узатади. Икки тўқув ғалтакли дастгоҳларда эса, ғалтакдаги ипни иккала ғалтакдан бир хил миқдорда, бир хил тарангликда узатиш учун дифференциал мослама ўрнатилган (9.3- расм). 149

9.3 –расм СТБ дастгоҳининг дифференциал механизми 1-червякли корпус; 2,3,4,5, 6,7,8, 9,13,- тишли ғилдираклар; 11,12, 15,16- ўқлар; 17- шайба; 18- гайка; 19- корпусдаги ариқча Червякли 1-корпус орасида бир гурух бир –бирига боғланган тишли узатмалар жойлашган. 1-тўқув ғалтагининг 2-етакловчи тишли узатмаси 3- тишли узатма билан бир яхлит қилиб ишланган. Иккинчи тўқув ғалтагининг 4-етакловчи тишли узатмаси эса, 5-вал орқали 6-тишли узатма билан боғланган. 2- ва 4-тишли узатмалар тўқув ғалтакларнинг 7- ва 8- тишли узатмаси билан боғланган. 11- ва 12-ўқларда жойлашган 9- ва 10- тишли узатмалар 3-тишли узатма билан, 15- ва 16-ўқларда жойлашган 13- ва 14-тишли узатмалар эса 6-тишли узатма билан боғланган. Шу билан бирга 9- ва 13-, ҳамда 10- ва 14-тишли узатмалар ўзаро боғланган. Тўқув ғалтаги танда ростлагичининг асосий қисми бўлиб, цилиндрик металл қувурнинг икки томони гардишлар билан чегараланган. Тўқув ғалтагига ўралган ип сифати, ғалтак қисмларининг яхши ҳолатда бўлиши, иш унумдорлигига катта таъсир кўрсатади. 150

Танда ростлагичи қўйидагича ишлайди. Дастгоҳнинг иш ҳолатида 2- валдан айланма ҳаракат олаётган (9.2- расм) 4-етакловчи диск ўзининг чиқиғи орқали 6-роликга таъсир этади. Бунинг натижасида 4-етакловчи диск вал билан бирга етакланувчи диск томон сиқилиб, фрикцион халқа орқали у билан боғланади. Бу боғланиш туфайли етакланувчи диск ва червяк маълум бурчакга айланади ва ўзи билан 24 тишли узатмани ва сателлит узатмаларини айлантиради. 9 ва 10 узатмалар (9.3 -расм) 2 ва 3 етакловчи тишли узатма орқали биринчи тўқув ғалтагини ҳаракатлантирувчи 7-тишли узатмани айлантиради. 13 ва 14 узатмалар эса, иккинчи тўқув ғалтагига 6-тишли узатма, 5-вал ва етакловчи 4-тишли узатма орқали ҳаракат узатади. Етакловчи дискнинг, тишли узатмалар ва тўқув ғалтагининг айланиш бурчаги 6 роликнинг етакловчи дискдаги 5-чиқиғига таъсир этиш вақтига боғлиқ. Бу таъсир этиш вақти эса, 9-кулиса ҳолатига ва охири, 22-скало холатини белгилайди. 14-тортқи ва 15-рычаг, кулиса ва скалани бир- бирига боғлайди.Тўқув дастгоҳида тўқима хосил қилиш жараёнида танда ипи таранглиги камайса, скала юқориги ҳолатга ўтиб, тортқи ва ричаглар орқали 9 кулисани юқорига харакатлантиради ва 6-ролик 5-чиқиқга таьсир қилмай, етакловчи дискнинг етакланувчи дискга таьсири камаяди. Бунинг билан эса танда ипини узатиш узунлиги камаяди. Икки тўқув ғалтакли дастгоҳининг ишлаш жараёнида, иккала ғалтакдаги ипларнинг таранглиги дифференциал механизм ёрдамида тенглаштирилади (9.3 -расм). Қатор тишли узатмалар дифференциал механизм ўқига нисбатан 3 ва 6 тишли узатмалар билан бирга айланиб, тўқув ғалтакларини бир хил миқдорга айлантиради. Агар тўқув ғалтакларининг бошланғич диаметри ҳар хил бўлса, ёки айрим сабабларга кўра ғалтаклардан бирининг ҳаракати секинлашса, дастғоҳ ишлаши жараёнида кам диаметрли ғалтакдаги ип таранглиги тез оша бошлайди. Ишлаб чиқаришда СТБ-2-330, СТБ-2-250 дастгохларида бир нечта тўқима бирданига тўқилганда дифференциал механизмлар ўзини оқлайди. Лекин 151

ипак шойи ва кимёвий толали тўқималарни ишлаб чиқаришда ўртадаги тўқима юзида узун йўл-йўл нуқсонлар пайдо бўлди. Бу нуқсоннинг пайдо бўлишига, ипни эмуьсиялаш жараёнида танда ипининг чўзилиш миқдорининг хар хил бўлиши ва дифференциал механизмнинг аниқ ишламаслиги сабаб бўлади. Айрим ҳолларда дифференциал механизмини ўчириб дастгоҳда ишлашга тўғри келади. Бунинг учун 18-гайка орқали 5-вал учига қотирилган 17- шайбани 19-корпус ариқчасига киргунча буралади. Бунинг билан иккала ғалтак бирга ишлай бошлайди. Тўқув ғалтаги диаметри камайиши танда ипи таранглигининг ошишига сабаб бўлади. Ип таранглиги ошиши, скало ўз ҳолатини ўзгартириб, пастга туширади, 15-ричаг эса юқорига харакатланиб, юқориги 17-ростловчи болтга таьсир этади. Натижада тортқи юқорига ҳаракатланиб, кулисани қўзғалмас 11-болтга нисбатан пастга ҳаракатлантиради. 7,8-ричаглар соат милига тескари айланиб, 6-ролик 5-чиқиқга яқинлашади. Роликнинг чиқиқга таьсир этиш вақти ошиб, етакловчи диск ва етакланувчи дискнинг боғланиш вақти ошади. Демак етакланувчи дискнинг айланиш бурчаги ошади ва бу ўз навбатида тўқув ғалтагиниг айланиш бурчагини оширади. Яьни тўқув ғалтагининг айланиш бурчаги ошиши, танда ипини узатиш миқдорини ошириб, танда таранглигини муқобиллаштиради. Тўқув дастгоҳининг ишлаш жараёнида танда ростлагичи бузилиши мумкин, бу эса тўқимада ҳар хил нуқсонларнинг пайдо бўлишига сабаб бўлади. Танда ростлагичининг нотўғри ишлашидан тўқимада қўйидаги нуқсонлар ҳосил бўлади:танда ипи таранглигини ошиши етакловчи ва ғалтак тишли узатмаларининг тишлари орасига ҳар хил ифлосликларнинг тушиб қолиши; тўқув ғалтаги ўқининг подшипникларда сиқилиб қолиши; тишли узатмаларнинг чуқур бирикмага кириши, айрим қисм бирикмаларининг бўшаб қолиши каби сабаблар таъсир кўрсатади. Бу носозликларни бартараф этиш учун, танда росталагичи қисмлари оралиқларига тушган 152

ифлосликларни тозалаш, бўшаб қолган қисмларни қотириш, синган ва ейилган қисмларни алмаштириш лозим. Танда ипи таранглиги камайишига таранглаш пружинаси ричагларини бўшаб кетиши; ростлагичдаги қисмлар орасига ёғ тушиб, боғланишларни бўшаб қолиши ва хоказо носозликлар таъсир этади. Танда ростлагичининг носозликларини аниқлаш учун тарангликни ва танда узатишни текшириш лозим. Ҳозирги кунда замонавий тўқув дастгоҳлар электрон танда ростлагичлари билан жиҳозланмоқда. 9.4 расмда электрон танда ростлагичи чизмаси келтирилган, 1-тўқув ғалтагидан 2-танда иплари бўшаб чиқиб, йўналтирувчи 3-қўзғалмас скалодан айланиб ўтади ва 4-қўзғалувчан скало 4 томон йўналади. 5-икки елкали ричагнинг бир елкасида 4-қўзғалувчан скало, иккинчи елкасида эса 6-пружина жойлашган. 5-ричагнинг горизонтал елкасига 7-тензодатчик жойлаштирилган бўлиб, ундан чиққан ишчи электр маълумоти 8- микропроцессорга узатилади. 8 микропрцессордаги бошланғич электр ахбороти билан 7-тензодатчикдан тушган ишчи электр маълумоти билан солиштирилиб, кейинчалик 9-ўзгартирувчи мосламага юборилади. Бу мослама 10-электр юритгичнинг айланиш тезлигини ўзгартириши мумкин. 1-тўқув ғалтагига ҳаракат D 1 D 2 шкивлар, 11 тасма , Z 1 червяк, Z 2 червяк ғилдираги ва Z 3 Z 4 тишли ғилдираклар орқали узатилади. Электрон танда ростлагичи ёрдамида узатилаётган танда ипи узунлиги аниқ узатилиб, бошланғич таранглик бир меъерда ростланиб турилади. 153

9.4 –расм Электрон танда ростлагичи 1 - тўқув ғалтаги; 2- танда иплари; 3 – қўзғалмас скало; 4- қўзғалувчан скало; 5 – икки елкали ричаг; 6- пружина; 7- тензодатчик; 8-микропроцессор; 9- ўзгатирувчи мослама; 10 – электр юритгич; 11- тасма Танда тормозлари Айрим тўқув дастгоҳларида танда ипларини узатиш ва таранглаш вазифасини танда тормози бажаради.Танда тормози ўрнатилган тўқув дастгоҳларида тўқима тортиб олиниши натижасида ҳосил бўлган танда ипининг таранглиги таъсирида тўқув ғалтаги айланиб, керакли узунликдаги танда ипларини тўқув зонасига узатилади. Танда тормозлари қаршилик кўрсатиш усулига кўра, ишқаланувчи,юкли, пружинали ва аралаш бўлиши мумкин. Ишқаланувчи танда тормозларида тўқув ғалтагининг айланишига ишқаланиш кучи қаршилик қилса, юкли ва пружинали тормозларда юк ва пружина кучлари қаршилик кўрсатади. Аралаш танда тормозларида ғалтакнинг айланишига бир вақтда ҳам ишқаланиш кучи, ҳам юк ёки пружина қаршилик кўрсатади. Пневматик тўқув дастгоҳига ўрнатилган танда тормози 9.5-расмда 154

кўрсатилган. 1-танда иплари 2-тўқув ғалтагидан чиқиб, 3-скало орқали тўқима хосил бўлиш зонасига узатилади. 3-скало дастгоҳнинг чап ва ўнг рамаларига ўрнатилган икки елкали 4-ричагнинг пастки елкаси 5-пружина билан боғланган. Дастгоҳнинг чап томонида ўрнатилган икки елкали 4-ричаг нинг пастки елкаси иккинчи 6-икки елкали ричагнинг вертикал улкасига таъсир этиши мумкин. 6-ричагнинг пастки елкасига ўрнатилган 7-тормоз колодкаси 8- тормоз шкивига тегиб туради. 8-тормоз шкиви z 5, z 4, z 3, z 2, z 1 ва z тишли ғилдираклар орқали 2-тўқув ғалтаги 2 билан боғланган. Танда ипларининг таранглиги тормоз 7-колодкаси билан 8-тормоз шкивидаги ишқаланиш кучига боғлиқ, ва 5- пружина билан танда ипларининг таранглиги тенг таъсир этувчи куч айирмаси билан аниқланади. 9.5- расм Пневматик тўқув дастгоҳидаги танда тормози 1- танда иплари; 2- тўқув ғалтаги; 3- скало; 4,6 – ричаг; 5- пружина; 7- тормоз колодкаси; 8- тормоз шкиви. Таранглик кўпайиб кетса, 3-скало,4-икки елкали ричаг орқали 6-ричаг таъсири камайганда 7-колодканинг 8-шкивга таъсири ҳам камаяди,тўқув ғалтаги кўпроқ айланиб,иплар таранглигини зарур миқдорга келтиради. 155

Танда ипларининг таранглиги камайиб кетса, 5-пружина таъсирида 6-ричаг соат мили бўйича бурилиб, 7-колодкани 9-шкивга кўпроқ куч билан босиб, тўқув ғалтагининг айланишига қаршилик миқдорини камайтириб, танда иплар таранглиги керакли миқдорга етказади. Шундай қилиб, танда ипларининг таранглиги 5-пружинанинг таъсир кучига, 4,6-ричагларнинг елкалари узунликларига ва z 5, z 4, z 3 , z 2, z 1 z тишли ғилдиракларнинг орасидаги узатиш сонига боғлиқ. Тормоз шкиви билан тўқув ғалтаги орасида уч жуфт шестериялар ўрнатишдан мақсад колодка билан шкив орасидаги ишқаланиш кучини камайтиришдир. Танда тормозларининг бузилиши натижасида пайдо бўладиган тўқима нуқсонлари ростлагич нотўғри ишлагандаги нуқсонларга ўхшайди. Танда тормозларидаги айланма ҳаракат қилувчи қисмлардан бирортаси қийинлик билан айланса, танда ипларининг таранглиги ошиб кетиши мумкин. Тормоз колодкаси ва шкивлар орасига ёғ тушиб қолса, танда ипларининг таранглиги бўшашиб кетади. Танда тормозларидаги ричаглар ўз ўқи атрофида енгил ҳаракат қилиши керак, акс ҳолда танда узатиш жараёни бузилиши мумкин. ТЎҚУВ ДАСТГОҲИНИ ТАХТЛАШ ВА ИШГА ТАЙЁРЛАШ 9.4.1 Тўқув дастгохининг тахтлаш омиллари Дастгоҳнинг иш унумдорлигини ошириш ва тўқима сифатин и яхщилаш учун ҳар бир тўқилаётган тўқима учун дастгохнинг тахтлаш омилларини аниклаш зарур. Тахтлаш омилларини танлашда танда ва аркок. ипла рининг хусусиялари, тўқиманинг тузилиши ва тўқув дастгоҳининг тузилиши ҳисобга олинади. Танда ипларини дастгоҳга тахтлашда муқобил омиллар қўйилганда ипларнинг узилиши кам бўлади, тўқиманинг сифати юкори чиқади. Шу нинг учун тахтлаш омилларини муқобиллашда асосий омил ипларнинг узилиши ҳисобланади. Арқоқ ва танда иплари қанча кам узилса, 156

омиллар шунча муқобиллашган бўлади. Дастгоҳ нинг тахтлащ омилларига қўйидагилар киради: 1. Тўқув дастгоҳнинг конструктив — тахтлаш ЧИЗИРИ (КТЧ); КТЧ — танда иплари ва тўқиманинг дастгоҳ деталлари ва механизмларига нисбатан қандай ҳолатда жойлашиши. КТЧ ни танда иплари буйича жойлаштиришда қуйидаги ма- софалар оптималлаштирилиши керак: тўқув ғалтаги — скало, скало — танда кузатувчиси, танда кузатувчиси — шода, шода — тўқима чети ва тўқима чети — грудница. Тахтлаш ўлчамлари ва КТЧ ни урнатишда дастгоҳ грудни- цасининг баландлиги узгармас нуқта деб қабул қилинади. Грудница баландлигига қараб, КТЧ ва тахтлаш ўлчамлари горизонтал ва вертикал йуналишда ўрнатилади; 2. Ҳомуза ўлчамлари — ҳомуза ўлчамлари арқоқ ташглагичнинг ўлчамига боғлиқ. 3. Танда ипларининг; ўрта ҳолат қиймати тўқилаётган тўқи-ма турига ( ассортиментга) боғлик. 4. Танда ипларининг дастлабки бошланғич таранглиги тўқилаётган тўқиманинг хусусиятига қараб қуйилиши, керак. 5.| Уриш чизиғи(йўли) (прибойная полоска). Арқоқни тўқима га уриш вақтида ТИҒ тўқиманинг бошланиш жойига келиб ури либ, уни узи билан бирга грудница томон силжитган масофага урилиш чизиғи масофаси дейилади. Ипларнинг узилиши унинг таранглигига ҳам боғлик. Иплар- нинг таранглиги, тўқиманинг тузилишига ва дастгоҳ асосий ме- ханизмларининг тўғри жойлашишига ва ишлашига боғлик.. Танда ипини дастгохда тахтлаш ва уни тўқ ишга тайёрлаш Тўқув дастгоҳида танда иплари тугаган пайтда дастгоҳни тўлиқ куздан кечириб чиқиш, яъни уни артиш, мойлаш, атрофларини тозалаш, 157

деталларининг маҳкамлигини текши риш зарур. Шундан сунг янги танда ипларини тахтлашга киришилади. Танда ипларини икки хил усулда тахтлаш мумкин. Биринчисида танда иплари ҳамма тўқув жиҳозларидан ў тказилган бўлиб, дастгоҳга тайёр жиҳозлар билан тахтланади. Иккинчисида фақат танда иплари олиб келиниб, дастгоҳнинг ў зида тугаган танда ипларининг учига боғланади. Ипларни жихозлардан ўтказиш қўйидаги пайтларда қўлланилади: жиҳозлар (ламеллар, гулалар, тиғ) ишдан чиқса; янги ассортимент тахтланса ; танда ипларининг кўп қисми узилса ва уни тўғрилаб боғлашнинг иложи бўлмаса. Ипларни тўқув жиҳозларидан ўтқазиш ишлари ПСМ (про-борный станок механический) русумли механик ип ўтказиш дастгоҳ ларида махсус бўлимда бажарилади, Агар жиҳозлар ва ассортиментларни узгар тиришнинг хожати бўлмаса, тугаган танда ипи билан янги танда ипи учлари бир-бирига боғланади. Ипларни боғлаш жа-раёнини УП (узловязальная, передвижная) русумли ип боғлаш машиналари ёрдамида бажарилади. Корхоналарда ишлаш тажрибаси шуни кўрсатадики, асосан танда ипларининг 10-15 фоизи жиҳозлардан ўтказилади, қолган 85-90 фоизи боғланади. СТБ тўқув дастгоҳлари энли дастгоҳлар бўлганлиги сабабли, тўқув ғалтаги, шода ром ива тиғ ҳам ўзига хос катта ўлчамга ва оғирлика эга. Бу дастгоҳлар учун шода ва тиғдан пахта толали иплар 3-4 м узунликда тиғ эни бўйича ўтқазилади.Шу кўринишда тайёр ўтқазилган шода ва тиғ тўқув ғалтак билан бирга дастгоҳ олдига олиб келинади.Шода ва тиғ дастгоҳга танда ипи билан бирга ўрнатилиб, кейинчалик дастгоҳдаги шода ва тиғдан ўтқазилган ип учини келтирилган янги тўқув ғалтакдаги ип учи билан УП-5 боғ-лаш машиниси ёрдамида боғланади. Энли тўқув дастгоҳлари учун ипни анжомлардан ўтқазиш жараёни 158

дастгоҳ олдида бажарилади. Яъни ўтқазиш дастгоҳлари тўқув дастгоҳлари олдига олиб келинади.Ипларни ўтқазиш жараёни тугагач, ўтқазилган ип учлари дастгоҳдаги тўкима учига боғланади ва бир неча арқоқ ташланади. Арқоқ ипини ташлаш пайтида ип ташлагич ларнинг ип тутишини,қайчи билан ипни узиш пайтини текши рилади. Т ИҒНИНГ маҳкамлиги текшириб кўрилади. Бўш бўлса, ў ртасидан чеккаси томон қотириб чиқилади; сўнгра танда та рангловчи механизм текширилади ва арқоқ ипининг таранглиги, ип ташлагичнинг қабул қутисига тўғри тушиши текшири лади. Ҳамма омиллар текшириб чиқилиб, созлаб бўлингандан сўнг дастгоҳ тўлиқ ишга туширилади. Танда ипини тахтлаш ва дастгоҳни ишга туширишда чиқиндилар ҳосил бўлади. Чиқиндининг кўпайиши, тўқима тан- нархининг ошишига олиб келади. Чиқиндиларни камайтириш мақсадида танда ипларининг кесиладиган учларинн камайти риш учун ғалтак ўзагига «фартук» боғланади. 159

Асосий адабиётлар: 1. Каримов И.А. «Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳот этишдир». Т.: «Ўзбекистон». 2005 й. 2. Николаев С.Д. и др. Теория процессов, технология и оборудование ткацкого производства. М.: Легпромбытмиздат, 1995. 3. Талавашек О., Сватый В.. Бесчелночные ткацкие станки. М.: Легпромбытмиздат, 1985. 4. Олимбоев Э.Ш, Давиров Ш.Н. «Ўзбекистон корхоналарининг маҳсулоти ва уларни ишлаб чиқариш технологияси» Т. 2002 й. 5. Olimboev E.Sh. va boshqalar «Gazlamalarni tuzilishi va tahlili» Т . 2003 y. 6. Ормирод А.. Современной приготовительное и ткацкое оборудование. М.: 7. Олимбоев Э.Ш. «Тўқима тузилиши назарияси» Тошкент «Алоқачи» 2005й. 8. Митяев Г.Ф., Панов В.А. Устройство и обслуживание пневматических хлопкоткацких станков. М.: Легпромбытмиздат, 1987. 9. Nuriyev K . K . O ` zaro almashinuvchanlik , metrologiya va standartlashtirish . O`zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg`armasi nashriyoti. Toshkent. 2005y. 160

O'xshashlar

Танда ипларини тандалаш

Ремизлардан танда ипларини утказиш усуллари

Танда ва арқоқ ипларини узилиши ва чиқиндилар

Аркок ипини хомузага аралаш усулда ташлаш аркок ипини тўкима четига жипслаштириш

Тукув дастгохида тукима хосил килиш Танда ва аркок ипларини тукувга тайерлаш технологияси. Ипларни кайта ураш