Тўқимачиликнинг ривожланиши ва ахамияти - To'qimachilik - Referatlar

Тўқимачиликнинг ривожланиши ва ахамияти

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

40 KB

Ko'chirib olish

Тўқимачиликнинг ривожланиши ва ахамияти Режа: 1. Газламаларининг инсон хаётидаги ахамияти. 2. Тўқимачилик саноатининг турлари. 3. Тўқувчиликнинг ҳалқ хўжалиги турли тармоқлари билан алоқаси.

ТАЯНЧ СЎЗЛАР Дарахт пустлоги, осма тўқув дастгохи, танди ипи, техник газламалар, Тошкент комбинати, Наманган бирлашмаси, 1927 йил, терилар, қамишлар, уч учириш анжомлари, арқоқ ипи, кпомка, арқонлар, канаф газламаси, Фарғона комбинати, Андижон ип газламаси, 1932 йил. Инсон хаётида киймнинг ахамияти ҳақида кўп гапирганинг хожати йўк. Кийим бош дарахт пустлоги ва хайвон терисдан тикилиган ибтидоий даврларда ҳам шундай бўлган, хозир ҳам шундай келажакда ҳам шундай бўлиб қолади. Кийимни тўқувчилар тикишади. Бунинг учун улар трикотаж, газлама ва якингинада кенг тарқаган нотўқима материалларидан фойдаланишади. Буларнинг ҳаммаси тўқимачилик саноати махсулотлари хисобланади. Бироқ тўқимачилик саноатида киймлик газламалр ишлаб чиқариши билан бирга ўраш матолари пойафазалик матолар, уй – рузғор буюмлари (дастурхон, сочиқ, чойшаблар, дераза ва эшик пардалари, гиламлар. Иплар, кўрпалар ва медицна пахтлари) техник буюмлар) (сим кобиклар, арқон ва тасмлар, ўт ўчириш шланглари, шиналар қорди, хар хил фильтр ва элаклар ҳам тайёрланади. Газламадан ҳалқ хўжалигининг турли тармоқларида конструкцион материаллар сифатида қўлланиладиган тексолит ва бошқа пластик материаллари учун асос сифатида ҳам фойдаланилади. Бадиий тўқувчилик амалий декоратив санъатнинг бир тури хисобланади гулдор газламаларнинг эса деярли барча музейларда қуриш мумкин. Фойдаланиладиган ҳом ашё турига тўқимачилик саноати ип газлама зиғир толали ва ипак толали (шойи) газлама тармоқларига бўлинади. Асбест ва шиша толали газламалар металл турлари ҳом ишлаб чиқарилади. Газламалар инсон хаётида қанчалик мухим роль ўйнаб келган ва уйнаёган бўлса тўқимачилик саноати ҳам ижтимоий – иқтисодий хаётда шунчалик мухим ўрин эгаллайди.

Ота-боболаримз газлама тўқишни қадимда билишга хозирги Ўзбекистон территориясидан бундан 2 минг йиллар илгари ҳам пахта толасидан ип йигирлган ва газлама тўқилган. Амударё, Сирдарё, Мурғаб ва Зарафшон дарелари водийларидаги милоддан аввалги IY - III асрларга оид манзилгохладан чигит қолдиқлари ва ип газлама парчалари топилган. Милоднинг Х-Х I асрдларидаек Бухоро, Самарқанд, Фарғона, Хоразм ва бошқалар жойлар пахта толасидан тўқилган газламалар билан шухрат қозонгач. У пайтда газлама қўл дастгохларида тўқилган. Қадимги давлатларда газламалар махсулот солиг хисобланган. Ўрта асрлардан хунармадчилик устахонлари ва бирлашмалари (гильдиялари) сиёсатига катта таъсир кўрсатган. Англияда 1120 йилда асос солингна, жун газламалар тўқийдиган тўқувчилар бирлашмаси дастлабки савдо бирлашмаси бўлган. Дунёда биринчи марта Ангияда 1153 йилда ўтказилган савдо кўргазма ярмаркаси ҳам жун газламалар билан боғлик. Машхур Фролер ҳам жун газламалар билан боғлик тўқимачилик ишлаб чиқаришнинг зарурий устамасига айлантирлган банкларнинг пайдо қилиниши ҳам газламалар савдоси билан боғлик. Ўша даврларда прогрессив хисобланган илк капитализмни атраккиетига асосан тўқимачилик ишлаб чиқариши туртки бўлган. Феодал тузилишининг емирилишига ва капталистик ишлаб чиқариш системасининг яратилишига олиб келган саноатдаги техника революциясидан бошланган. Бу революциянинг биринчи бўғими учар моки самолетнинг кафш қилиниши бўлди. Тўқимачилик саноатининг тикланиш чанги иқтисодий сиёсат даврида бошланди. 1927 йилга келиб мамлакатда газлама ишлаб чиқариш уришдан олидинги даражадан ошди. Эски корхоналарнинг тиклаш билан бир қаторда тўқимачилик саноатининг янги ўлкан корхоналари қурилди. Ф.Э.Дзержинский номидаги иваново йигирув-тўқув фабрикаси ивановолаги Красная талка йигирув пардозлаш фабрикаси К.и.Фпалов номидаги иваново меланж комбинати Тошкент тўқимачилик комбинати шулар жумлансидандир

1940 йилданоқ фабрикаларимиз 3320 млн. квадрат метрга газлама ишлаб чиқарди. Кейин улуғ Ватан уриши бошланиб. Марказий саноат районлариин Шимолий ғарбий ва ғарбий қисми, Украина ва Белоруссиянинг 358 тўқимачилик корхоналарини вайрон бўлди, 50 минг га якин тўқув станогиишдан чиқди. Тўқимачилик урнини аёллар ва болалар эгаллашда. Тўқимачилик саноати харбий мақсадларга бўйсундирилади. Тошкент тўқимачилик комбинати ҳам мамлакатдаги энг йирик комбинатлардан бири ҳисобланади. У 1932 йилда қурила бошланган. 1934 йилда комбинат дастлабки махсулотбера боланган. 1940 йилда йигирув-тўқув фабрикасининг 2 навбати қурилган. 1941 йилда комбинат территориясидан Ленинграддан Тошкентга эвакуаци якилинган ип фабрикаси франтни ва фронт орқасини ип билан таъминлаб турган ягона фабрика ойлаштириш ва ишга туширилди. Тошкент тўқимачилик комбинати йилдан йилга кенгайиб бормоқда хозирги вақтда шахарнинг турли районларида комбинат филиаллари ишлаб турибди. Урушдан кейин фабрикаларни яна тиклашга тўғри келди. Газлама ишлаб чиқаришни урушдан олдинги даражасига 1949 йилда эришилди, сўнгра тўқимачилик саноати жадаллик билан юксала бошлади. 1975 йилда 1940 йилдагидан 3 марта кўп яъни 10 млн. квадрат метрга яқин газлама ишлаб чиқарилди.

Адабиётлар: 1. Ипоподин А.К. «Основа текстильного производства» М. 1988 год. 2. Букаев П.Т. «Хлопкоткачество» М. 1987 год. 3. Оников З.А. «Справочник хлопкоткачество» М. 1970 год.

O'xshashlar

Ўзбекистон енгил саноати жойланиши ва ривожланиши

Мамлакатимизда бадиий лойихалашнинг пайдо булиши ва ривожланиши

Тукимачилик саноати халк хужалигининг ривожлантиришдаги ахамияти

Махсулот сифатига куйиладиган талаблар

Ип ишлаб чиқариш технологияси. Йигириш системалари