SINIQ BAHYAQATOR HOSIL QILIB TIKISH MASHINALARI - To'qimachilik - Referatlar

SINIQ BAHYAQATOR HOSIL QILIB TIKISH MASHINALARI

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

371.5 KB

Ko'chirib olish

Siniq bahyaqator hosil qilib tikish mashinalari Reja: 1 Siniq bahyaqatorlar hosil bo`lish xususiyatlari 2 1026 (Rossiya) rusumli tikuv mashinasi 3 Tikuv mashinalarining belgilanishi 4 Tekis platformali siniq bahyaqator yuritib tikuvchi 72527-101 ("Minerva") mashinasi 5 "Minerva" (CHexiya) firmasining 335 rusumli tikuv mashinasi 6 Kashta tikish mashinalari. BM-50 tipidagi kashta tikish mashinasi 7 "Tekstima" (Germaniya) mashinasozlik birlashmasining 8630 rusumli kashta tikish yarimavtomati

SINIQ BAHYAQATORLAR HOSIL BO`LISH XUSUSIYATLARI Siniq bahyaqatordan (45-rasm, a) tikuvchilik sanoatida keng foydalaniladi. Bunday bahyaqator moki bahya mashinalarda ham, zanjirsimon bahya mashinalarda ham yuritilishi mumkin. Siniq bahyaqator kavish va bo`qib tikish ishlarida, turlarni, qoplama bezaklarni ulashda, detallarni tutashtirib tikishda, bezak guli takrorlanib turadigan eng oddiy kashta bahyaqatorlar yuritishda, halqalarni yurmashda ishlatiladi. Siniq moki bahyaqator yuritishda igna vertikal harakatdan tashqari bahyaqatorning ko`ndalangiga (platformaning uzunasiga) ham harakatlanadi, shuning uchun moki shunday burilgan bo`ladiki, uning aylanish tekisligi ignaning og`ish tekisligiga parallel bo`lsin. Siniq moki bahyaqator quyidagicha hosil bo`ladi: igna chapki teshik 1 ni teshadi va eng pastki holatdan ko`tarilayotganda ustki ipdan halqa hosil qiladi, bu halqani mokining uchi ilib olib, naycha atrofidan aylantirib o`tadi; keyin igna materialdan chiqib, bahyaqatorning ko`ndalangiga ogadi (reyka bu paytda materialni bir bahyaqator kengligicha suradi) va ikkinchi teshik 2 ni teshadi. Keyin jarayon takrorlanadi. 5. 1. - rasm . Siniq bahyaqatorning turlari . Bezak ishlarini bajarishda detallarni bir - biriga juda pishik qilib o ` lash uchun ko ` p sanchiqli siniq moki bahyaqator yuritiladi . Bu bahyaqatorlar bir ignali va ikki ignali mashinalarda bajariladi. Bunday bahyaqatorlar 5.1.-rasm, b da tasvirlangan. Bu rasmlarda ko`rinishicha (ularga chapdan o`ngga tomon karalsa), ko`p sanchiqli bahyaqatorlar uchta, oltita, un ikkita va ikkita ketma-ket takrorlanadigan bahyalardan iborat bo`ladi.

Ikki chizikli siniq bahyaqator yuritish uchun bitta moki bilan ishlaydigan ikkita igna maxsus igna tutgichga o`rnatiladi. Ignalarni gorizontal harakatga kopir g`ildiragi keltiradi. Siniq bahyaqator hosil qilib tikish mashinalarida igna va mokining o`zaro harakatini ko`rib chiqamiz (5.2-rasm). Krivoship 1800 ga burilganda, igna o`zining eng ostki holatini egallaydi. 5.2-rasm. Igna va mokining o`zaro harakat sxemasi. Igna ostki holatidan DZ1 uzunlikka ko`tarilganda, ustki ipdan halqa hosil qiladi. Bu vaqtda moki b1 burchakka buriladi. Halqani ilib olish davrida moki uchi m nuqtada igna ko`zidan S1 masofada joylashgan bo`ladi. Ignaning o`ng tomonga sanchilishida moki burilish burchagi ga teng bo`ladi. Igna ipi halqasini ilib olish vaqtida moki uchi h nuqtada joylashadi. Ignaning DZ2 ko`tarilish balandligi DZ1 ga karaganda kichiq, masofa esa S2<S1 bo`ladi. Bundan ma`lumki, ignaning tebranish masofasi ti oshishi bilan ignaning o`ng holatida moki uchining halqani ilib olishi yomonlashadi. Buni bartaraf etish uchun quyidagi texnik echimlarni qo`llash mumkin: 1. Moki diametrini kattalashtirish bilan h va b2 burchaklarni kamaytirishga erishish mumkin. Biroq moki diametrining kattalashishi natijasida igna ipining eyilishi oshadi.

2. Mokining notekis harakatini ta`minlash orqali mokining ikkinchi holatidagi aylanishini kamaytirish mumkin. Bu usulni yuqori tezlikda ishlaydigan mashinalarda qo`llab bulmaydi. 3. Moki uchi O1 ni siljitish yo`li bilan moki uchining igna ipi halqasini uz vaqtida ilib olishni ta`minlash mumkin. 46-rasm, a dan ko`rinib turibdiki, O2 nuqtadan o`tgan R radius aylanasi m va n nuqtalarda igna o`qini kesib utadi va S1 hamda S2 orasidagi masofalar farqi kamayadi. Mayatnik tipidagi igna mexanizmli mashinalarda (46-rasm, b) moki uqi bosh val o`qi bilan bir tekislikda yotadi. Ignaning o`ng (I) va chap (II) tomondagi ostki holatida va krivoship turli holatlarni egallaydi. Krivoship harakatida hosil bo`lgan g burchak igna og`ishiga bog`liq bo`ladi. Krivoship va moki aylanish harakatlari turli bo`lgan holatda, ya`ni AV1 dan AV2 holatga o`tganda, bosh val j-360-g burchakka buriladi. Bu vaqtda moki 2j-720-2g burchakka buriladi. SHunday qilib, ignaning o`ng tomonga sanchilishda mokining halqani ilib olish burchagi b1, chap sanchilishda esa b2+2g+b1+h ga teng bo`ladi. 2. 1026 (ROSSIYA) RUSUMLI TIKUV MASHINASI Rossiyadagi Podolsk mexanika zavodi ishlab chiqaradigan 1026 rusumli tikuv mashinasi yupqa va o`rtacha qalinlikdagi materiallarga ishlov berishda siniq moki bahyaqator yuritib, kavish, bo`qib tikish ishlarini bajarishga mo`ljallangan. Mashina asosiy valining aylanish chastotasi 4500 ayl/min. Bahyasining yirikligi 0,5 dan 3 mm gacha, bahyaqator kengligini 6 mm gacha o`zgartirish mumkin. Materialning tepki tagida qisilgan holatdagi maksimal qalinligi 4 mm. Mashinada krivoship-shatunli igna mexanizmi bo`lib, ignasi mashina platformasining uzunasiga oga oladi. Mokisi aylanadigan markazlashgan naychali (97-A rusumli tikuv mashinasidagidek) bo`lib, chetlatgichi ham bor. Ip tortgich sharnir-sterjenli, reyka tipidagi materiallarni suradigan mexa-nizm qo`llanilgan. Naychaga ip uraydigan o`ragich mashina tanasiga o`rnatilgan (V 292-185082 («Dyurkopp» firmasi) rusumli tikuv mashinasidagiga uxshash).

Iplarni taqish . Galtakdan chiqqan ip naycha ip yo`naltirgich 9 ning teshigidan o`tkaziladi (5.3-rasm), yuqoridan pastga esa ip yo`naltirgich 6 ning teshiklari 20, 8, 7 dan o`tkazilib, soat mili harakati yo`nalishida taranglik rostlagichi 21 ning shaybalari 22 orasidan aylantirib olinadi. Ip soat mili harakati yo`nalishida shayba 2Z ning arikchasiga kiritiladi, o`ngdan chapga ip tortgich prujina 24 ning ortiga o`tkazib, yana o`ngdan chap tomonga ip tortgich 5 ning qo`logiga kiritiladi, keyin ip yo`naltirgich 25 ning tagiga olib utiladi, igna yuritgich 27 ni ip yo`naltirgich teshigiga kiritib, tikuvchidan nariga tomon igna 28 ning ko`ziga taqiladi. 5. 3 - rasm . 1026 rusumli tikuv mashinasi . Ostki ipni ip yo ` naltirgich 14 ning teshigiga kiritib , taranglik rostlagichi shaybalari 13 orasidan aylantirib olib , o ` ngdan chapga naycha ip yo ` naltirgich 12 ning to ` rtta teshigidan bittasiga taqiladi . So`ng 852 rusumli tikuv mashinasidagidek, o`ragich 11 ning shpindeliga kiydirilgan naycha ip o`raladi. Mashinani ishlatish. Igna 28 uning uzun ariqchasini tikuvchi tomonga qaratib o`rnatiladi va vint 26 yordamida igna yuritgich 27 ning teshigiga mahkamlanadi. Naycha kalpogini naycha bilan birga joylashtirish uchun maxovik g`ildirakni burib igna 28 yuqoriga ko`tariladi, richag 4 ni esa soat mili harakati yo`nalishida burib, tepki 2 ko`tariladi, surilma plastina 3 ni chapga surib, naycha tutgich sterjeniga naycha bilan naycha kalpogi kiydiriladi, ularni qo`lfcha bilan qulflab qo`yiladi. Tikuvchi qo`lfchaning zich qo`lflangan-ligini va ostki ip uning

tagida qolmasganligini tekshirib kurishi kerak. Mashina asosiy valining aylanish chastotasi o`ng pedalni bosib o`zgartiriladi, chap pedal esa tepkini oyok bilan ko`tarishga xizmat qiladi. Bahya yirikligi gayka 18 ni buragandan keyin, dasta 19 ni shkala 17 ga nisbatan burib rostlanadi. Dasta 19 ni bosganda bahyaqator puxtalanadi. Materiallarni tuzo`qrok tutib surish uchun reykaning to`rtta oldingi pallasi va igna plastinasi 1 ning igna teshigi ortida joylashgan ikkita pallasi ishlatiladi. Bahyaqatorning kengligi dasta 15 ni bosib va burib rostlanadi. Agar dasta 15 ni soat mili harakati yo`nalishida burilsa, bahyaqator kengayadi. Mashinada igna plastinasi 1 teshigining markaziga nisbatan bahyaqator holatini o`zgartirib rostlash ko`zda tutilgan. Masalan, bahyaqatorni markazdan chapga surish kerak bulsa, dasta 16 soat mili harakati yo`nalishida buriladi. Tepki 2 ning materialga bo`lgan bosimi 1022-M tikuv mashinasidagidek rostlanadi, lekin rostlash uchun qopqoq 10 ni olib qo`yish kerak. Bitta mokida ishlaydigan ikkita igna yordamida tikishni bajarish nazarda tutilganligi sababli mashinada naychali ip yo`naltirgich ikkita bo`ladi. Mashinada mexanizm detallarining hamma tutashmalarini avtomatik moylab turadigan tizim bor. Moy mashina platformasi tagida joylashgan karterdan nasos yordamida taksimlagichga yuboriladi, taksimlagichdan naychalar orqali mashina platformasi tagidagi detallarning asosiy moylanadigan joylariga, moki qurilmasiga tushadi. 3. TEKIS PLATFORMALI SINIq BAHYAqATOR YURITIB TIKUVCHI 72527-101 («MINERVA») MASHINA Bu mashina kiyim detallarini ikki ipli moki bahyasi hamda ularga dekorativ bahyaqatorlar yuritishga mo`ljallangan. Mexnat unumdorligi 3500 bahya minutiga, bahya uzunligi 0 dan 5 mm gacha, siniq bahyasining enini 10 mm gacha o`zgartirish mumkin. Tikilayotgan charm qalinligi 3 mm. Tepkisining ko`tarilish balandligi 7 mm. 34 LR, 134 LRG, 797 cf ignalari qo`llaniladi.

5.4-rasm. 72527-101 tikuv mashinasiga ustki ipni taqish. Mashinada gorizontal o`rnatilgan moki ostki valdan tishli tasmali uzatma orqali harakatni oladi. Ustki valdan ostki valga uzatish tasmasi yordamida harakat uzatiladi. Ikki tomonlama material surilish imkoni bor. Tikish yo`nalishi richag va chap pedal yordamida boshqariladi. Tepkini qo`l yoki richag yordamida ko`tarib tushirish mumkin. Mashinada avtomatik moylash o`rnatilgan.

5.5.-rasm. 72527-101 tikuv mashinasida naychaga ipni o`rash qurilmasi. Ustki va ostki iplarni taqish. Ipli galtak tayanchga (48-rasm) o`rnatilib, ip yo`naltirgich 4 va 1 lar teshigidan hamda taranglash plastinalari 8 orasidan o`tkaziladi. Keyin taranglash prujinasi 2 orqali ip yo`naltirgich 3 atrofidan aylantirilib, cheklovchi yo`naltirgich 9 orqali ip tortgich ko`zidan o`tkaziladi. Ip tortgichdan o`tgan ip yo`naltirgichlar 6,7 va 5 orqali old tomondan igna 11 ga o`tkaziladi. Naychaga ipni o`rash uchun mashinada maxsus ip o`rash qurilmasi 4 o`rnatilgan. 5.5-rasm. 72527-101 tikuv mashinasiga Ip galtakdan mashina tanasi 1 ga ustki ipni taqilgan ip yo`naltirgich 6 orqali naycha 8 ga yo`naltiriladi va prujina 2 ga tortiladi. Naycha 8, richag 5 siljitilib, o`rash qurilmasiga (5.5-rasm) o`rnatiladi va mashina ishga tushiriladi. Richag 5 tsapfa 3 ga o`rnatilgan. Naycha ip o`ralgandan so`ng richag naychadan chetga chiqadi va o`rash mexanizmi to`xtaydi. Tuldirilgan naycha moki qurilmasiga o`rnatiladi. Tiqiladigan charm tepki ostiga joylashtirilib, mashina ishga tushiriladi. Sozlanishlari. Bahya yirikligi mashina qo`lochi 2 dagi dasta 4 ni burab amalga oshiriladi (5.6.-rasm). Bahya yirikligini 0–5 mm oraliqda o`zgartirish mumkin. Agar dast "A" belgi tomonga bo`ralsa bahya yirikligi oshadi, "V" belgisi tomonga bo`ralganda esa kamayadi. Material surilish yo`nalishini o`zgartirish uchun richag 1 bosiladi. Siniq bahyaqator enini o`zgartirish uchun richag 5 ni soat miliga teskari bo`raladi va kerakli holatga keltiriladi. Siniq bahya enini 0 dan 10 mm gacha richag 3 yordamida o`zgartirish mumkin. Richag 3 ni vint 7 yordamida mahkamlangan belgili kojux 6 yopib turadi.

5.6-rasm. 72527-101 tikuv mashinasida bahya yirikligini va enini o`zgartirish qurilmalari. Richag 3 o`ngga bo`ralganida bahya eni oshadi, chapga bo`ralganda esa bahya eni nolgacha kamayadi. Ustki ip tarangligi taranglash qurilmasidagi vintni o`ngdan chapga tomon bo`rash yo`li bilan amalga oshiriladi. Ostki ipni taranglash uchun naycha qopqog`ida o`rnatilgan prujina vinti chap yoki o`ng tomonga bo`raladi. Prujinaning naycha qopqog`iga nisbatan bosimi natijasida ostki ipning tarangligi o`zgaradi. Tishli reykaning (A) igna plastinkasiga nisbatan holatini rostlash uchun (5.7-rasm) vint 3 bushatilib, igna plastinasi olinadi. Gorizontal val 6 ko`tarish richagi 8 ning vinti 2 bushatilib, tishli reyka igna plastinasi satxiga nisbatan holati rostlanadi va vint 2 kotiriladi. Tishli reyka A ning gorizontal holati esa o`nga vint 1 yordamida sharnir bilan bog`langan shatun 9 ning biriktiruvchi vinti 4 bushatilib, uni val 7 ga nisbatan burab sozlanadi. Richag 10 chap tarafdan barmoq 5 orqali shatun 9 bilan bog`langan, o`ng tarafdan esa zveno 11 bilan biriktirilgan. Igna plastinasi teshigidan igna uchi to`g`ri o`tishi kerak (51- rasm).

5.7-rasm. 72527-101 tikuv mashinasida materialni surish mexanizmi sozlanishlari. To`g`ri sozlangan mashinalarda tishli reyka ikkala yo`nalishda ham ellipssimon traektoriya bo`ylab harakatlanishi lozim. El-lipssimon harakat buzil-gan holda valdagi ekstsent-riklarning bir-biriga nisbatan ekstsentrisiteti o`zgartirilib sozlanadi. Tepki 1 ni (5.8-rasm) al-mashtirish uchun tepki ster-jeni 2 ko`tarish richagi 3 yordamida ko`tariladi. Igna 4 ham ustki holatiga keltiriladi. So`ngra biriktirish vinti 5 bushatilib, himoyalash ilgagi 6 va tepki 1 olinadi hamda boshqa tep-ki o`rnatiladi. YAngi tepki o`rnatishda igna harakati davomida o`nga urilmasligiga e`tiborni qaratish lozim (5.8-rasm). 5.8-rasm. 72527-101 tikuv mashinasida igna va tepkining sozlanishlari. Ignaning platformaga nisbatan bo`ylama holatini rostlash uchun (siniq bahya hosil qilishda) vintlar 8-9 bushatiladi, vint 7 ni burab igna 4 plastina teshigi markaziga keltiriladi va vintlar 8-9 kotiriladi. Igna 7 vint 8 yordamida igna yuritgich 10 ga o`rnatiladi. Ignaning plastinaga nisbatan holatini rostlashda vint 4 ni kattik kotirmaslik kerak, vintlar va igna yuritgichi orasida kerakli masofani qoldirish kerak. Siniq bahyaqator hosil qilish jarayonida ignaning harakati davomida to`siq va qarshilikka duch kelmasligiga e`tiborni qaratish lozim.

4. «DYURKOPP» FIRMASINING 267-508SM4 SINIQ BAHYAQATOR HOSIL QILIB TIKUVCHI MASHINASI Bu mashina erkaklar, ayollar va bolalar ustki kiyim detallarini siniq bahyaqator yuritib tikishga mo`ljallangan. Bahya uzunligi 4 mm. Siniq bahyaqatorning enini 6 mm gacha o`zgartirish mumkin. Asosiy valning aylanishlar soni 5000 ayl/min. Gorizontal o`rnatilgan mokili, ignasi platformaga nisbatan vertikal va bo`ylama harakatlanuvchi, materialni suradigan reykali, ipni avtomatik qirquvchi mexanizmli mashina. Moki qurilmasini moylash uchun alohida tizim o`rnatilgan. Maksimal tezlikda ham bahyaning taranglanishi anik ta`minlanadi. Asosiy valdan aylanma harakat tishli tasmali uzatma orqali ostki valga uzatiladi. Mashinaga qo`shimcha qurilma va elementlar o`rnatilgan bo`lib, turli ishlarni bajarish imkoni bor. Bahya yirikligi (53-rasm) dasta 4 ni bosib rostlanadi. Bahya kengligi gayka 2 ni bushatib, o`zgartirish richagi 1 ni shkala 3 ga nisbatan o`rnatib rostlanadi. Dasta 4 bosilganda bahyaqator puxtalanadi. Ustki ipni taqish uchun ipni galtakdan chiqarib ip yo`naltirgich 5 teshiklaridan o`tkazib, soat mili harakati yo`nalishida taranglik rostlagichi 6 shaybalari 7 orasidan aylantirib olinadi. 53-rasm. 265-15-20V rusumli tikuv mashinasi tashqi ko`rinishi. So`ngra ip o`ngdan chapga ip tortgich prujinasi ortiga o`tkazib, yana o`ngdan chap tomonga ip tortgich 8 qo`logidan kiritiladi, keyin ip yo`naltirgich 9 teshigidan olib

utiladi va igna yuritgichi 10 teshigiga kiritib, tikuvchidan nariga tomon igna 11 ning ko`ziga taqiladi. Mashinani ishga tushirish uchun igna 11 ning uzun arikchasini tikuvchi tomonga karatib o`rnatiladi va vint yordamida igna yuritgich 10 ning teshigiga mahkamlanadi. Naychani moki qurilmasiga joylashtirish uchun maxovik g`ildiragini burab igna yuqoriga ko`tariladi va tepki 12 ko`tariladi, surilma plastina 13 ni chapga surib naycha tutgich sterjeniga naycha kiydiriladi. Mashina asosiy valining aylanishlar soni pedalni bosib o`zgartiriladi. 5. «MINERVA» (CHEXIYA) FIRMASINING 335 RUSUMLI TIKUV MASHINASI Bu mashina siniq moki bahyaqator yuritib tikishga mo`ljallangan bo`lib, ikki variantda ishlab chiqariladi: 335-121 rusumli tikuv mashinasi kostyumbop va paltobop gazlamalarni tikishga, 335-221 rusumli tikuv mashinasi esa trikotaj va yengil gazlamalarni tikishga mo`ljallangan. Birinchi variant mashina asosiy valining aylanish chastotasi 4000 ayl/min gacha, ikkinchi variantniki 4200 ayl/min gacha, bahyasining yirikligi 0 dan 5 mm gacha rostlanadi, bahyaqatorning kengligi birinchi variantda 0 dan 10 mm gacha, ikkinchi variantda 0 dan 6 mm gacha rostlanadi. Mashinada krivoship-shatunli igna mexanizmi, chetlatkichi bor aylanma moki, sharnir-sterjenli ip tortgich, materiallarni suradigan reyka tipidagi mexanizm, choklarni puxtalash qurilmasi bor. Bundan tashqari, birinchi variant mashinada siniq bahyaqatorni igna plastinasi markaziga nisbatan o`ngga yoki chapga surish qurilmasi ham bor. Moki avtomatik moylanadi, moki vali moy karterining ichida aylanadi. Ip taqish. Ip urami yoki galtakdan chiqkan ustki ip sterjen 7 ning (54-rasm) teshigidan, ip yo`naltirish burchakligi 6 ning uchta teshigidan birin-ketin o`tkaziladi, ustki ipni taranglash rostlagichning shaybalari 14 orasidan aylantirib utib, ip tortish prujinasi 4 ning halqasiga kiritiladi, o`ngdan yuqoriga qaratib ip

yo`naltirgich 3 ning ortiga olib utiladi va o`ngdan chapga ip tortgich 5 ning qo`logiga taqiladi. Keyin yuqoridan pastga ipni sim ip yo`naltirgich 13 dan, igna tutgich 2 ning teshigidan o`tkazib, tikuvchidan nariga tomon igna 1 ko`ziga taqiladi. Igna mexanizmi ikkita uzeldan iborat: ignani vertikal harakatlantirish uzeli va gorizontal ogma harakatlantirish uzeli. 54-rasm. 335 rusumli tikuv mashinasi tashqi ko`rinishi. Bosh val 13 (55-rasm) dumalash podshipniklar 6, 15 da va vtulka 14 ichida ilgarilanma-kaytma harakatlanadi. Bosh valning chap uchiga qo`shalok barmoq o`rnatilgan ekstsentrik 4 mahkamlangan. Barmoqni tashqi elkasiga shatun 3 ning ustki kallagi kiydirilgan. SHatunning ostki kallagi povodok barmogi 43 ga kiydiriladi. Povodok tortish vinti yordamida igna yuritgich 42 ga mahkamlangan shatun 3, ustki va ostki kallaklarining sharnirli bog`lanishi igna yuritgichning bahyaqatorga ko`ndalang surilishini ta`minlaydi. Igna yuritgich 42 ramka 41 ning ikkita yo`naltirgichi va polzun 7 o`rnatilgan yo`naltirgich 1 da harakatlanadi. Ramka 41 ning ustki qismi sharnir 2 yordamida mashina korpusiga mahkamlangan. Ignaning gorizontal ogma harakati quyidagicha ta`minlanadi. Igna yuritgich

ramkasi 41 ekstsentriksimon shpilka 40 orqali qo`lisali shatun 27 bilan sharnirli bog`langan. U uz navbatida uch markazli qo`lachok 9 dan harakatni oladi. Tishli girdirak 8 bosh valga nisbatan ikki marta kam aylanadi. kulisa-shatun 27 sozlagich 11 arikchasida harakatlanadigan polzun 10 bilan sharnirli bog`langan. O`q 12 old uchiga richag 16 mahkamlangan bo`lib, u igna siljish masofasini o`zgartirish imkonini beradi. Moki 34 bosh valdan tishli tasma 17 orqali aylanma harakatlanadi. Ostki val 22 ning chap uchiga ekstsentrik 28 o`rnatilgan bo`lib, undan naycha ushlagich itargichi 33 bo`ralma-kaytma harakatini oladi. 3.6. KASHTA TIKISH MASHINALARI VM-50 TIPIDAGI KASHTA TIKISH MASHINASI Bu mashina Poltava (Rossiya) mexanika zavodida ishlab chiqarilgan bo`lib, u ayollar va bolalar ust kiyimlariga, bosh kiyimlariga, dekorativ materiallarga bir ipli zanjirsimon tambur bahyaqator yuritishga mo`ljallangan. VM-50 rusumli kashta tikish mashinasi respublikamiz zarduzlik fabrikalarida keng qo`llaniladi. Bosh valining aylanishlar soni 1200 ayl/min, bahya yirikligini 0 dan 3 mm gacha o`zgartirish mumkin, tikilayotgan material qalinligi 5 mm. Ignalar 0895 № 75-110.

56-rasm. VM-50 mashinasining umumiy ko`rinishi. VM-50 mashinasi tekis platformali bo`lib, uning ichida bosh val aylanma harakatlanadi (56-rasm). Bosh valning o`ng tomoniga uzatish shkivi vazifasini bajaruvchi maxovik o`rnatilgan. Mashina qo`lochining ustki qismiga ipli galtak o`rnatilgan. O`ng tarafida esa igna, kapsul, aylantirgich va materialni surish mexanizmlari joylashgan. Mashina platformasining ostida chetlatgich mexanizmi, boshqarish dastasi o`rnatilgan. Bahyaqator hosil bo`lishi. Bahyaqator hosil bo`lishida igna 1 (57-rasm, a) kapsul 2 va igna plastinasi 4 ostida joylashgan aylantirgich 3 ishtirok etadi. Igna 1 pastga harakatlanib, gazlamani sanchib utadi. Kapsul 2 ham pastga tushib, materialni igna plastinasiga bosadi. Igna 1 (57-rasm, b) eng qo`yi holatiga etganda, aylantirgich igna atrofida 1800 ga burilib, uz ipini igna ilgagiga tashlaydi. Igna 1 (57-rasm, v) yuqoriga harakatlanib, aylantirgichdan ipni tortib olib oldingi halqa ichidan o`tkazadi. Bu vaqtda kapsul 2 ostki holatida bo`ladi. Igna 1 (57-rasm, g) yuqorigi holatini egallagandan keyin kapsul 2 tepaga ko`tariladi. Bu paytda tepki tushadi va material suriladi. Material surilishi tugallangandan so`ng (57-rasm, d) igna pastga harakatlana boshlaydi. Materialni sanchib utib, uning yuzasida uzining halqasini qoldiradi. Kapsul 2 pastga harakatlanib, halqani materialga qisadi. Keyin jarayon takrorlanadi. Ip taqish. Aylantirgichga ip quyidagi tartibda taqiladi. Sterjen 1 ga (58-rasm) naycha kiygiziladi, uning o`q bo`yicha siljishi vint 3 ga mahkamlangan xomut 2 orqali rostlanadi. Naychani o`rnatishda to`xtatish plastinasi 4 chapga chetlatilib, ipning kerakli tarangligi hosil qilinadi va qo`yib yuborila-di. Keyin ip yo`naltirgich ilgagi 5 dan va igna plastinasi 6 ning teshigidan o`tkaziladi. Buning uchun mashina vertikal (56-rasm) holatda o`rnatilib, dasta 24 bo`raladi va igna plasti-nasi 7 arikchasi 6 aylantirgichda joylashadi. Ipning tarangligi (58-rasm) dasta 7 ni burab, to`xtatish plastinasini ipga bosimini o`zgartirib sozlanadi.

57-rasm. Bir ipli zanjirsimon tanbur bahyasining hosil bo`lishi. 58-rasm. Aylantirgichga ipni taqish. Mashinani ishlatish va texnik xizmat kursatish . Bir ipli zanjirsimon tambur bahyaqatori barcha ko`rinishdagi kashtalarni tikishda qo`llaniladi. Bunday bahyaqatorni olish uchun bo`rash mexanizmini ajratish kerak bo`ladi. Buning uchun vint 22 (56-rasm) bushatilib, qopqoq 23 olinadi, so`ngra 19 vint bushatilib tishli g`ildirak 18 val 20 ga nis-batan bo`ylama siljitiladi. Bittalik kapsul

27 tutgichga mahkamlanadi. Igna 26 igna tut-gich 17 ga o`rnatilib, vint 16 bushatiladi va igna tutgich 17 igna yuritgich 28 ga mahkamlanadi. Aylantirgich 4 ni o`rnatish uchun dasta 24 pastga tortiladi va maxovik 21 ni burab igna va kapsul yuqoriga ko`tariladi. Keyin vint 16 bushatilib, tepki 9 mufta 10 bilan birgalikda olinadi. Plastina 25 ishchi tomonga surilib halqasimon plastina 6 chiqariladi va vint 1 ni bushatib plastina 2 siljitiladi. VM-50 mashinasining ba`zi detallarini almashtirib, turli ko`rinishda bahyaqatorlarni hosil qilish mumkin (59-rasm). 59-rasm. VM-50 mashinasida bajariladigan bahyaqatorlar. Zanjirsimon ikki yo`lli bahyaqator (59-rasm, a). Bu bahyaqator ikkita parallel bahyaqatordan tuzilgan. Bu bahyaqator mustaqil bahyaqator sifatida kamdan-kam ishlatiladi, ko`prok bahyaqator bezak uramli qilib ishlatiladi. Bir yo`lli siyrak yoki zich bezak uramli bahyaqator. Bezak uramli bahyaqatorni yuritish uchun g`ildirak 18 ni etaklanuvchi g`ildirakka ilashtirish yo`li bilan bezak o`rash mexanizmini ishga tushirish kerak. Bir yo`lli bezak uramli bahyaqator (59-rasm, b, v) ingichka shnur shaklida bo`ladi, bunday bahyaqator VM-50 mashinasida bajarilgan boshqa bahyaqatorlar bilan birga-likda juda chiroyli ko`rinadi. Bezak uramli bahyaqatorni bajarishda oddiy kapsul urniga konussimon kallakli kapsul ishlatiladi, bunday kapsuldan bezak uram ipi osongina pastga sirpanib tushadi. Bezak uramli bahyaqator yuritish uchun aylantirgichga ip bir yo`lli bahyaqator yuritishdagidek taqiladi. Bir yo`lli siyrak bezak uramli

bahyaqator yuritish uchun ikkita g`ildirak 29 uzatish nisbati boshqacha bo`lgan g`ildiraklarga almashtiriladi (56-rasm). Ikki yo`lli zich yoki siyrak bezak uramli bahyaqator. Bahyaqator (59- rasm, g, d) keskin ko`zga tashlanib turadigan yirik bahyaqator bo`lgani uchun uni kashta guliga asos qilib olinadi. Zanjirsimon ikki yo`lli zich yoki siyrak bezak uramli bahyaqator ham ikki yo`lli bahyaqatorni bajarishdagi detallar ishtirokida olinadi, fakat ular qatoriga bezak o`rash mexanizmigina qo`shiladi. Iplarni taqish ham ikki yo`lli bahyaqatordagiga uxshash bo`ladi. «Ingichka shnur» bahyaqator. Bu bahyaqator (59-rasm, e) aylantirgich ipidan, bezak uramidan va karkas ipidan iborat bo`ladi. «Ingichka shnur» bahyaqator mustaqil burtmas sifatida ham, boshqa bahyaqatorlar bilan birgalikda ham qo`llaniladi. «Ingichka shnur» bahyaqator chiqarish uchun kovak igna tutgich 1 ishlatiladi. «Qalin shnur» bahyaqator. Bu bahyaqator (59-rasm, j) ko`pincha boshqa bahyaqatorlar bilan birgalikda ishlatiladi, chunki fakat shu bahyaqatorning uzidan iborat kashtaning ko`rinishi ko`polrok chiqadi. «qalin shnur» bahyaqator bezak urami bor ikki yo`lli bahyaqatordan va karkas ipidan iborat bo`ladi. Bu bahyaqatorni yuritish uchun mashinaga ikki yo`lli bahyaqator yuritilgandagi kabi detallar o`rnatilib, ular qatoriga o`ragich mexanizmi kushiladi. «Solqi bezak» bahyaqator. «Solqi bezak» bahyaqatorga mo`ljallangan kashta guli xar xil joylarini bahyalar bilan tuldirib koplash printsipida tuzilgan bo`ladi. Bu bahyaqator bitta aylantirgich ipidan iborat bo`lib, mate-rial ustidan solqi halqalar qoldiradi (59-rasm, z). «Solqi bezak» bahyaqator yuritishda ko`pincha jun ip ishlatiladi, chunki u juda kayishkok bo`lib, kashtani nixoyatda sifatli kursatadi. «Solqi bezak» bahyaqator yuritish uchun ipning tarangligi boshqa bahyaqatorlarga mo`ljallangandan ancha bush bo`lishi kerak. Bahya yirikligi ipning qalinligiga karab 1–1,5mm ga teng qilib o`rnatiladi. «Ayqash» bahyaqator. «Ayqash» bahyaqator yuritib tiqilgan gulning (59- rasm, i) o`ziga xos xususiyati bor, chunki bu bahyaqatorni fakat egri chizik bo`ylab yuritish mumkin. SHuning uchun «Ayqash» bahyaqator yuritishga mo`ljallangan

kashta gullarini ma`lum ketma-ketlikdagi birikmalari turli ulchamdagi yoylardan iborat. «Ayqash» bahyaqatorning bezak o`rami bilan o`ralgan zanjirsimon bahyalari materialni igna teshgan joylaridan ancha nari tortib turadi. Bu bahyaqatorni yuritishda ham bir yo`lli bezak uramli bahyaqator yuritishdagi kabi detallar ishlatiladi Tikish paytida bahyalar tortilib qolmassligi uchun igna tutgich birmuncha yuqorirok o`rnatiladi. «Ayqash» bahyaqatorni chiqarish uchun bezak o`ragichi ipining tarangligini oshirib, aylantirgich ipi bo`shatiladi. Ipak ipdan tiqilgan «Ayqash» bahyaqatorning ko`rinishi eng samarali chiqadi. VM-50 mashinasini boshqarish tikuvchidan moxir ustalikni talab qiladi. Mashinada ishlashning asosiy printsipi tikuvchi qo`llarining kashta chizig`i bo`ylab materialni to`g`ri yo`naltirishdagi harakatlanishidir. Har bir yangi kashtani tikishdan oldin uning tuzilishi bilan puxta tanishish lozim. 7. "TEKSTIMA" (GERMANIYA) MASHINASOZLIK BIRLASHMASINING 8630 RUSUMLI KASHTA TIKISH YARIMAVTOMATI To`rtta tikuv mashinasidan iborat bu yarimavtomat ayollar va bolalar ichki kiyimlariga, erkaklar kuylaklariga va boshqa buyumlarga ikki ipli moki bahyasi bilan tikishga mo`ljallangan. Bosh valining aylanishlar soni 300 ayl/min, to`g`ri yo`nalishda bahya yirikligi 0,1 dan 4 mm gacha, diagonal bo`yicha bahyaning maksimal uzunligi 5,64 mm. Tikuv mashinalari orasidagi masofa 450 mm. Kashta tikish yarimavtomatida to`rtta tikuv mashinasi 5 va 3 lar o`rnatilgan bo`lib, ular bir vaqtning uzida to`rtta kashtani tikishga mo`ljallangan. Material rama 1 ga o`rna-tilgan halqasimon plastina 2 ga mahkamlanadi. Halqasimon plastinalar 5 va 3 tikuv mashinalariga nisbatan gorizontal tekislikda harakatlanadilar. YArimavtomatda bajariladigan kashta dasturlashtirilgan element lentalari orqali mashinalarga uzatiladi. Tasma 8 apparat 4 ga o`rnatiladi. Kashtaning bir ko`rinishidan ikkinchisiga utish uchun tasma almashtiriladi. 5 va 3 tikuv mashinalari ko`ndalang val orqali bog`langan. Tikuv mashinalarining

konstro`qtsiyalari bir xil bo`lib, kashta hosil qilishda igna, moki, ip tortgich va ko`zgaluvchan tepki qatnashadi. Ip taqish . Hamma tikuv mashinalariga ip bir vaqtda taqiladi. Ip galtakdan yo`naltiruvchi shaybalar 1 dan o`ngdan pastga karab o`tkazilib, taranglash qurilmasi shaybalari 3 orasidan olib utiladi va halqa hosil qilinib pastdan yuqoriga korpus 6 orqali ip tortgich prujinasi kiritiladi. Ip kontakt 8 ga tegib utishi kerak. Agar ip uzilsa yoritgich 4 yonib, yarimavtomat to`xtaydi. Keyin ip ip tortgich ko`zi 2 dan o`tkazilib, ip yo`naltirgichlar 9 va 10 orqali igna 11 ga taqiladi. Ostki ipni taqish uchun moki qurilmasidagi plastinasimon prujina 4 ni chapga siljitib, naycha ushlagich 5 soat miliga karama-qarshi buriladi va naycha qopqog`i 9 naycha 8 bilan birgalikda chiqarib olinadi. Ip tuldirilgan naycha naycha qopqog`iga kiritiladi va plastinasimon prujina 3 ostidan o`tkaziladi. Keyin naycha qopqog`i naycha ushlagich 5 ichiga shunday qo`yilishi kerakki, barmoq 2 arikcha 6 ga kirishi lozim. Naycha ushlagich soat mili bo`yicha bo`raladi va moki 7 va prujina 4 ga nisbatan vertikal holati sozlanadi. Ostki ipning tarangligi vint 1 yordamida plastinali prujinadagi bosimni o`zgartirib sozlanadi.

O'xshashlar

ZANJIRSIMON BAHYAQATOR HOSIL QILIB TIKISH MASHINALARI

TO`G`RI MOKI BAHYAQATOR HOSIL QILIB TIKISH MASHINALARI

YO`RMASH-TIKISH MASHINALARI

Tikuv mashinalari haqida umumiy ma`lumotlar

TIKUV MASHINALARIDA ISHLATILADIGAN MOSLAMALAR VA TIKUV MASHINASINI TA`MIRLASH