logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. To'qimachilik
  4. Кийим ассортименти

Кийим ассортименти

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

76.5 KB
Ko'chirib olish
Кийим ассортименти Режа: 1. Кийим ассортимнти характеристикаси. 2. Аёллар кийими ассортименти ва унга безак бериш. 3. Эркаклар кийими ассортименти ва унга безак бериш 4. Болалар кийими ассортименти ва унга безак бериш 1. Кийим ассортимнти характеристикаси. Кийим ассортименти бу - аниқ белгилар орқали мустақил гуруҳларга бирлашган буюмлардир. Тикувчилик ишлаб чиқаришда қабул қилинганидек классификацияси бўйича кийим икки синфга бўлинади: кундалик ва ишлаб чиқариш кийими. Кундалик кийим синфи турлича бўлиб, улар яна кичик гуруҳларга бўлинадилар: - устки кийим; - енгил кийим; - ички кийим; - ётоқда киядиган буюмлар; - корсетли буюмлар ; - бош кийимлар; Ишлаб чиқариш кийимлари синфига махсус ва формали кийимлар киритилади. Ҳозирги пайтда корпоратив кийимларга эҳтиёж пайдо бўлди. Махсус кийим инсонни хавфли ишлаб чиқариш факторларидан ҳимоя қилувчи ва инсоннинг ишлаш шароитини яхшиловчи кийим. Ҳимоя қилиш хусусиятларига қараб иккига бўлинади. Формали кийим харбийлар, милиционерлар, авиация ходимлари учун мўлжалланган бўлиб, турлича қўшинларни бир-бирларидан ажратиб олиш учун мўлжалланган. Корпоратив кийим йирик савдо комплекслари, ташкилотлар орқали ўз ташкилотлари рекламаси ва имиджларини сақлаб туриш учун ишлатилади. Синфчалар предметли мўлжалланганликларига қараб гуруҳларга бўлинади: - устки кийим- пальто, палу пальто, плаў, жакет, пиджак, куртка - енгил кийим- кўйлак, блузка, устидан киядиган сорочка, юбка - ички кийим – пижама, ичидан киядиган сорочка, трусиклар, плавкалар, чўмилиш кийими, распошонка; - ётоқхона буюмлари - кўрпа жилдлари, простқналар, ёстиқ жилдлари, қавилган кўрпалар - корсетли буюмлар - корсет, грация, бюстгальтер, комбинация ва ҳоказо. Булар гуруҳлари ёши ва жинси белгиларига қараб гуруҳчаларга бўлинади. - эркаклар; - аёллар; - юқори ва кичик мактаб ёшидаги ва мактабгача бўлган ёшдаги ўғил ва қиз болалар учун; - ясли ёшдаги болалар учун; - янги туғилган чақалоқлар учун; кундалик кийим мавсумий белгилари бўйича қуйидаги турларга бўлинади: - қишки; - демисезонли (куз ва баҳорги) - ёзги; кийим типлари эксплуатацияларига (ишлатилишига) кўра кундалик кийим, уй кийими, тадбирларга мўлжалланган кийим, ишчи кийим, корпоратив кийим ва спорт кийимларига бўлинади. Кийим қайси турдаги матолардан ишлаб чиқарилишига қараб фарқланади - жун матолар, ипак, толали матолар 2. Аёллар кийими ассортименти ва унга безак бериш. Аёллар кийими ассортименти турли хилдаги кийимларни ўз ичига олади. Бунга ич кийим, енгил кийим ва устки кийим киради. Ич кийимга: тунги кўйлак, кундузги кўйлаклар, трусиклар, пижама, бюстгалтерлар, грация белбоғлари, колготкилар киради. Ички кийим тунги кўйлак, бюстгалтер, пижамалардан ташқари трикотаж матосидан тайёрланади. Бу кийимларни моделлаштиришда трикотаж ишлаб чиқариш бўйича рассом-мутахасислар шуғулланади. Тунги кўйлак -олд қисми қирқимли, тақилмада тақиладиган, енги тақилмасиз, фасонлари турлича бўлган ухлаш учун мўлжалланган кўйлак. Унинг безаклари дидга, хохишга кўра кашта, қўйма бурмалар, икки томонлама қўйма бурмалар, тўрлар, мағизлар, тасмалар бантлар, тикма тўрлар бўлиши мумкин. Пижама -блуза ва шимдан иборат бўлган ухлаш учун мўлжалланган кийим. Пижама хам тунги кўйлакка ишлатиладиган безаклар билан безатилади. Енгил кийим гурухига: кўйлаклар, жакетлар, блузка, балеро, енгсиз жакетлар ва жилетлар, юбкалар, юбка-шалварлар, шимлар, чўмилиш кийимлари, комбинезонлар ва нимкомбинезонлар. Кўйлаклар белдан қирқимли ва белдан қирқимсиз, ёқали, енгли ва енгсиз бўлиши мумкин. Енг бичими ўтқазма, реглан, яхлит бичилган, енг узунликлари узун ва калта бўлади. Тақилмалари олди, орқаси ва ёнида бўлиши мумкин. Кўйлак узунлиги турлича-тиззагача, тиззадан пастда ва полгача тегиб туриши мумкин. Кўйлаклар олдидан ёки орқасидан қирқимли ва қирқимсиз, бутун белбоғли, чўнтакли, безакли ва безаксиз бўлиши мумкин. Одатда кўйлаклар астарсиз тикилади ёки астарли ва этак қисми астарли бўлиши мумкин. Уйда кийишга мўлжалланган кўйлакларга безак сифатида: кашта, қўйма бурмалар, икки томонлама қўйма бурмалар, тўрлар, мағизлар, тасмалар бантлар, тикма тўрлар ишлатилиши мумкин. Кундалик кийишга мўлжалланган кўйлакларга безак жуда кам миқдорда ишлатилади, асосан мато ва бичим (бурмалар, йирик ва майда тахламалар, асимметрик тақилмалар,турли шаклдаги ёқалар ва енглар) ҳисобига бойитилади. Безак сифатида: ранглари ёрқин бўлмаган кашта, тўрлар, мағизлар, тасмалар бантлар, тикма тўрлар ишлатилиши мумкин. Башанг кўйлаклар нимага мўлжалланганига қараб тантаналарда, тадбирларда. Театр ва концерт залларига борганида, рақс кечаларида, расмий тантаналарда, байрамда, тўйда кийиладиганларга бўлинади. Рақс кечаларида кийиладиган кўйлакларга: ифодали зийнатлар,яъни гуллар, бантлар, театрга кийиб бориладиган кўйлакларга: заргарлик безаклари, тўйга мўлжалланган кўйлакларга: турли ёрқинликдаги, шакллар ва катталикдаги тошлар (Сваровский тошлари), кўйлак амтосига монанд турли хилдаги матолардан ясалган гуллар, бантлар, гипюр тасмалари, аппликациялар, пистонлар, турли контраст ранглардан тузилган мунчоқлар ва хоказолар ишлатилиши мумкин. Жакет -белгача ёки тиззагача узунликда бўлган, олди қирқими бир ёки икки бортли. Тақилмали ёки тақилмасиз, узун ёки калта енгли, ёқали ёки ёқасиз бўлган кийим. Енгил кийим ассортиментидаги жакет астарсиз тикилади. Жакетни кундалик ва тадбирларга кийишга мўлжалланган кийимга бўлишимиз мумкин. Кундалик жакетларда безак сифатида жакет услубига кўра танланган шаклдор чўнтаклар, ёқалар, камарлар, турли тугмалар, турли хилдаги тақилмалар ишлатилиши мумкин. Тадбирларга мўлжалланган жакетларда танланган услубига кўра безак сифатида турли безак тошлар (Сваровский тошлари), кашта, турли хил сидирға ва фактурали матолардан ясалган гуллар, тошли камарлар, бантлар, тўрлар, гипюр тўрлар, плиссе матолар ва тасмалар, апликация ишлатиш мумкин. Халат -тепадан пастгача тақилмали бўлган олд қирқимли, белбоғли ёки белбоғсиз бўлган кийим. Халат безаклари бўлиб шаклдор чўнтаклар, ёқалар, турли қалинликдаги ва узунликдаги камарлар, турли чиройли тақилмалар ишлатилиши мумкин. Кўйлак-халат -олд қирқимда тепадан пастгача тақилмали кўйлак турларидан бири. Бу кийимга кўйлак ва халатга ишлатилган безаклар ишлатилади. Кўйлак-костюм -жакет ва юбкадан ёки жакет ва кўйлакдан иборат кийим. Бу костюмда битта кийимга эътиборни қаратиш керак, яъни жакетни композицион марказ деб олиб унга безак берилса, кўйлак жакетга нисбатан оддий бўлиши зарур ёки аксинча. Танланган услубига кўра кўйлакка юқорида кўйлак учун келтириб ўтилган безакларни ишлатиш мумкин. Сарафан -бичими бўйича кўйлакни эслатувчи, лекин енгсиз, бретелли, одатда ёқасиз, баъзи ҳолларда ёқалари бўлган кийим. Одатдаги узунликда ва полгача узунликда бўлиши мумкин. Одатда сарафанни блузка ёки жакет билан кийилади. Сарафанда танланган услубига кўра безак чокли, шаклдор чўнтакли, ёқали, камарли, тахламали, каштали, мунчоқли, тошли, тўрли, апликацияли бўлиши мумкин. Блузка- шакли ва бичими бўйича кўйлакнинг юқори қисмига ўхшайдиган кийим Блузкалар қирқимли ёки яхлит, олд ёки орқасида тақилмали бўлиши мумкин. Блузалар енг ва ёқали ёки уларсиз , юбка, шим устидан ёки уларга бел қисмидан ичкарига тахлаб киргизилган ҳолатда кийилади. Блузкаларда хам кўйлакда ишлатиладиган безаклар ишлатилади. Балеро -жуда калта жакет бўлиб, узун ёки калта енгли бўлади. Жакет узунлиги белдан ва белдан юқорида бўлади. Олд қисмида балеро икки қисмдан иборат бўлиб, тақилмали ёки тақилмасиз, ёқали ёки ёқасиз бўлади. Балерони юбка-блузкани, шимни ёки кўйлакнинг устидан кийилиши мумкин. Балеро кундалик ва башанг кийим ҳисобланади. Кундалик ва кийиш учун мўлжалланган ва башанг балероларда кундалик кийиш учун мўлжалланган ва башанг кўйлакда ишлатиладиган безак турлари ишлатилиши мумкин. Енгсиз жакет ва нимча -енгсиз, узунлиги бўксагача ёки белдан пастроқда, ёқали ёки ёқасиз бўлган жакет тури. Нимча олди албатта қирқимли бўлиб, турли тақилмаларда тақиладиган, енгсиз жакетлар эса олди қирқимли ёки қирқимсиз бўлади. Енгсиз жакет ва нимчаларни юбка- блузкани, шимни ёки кўйлакнинг устидан кийилади. Енгсиз жакет ва нимчада жакетда ишлатиладиган безакларни ишлатиш мумикн. Юбка- турли шаклдаги кийим, энли, энсиз, белбоғли ёки корсажли, тақилмали ёки олд қисмида ассимметрик кўринишдаги тақилмали бўлади. Юбкани бичим орқали, яъни декоратив-конструктив чизиқлар орқали, услубига кўра шаклдор чўнтаклар, бурмалар, тахламалар, тўрлар, бантлар, тошлар, камарлар, тақилмалар, ипак ва гипюр тасмалар билан безаш мумкин. Шимлар -турли шакл ва турли узунликда, белбоғли, одатда ён томонида тақилмали белдамчи кийим. Тиззагача ёки тиззадан тушиб турадиган узунликдаги шимлар бриджи (гольф, голифе) деб аталади. Тиззадан юқори узунликда бўлган шимлар шортик деб аталади. Шимларни танланган услубига кўра декоратив-конструктив чизиқлар, камарлар, шаклдор чўнтаклар, турли тақилмалар, апликация, кашта, тошлар, мунчоқлар, бантлар, ипак ва органза тасмалар билан безак берилади. Юбка-шим -жуда кенг шим бўлиб, олд ва орқаси тахламали юбкага ўхшаб кўринади. Бу кийимга хам юқоридагидек безак бериш мумкин. Комбинезон -лиф ва шимдан иборат турли узунликдаги кийим. Комбинезонлар енгли, ёқали ёки уларсиз, бел қисми қирқимли ёки қирқимсиз, олд ёки орқасидан қирқимли. Олд, орт ва ён томонидан тақилмали бўлиши мумкин. Комбинезонларда конструктив-декоратив чизи қ лар, безак чоклар, эмблемалар, кашта, аппликация, турли та қ илмалар ва ҳ оказолар ишлатилади. Нимкомбинезон -шим ва фақат олд бўлакдан иборат, бретелли кийим. Нимкомбинезонларда хам комбинезонга ишлатиладиган безаклар ишлатилиши мумкин. Чўмилиш кийими -яхлит бичимда ёки икки қисмдан: трусик ва бюстгалтер (бикини)дан иборат. Бу кийимда конструктив-декоратив чизиқлар, пирпираклар, тахламалар, тошлар, эмблема, аппликация ва ҳоказолар ишлатилади. Устки кийимга: костюмлар, блузалар, курткалар, пальто, нимпальто, жакетлар, плашчлар киради. Устки кийимнинг негил кийимдан асосий фарқи шундаки, устки кийимни тайёрлаш учун қўшимча материаллар: оралиқ материаллар, қотирма материаллар, иситувчи материаллар ва мавсумига мос зич, оғир, иссиқ сақловчи матолар ишлатилади. Костюмлар -икки ёки уч қисмдан: жакет ва юбка ёки шимдан иборат кийим бўлиб, баъзи ҳолларда енгсиз жакет-нимча блузка ёки свитер билан тўлдирилади. Кундалик кийиш учун мўлжалланган костюмларда безак сифатида конструктив-декоратив чизиқлар, турли мелалл тақилмалар, шаклдор чўнтаклар, шаклдор ёқалар, камарлар, шаклдор тугмалар, безак чоклар ва ҳоказолар ишлатилади. Тадбирларга кийиладиган костюмларда конструктив-декоратив чизиқлар, шаклдор чўнтак ва ёқалар, аппликация, кашта, безак тошлар, ипак, чарм тасмалар, безак тақилмалар ва камарлар, безак гуллар ишлатилиши мумкин. Куртка- жакет тури бўлиб, олд қисми қирқимли ва тепадан пастгача тақилмали бўлади. Курткаларда конструктив-декоратив чизиқлар, турли шаклдаги чўнтак ва ёқалар, турли хил металл ва пластмасса тақилмалар, блочка-пистонлар, камарлар, аппликация, безак чоклар ва ҳоказолар ишлатилади. Блузка -куртка тури бўлиб, кенгроқ бичимли бўлиб, пастки қирқимида белбоғли бўлади. Блузкада енгил кийимдаги блузкада ишлатиладиган безаклар ишлатилиши мумкин. Буларга қўшимча сифатида блочка-пистонлар, камарлар, металл ва пластмасса тақилмалар ва ҳоказолар ишлатилиши мумкин. Пальто- қирқимли кийим бўлиб, албатта олдида тақилмали бўлади. Енг узунлиги услубига кўра узун, 3/4 узунликда ёки калта бўлиши мумкин. Ёқали, шарфли ёки капюшонли бўлади. Пальто узунлиги мода йўналишига қараб турлича бўлиши мумкин. Мавсумийлиги бўйича куз-баҳорги, қишки пальто ва шубалар бўиши мумкин. Шубалар табиий ва сунъий мўйналиларга бўлинади. Пальтоларда мўлжалланган жойига қараб конструктив-декоратив чизиқлар, турли шаклдаги чўнтак ва ёқалар, турли металл ва пластмасса тақилмалар, камарлар, аппликация, кашта, ипак ва чарм арқончалар, безак тошлар, турли турлар, безак чоклар ва ҳоказолар ишлатилиши мумкин. Плашч -ёмғирдан ҳимоя қилувчи пальто турига киради. У ёзги, баҳорги ва кузги бўлиши мумкин. Плашчлар асосан кундалик кийиш учун мўлжалланган бўлиб, уларда безак сифатида конструктив-декоратив чизиқлар, турли шаклдаги чўнтак ва ёқалар, камарлар, турли тақилмалар, безак чоклар ва ҳоказолар ишлатилиши мумкин. Нимпальто -жакетдан узунроқ, пальтодан калтароқ бўлган калта палто. Нимпальтоларда хам пальто ва плашчга ишлатиладиган безаклар ишлатилади. 3. Эркаклар кийими ассортименти ва унга безак бериш Эркаклар кийими ассортименти аёллар кийими ассортиментига нисбатан анча тор. Эркаклар кийими: ич кийим,енгил ва устки кўйлакларга бўлинади. Енгил кўйлак кундузги сорочка, пижамалар, халатлар, шимлар, курткалар, блузалар, чўмилиш кийимлари, комбинезон ва нимкомбинезонлар, ёзги плашчлардан иборат. Устки кийимларга пиджаклар, курткалар, жилетлар, пальто ва нимпальтолар(ёзги,баҳор-кузги,қишки). Сорочка -эркаклар классик услубидаги, тадбирларга мўлжалланган костюмининг бўлиши шарт бўлган кийим элементи. Сорочка олд қисми бир ёки икки қисмдан иборат бўлиши мумкин. Тақилмаси юқоридан пастгача бўлиб, фақат юқорида планкаси бор. Ёқаси тик қайтарма ва қайтармали, олд ёқа учлари турли шаклда бўлади . Одатда ёқаси қаттиқ қотирмали, ўтқазма ёки тақиб-ечиладиган бўлади. Чўнтаклари бўлиши мумкин. Енглари бир ёки иккитали манжетли узун ёки калта бўлиши мумкин. Манжетлари тугмада ёки “запонкада” тақилади. Сорочкани шим белига киргизиб, галстук билан кийилади. Шим -турли узунликдаги ва турли шаклдаги кийим. Калта шимлар шорти дейилади. Шалварлар-поча қисмида резинка билан йиғилган кенг шим. Гольф-тиззагача ёки тиззадан сал тушиб турадиган узунликдаги пасти манжетли шим. Галифе-болдир пастигача узунликда бўлган, пасти тор ёнига кенгайган шим. Галифени этиклар, гетрилар билан кийилади. Бриджи- галифени бир тури бўлиб, ундан тизза қисми қирқимли бўлгани билан ажралиб туради. Шимлар албатта чўнтакли бўлиб, улар уч хил бўлади: иккита ён ва орт қисмда битта ёки иккита чўнтакли бўлади. Шим бел қисмида резинка ёки камарли, ён қисмида хлястикли ёки шим тутгичда тақиладиган бўлади. Услубига кўра конструктив-декоратив чизиқлар, шаклдор чўнтак ва ёқалар, камарлар, безак чоклар, турли металл ва пластмасс тақилмалар, аппликация, кашта, турли арқончалар, турли тасмалар, мунчоқлар ва ҳоказолар ишлатилади. Куртка -яримёпишган ёки тўғри силуэтли, узунлиги бўксагача, олдиди юқоридан пастгача тақилмали, қайтарма ёқали ва чўнтакли бўлади. Куртка енги одатда узун бўлиб, баъзи ҳолларда калта бўлиши мумкин. Куртка хлястикли ёки камарли бўлиши мумкин. Курткаларда конструктив-декоратив чизиқлар, турли шаклдаги чўнтак ва ёқалар, блочка-пистонлар, турли хилдаги тақилмалар, камарлар, эмблема, аппликация ва ҳоказолар ишлатилади. Блуза -кенгроқ силуэтда бўлган куртка тури бўлиб, камарли ёки камарсиз бўлади. Енглари узун, пастда манжетли ёки манжетсиз бўлади. Енглари калта бўлиши хам мумкин. Эркаклар блузасида безак камарлар, турли шаклдаги чўнтак ва ёқалар, турли безак тугмалар, турли тақилмалар, блочка-пистонлар, аппликация ва ҳоказолар ишлатилади. Пижама -куртка ёки блуза шимдан иборат бўлган кийим комплекти. Пижамада турли та қ илмалар, аппликация, турли тасмалар ишлатилиши мумкин. Халат -тўғри силуэтдаги кийим бўлиб, олдида юқоридан пастгача ёки асимметрик тақилмали, узунлиги тиззагача (калта) ёки полгача бўлади. Эркаклар халати албатта енгли бўлади. Халатлар уйга кийиладиган, чўмилгандан кейин кийиладиган ва бошқа турли ишларга мўлжалланган бўлади. Халатларда мўлжалланган жойига кўра турли тасмалар, эмблемалар ва ҳоказолар ишлатилади. Комбинезонлар -шим ва куртка лифидан иборат бўлган кийим. Комбинезонларда конструктив-декоратив чизи қ лар, безак чоклар, эмблемалар, кашта, аппликация, турли та қ илмалар ва ҳ оказолар ишлатилади. Нимкомбинезон -бретелда тақиладиган, лифнинг фақат олд қисми бўлган шимли кийим ёки енгсиз, ёқасиз комбинезон. Нимкомбинезонларда хам комбинезонга ишлатиладиган безаклар ишлатилиши мумкин. Плашч -пальто-астарли ёки астарсиз бўлган, ёмғирдан ҳимоя қилувчи кийим. Эркаклар плашчида безак чоклар, камарлар, турли чўнтак ва ёқалар, блочка-пистонлар ва ҳоказолар ишлатилиши мумкин. Пиджак -эркакларнинг асосий кийими бўлиб, бичими бўйича пальтони эслатади. Пиджак типидаги ёқаси ва фасон тақилмалари билан пальтодан фарқ қилади.Пиджак узунлиги асосан бўксагача бўлиб, мода йўналишига қараб ўзгариб туради. Услубига кўра конструктив-декоратив чизиқлар, шаклдор чўнтак ва ёқалар, кашта, безак чоклар, эмблемалар, камарлар, турли тақилмалар, аппликация ва ҳоказолар ишлатилади. Нимча -олдида тақилмали, енгсиз, ёқасиз, баъзида ёқалари хам бўлиши мумкин. Жилет узунлиги бегача ёки ундан узунроқ бўлади. Нимчада хам жакетда ишлатиладиган безаклар ишлатилиши мумкин. Нимпальто -пиджакдан узунроқ бўлган калта пальто. Пальто мавсумийлигига кўра куз-баҳорги ва қишки бўлади. Куз-баҳорги пальтоларни қалин жун матосидан ёки енгил иситувчи астари бўлган енгил матодан тикилади. Қишки пальтоларни эса қалин ёки қалин иситувчи астарли (ватиндан, пахтадан, сунъий ва табиий мўйнадан) енгил матолардан тикилади. Қишки пальтолар одатда ёқалари мўйнали қилиб ишлаб чиқарилади. Бунда турли тақилмалар, камарлар, безак чоклар, аппликация, эмблема, шаклдор чўнтак ва ёқалар ва ҳоказолар ишлатилади. 4. Болалар кийими ассортименти ва унга безак бериш Болалар кийими ассортиментининг тузилиши: кўриниши, шакли, бичими, ранг бўйича ечими, безаги бўйича хилма хилдир. Бунда жисмоний, психологик ва физиологик жиҳатларини ҳисобга олган ҳолда бўлинган. Ундан ташқари юқорида атиб ўтилгандек, болалар ўсишининг бутун босқичи давомида тана тузилиши ва пропорцияси, ташқи кўриниши ва ҳаракатлари характери, қизиқишлари, ўрганган одатлари ва машғулотлари ўзгариб боради. Шу сабабли болалар кийимини ҳар бир бешта ёш гуруҳи учун алоҳида лойиҳалаштирилади. Ясли ёшидаги болалар учун кийим ассортименти асосан турли хилдаги кўйлаклар, халатлар, сарафанлар, кофталар, шимлар, яримкомбинезондан ташкил топади. Кийим учун табиий ва сунъий толали матолар ишлатилади. Бу матолар осон ювилиб, гигиеник талабларга жавоб бериши керак. Ясли ёшидаги бола кўп ҳаракатлангани учун кийим кенг, оддий бўлиб, осон кийилиб ечилиши керак. Тўғри ва пастга кенгайган шаклли кийимларни афзал билишади. Безаклардан кашталар, кантлар, силлиқ ва гулли тўқилган тасмалар ва ҳоказолар орқали кийимни бетакрор кўринишларига эришиш мумкин. Мактабгача бўлган ёш гуруҳидаги болалар кийими ассортименти мураккаблашиб, кенгайиб боради. Юбкалар, шортиклар, халат-кўйлаклар, блузалар пайдо бўлади. Бу ёш гуруҳидаги болалар тана тузилишининг(қориннинг чиқиб туриши, оёқлар калталиги, белнинг билинмаслиги ва ҳоказо) муҳим жиҳатлари ва кўпҳаракатлилиги кийимнинг тўғри ёки пастга кенгайган, кокеткали ёки белидан пастида қирқимли бўлишини тақозо этади. Бу ёшда болалар ўзлари кийиниб ечинишни бошлайдилар. Шунинг учун тақилмалар соддалаштирилади ёки умуман олиб ташланади. Масалан, юбкалар белида резинкали қилинса, кўйлакдаги тақилмалар иложи борича олд қисмида қилинади. Бу ассортиментдаги буюмлар учун аралаш толали матолар ишлатилиши мумкин. Мактаб ёшидаги болалар кийими ассортименти нафақат тузилиши бўйича, балки шакли бўйича ҳам турли-тумандир. 7 дан 14 ёшгача бўйнинг ўсиб бориши ва пропорциянинг ўзгариб бориш босқичидир. Болаларнинг озиши, бўйининг чўзилиши, қорнининг кичрайиши, оёқ ва қўлларининг узайиши сабабли бел чизиғида нимёпишган шакллар пайдо бўлади.Кўйлаклар, юбкалар, халатлар, шимлар, сарафан ва блузалардан ташқари ассортиментга мактаб формаси, меҳнат ва спорт кийимлари қўшилади. Катта мактаб ёшидаги болалар ва ўсмирлар кийимлари ассортименти катталар кийимига яқинлашиб боради. Тадбирлар, театрлар, рақс кийими ва ҳоказо кийимлар пайдо бўлади. Ёшлар орасида блузалар, джемперлар, свитерлар билан кийиладиган костюмлар анча машҳур.Турли узунликдаги шимлар урф бўлган. Ёшлар учун мўлжалланган кийим турли бичимдалиги, чизиқларнинг юмшоқлиги, деталларнинг кўзга ташланиши ва турли безакларга бойлиги билан ажралиб туради. 4. Кийимда шакл, нақш ва безак Амалий санъатда тасвирлаб бўлмайдиган бадиий қиёфа тузилишининг уйғунлик асосларини кўриб чиқиб сайқал ва нақшнинг костюм композициясидаги ўрни ва аҳамиятини аниқлаш мақсадида, кийимларни моделлаштиришдаги сайқал воситалари ва нақшли безакдан фойдаланишни таҳлил қилишга ўтиш мумкин. “Орнамент” сўзи лотинча “orname” сўзидан олинган бўлиб, “безамоқни” англатади. Аммо “орнамент” сўзи фақатгина буюмларни безашни англатади деган хулосага келиш нотўғри. Костюмга ишлов беришнинг ҳар хил турлари сингари нақшнинг роли костюм ва кийим ва ҳакозо буюмларни безатиш билангина чекланиб қолмайди. Сайқал (безаш) каби, орнаментни шаклни ёки унинг қисмларини ажратиш шаклни қисмларга ажратиш, шакл қисмларини ёки бир нечта турли эркин шаклларни бирлаштириш, шаклнинг ёпиқлигини кўрсатиш, шакл юзасидаги маълум йўналишидаги кўзга ташланадиган ҳаракатни ҳосил қилишда фойдаланилади. Нақш худди костюмнинг таркибли ҳажмли шакллари мутаносиблик хусусиятига эга экан, бу ерларда ортиқча тушунтиришнинг кераги йўқ. Нақш, шакл, силуэт, муносабат, пропорция, симметрия, ритм каби амалий санъатда костюмни моделлаштиришда қўлланиладиган воситалар орқали ясалади. Фарқи шундаки, нақшда уйғунликка оид воситалр икки ўлчамли текис хусусиятга эга бўлади. Агар қандайдир безак манфаат олишга қаратилган бўлса нақш буюмга унинг амалий вазифаларини бажаришга ёрдам бермайди, у фақат эстетик талабларнигина қониқтириши мумкин. Унинг роли костюмнинг қиёфали бадиий қиёфали ғоясини ифодалаш, ошириш ва бойитишдан иборатдир. Кийимни моделлаштиришда нақш билан безашнинг икки хил тури ишлатилади. Материалга чизиладиган нақш масалан, матога ва костюмда ишлатиладиган ҳар хил кашта турлари, аппликация, гулли тасмалар кўринишидаги пардозли нақшлар. Мато устидаги чизмалар орқали ҳам босмачилик орқали ҳам амалга оширилиши мумкин. Матога нақш чизишнинг турлари жуда хам кўп. Мато нақшини ташкил қилувчи элементлар мавҳум геометрик (хол-хол, диагонал, йўл-йўл, катак ва бошқа) услублаштирилган ва ҳайвонот олами ва буюмли, мазуний-мавзули ҳар хил чизиқларни, рельефларни (бўртма, нақш), драпировкаларни, кичкина деталларни қўллаш маъносиз. Текис бўялган матоларда драпировкалар яхши кўринади, нақшли матоларда эса улар фақат умумий силуэт сифатида қабул қилинади. Гулли матодан тикилган кийимларнинг чизиқлари ва деталларини ажралиб туриш учун уларга тасма ва кант ва силлиқ матода қўшимча ишлов бериш керак. Нақшли матоларни кийимни моделлаштиришда қўллаш ҳақидаги тўлиқроқ маълумотларни махсус адабиётларда топиш мумкин. Безаш учун нақш солиш Ҳудди барча безаклар каби, костюмда мустақил маънога эга бўлмай, бутунлай мода йўналишига боғлиқ. Шундай даврлар бўладики, мода қисқа ва ихчам бўлиб, безакларни сезиларли даражада кам қўллашади ва баъзан умуман ишлатишмайди, айниқса нақшли безакни. Кийимга нақшли безак беришнинг энг кенг тарқалган усулларидан бўлган кашта билан безашга бирмунча тўхталсак мақсадга мувофиқ бўлади. Кашта қўлда тикилган ва машинада тикилган, рангли иплар (пахта ипидан қилинган, ипак, жун) шиша мунчоқлар, бисер, блеск-паэтка апплекация билан безатилган бўлиши мумкин. Кашта билан нақш бериш гулининг характерига қараб геометрик ва тасвирий турларга бўлинади. Тасвирий нақш каштаси ранг тасвир ва тасвирий графикадан фарқ қилади. Агар замонавий мебелда содда қадама нақшли безаклар ёки нақшли ўймалар эски сарқитдек кўринса, замонавий ихчам формали кийимдаги содда нақшлар ҳам худди шундай кўринади. Костюмни моделлаштиришда безак сифатида қуйидаги материаллар ишлатилади: мато трикотаж, сунъий ва табиий чарм, ёрдамчи ашё, гулжияк, жияк, боғич, кант тўр, попук, шокила, лента, турли бахялар, аппликация, турли материаллар, ип, бисер, шиша мунчоқ, паетка билан вишивка. Булар қаторига, гуллар ва зийнатлар, маржонлар, билагузук, тўғнагич жеваклар ва бошқалар киради. Кийимни безашда яна бурмалар, бейкалар, жабо, бурма хошия, гўшетка, руликлар, фестон, кўз–кўз гул, бурмалар, тугунка. Безакнинг ишлатилиши костюмнинг вазифаси мавсум, кийим матоси, бадиий ва бошқалага боғлиқ.. Безак шакли ва материаллар жуда хар хил бўлиши мумкин. Масалан, безаш фурнитураси ҳар хил тўқмалар, илгаклар, кнопкалар замоклар, қисқичлар, ишлатиш мумкин. Тугмалар пластмассадан, суякдан, шохдан, садаф, чинни, шиша, ёғоч, металл, теридан қилиниши мумкин.

O'xshashlar

Кийим ҳақида маълумот
Кийим конструкциялаш методлари
Кийим композицияси асослари
Кийим хакида умумий маълумот
Кийим тугрисида умумий маълумотлар кийим сифати ва унга нисбатан куйиладиган талаблар