Lablarning qizil chegarasi va og’iz shilliq - Tibbiyot - Referatlar

Lablarning qizil chegarasi va og’iz shilliq

Yuklangan vaqt:

18.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

821.2451171875 KB

Ko'chirib olish

Lablarning qizil chegarasi va og’iz shilliq qavatining havfsiz o’smalari va o’smasimon hosilalari Reja: 1. Yassi hujayrali papilloma. 2. Fibroma. 3. Neyrilemmoma (shvannoma). 4. Neyrofibromatoz (Rekling-Xauzen kasalligi). 5. Gemangioma. 6. Lipoma. 7. Kichik so’lak bezining adenomasi. 8. Kichik so’lak bezining kistasi. 9. Tilosti so’lak bezining kistasi. 9. Labning yorilishi.

Yassi hujayrali papilloma Epiteliyning xavfsiz o’smasi. U qoplovchi epiteliyning xavfsiz giperplaziyasi natijasida hosil bo’ladi. Bitta va bir nechta papillomalar bo’lishi mumkin. Ikkinchisiga papillomatoz deyiladi. Og’iz shilliq qavatining eng keng tarqalgan shishi. Ko’pincha yetuk yoshdagi ayollarda, yoshlarda va hatto o’smirlarda ham paydo bo’lishi mumkin. O’lchamlari 1 dan 2,5 mm gacha farqlanadi, kamdan-kam hollarda katta o’lchamdagilar kuzatiladi. Klinikasi: ko’pincha oyoqcha ustida joylashgan yumaloq hosila shaklida, qo’ziqoringa o’xshash tugun shaklida yoki keng asosga ega bo’lgan yarimsharsimon hosila shaklida namoyon bo’ladi. epiteliyning keratinizatsiyasi tufayli shakllanish yuzasi so’galsimon, burmalangan yoki mayda donali. Bu yaqinroq tekshirilganda seziladi. Teginilganda, yuzasi qo’pol, ba’zi hollarda hosila ustidagi shilliq qavat buzilmaganidan farq qilmaydi. Papillomaning rangi ko’plab omillarga va birinchi navbatda keratinizatsiya jarayonlarining tezligiga, shakllanish davomiyligiga, qon tomirlarining rivojlanish darajasiga bog’liq. Keratinizatsiyasi yetarlicha kuchli rivojlangan birlamchi yoki surunkali shikastlanishlar natijasidagi papillomalar oq yoki kulrang ko’rinishga ega bo’ladi. Palpatsiya qilinganda ular og’riqsiz (agar yallig’lanish yoki shikastlanish bo’lmasa), osongina siljiydi, atrofdagi shilliq qavatiga qaraganda bir oz zichroq. Og’iz bo’shlig’ida ular ko’pincha tilda, qattiq tanglayda, lunjlarning shilliq qavatida va pastki va yuqori jag’larning

alveolyar o’simtalarida o’tish burmasi bo’ylab joylashadi. Kamdan kam hollarda tilda suv osti papillomasi deb ataladigan turish paydo bo’lishi mumkin, uning xarakterli xususiyati epitelial papillalarning asosiy to’qimalarga chuqur kirib borishi. Bir nechta papillomalarning o’sishi-papillomatozdir, og’iz bo’shlig’ida bu kam uchramaydi. Papillomatozlarning bir necha turlari mavjud: Turli tabiatga ega bo’lgan reaktiv papillomatozlar: a) qattiq tanglay shilliq qavatining va alveolyar o’simtalarning yallig’lanish giperplaziyasi; b) travmatik papillomatoz travmatik ta’sir qiluvchining uzoq muddatli ta’siridan kelib chiqadi, masalan, noto’g’ri qilingan protez, plomba qo’yish, lunj, labni tishlash va ushlab turish va tishlarning distopiyasi. Ushbu zonalarda 3-4 ta yumaloq yumshoq hosilalar keng asosda joylashadi. Ba’zida og’riq qayd etiladi; v) tilning rombsimon papillomasi rombsimon glossit fonida rivojlanadi. Tilning orqa shilliq qavatining giperplaziyasi sohasida zich elastik konsistensiya aniqlanadi. Rombsimon papillomatozning rangi til yuzasidagi so’rg’ichning rangiga bog’liq. Doimiy travma va keyingi yallig’lanish bilan infeksiyalanish natijasida yuzaga keladigan reaktiv papillomatoz bilan to’qimalarning turg’un giperplaziyasi paydo bo’ladi. Travmatik ta’sir bartaraf etilganda, neoplazmaning o’sishi to’xtaydi va neoplazmada biroz pasayish kuzatiladi. Biroq, u hech qachon butunlay yo’qolmaydi. Gistologiyasi. Reaktiv papillomatozlar stromaning plazma hujayralari va limfotsitlar tomonidan infiltratsiyasi bilan tavsiflanadi, bu neoplastik papillomatozlar bilan sodir bo’lmaydi. Bazal qatlamda mitozlar sonining ko’payishi kuzatiladi. Neoplastik tabiatli papillomatozlar: Haqiqiy o’sma papillomatozlari reaktiv kabi keng tarqalgan emas. Sevimli joyi- lunjlarning shilliq qavatida, shuningdek jag’ tishlar orqasidagi sohada va

pteriygomandibulyar burmasida. U oq keratinlanuvchi yuzaga ega bo’lgan, "gulkaram" ga o’xshash zich o’suvchan tipdagi o’sma. Papillomatozning bu shakli ko’pincha xavflidir. Neoplastik tabiatli papillomatozlarga inson papillomavirusi sabab bo’lgan papillomatozlar ham kiradi. Avtoinokulyatsiya yoki kontrakt natijasida yuzaga keladi. Virusli etiologiya og’iz shilliq qavati papillomatozining teri yuzasida vulgar so’gallar bilan qo’shilganiga qarab tasdiqlanadi. Og’iz bo’shlig’ida ular tekis yoki oddiy so’gallar shaklida uchraydi. Antitelolar ishlab chiqarish tufayli tasodifiy orqaga qaytish mumkin. Ko’ruvda zich, og’riqsiz, yassi, silliq, ammo yaltiroq bo’lmagan yuzali, aniq chegarali qobiqlar yoki yarim shar shaklidagi hosilalar, bunda ham aniq chegaraliligi aniqlanadi. Ikkala shakl ham kulrang-pushti rangga ega va o’lchamlari 0,5 sm gacha . Reaktiv papillomatozlardan farqli o’laroq, ular shikastlanish joylarida emas, balki har qanday joyda o’z-o’zidan paydo bo’ladi. Rasm. 11.5. Yassi hujayrali papilloma Gistologiyasi. Biriktiruvchi to’qimali oyoqchada joylashgan ko’payadigan keratinlanuvchi yoki keratinlanmaydigan epiteliyning o’sishi qayd etiladi. Stromaning biriktiruvchi to’qimali papillalari ko’pincha daraxtsimon shoxlanishga ega bo’ladi.. Biriktiruvchi to’qima bo’shashgan yoki zich bo’lishi mumkin. Differensial diagnostika: - kichik so ’ lak bezlari to ’ plangan joylarda joylashgan , yarim shar shaklida joylashgan , shilliq qavat ko ’ pincha rangpar rangga ega va suyuqlik bilan to ’ lgan pufak bilan ifodalanadigan saqlangan kista bilan farqlanadi . Saqlangan kista yumshoqroq bo ’ ladi va u ko ’ pincha bo ’ shaydi . Kista yuzasida giperkeratoz , g ’ adir - budurlik va sirt qo ’ polligi kabilar bo ’ lmaydi ; - asosi zichlashgan rak oldi so’gallar bilan, ular juda qisqa anamnezga ega. Rak oldi so’galning yuzasi mahkam o’rnashgan tangachalar bilan qoplangan. Papilloma esa yumshoqroq va oyog’i bor; — ikkilamchi zaxm bilan, papulyar toshmalardan ular odatda kattaroq bo’lib, kulrang-oq qoplama bilan qoplangan, ular osongina olib tashlanadi, bu

papillomalar bilan sodir bo’lmaydi. Sifilitik qobiqlarni qirib ko’rilganda oqish spiroxetalar topiladi shuningdek, bunday bemorlarda Vasserman reaksiyasi ijobiy bo’ladi; - Dar’e kasalligi aksariyat hollarda tipik zararlangan teri mavjudligi bilan tavsiflanadi. Og’iz bo’shlig’ida Dar’e kasalligi bir nechta kulrang-oq qobiqlar shaklida namoyon bo’ladi, tekis, kattaligi 0,5 sm gacha, markazda kindiksimon botiqlik bilan. Davolash: travmatik sababchi omilni yo’q qilish va papilloma yoki papillomatozni jarrohlik yo’li bilan olib tashlash, elektrokoagulyatsiya, kriodestruksiya yoki lazer bilan yo’q qilish. Fibroma -biriktiruvchi to’qima tabiatli xavfsiz o’sma. U yetuk tolali to’qimalardan iborat. Kechishi sekin, simptomsiz. Og’iz bo’shlig’ida fibroma lablar shilliq qavatida, lunjlarda (ko’pincha tishlarni yopish chizig’i bo’ylab), milkda, yumshoq tanglayda, kamroq tilda uchraydi. Klinikasi. Terida bo’lgani kabi, o’simta mustahkamligi bo’yicha qattiq va yumshoq fibromalarga bo’linadi. * Qattiq fibroma da oz miqdordagi biriktiruvchi to’qima hujayralari mavjud, fibroz tolalar mahkam siqilgan. Bunday joylarda ba’zan ohak tuzlari cho’kadi va osteoid to’qima hosil bo’lishi mumkin. Bu pushti yoki sarg’ish hosila, ba’zida u o’zgarmagan shilliq qavatning rangiga ega. U oyoq yoki keng asosda joylashgan. Zich elastik konsistesiyali, papillomadan ko’ra zichroq. Sirti silliq.

*Yumshoq fibroma lar fibroz tolalar orasida erkin joylashgan biriktiruvchi to’qimalarning o’rtacha elementlaridan iborat. Ba’zi hollarda bunday fibromaning asosiy moddasida shilliq qavatning degeneratsiyasi sodir bo’ladi. Yumshoq fibromalar bitta yoki bir nechta xaltasimon elementlarga ega. Hosiladan yuqoridagi shilliq qavat rangi o’zgarmaydi. Sirt ajinlangan. Shikastlanganda ham qattiq, ham yumshoq fibroma, ham yorqin qizil rangga ega bo’ladi, keratinlashishi, shuningdek yara hosil qilishi va yallig’lanishi mumkin. Kamdan kam hollarda fibroma shilliq osti qavatda yoki to’qima shakllanishi qalinligida chuqurroq joylashishi mumkin. Shu bilan birga, bunday fibroma kichik o’lchamga ega, sirt ustidan chiqadi va o’zgarmagan shilliq qavat bilan qoplangan. Chegaralari aniq, hosila to’qimalarga birikmaydi va shuning uchun osongina siljiydi. Chuqur yotgan to’qimalarda joylashganida, chetlari kamroq aniq bo’ladi, ammo chegaralari aniqlanadi. O’sma bunda ham yumaloq shaklga ega, silliq yoki biroz notekis yuzaga ega. Ba’zan uchinchi chaynov tishlar sohasidagi alveolyar o’simtaning tanglay yuzasida loviya shaklidagi shaklga va zich konsistesiyaga ega bo’lgan simmetrik fibroma topiladi. Biroq, bu shakllanish haqiqiy fibroma emas va asosan chandiq bilan o’zgartirilgan stromali milk hujayralarining giperplaziyasi hisoblanadi. Xususan, uni og’iz bo’shlig’i dahlizining bo’lakli fibromasi deb ataladigan milkning haqiqiy fibroma granulomasi deb hisoblash mumkin emas. U

olinadigan protez (doimiy mexanik shikastlanish sifatida) tufayli og’iz bo’shlig’i dahlizining shilliq qavatida, milkda o’sish bilan o’zini namoyon qiladi. U biroz yoki butunlay og’riqsiz, zich elastik konsistesiyaning notekis tuzilishiga ega. U surunkali shikastlanishda mahalliy to’qimalarning himoya reaktiv mahsuloti bo’lgan qo’pol tolali to’qimalardan iborat. Shuningdek, lablar shikastlangandan keyin tez-tez kuzatiladigan va tug’ruqdan keyingi granuloma deb ataladigan yumshoq, to’liq qonli granulyatsiya to’qimalarining shakllanishini ham haqiqiy fibroma deb hisoblash mumkin emas. Adabiyotda tasvirlangan tolali epulis haqiqiy o’simtafibromadir. U ko’pincha milkda shakllanadi. Bu silliq yuzaga ega bo’lgan zich neoplazma bilan namoyon bo’ladi. Hosila ustidagi shilliq qavat rangi o’zgarmaydi. Palpatsiya paytida hosila juda zich. U juda sekin o’sadi. Differensial diagnostika: - yuqorida tavsiflangan teri o’smalari bilan, shuningdek, og’iz bo’shlig’ining shilliq qavatida juda kam uchraydigan pigmentli nevus bilan o’tkaziladi,u fibromaga qaraganda ancha yumshoq, oyoqchada joylashgan emas. Odatda tug’ilishdan boshlab mavjud, surunkali shikastlanish joyi bilan bog’liq emas; - fibromadan farqli o’laroq, anamnezi ancha qisqaroq bo’lgan so’gallar bilan farqlash kerak. Ular ko’pincha nafaqat og’iz bo’shlig’ida, balki bir vaqtning o’zida ham terida, ham shilliq qavatlarda paydo bo’ladi. Davolash. Birinchi bosqichda travmatik omil yo’q qilinadi. Agar yallig’lanish yoki yara bo’lsa, bu jarayonlar to’xtatiladi. Fibromani davolashning radikal usuli bu sog’lom to’qimalar ichidagi kesmadir. Operatsiya mahalliy anesteziya ostida amalga oshiriladi. Kesma darajasi o’smaning oyoq yoki keng asosda joylashganligiga bog’liq. Lablarning qizil chegarasida ko’ndalang kesma qilinadi, uning yo’nalishi og’izning dumaloq mushaklarining mushak tolalariga perpendikulyar. Agar o’simta lunj yoki tilda joylashgan bo’lsa, sochma kesma

qilinadi. O’sma asosida xanjar shaklidagi yoki yoysimon kesma amalga oshiriladi. Yaraning qirralari teri osti qavatigacha boradi. Yara qavatma-qavat tikiladi. O’sma katta oziq tishlar orqasidagi yonoq shilliq qavatida joylashganida, o’sma ikkita yaqinlashuvchi kesma bilan kesiladi. Keyin jarrohlik yarasiga distal ravishda "V" harfi shaklida kesma qilinadi, so’ngra shilliq qavatning nuqsoni bilan qopqoq yopiladi va yara tikiladi. Ushbu usul retromolar sohasining shilliq qavatining deformatsiyasini oldini olish uchun katta o’smalar uchun ishlatiladi. Tilda o’smani kesish tilning o’qiga bo’ylama yo’nalishda amalga oshiriladi. O’sma qattiq tanglayda joylashgan va yetarlicha katta hajmni egallagan bo’lsa, operatsiyadan oldin himoyalovchi tanglay plastinkalarini yasash maqsadga muvofiqdir va operatsiyadan so’ng yarani yodoform tampon bilan yopiladi. Donor yarasi yodoform tampon va himoya Palatin plastinkasi ostida ikkilamchi kuchlanish bilan davolanadi. Agar fibroma oyoqcha ustida joylashgan bo’lsa, anesteziyadan so’ng va hosilaning o’zi tufayli o’sma oyog’i ikkita qirrali kesma bilan kesiladi, yaraga tikuv qo’llaniladi. Shuni ta’kidlash kerakki, milk fibromatoziga o’xshash narsa bor, bu ham haqiqiy o’sma emas. Biroq, bir nechta fibroma paydo bo’ladigan kasallik mavjud— Gardner sindromi. Gardner sindromi genetik kelib chiqishga ega bo’lgan, rak oldi ichak polipozi, epidermal kistalar, ko’plab fibromalar, osteomalar, giperostozlar bilan tavsiflangan autosomal dominant belgi bilan irsiylanadigan kasallik. Og’iz bo’shlig’ida til tez-tez ta’sirlanadi, uning ustida 5 mm gacha bo’lgan bir nechta fibroma joylashgan. Ko’pincha skrotal (buklangan) til mavjud. Davolash: o’simtani jarrohlik yo’li bilan olib tashlash kerak, ayniqsa doimiy shikastlangan va yallig’langan. Neyrogen kelib chiqadigan o’smalar - neyrolemmomalar va neyrofibromatozning namoyon bo’lishi ham ko’pincha og’iz bo’shlig’ida paydo bo’lishi mumkin. Neyrilemmoma (shvannoma) - bu tilda tez-tez paydo bo’ladigan xavfsiz o’sma. U yumshoq to’qimalarning qalinligida joylashgan. Uning aniq chegaralari bor. O’simta odatda harakatsiz, lekin o’zaro perpendikulyar

yo’nalishlardan birida harakatchanlik bo’lishi mumkin. Og’riqsiz. Sezgi yoki harakati sohasining buzilishi sodir bo’lmaydi. Xavfliga aylanishga moyil. Davolash: o’simtani jarrohlik yo’li bilan olib tashlash. Neyrofibromatoz (Reklingxauzen kasalligi) tizimli kasallikdir. Terida odatiy belgilar mavjud: terida aniq chegaralari bo’lgan "sutli qahva" dog’lari, aniq sepkil, ayniqsa qo’ltiq osti qismida, bir nechta neyrofibromalar va yumshoq tolali tugunlar. Neyrofibromalar va tugunlar periferik nervlar bo’ylab joylashgan. Bunday bemorlarning o’ziga xosligi bo’lib ortiqcha teri qoplamlari, osilgan burmalar va xunuklashgan yuz hisoblanadi. Bemorlarning 5-10 foizida papillomatoz tugunlar lunj, til, lablar shilliq qavatida uchraydi. Neyrofibromalar yumshoq sarg’ish-pushti, gumbazli, baland yoki oyoqchada 2-3 mm dan 2 sm gacha yumaloq shaklda joylashadi. Hosila bosib ko’rilganda, o’sma go’yo bo’shatiladi va bir muncha vaqt o’tgach, u yana to’ldiriladi. Davolash. Bugungi kunga qadar radikal davolash mavjud emas. Ko’rsatmalarga ko’ra, alohida hosilalarni kesish amalga oshiriladi. Shuni yodda tutish kerakki, bunday o’smalar qon bilan yaxshi ta’minlangan va bu o’smaning xususiyatlari tufayli qon ketuvchan yuzalarga tikishni qo’llash ko’pincha muvaffaqiyatsiz bo’ladi. Aralashuv faqat kasalxonada amalga oshiriladi. Hosilani kesish yumshoq to’qimalarning burmasiga birlamchi yig’ishdan va ularga P shakldagi choklar qo’yishdan so’ng amalga oshiriladi. Keyin o’sma olib tashlanadi

va P simon choklar tugunli tikuvlar bilan almashtiriladi va bu manipulyatsiyalarni ketma-ket bajariladi. Yana bir irsiy kasallik-bu Kausen sindromi . Autosomal dominant tipda irsiylanadi. Kasallik bir necha xil neoplazmalar bilan tavsiflanadi: trixolemmomalar, turli organlarning gamartomalari. Og’iz bo’shlig’ida lablar, til, lunj, milk papillomatozi kuzatiladi. Ko’ruvda kasallikning boshida atrofdagi shilliq qavatning rangiga ega bo’lgan zich so’galsimon-papillomatoz o’smalar aniqlanadi. Ushbu hosila o’lchamlari 3-4 mm gacha. vaqt o’tishi bilan bu shakllanishlarning ba’zilari sirtda aniq keratinizatsiya bilan so’galsimon ko’rinishni oladi. Hosilalar birlashishga moyil bo’lib, bir vaqtning o’zida toshsimon qoplamaga o’xshash sirt hosil qiladi. Keratotoz qatlamlar kulrang, zich. Subektiv belgilaribemorlar siqilish hissini sezadilar. Ta’riflangan elementlardan tashqari burmalangan til, lipomalar, limfangiomalar, gemangiomalar, jag’larning gipoplaziyasi, mikrostomiya ham keng tarqalgan. Terida fibroma, papillomatoz va oshqozon-ichak traktining polipozi, sut bezlari o’smalari, kraniomegaliya paydo bo’ladi. Davolash: hosilalarni jarrohlik yo’li bilan kesish. Lazer va kriodestruksiyadan foydalanish mumkin. Og’iz bo’shlig’ining eng keng tarqalgan o’smalariga tomir o’smalari kiradi. Gemangioma -klinik ko’rinish teri o’smalarida batafsil tavsiflangan. Bu o’smalarning og’iz bo’shlig’ida namoyon bo’lishining klinik xususiyatlarini ko’rib chiqamiz. * Kapillyar gemangioma-shilliq qavat sathidan yorqin qizildan binafsha ko’k ranggacha chiqadigan bitta yoki bir nechta hosilalar. O’lchamlari 1-2 mm dan katta zararlanishlar, og’iz bo’shlig’ininig bir nechta a’zolari yoki butun a’zolariga qadar bo’lishi mumkin. * Chuqurlikdagi kapillyar gemangioma odatda shilliq qavat va shilliq osti qavat chegaralaridan tashqariga chiqmaydi. Ba’zi hollarda zararlanish

gipertrofik gemangioma deb ataladigan mushaklar, tolalar va suyaklarga tarqalishi mumkin. Bunday holda, organning gipertrofiyasi va funksiyasining buzilishi paydo bo’ladi. Og’iz bo’shlig’ida lokalizatsiya bilan bog’liq yana bir xususiyat shundaki, ular doimo jarohatlanadi va ovqatlanish, gapirish yoki tishlash kabi yomon odatlar paytida qonaydi. Davolash. Jarrohlik davolash ta’sirlangan shilliq qavatni to’liq yoki qisman olib tashlashdan iborat, odatda ikkita radial kesma bilan. Aralashuv, ayniqsa, doimiy shikastlanish va qon ketish uchun ko’rsatma bo’ladi. Kapillyar va gipertrofik gemangioma bilan og’iz bo’shlig’i organlariga katta zarar yetkazilgan hollarda jarrohlik davolash faqat shifoxona sharoitida amalga oshiriladi. Gemangiomaning maxsus turi piogenik granuloma - ikkilamchi infeksiya qo’shilgan gemangioma. Shikastlanish joyida rivojlanadi. Klinik rasm. Hajmi 1 sm gacha bo’lgan bitta shakllanish, to’q qizil rang. U oyoqchada, odatda o’tkir yallig’lanish hodisalarisiz joylashgan. Uzoq vaqt davomida epiteliya eroziyalanadi, yaralanadi, shundan keyin kam yiringli qonli oqma paydo bo’ladi. Pyogenik granuloma ko’pincha lablarning qizil chegarasida, til osti sohasida va tishlarning yopilish chizig’i bo’ylab paydo bo’ladi. Differensial diagnostika amalga oshiriladi (piogen granulomasida oyoq bo’lmasa):

— papillar o’simtalaridan kelib chiqqan so’gal yuzasiga ega papilloma bilan. Papilloma bilan, agar shikastlanish bo’lsa, unda bunday qonli oqma bo’lmaydi. Palpatsiya paytida papilloma piogenik granulomaga qaraganda biroz zichroq; - juda tez o’sishi bilan ajralib turadigan keratoakantoma bilan, markazda shoxli massalar mavjud, osongina olib tashlanadi va yana hosil bo’ladi; - xamirsimon to’qimasi bilan tavsiflangan limfangioma bilan, bunda ko’kimtir bo’yalish bo’lmaydi; - ekzofitik o’sish shaklidagi yassi hujayrali karsinoma bilan. Davolash: sog’lom to’qimalarda jarrohlik kesmasi o’tkaziladi. Kichik o’lchamlar bilan kesmalar, kriodestruksiya, elektrokoagulyatsiya va lazer koagulyatsiyasi amalga oshirilishi mumkin. Og’iz bo’shlig’i a’zolarining kavernoz gemangiomalari, teridagi boshqa joylardan farqli o’laroq, biroz boshqacha belgilarga ega. Kavernoz gemangioma og’iz bo’shlig’ining har qanday joylariga ta’sir qilishi mumkin. Chegaralangan va diffuz kavernoz gemangiomalar farqlanadi. Ularning eng ko’p joylashuvi lunj shilliq qavatidir. Chegaralangan kavernoz gemangioma odatda 1-2 sm diametrga ega bo’lib, palpatsiya bilan aniq chegaralar aniqlanadi. Ko’kimtir neoplazma, ba’zida shilliq qavat sathidan ko’tariladi. Ushbu turdagi gemangioma uchun to’lishish belgisi xarakterli emas. Cheklangan kavernoz gemangiomalarni davolash 70% etil spirti bilan sklerozlovchi terapiya yoki ikkita yarim oval kesma bilan kesmadan iborat. Diffuz kavernoz gemangiomada yuza notekis, ko’kimtir rangga ega, palpatsiya og’riqsiz, to’lishish belgisi yengil. Eng ko’p uchraydigan joyi bu - lunj, tilning lateral yuzasi. Davolash faqat shifoxona sharoitida amalga oshiriladi va odatda 70% etil spirti bilan sklerozli terapiya bilan yakunlanadi. Og’iz bo’shlig’ida arterial gemangiomalarning namoyon bo’lishi odatda og’iz bo’shlig’i a’zolariga yangi hosilaning diffuz tarqalishi natijasida ikkilamchi bo’ladi. Ushbu turdagi gemangiomalarning o’ziga xosligi neoplazma ustidagi va uning atrofi bo’ylab tomirlarning pulsatsiyasidir. Jarrohlik davolash faqat shifoxona sharoitida amalga oshiriladi.

Aniq qon-tomir qismiga ega bo’lgan o’smaning yana bir shakli angioleiomyoma hisoblanadi. Angioleyomioma -aralash kelib chiqishga ega bo’lgan xavfsiz o’sma. Klinikasi: qattiq hosila zich elastik konsistensiyali, hosila ustidagi rang to’q qizil yoki ko’kimtir. Palpatsiya og’riqli. Odatda milklar yaqinida, og’iz bo’shlig’ida, odatda lablar qalinligida joylashadi. Gistologiyasi: ko’p sonli arterial yoki venoz qon tomirlari bilan mushak tolalari to’plamlari bir-biri bilan qo’pol bog’langan.. Differensial diagnostika: - bir nechta kichik o’choqlarga ega bo’lgan leyomioma bilan, uning ustida aniq qon-tomir qismi yo’q; - ko’pincha tug’ilgandan boshlab kuzatiladigan kavernoz gemangioma bilan, u bo’lakli tuzilishga ega. To’lishish va siqishning belgisi ijobiy. Palpatsiya og’riqsizdir. Flebolitlar rentgenogrammada aniqlanishi mumkin. Davolash: leyomioma bilan bir xil, ya’ni o’simta sog’lom to’qimalar bo’ylab kesiladi. Lipoma og’iz bo’shlig’ida juda kam uchraydi. Klinik ko’rinish teri lipomasining klinik ko’rinishidan farq qilmaydi. Davolash ham teri lipomalarida qilinadigandan deyarli farqlanmaydi. Og’iz bo’shlig’ida, kichik so’lak bezlari to’plangan joylarda ham haqiqiy o’smalar — adenomalar, hamda o’simtaga o’xshash shakllanishlar—kistalar paydo bo’lishi mumkin.

Adenoma -bu kichik so’lak bezlarining bezli hujayralaridan kelib chiqadigan o’sma. U ko’pincha lablarda, yumshoq tanglayda, yumshoq va qattiq tanglay chegarasida joylashgan bo’lib, u yerda juda katta o’lchamlarga yetishi mumkin. Pleomorfik va monomorfik adenomalar mavjud. Klinikasi: Ko’ruvda hosila ustida joylashgan shilliq qavatning gumbazli ko’tarilishi qayd etiladi. Shilliq qavat rangi o’zgarmaydi. Biroq, katta o’simta o’lchamlari bilan shilliq qavatning yarasi paydo bo’lishi mumkin. O’sma yumshoq to’qimalarning qalinligida joylashgan. Zich konsistensiyali. Palpatsiya bilan o’simtaning ba’zi bo’laklanishini aniqlash

mumkin. O’simta aniq qobiqqa ega va atrofdagi to’qimalarga birikib turmaydi. U tanglayda bo’lsa, shilliq qavat bilan mahkam birikadi. Davolash: jarrohlik. Chiziqli kesmadan so’ng o’simta qobiq bilan birga chiqadi. Og’iz bo’shlig’ining so’lak bezlarida turli sabablar natijasida ko’pincha jarohatlar, o’simtaga o’xshash hosilalar—kistalar paydo bo’lishi mumkin. Kichik so’lak bezining kistasi (mukosele) —bu ajratuv mahsulotlari chiqishidagi qiyinchilik tufayli yuzaga keladigan o’smaga o’xshash hosila. Ushbu holatning sababi shikastlanish, yallig’lanish kasalliklari, rivojlanish nuqsonlari tufayli ekskretor teshikni chandiqlar bilan to’silib qolishidir. Bu lablar, lunjlar, burunning pastki yuzasi, til bezlarida uchraydi. Klinikasi: tilosti bezi proeksiyasi bo’yicha sharsimon hosila aniqlanadi, palpatsiyada yumshoq, og’riqsiz. O’lchami 0,2 dan 3 sm va undan kattaroq bo’lishi mumkin. Kista ustidagi shilliq qavat o’zgarishsiz. Kista bo’shlig’i shilliq qavat orqali ko’kimtir rangda ko’rinib turadi. Katta o’lchamdagi kistalar natijasida bez to’qimasi atrofiyaga uchraydi.

Davolash: jarrohlik. Yarani davolashning radikal usuli kistani bez bilan birga olib tashlashdir. Boshqa variantda ham jarrohlik yo’li bilan davolash mumkin, unda kistaning yuqori qismi (gumbazi) kesiladi va kista qobig’i til osti sohasining shilliq qavati bilan tikiladi. Shu bilan birga, qo’shimcha bo’shliq hosil bo’ladi. Yaxshi natijaga erishish uchun yara qirralari to’liq epiteliy bilan qoplanmaguncha hosil bo’lgan bo’shliqni yodoformli tampon qo’yish kerak. Lablar yorilishi - surunkali kasallik bo’lib, u ham mustaqil birlamchi kasallik, ham turli kasalliklarning alomati bo’lishi mumkin, masalan, gipovitaminoz, yuqumli kasalliklar, oqsil distrofiyasi va boshqalar. Lab yorilishi qizil chegaraning markaziy qismida ham, og’iz burchaklarida ham joylashgan bo’lishi mumkin. Og’iz burchaklarida yoriq joylashganida, u zaeda deb ham ataladi. Keksa odamlarda har qanday etiologiya bilan zaedaning paydo bo’lishi osonlashadi — bu og’iz burchaklaridagi tupukning ushlanib qolishiga, maseratsiyaga, trofik buzilishga, infeksiyaning qo’shilishiga bog’liq. Birlamchi yoriqning klinik ko’rinishi: ko’ruvda asosan labning qizil chetida yoki og’iz burchaklarida joylashgan og’riqli yoriq aniqlanadi. Juda kamdan-kam hollarda yoriq lablarning shilliq qavatiga o’tadi. Agar yoriq mavjudligi uzoq vaqt davom etsa va bu ko’pincha shunday bo’lsa, unda yoriqning qirralari kulrang-jigarrang qobiqlar bilan qoplangan. Surunkali travma tufayli yoriq qirralarida chandiq to’qimalarining rivojlanishi

natijasida zichlashish mavjud. Palpatsiya paytida yoriq og’rig’i qayd etiladi, lablarni ho’llashga harakat qilganda, yoriqni qoplagan qobiqlar yorilib, mayda qon ketishi qayd yetiladi. Differensial diagnostika o’tkaziladi: - og’iz burchaklarida yiringli pufakcha paydo bo’lishi bilan boshlanadigan streptokokkli lab yorilishi bilan. Bu qabariq tezda ochiladi, bu joyda yorqin qizil eroziya hosil bo’ladi. Bir necha soatdan keyin eroziya sarg’ish-kulrang qobiq bilan qoplanadi, olib tashlanganda yangi eroziya hosil bo’ladi. Boshqa pustular elementlar ko’pincha terida bo’ladi; -og’iz burchaklaridagi kandidoz yorig’i bilan, bu yoriq atrofidagi terining gilos-qizil laklangan yuzasiga ega ekanligi, u esa kulrang-oqish rangda qoldiq epiteliy bilan gultojga o’xshab chegaralanib turishi bilan tavsiflanadi. Zararlanish yuzasi nam. Bu yoriq bilan qobiqlar hosil bo’lmaydi; - zaxm yorig’i bilan, bu , o’zini papula ko’rinishida namoyon etadi, palpatsiyada keskin og’riqli, ko’pincha qon ketadi. Sifilitik yoriq bilan zararlanish shilliq qavatga tarqaladi. Yoriq asosida tog’aysimon infiltrat aniqlanadi. Tadqiqot davomida oqish treponema aniqlanadi. Vassermanning ijobiy reaksiyasi qayd etilgan. Davolash. Birinchidan, konservativ davoga urinish kerak, ya’ni, travmatik omilni yo’q qilish, keratoplastik vositalar qo’llash, antibakterial, vitaminoterapiya

kabilar. Agar bunday terapiya hech qanday ta’sir ko’rsatmasa, jarrohlik davolash ko’rsatiladi — jarohatni hosila bilan kesish va tikish. Streptokokk, kandidoz va sifilitik yoriqlar faqat konservativ usulda davolanadi.

Foydalaniladigan adabiyotlar : 1. M . N . Muminova , M . A . Maksumova « Kasbiy etika va etiket », uslubiy qo ’ llanma , T .,2006. 2. I. A. Karimov «Istiqlol va ma’naviyat» T.,1994. 3. I. A. Karimov «O’zbekiston buyuk kelajak sari» T.,1998. 4. N. E. Muhammadiyev «Kasb etikasi va estetik madaniyati»- Toshkent,1998 y. 5. M. Abdullayev, E. Xakimov «Vvedeniye v etiku»-Namangan, 1998. 6. Abdulla SHer «Axloqshunoslik» Ma’ruzalar matni, Toshkent, 2000 7. V.G. Fedsov «Kultura servisa» Uchebno-prakticheskoye posobiye - M., «PRIOR», 2001. 8. A.A. Avloniy «Turkiy guliston yohud ahloq», T. 1992. 9. Y. Y. Petrunin, V.K. Borisov «Etika biznesa» M., «Delo»,2000. 10. S. S. Gulomov «Tadbirkorlik va kichik biznes» - T., «Shark», 2002.

O'xshashlar

Og’iz shilliq qavatining va lablarning qizil chegarasining o’simta oldi kasalliklari

Og’iz bo’shlig’i shilliq qavatinng kasalliklari

Bolalarda uchraydigan o’tkir gerpetik stomatit (O’GS)

Me’da va o’n ikki barmoq ichakning yara kasalligi

Yuz-jag’ sohasidagi o’smalar va o’smasimon hosilalar