Jarroxlik bo'limining tuzilishi va unda tibbiy xamshiraninig roli

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

46.5 KB

Ko'chirib olish

Jarroxlik bo`limining tuzilishi va unda tibbiy xamshira ninig roli. Reja: 1. Xirurgik statsionarning tuzilishi. 2. Xirurgiya bo`limida tibbiy xamshira yuritadigan xujjatlar. Xirurgik ishni tashkil qilish. 3. Og`riqsizlantirish va jonlantirish.

Xirurgiya boshqa tibbiyot fanlaridan farqli ularoq , uz xususiyatlariga ega bo`lib, bu xirurgik xizmat asosida ishlarni talab etadi. Operatsiya vaqtida aseptika va antiseptika qoidalariga katta e`tibor betiladi. Xirurgik xizmat ko`rsatish va uni takomillashtirish jarayoni shoshilinch- kechiktirib bo`lmaydigan va rejali amalga oshiriladi. Xirurgik statsionarning tuzilishi. Zamonaviy xirurgik statsionardagi palatalar, operatsiya bloki va xonalarga qo`yiladigan talablar boshqa soxadagi tibbiy yo`nalishlardan farq qiladi. zamonaviy xirurgiya b`olimida 60 o`ringa muljallangan yotoq o`rinlari bo`ladi. Ayrim xollarda 25-40 urinli maxsus xirurgiya b`olimlari ham bo`ladi. Zamonaviy xirurgik palatalar 2 seksiyadan iborat bo`lib, ular zal, shlyuz yoki karidor bilan tutashtiriladi. Xar bir seksiya 30 tadan urin , bir yoshgacha bo`lgan bolalar uchun esa 24 urin bo`lishi kerak. palatalar bo`limida qo`yidagi xonalar ko`zda tutiladi:navbatchi xamshira posti, muolija xonasi, oshxona, oqliklarni saralash va ishlatilgan oqliklarni tozalash vositalarini saqlash xonasi, vannaxona kuhnya xonasi, xojatxona. Qabulxona bo’limi. Bemorlar qabulxona b`olimi orqali qabul qilinib, bu e rda ular birlamchi saralanadi. Bemorlar kasallikninig xususiyatiga ko`ra ular tegishli b`olimlariga yotqiziladi. Qabulxona b`olimi registratura , bemorlarni birlamchi kuzdan kechirish xonasi , vannaxona , toza kiyimlarni va bemorlarning kiyimlarini saqlash xonasidan iborat. Qabulxona b`olimida 1-2 ta tashxis apparatlari, shuningdek infeksion bemorlar uchun izolyator bo`lishi nohoyatda muhimdir. qabulxona bo`limida bemorga sanitariya ishlovi utkaziladi., gigiyenik vanna qabul qilinadi, sochiga bit, sirka va boshqalar bor - yo`qligiga qaraladi va bemorga kasalxona kiyimi – ichkiyim, xalat, shippak kiydiriladi. Umumiy xirurgiya bo`limi. xirurgik bemorlarga maxsus jixozlangan va uskunalar bilan ta`minlangan xirurgik bo`limlarda davo qilinadi. Xirurgik bo`limida bemorlar uchun palatalar, operatsiya bloki, bog`lov xonasi va boshqa

qo`shimcha xonalar (sanitariya , vanna , oshxona, bufet, ich kiyimlar uchun xonalar va xokazo...)Bol`adi xirurgik bo`limda vodoprovod. Markazdan isitish sistemasi, kanalizatsiya va havoni tozalab t8uradigan ventilyatsiya b`olishi kerak. Operatsiya bloki operatsiya bloki tarkibiga operatsiya zali, operatsiya oldi, narkoz, sterillash , va materiallar, Asbob-uskunalarni saqlash xonasi kiradi. Xirurgik bo`limdagi ishning xajmiga ko`ra bir necha operatsiya xonalari b`olishinin kuzda tutish lozim. Birgina operatsiya xonasi b`olgan joylarda toza oper-yalarni 1 – navbatda o`tkazish va yiringli oper-dan keyin to`la - to`kis tozalash shart ekanligini unutmaslik kerak. Xonalarni radiator bilan isitish lozim. Oper-ya xonasini xarorati 22-25 % c atrofida b`olishi kerak. Xona etarlicha charog`on bo`lishi , rangni buzib ko`rsatmasligi lozim. Tik tushadigan quyosh nuri xirurg ishini qiyinlashtiradi va yozda xonani isitib yuboradi. Oper-ya maydonini yoritihs uchun xirurg boshi va qo`llaridan soya tushmaydigan lampalardan foydalaniladi. Oper-ya xonasi yashshi shamollatilishi kerak. Buninig uchun ko`proq xavo oqib keladigan xavo almashtirgich moslamalar qo`lllaniladi , faqat xavoni isistadigan , sovutadigan ,namlab beradigan emas, balki uni sterializatsiya ham qiladigan maxsusu konditsioner eng ma`qul hisoblanadi. oper-ya xonasida ishga zaruru apparetlar va mebellargina b`olishio kerak. Bundan tashqari operatsiya stoli. Asboblar va bog`lassh materiali qo`yiladigan hamshira stoli, xirurg uchun stolcha , qon oqishini to`xtatish uchun termakogulyator , elektr surgich va onosteziologik apparatlar shular jumlasiga kiradi. operatsiya xonasini tozalash. tozalash qo`yidagicha bo`ladi: 1) kundalik tozallashoperatsiya jarayonida poldagi narsalar terib olinib, qondan ifloslangan pol artiladi, operatsiya tugagandan keyin qondan ifloslangan tog`ora, ifloslangan o`liklar yig`ishtirib olinadi. 2) yakuniy tozalash- operatsiya kuni oxirida pol va mebellar tozalab yuviladi. Devorlar odam b`oyi etadigan joygacha artib chiqiladi.

3) batamom yig`ishtirib tozalash- ship, devorlar, pol, derazalar, haftasiga bir marta mexanik va kimyoviy preparatlar bilan tozalanadi. 4) oldindan yig`ishtirib tozalash xar bir operatsiya kuni oldindan gorizontal satxlar xul latta bilan artib , changdan tozaladi. narkoz xonasi odatda maxsus xona b`olib, unda anesteziologik ishlatiladigan narkoz apparatlari, dori vosita xujjatlar b`oladi. Ba`zan bu honada narkozninig boshlang`ich bosqichlari o`tkaziladi, so`ngra bemor oper-ya xonasiga olib kiriladi. Sterealizatsiya yoki avtoklav xonasiga oper-ya uchun oqliklar va asboblarni sterealizatsiya qilish uchun avtoklavlar, sterealizator va qaynatkichlar o`rnatilgan b`oladi. Asbob- anjomlar xonasi xirurgik asboblar va apparatlari saqlash uchun xizmat qiladi, ular oynavand shkafda saqlanadi. materiallar xonasida operatsiya uchun oqliklar, yara b`oglash va chok qo`yish materialini tayyorlash uchun foydalaniladi. B o g` l o v xonasi- bog`lashlar va ayrim muolaja va kichik oparatsiyalar o`tkazishga mo`ljallanib, , maxsus jixozlangan b`olmog`i lozim. p a l a t a l a r xirurgik b`olimda keng , yorug` va yahshi shamollatilgan palatalar b`olishi kerak. Xamshiralar posti- xamshiralarninig asosiy ish joyi bo`lib, u palatalardagi bemorlarga, palatalar esa unga yahshi ko`rinib turadigan bo`lishi kerak. Anesteziologiya , reanimatsiya b`olimlarida es a post bevosita palatada joylashadi. Post dori- darmonlar , asboblar, parvarish vositalari, xujjatlar qo`yiladigan shkaflar bilan jihozlangan b`olishi kerak. Xamshira stolida telefon, sigmnalizatsiya, stol chirog`i va qog`ozlar bo`lishi kerak. Oyna tagida kun tartibi va parhezi k`rsatilgan kasallar ro`yhati, xarorratni qayt qilish varag`i , kalendar, ayrim vrach ko`rsatmalari, bemorlarni xar xil tekshirishlarga yo`l- yoriqlar , operatsiyalarga tayo`rlash y`ol- yo`riqlar va qoidallari b`olishi kerak.bundan tashqari postda stol yonidagi shkafda dorilar, termometr, shpatel, bankalar, isitkichlar, oshqozonni yuvish va shira olish uchun n ishlatiladigan rezina naylar (zondlar) turishi kerak. Post yonida tarozi, b`oy ulchagich sovutkichlar turadi. “a” “b” ro`yhatdagi dorilar muolaja xonasidagi seyflarda saqlanadi. Shkafda anafilaktik shok holatida yordam berish uchun dorilar turishi kerak. Bemorlarni lozim b`olganda xamshirani chaqirishi uchun yorig`lik va tovush signallari b`olishi lozim. xirurgiya b`olimida ishlatiladigan hujjatlar

- statsionarda yuritiladigan hujjatlar - operatsiya va bog`lamlarni ro`yhatga oladigan hujjatlar. - xamshira postida yuritiladigan hujjatlar. - muolaja xonasida yuritiladigan xujjatlar. - bog`lovxonada yuritiladigan xujjatlar. xirirgiya bo`limi katta hamshirasi tomomnidan yuritiladigan xujjatlar: - kasallarninig ulimini qayd qilish daftari. - dori- darmon va ularning sarflanishinin ro`yhatda oladigan daftar. - kuchli ta`sir etuvchi va narkotik moddlarini ro`yhatga olish daftari. 2- mavzu Og`riqsizlantirish va uning turlari. hozirgi vaqtda ham operatsiya oldindan og`riq yo`qotilmay qilinmaydi og`riqsizlantirish daganda ohgriq sezgisini yo`otish maqsadida qo`llaniladigan tadbirlar yig`indisi tushuniladi. Og`riqqa va uninig oqibatlari bilan kurashish bilan anestiziologiya shug`ullaniladi. Og`riqsizlantirishning qo`yidagui turlaridan foydalaniladi: 1) maxsus narkotik moddalar hidlatib, venaga yoki to`g`ri ichakka maxsus preparatlar yuborib yuzaga keltiriladigan umumiy og `riqsizlantirsh. 2) og`riq sezgilari operatsiya sohasida yo`qotiladigan va mahsus moddalar yuborish yo`li bilan yuzaga keltiriladigan maghalliy og`riqsizlantirish. 3) ogriqsizlantirishning aralash va kombinatsiya Qilingan turlari. Umumiy og`riqsizlantirish umumiy og`-sh deganda sun`iy vositalarni qo`llash yo`li bilan markaziy nerv sistemasini chuqur tormozlash tushuniladi. Bunda es-hush , sezuvchanlikning hamma turlari birin- ketin yo`qoladi, skelet muskullari bo`shahsadi, reflekslar so`nadi Narkoz turlari. Narkotik moddani kiritish yo`llariga kura ingalyatsiyali va ingalyatsiyasiz umumiy og`riq-sh farqlanadi.

Ingalyatsion narkoz deb, narkotik modda nafas orqali yuboriladigan umumiy og`riqsizlantirish turiga aytiladi. Ingalyatsiyasiz narkozlarga vena ichi , tug`ri ichak, teri osti turlari kiradi. narkotik uyquninig chuqurligiga kura narkoz yuzaki va chuqur bo`lishi mumkin. bitta narkotik modda yuboriladimi, yoki ularnnig aralashmasimi, shunga ko`ra qo`yidagilar farq qilinadi: bittta modda beriladigan cof narkoz (azot 1 oksidi , efir, ftorotan ... Bu moddalarning aralashmasi qullaniladigan narkoz- aralash aralash narkoz d-di. Faqat narkotik moddalar emas, balki ularning yuborish yo`lllari ham kombinatsiya qilinadigan narkoz-kombinatsiyali narkoz d-di. Ingalyatsiya uchun qo`yidagi moddalar keng qo`llaniladi: 1. Suyuq narkotik moddalar: efir- uziga xos xidin va achishtiruvchi ta`mi bol`gan rangsiz tiniq suyuqlik. Oson alangalanadi. Efirning xavo bilan aralashgan bug`lari portlashi mumkin Xloroform- tiniq rangsiz suyuqlik. Yorug`likda parchalanadi. Organizmdan asosan siydik yo`li bilan chiqariladi. Xloretil - uziga hos xidli, uchuvchan rangsiz suyuqlik. Oson alangalanadi. Shisha ampulalarda 20 ml. Dan chiqariladi. Ftorotan- yoqimli hidli rangsiz suyuqlik. Alangalanmaydi va portlamaydi. Bemor 1-2 daqiqa ichida hushidan ketadi.narkotk holat tezda yuz beradi. Ko`pincha azot-1-oksid bilan birga qo`llaniladi. Pentran – (ingalan) o`ziga hos meva hidi keladigan tiniq suyuqlik ,alangalanmaydi va portlamaydi.narkotik faolligi jihatidan efir va xloroformdan ustunlik qiladi g a z s i m o n narkotik modalar Azot i-oksidi –shodlantiruvchi gaz.pulat ballonlarda saqlanadi. Yonmaydi, xidsiz.kislarod bilan aralashmasi 70-80 % li azot va 30-20% li kislarod ishlatiladi.

Siklopropan- tez yonuvchi gaz. Portlashi mumkin, ballonlarda saqlanadi. Tez ta’sir qiladi. Mahalliy og`riqsizlantirish deganda bemorning es- xushi saqlangan holda operatsiya maydoni sohasiga og`riqning yo`qolgani tushuniladi. Xozirgi vaqtda mahalliy og`riqsizlantirishning quyidagi turlari farqlanadi. Surtish va namlash yo`li bilan anesteziyalash –kuz kasalliklarida ,lor, urologiya va bronxologiyada qo`llaniladi. i- 10% li novkain yoki 0,1 % li sovkain eritmasi bilan ho`llangan tampon bilan namlanadi. Narkozda yuz beradigan asoratlar: I) Narkoz o`tkazish vaqtida ii)narkozdan keyingi asoratlarga bo`linadi. Narkoz vaqtidagi asoratlar texnikasini noto`g`ri o`tkazish, apparatlarning nosozligi, bemor axvolining og`irligi natijasida sodir bo`lishi mumkin.bunday xollarda asfiksiya ro`y berishi va yurak to`xtab qolishi mumkin: i . Mexanik sabablar (tilning orqaga ketib qolishi,kusuk massalarining tikilishi).2 .toksinli sabablar (narkotiklarning dozasini oshirish)3.reflektor sabalar(narkotik ta’sirida yurak va nafasning tuxtab qolishi) yurakni sun’iy massaj qilish Yurak tuxtaganda o`tkaziladigan reanimatsion tadbirlar yurakni tashqi massaj qilish va sun’iy nafas oldirish bo`lib, bular bir vaqtda bajariladi.yurakni tashqi uqalash yo`lida tush suyagining pastki №1|3 qismi kaft bilan faol bosiladi. .bunda yurak tush suyagi va umurtqa pog`onasi oralig`ida qisiladi va ma’lum miqdordagi yurakdagi qon tomirga haydaladi. Bunday xarakat minutiga 50-70 marta takrorlanadi va muolaja tekis katta joyda bemorni chalqancha yotqizilgan holatda o`tkaziladi. Yurakni tashqi massaj qilish qo`yidagicha ijobiy belgilari bilan aniqlanadi: a) Uyqu arteriyasida tomir urushining paydo bo`lishi. b) Kuz qorachiqlarining torayishi. c) Yuz terisi, tirnoqlar va lablarning qizarishi d) Mustaqil nafas xarakatlarining paydo bo`lishi e) Mushaklar tonusining paudo bo`lishi. yurakni bilvosita massaj ( yopiq) qilish. Bu usulning mihiyati shundaki, yurakning tush suyagi bilan umurtqa pog`onasi o`rtasida qisilish natijasida katta va kichik qon aylanish doirasining

$yirik tomirlariga qon haydaladi va shu tariqa qon aylanish va hayotiy muhim a’zolar funksiyasi sun’iy ravishda quvvatlanib turiladi.bemor qattiq uringa chalqancha yotqiziladi , bir qul kafti tush suyagining pastki 1\3 qismiga , ikkinchi kaft birinchisining ustiga qo`yiladi, qo`llar tirsak bo`g`imlarida yozilgan bo`lishi kerak, sungra yordam kursatayotgan odamtushni turtkisimon bosib uni umurtqa pog`onasi yo`nalishi bo`yicha 3-5 sm.ga siljitishga,shu vaziyatda taxminan 1,2 sk.kutib turishga sungra qo`llarni tushdan olmasdan turib, ularni tez bushatishga xarakat qiladi . Sun`iy nafas berish usullari Nafas yo`llari utkazuvchanligini tiklash, nafas - tovush boylamlarininig spazmi, nafas yo`llariga kusuk massasininig tikilishi, intubatsion naychaninig buralib ketishi ,tilning xalqumga ketib qolishi va shu kabilar oqibatida nafas faoliyati tuxtashi mumkin. nafas yo`llari tulik yoki qisman bekilishi mumkin. Bexush holatda yotgan odamda nafas yo`llari erkin o`tkazuvchanligini tiklash uchun tez va izchillik bilan qo`yidagi tadbirlarin o`tkaaizsh zarur: 1) bemorni qattiq yuzaga chalqancha yoyqizish. 2) boshini orqaga engashtirish. 3) pastki jag`ini oldinga va yuqori surish va og`zini och. 4) og`iz va tomoqni shilimshiq va boshqalardan tozalash. 5) bemorni og`ziga xavo yuborib, kukrak qafasi ekskursiyasi va nafas chiqarishni kuzatib turish mumkin. og`izdan- og`izga yoki og`izdan-burunga nafas berish usuli nafas oldirishninig eng ta`sirchan va oddiy usulidir. Bemor boshini orqaga ko`proq engashtirib, chalqancha yotqiziladi. Buning uchun bemorning kuraklari ostiga bolishga uxshatib yumoloqlangan adyol qo`yiladi. Bemorninig burni barmoqlar bilan qisiladi, og`ziga doka yoki ro`molcha yopiladi va chuqur nafas olib xavo bemorninig og`ziga puflanadi. Nafas chiqarish susut bo`ladi, bir minutda taxminan 12-16 marta puflanadi. Bemorning jag`lari maxkam qisilgan xollarda og`izdan burunga sun`iy nafas oldirish ususli foydali hisoblanadi. Bu maqsadda bir qul bilan bemorninig boshi manglayidan orqaga oqaga engashtiriladi. 2-kul bilan iyagidan ushlanadi va pastki jag`ini yuqoriga kutarilib, og`zi berkitiladi. So`ngra chuqur nafas olib lablar bilan burnini kamrab olib jadallik bilan nafas puflanadi.$

O'xshashlar

Tibbiy yordamning anatomik – fiziologik asoslari. Odam organizmining tuzilishi. Tayanch – harakatlanish tizimi

Favqulodda vaziyatlarda shikastlangan, zaharlangan va zararlanganlarga tibbiy yordam

KIMYOVIY VA DORI MODDALAR BILAN ZAHARLANISHDA TIBBIY YORDAM

Abu Ali ibn Sinо, uning tibbiy fikrlari va tabiblik

To'qimalar tuzilishi, faoliyati va patologiyasi