Hamkorlikda о‘qitish tеxnologiyasi va uning chizmachilik darslaridagi о‘rni - Tasviriy san'at - Referatlar

Hamkorlikda о‘qitish tеxnologiyasi va uning chizmachilik darslaridagi о‘rni

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

52 KB

Ko'chirib olish

Hamkorlikda о‘qitish t е xnologiyasi va uning chizmachilik darslaridagi о‘rni Reja: 1. Hamkorlikda о‘qitish texnologiyasining mazmuni. 2. Hamkorlikda о‘qitish texnologiyasining ahamiyati 3. Hamkorlikda о‘qitish texnologiyasining metodlari .

Hamkorlikda о‘qitish texnologiyasining mazmuni. Mazkur g‘oyalar bir-birini tо‘ldiradi, didaktik jihatdan boyitadi va bir-birini taqoza etadi. Hamkorlikda о‘qitish texnologiyasining ahamiyati Hamkorlikda о‘qitishning asosiy g‘oyasi-о‘quv topshiriqlarni nafaqat birgalikda bajarish, balki hamkorlikda о‘qish – о‘rganishdir. Hamkorlikda о‘qitish har bir о‘quvchini kundalik qizg‘in aqliy mehnatga, ijodiy va mustaqil fikr yuritishga о‘rganish, shaxs sifatida onglilik, mustaqillikni tarbiyalash, har bir о‘quvchida shaxsiy qadr-qimmat tuyg‘usini vujudga keltirish, Hamkorlikda о‘qitish g‘oyasi barcha о‘qitish metodologiya va metodikalarning ilmiy tahlili natijasida asta-sekin maydonga kelgan hosilidir. Hamkorlikda о‘qitish g‘oyasi didaktikada dastlab Buyuk Britaniya, Kanada, Avstraliya, Niderlandiya, Germaniya Federativ Respublikasi, Yaponiya, Amerika Qо‘shma shtatlari, Isroil kabi mamlakatlarning ta’lim muassasalarida keng kо‘lamda sinala boshlanadi. Ushbu hamkorlkda о‘qitish texnologiyasi turli mamlakatlarada turli yillarda rivojlantira boshlangan. Masalan, AQSh da dastlab Kaliforniya universiteti professori J.Arnson tomonidan joriy etilgan. Minesot Universiteti professorlari R.Jonson, D.Jonsonlar va J.Hopkins Universiteti professori H.Slavin hamda Isroildagi Tel-Aviv universiteti professori Sh.Sheron tomonidan ishlab chiqilgan. Amerika olimlari tomonidan ishlab chiqilgan va amaliyotga joriy etilgan hamkorlikda о‘qitish asosan, о‘quvchilarda DTS (Davlat ta’lim standarti) va fan dasturlarida qayd etilgan bilim, kо‘nikma va malakalarni shakllantirishga e’tibor berilgan. Isroil va Yevropa olimlari tomonidan tavsiya etilgan hamkorlikda о‘qitish kо‘proq о‘quvchilar tomonidan о‘quv materialini qayta ishlash, loyihalash faoliyatini rivojlantirish, о‘quv bahsi va munozaralari olib borishni kо‘zda tutadi.

о‘z kuchi va qobiliyatiga bо‘lgan ishonchni muslahkamlash, tahsil olishda ma’suliyat hissini shakllantirishni nazarda tutadi. Hamkorlikda о‘qitish texnologiyasi har bir о‘quvchining tahsil olishdagi muvaffaqiyatiga olib kelishini aniqlagan holda muntazam va sidqidildan aqliy mehnat qilishga, о‘quv topshiriqlarini tо‘liq va sifatli bajarishga, о‘quv materialini puxta о‘zlashtirishga, о‘rtoqlariga hamkor bо‘lib о‘zaro yordam uyushtirishga zamin tayyorlaydi. Hamkorlikda о‘qitish texnologiyasining metodlari . Hamkorlikda о‘qitish texnologiyasida о‘quvchilarni hamkorlikda о‘qitishni tashkil qilishning bir nechta metodlari mavjud. Ular: 1. Komandada о‘qitish metodi. 2. Kichik guruhlarda hamkorlikda о‘qitish metodi. 3. Hamkorlikda о‘qitishning “zigzak” yoki “arra” metodi. 4. Hamkorlikda о‘qitishning “birgalikda о‘qiymiz” metodi. 5. Kichik guruhlarga ijodiy izlanishni tashkil etish metodi. Quyida har bir metod haqida qisqacha axborot beriladi. 1. Komandada о ‘qitish metodi. KOMANDADA О ‘QITISH METODINI PROFESSOR R.SAVIN ISHLAB CHIQQAN. BU METODDA О ‘QUVCHILARDA TENG SONLI IKKITA KOMANDA TUZILADI. HAR IKKALA KOMANDA BIR XIL TOPSHIRIQNI BAJARADI. KOMANDA A’ZOLARI О ‘QUV TOPSHIRIQLARNI HAMKORLIKDA BAJARADI. HAR BIR О ‘QUVCHI MAQSADNI MAVZUDAN K О ‘ZDA TUTILGAN BILIM, K О ‘NIKMA VA MALAKALARNI О ‘ZLASHTIRISHGA QARATADI. 2. Kichik guruhlarda hamkorlikda о ‘qitish metodi. Bu metodni professor R. Savin ishlab chiqqan. Kichik guruhlar 4 ta о ‘quvchidan tashkil topadi. О ‘quvchi avval mavzuni tushuntiradi, s о ‘ngra о ‘quvchilarning mustaqil ishlarini tashkil etadi. О ‘quvchilarga berilgan о ‘quv

topshiriqlarni 4 qismga ajratib, har bir о ‘quvchi о ‘zi bajargan qism yuzasidan fikr yuritib, о ‘rtoqlarini о ‘qitadi. Keyin guruh a’zolari tomonidan topshiriq yuzasidan umumiy xulosa chiqariladi. О ‘quvchi har bir kichik guruh axboortini tinglaydi va test savollari yordamida bilimlarni nazorat qilib baholaydi. О ‘quvchilarning kichik guruhlardagi о ‘quv faoliyatini didaktik о ‘yinlar shaklida, individual tarzda ham tashkil qilish mumkin. 3. Hamkorlikda о ‘ qitishning “ Zigzak ” yoki “ Arra ” metodi . Bu metodni professor E.Arnson ishlab chiqqan. Pedagogik amaliyotda bu metod qisqacha “arra” deb nomalanadi. Mazkur metodda kichik guruhlar 6-8 ta о ‘quvchidan tuziladi. Dars о ‘zlashtiriladigan mavzu mantiqan tugallangan qismlarga ajratiladi. Har bir qism yuzasidan о ‘quvchilar bajarilishi lozim b о ‘lgan о ‘quv topshiriqlari tuziladi. Har bir о ‘quvchilar guruhi berilgan topshiriqlarning bittaisni bajaradi va shu qism b о ‘yicha “mutaxassisi”ga aylanadi. Keyin guruhlar qayta tashkil etiladi. Bu guruhlarda har bir qism “mutaxassisi” b о ‘lishi shart. Guruhdagi mutaxassislar о ‘zlari egallagan bilimlarni xuddi arra tishlari kabi ketma-ket kelganidek, navbat bilan о ‘rtoqlariga bayon qiladi. Mazkur guruhlarda о ‘quv materialni mantiqiy ketma-ketlikda qayta ishlab chiqadi. Ushbu “arra” metodini professor R. Savin qisman ovzgartirib “Arra-2” deb nomladi. “Arra-2” metodi endi 4-5 nafar о ‘quvchidan tashkil topgan kichik guruhga aylandi. Barcha a’zolar о ‘quv materiali yuzasidan tuzilgan yagona topshiriq ustida ishlaydi. Guruh ichida о ‘quvchilar topshiriqlarni qismlarga ajratib, b о ‘lib oladilar. Har bir о ‘quvchi о ‘ziga tegishli qismini puxta о ‘zlashtirib “mutaxassis”ga aylanadi. Dars oxirida har bir kichik guruhdagi “mutaxassis”lar uchrashuvi qayta tashkil etilgan kichik guruhlarga о ‘tkaziladi. О ‘quvchilar bilimi test savollari yordamida individual tarzda о ‘tkazilib nazorat qilinadi va baholanadi. Guruh a’zolarining ballari jamlanadi, eng yuqori ball t о ‘plagan guruh g о ‘lib sanaladi. 4. “Birgalikda о ‘qiymiz” metodi.

Ushbu metodni professor D. Jonson va R. Jonsonlar ishlab chiqishgan. Bu metodda sinf о ‘quvchilari 3-5 boladan iborat kichik guruhlarga ajratiladi. Har bir guruh darsda bajarilishi lozim b о ‘lgan topshiriqning ma’lum qismini bajaradi. Guruhlar topshiriqlarni t о ‘liq bajarishlari natijasida о ‘quv materialining yaxlit о ‘zlashtirishiga erishiladi. Mazkur metodning asosiy prinsiplari komandani taqdirlash, о ‘quvchilarga individual yondashish, muvaffaqiyatlarga erishish uchun bir xil imkoniyatlarni vujudga keltirish. 5. Kichik guruhlarda ijodiy izlanishni tashkil etish metodi. Bu metod professor Sh.Sharon tomonidan ishlab chiqilgan. Bu metodda kо‘proq о‘quvchilarning mustaqil va ijodiy ishiga e’tibor qaratilgan. О‘quvchilar alohida-alohida yoki 6 kishilik kichik guruhlarda ijodiy izlanish olib borishadi. Ijodiy izlanish kichik guruhlarda tashkil etilganda darsda о‘rganish lozim bо‘lgan о‘quv materiali kichik qismlarga ajratiladi. Keyin bu qismlar yuzasidan topshiriqlar har bir о‘quvchiga taqsimlanadi. Shunday qilib, har bir о‘quvchi umumiy topshiriqning bajarilishiga о‘z hissasini qо‘shadi. Kichik guruhlarda topshiriq yuzasidan munozara о‘tkaziladi. Guruh a’zolari birgalikda ma’ruza tayyorlaydi va sinf о‘quvchilari о‘rtasida о‘z ijodiy izlanishlari natijasini e’lon qiladi. Kichik guruhlar о‘rtasida о‘tkaziladigan о‘quv bahsi, munozara о‘quvchilar jamoasining hamkorlikda bajargan mustaqil faoliyatining natijasi, yakuni hisoblanadi. Hamkorlikda ishlash natijasida qо‘lga kiritilgan muvaffaqiyatlar sinf jamoasidagi har bir о‘quvchining muntzam va faol aqliy mehnat qilishga, kichik guruhlarni umuman, sinf jamoasini jipslashtirishga, avval о‘zlashtirilagan bilim, kо‘nikma va malakalarni yangi va kutilmagan vaziyatlarda qо‘llanilib, yangi bilimlarning о‘zlashtirilishiga bog‘liq bо‘ladi. Yuqorida qayd etilgan barcha metodlarning о‘ziga xos hususiyati, maqsad va vazifalarining ummumiyligi, о‘quvchilarning tahsil olishi va muloqatdagi shaxsiy ma’suliyatini taqozo etishi shuningdek, muvaffaqiyat qozonishga bir xil imkoniyatlarning mavjudligidadir.

Hamkorlikda о‘qitish negizida musobaqa emas, balki hamkorlikda aqliy mehnat qilib, tahsil olish jarayoni yotadi. О‘qituvchi о‘quvchilar tomonidan muntazam ravishda egallab borilayotgan bilish faoliyatini boshqarib boradi va faollashtiradi: Buning uchun: 1.Qaysi mavzularni hamkorlikda о‘qitish metodlaridan foydalanib о‘rganishni aniqlaydi va mazkur darslarni taqvim-rejada belgilaydi. 2.Tanlangan mavzu bо‘yicha о‘quvchilarga tavsiya etiladigan о‘quv topshiriqlari va ularni bajarish yuzasidan kо‘rsatmalar tayyorlaydi. 3. О ‘tiladigan dars turi, strukturasi va borishini loyihalashtiradi. 4. О ‘quvchilar bilimini nazorat qilish maqsadida о ‘zlashtirilayotgan mavzu yuzasidan test savoli topshiriqlarini tayyorlaydi.

Qо‘shimcha adabiyotlar 1. Sayidaxmedov N.S. Pedagogik texnologiya: taxlil, ta`rif, mulohaza. Ma`rifat, 1998. 2. Sayidaxmedov N.S., Ochilov A. Y a ngi pedagogik texnologiya mohiyati va zamonaviy loyixasi –Toshkent: RTM, 1999. 3. Hasanov R. Umumiy о‘rta ta`lim maktablarida darajali tabaqalashtirib о‘qitish kontseptsiyasi. – Ma`rifat, 2005. 26 yanvar. 4. Xalimov M. Chizmachilik darslarida yangi innovatsion texnologiyalarni q о ‘llash. - Xalq ta`limi jurnali. 2006. 3-son. 5. Hasanov R. Tabaqalashtirilgan ta`lim muammolari. Uzluksiz ta`lim jurnali. –2003 . 2-son. 6. Hasanov R. Maktabda tasviriy san`atni о‘qitish metodikasi. Darslik. – Toshkent: Fan. 2004. 7. Qodirov K.B. Tabaqalashtirilgan ta`limda psixologik-pedagogik tashxis. – Toshkent: О‘zPFITI. 2005. 8. www.arxiv.uz 9. www.referat.arxiv.uz

O'xshashlar

Muammoli ta’lim tеxnologiyasi va uning chizmachilik darslaridagi о‘rni

Muhandislik grafikasi fanlarini o'qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanishning dolzarb masalalari

Ta’limning interfaol metodlari mazmuni va mohiyati

Axborot kommunikatsion texnologiyalar tizimi. Axborot texnologiyalariga didaktik yondashuv

Didaktik о‘yin tеxnologiyasi va undan darslarda foydalanish