Xiva xonligi va Buxoro amirligining qizil armiya tomonidan tugatilishi - Tarix - Referatlar

Xiva xonligi va Buxoro amirligining qizil armiya tomonidan tugatilishi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

58 KB

Ko'chirib olish

Xiva xonligi va Buxoro amirligining qizil armiya tomonidan tugatilishi. XXSR va BXSRning tashkil topishi Reja : 1. Qizil armiya kuchlari tomonidan Xivaning bosib olinishi. 2. XXSRning tashkil etilishi va undagi ijtimoiy-siyosiy o‘zgarishlar. 3. Buxoroga qizil armiyaning bosqini va amir hokimiyatining ag‘darilishi. 4. Buxoro Xalq Sovet respublikasidagi hokimiyat tizimi va g‘oyaviy- siyosiy vaziyat.

1. 1919 yilning oxirlariga kelib sovet hukumati Xiva xonligini bosib olish bo‘yicha tayyorgarlik ishlarini nihoyasiga yetdi. Bolsheviklar doimgidagidek Xivani bosib olish jarayonida tub yerli aholi o‘rtasida birlik va hamjihatlikning yo‘qligidan, qabila va urug‘lar o‘rtasidagi ziddiyat va qarama-qarshiliklardan foydalandi. Bu o‘rinda Junaidxonga qarshi bo‘lgan turkman urug‘ boshliqlari Qo‘shmamedxon, G‘ulomalixon va Yaxshigeldilarning aldanib, 1919 yil noyabrida bolsheviklar tomoniga o‘tishlari muximdir. Xiva xonligi hududlarini bosib olish Moskva va Toshkentdagi sovet hukumati tayyorlagan dastur asosida amalga oshirildi. Turkiston Respublikasi Harbiy inqilobiy Kengashi 1919 yil 22 dekabrda Xiva xonligiga qarshi harbiy harakatlarni boshlash haqida qaror qabul qiladi. Qarorga asosan qizil askarlardan ikkita otryad tuzilib, Janubiy otryadga Shcherbakov, Shimoliy otryadga Shaydakov qo‘mondonlik qildi. Shu kuni qizil askarlar Amudaryo bo‘limida qo‘zg‘olgan kazak otryadlarini tor-mor keltirib Amudaryodan o‘tdi va Xiva xonligi yerlariga bostirib kirdi. Shimoliy otryad qo‘shinlari Janub yo‘nalishi bo‘yicha urush harpakatlarini davom ettirib xonlikning asosiy yirik markazlarini egallab bordi. 29 dekabrda Xo‘jayli, 9 yanvarda Ko‘hna Urganch, Omonqal’a, 14 yanvarda Porsu, 16 yanvarda Ilolli, 18 yanvarda Toshxovuz bosib olindi. 20 yanvarga kelib G‘oziobod va Badirkent egallandi. Janubiy otryad esa 24 dekabrda Amudaryoni kechib o‘tdi va u ham bosqinchilik harakatlarini boshlab yubordi. Bu otryad qo‘shinlari siquvi ostida Junaidxon lashkarlari G‘oziobod va Paxtaqal’a tomon chekindilar, bu yerda qattiq jang bo‘ldi. Junaidxon mazkur jangda o‘zining 400 ga yaqin jangchilarini yo‘qotdi. Junaidxon bu mag‘lubiyatdan keyin Qoraqumga qochib o‘tishga majbur bo‘ldi. Qizil armiya xonlik poytaxtini 1920 yil 1 fevral kuni egalladi. Asosiy hukmronlik Junaidxon qo‘lida bo‘lsa ham Sayyid Abdullaxon Xivaning rasmiy xoni edi. U xali Xivaga bosqinchilar kirmasidan oldinoq qizil armiyaning bosh qo‘mondoniga vakil yuborib, urushni to‘xtatishni talab qilgan edi. 2 fevralda u xonlikdan voz kechdi. Qizil armiya xonlik poytaxti Xivani deyarli qarshiliksiz egalladi. “Yosh xivaliklar”ning Toshkent va Chorjo‘y qo‘mitalari Xivaga hokimiyat bosib olinganidan ancha keyin 2

keldilar. Xiva inqilobiy qo‘mitasi hatto “Yosh xivaliklar”ning Toshkent tashkiloti raisi Polvonniyoz Yusupovni maxsus chaqirib oldi. RSFSR Markaziy ijroqo‘mi va Rossiya komfirqasi markaziy qo‘mitasining Turkiston komissiyasi va Turkiston inqilobiy harbiy kengashining maxsus vakili G. Skalov Muvaqqat hukumatni tuzdi. Uning guvohlik berishicha, bu hukumat tarkibiga kirgan a’zolarni Said Abdullaxon taklif etgan. Shundan so‘ng muvaqqat hukumat tarkibiga mulla Jumaniyoz Sultonmurodov (“Yosh xialiklar”ning To‘rtko‘l qo‘mitasi raisi), Muhammadjonbiy, Bobooxun Salimov, Jaloloxun, Mulla Abdulxay qori, turkmanlardan Mulla O‘roz va Mulla Navro‘zlar kirgan. Birinchi kundan boshlab Xivada Rossiya hukumati, kompartiya va uning Turkkomissiyasi hamda Turkfront harbiy kengashi a’zolari G.Broyda, A.Izmaylov, G. Skalov va boshqalar hukmronlik qila boshladilar. Lenin boshliq bolsheviklar Petrogradda to‘ntarish qilib sovet hukmronligini o‘rnatish uchun qanday noqonuniy va harbiy to‘ntarishni amalga oshirgan bo‘lsalar, Xivada ham ayni shu ishlar takrorlandi. Mahalliy o‘ziga xos sharoit, tarixiy an’ana va urf-odat, xalqning xoxish-irodasi umuman e’tiborga olinmadi. Xonlikda bosh vazir lavozimida ishlagan Davlatmurod Tozamahrash otib tashlandi, hukumatning boshqa a’zolari qamoqqa olindi. 2. 1920 yil 27-30 aprel kunlari Xiva shahrida xalq vpakillarining Butunxorazm 1- qurultoyi bo‘lib o‘tdi va unda Xiva xonligi hududida Xorazm Xalq Sovet Respublikasi tuzilganligi e’lon qilindi. Qurultoyda respublika hukumati – Xalq Nozirlar Sho‘rosi tuzilib, hukumat raisi etib Polvonniyoz xoji Yusupov, rais muovinligiga Bobooxun Salimov va 15 nafar nozir (vazir) saylandi. Bu saylanganlarning 10 tasi “yosh xivaliklar”ning vakillari edi. Ular mamlakatda demokratik tuzumni o‘rnatish, mustaqil davlatni barqarorlashtirish borasida katta ishlarni amalga oshira boshladilar. Ular hukumatni mahalliy sharoit, shariat va mustaqillik asosida boshqarishga harakat qildilar. P. Yusupov boshliq hukumat xususiy mulk, vaqf yerlarini, diniy muassasalarni tarqatib yuborish o‘rniga ularni saqlab qolish va mustahkamlashga harakat qilayotgan edi. XXSRning konstitutsiyasida ham xususiy mulk e’tirof etilgan edi. Bu esa rus sovet hukumatining Xivadagi vakillariga yoqmadi. Shu boisdan ham ularning faoliyati uzoqqa 3

bormadi. Sovet hukumati XXSRning ichki ishlariga qo‘pol ravishda aralasha boshladi, uning mustaqil ish olib borishiga deyarli imkon bermadi. Sovet hukumatining Xivadagi vakillari 1920 yil avgust oyida Qo‘shmamedxon va G‘ulomalixonlarni Xivaga chaqirib, ularni yigitlari bilan qatl qilishga va bu bilan mahalliy o‘troq aholi va turkman chorvadorlari o‘rtasida nizo tug‘dirishga harakat qilishdi. G‘ulomalixon qochib qutulgan bo‘lsa ham, Qo‘shmamedxon va uning yigitlari qatl qilindi. Biroq bu holatlarning hammasi “Yosh xivaliklar” hukumati zimmasiga yuklandi. Natijada 1921 yil 6 martda Xiva shahrida qizil askarlar tomonidan namoyish uyushtirilib, inqilobiy qo‘mita tuzildi va Polvonniyoz xoji Yusupov boshliq hukumat a’zolari qamoqqa olindi. Polvonniyoz xoji Yusupov va Nazir Sholikorovlar qochib yashirinishga ulgurdi. XXSRda kommunistlar olib borayotgan siyosat mahalliy kadrlarni, ziyolilarni, mustaqil fikrga ega bo‘lgan kishilarni yo‘qotishga qaratilgan edi. Xorazm respublikasi mavjud bo‘lgan atigi 5 yilga yaqin muddat ichida respublika hukumati – Xalq Nozirlar Sho‘rosi va Xorazm MIK raislari o‘n martadan o‘zgartirilganligi fikrimizning yaqqol isbotidir. Xorazm respublikasi tuzilgan dastlabki oylardan boshlab g‘oyaviy-siyosiy vaziyat keskinlashib bordi. Yosh xivaliklar hukumati, demokratik kuchlar mahalliy sharoitni tushungan holda aholining urf-odatlari va qadriyatlarini e’zozlab ish olib bordilar. Ammo Xivani bosib olish jarayonida kirib kelgan qizil armiya, uning qo‘mondonlari respublikadagi ijtimoiy-siyosiy hayotga salbiy ta’sir ko‘rsatdilar. Ular mahalliy sharoitni, xalq ommasi kayfiyati va qarashlarini nazar-pisand qilmay tezkorlik bilan inqilobiy chora-tadbirlarni amalga oshirishga kirishdilar. Bu ishlarni amalga oshirishda Xorazm Kompartiyasi (1921 yil dekabrda tuzilgan) ularning eng yaqin yordamchisiga aylandi. “Yosh xivaliklar” hukumati tez orada o‘zlarining aldanganliklarini anglab yetdilar. Natijada ular rus kommunistik bosqiniga qarshi istiqlolchilik harakatiga otlandilar. “Yosh xivaliklar” qizil armiyaga qarshi kurash olib borayotgan Junaidxon va boshqa kuchlarga yordam berdilar. 4

Xorazm respublikasida keyingi yillarda ham g‘oyaviy-siyosiy kurash davom etdi. Respublikaning ko‘plab rahbarlari mustaqillik uchun kurashni to‘xtatmadilar. 1923 yil bahorida savdo-sanoat noziri Nurullaev Moskvada RSFSR bilan bo‘layotgan muzokaralarda qat’iylik ko‘rsatgani uchun Xorazmga chaqirilib, qamoqqa olindi. Sovet Rossiyasining ko‘rsatmalari asosida 1923 yil yoz-kuzida Xorazm respublikasida tub siyosiy to‘ntarish amalga oshirildi. 1923 yil oktabrda XXSR Xorazm Sovet Sotsialistik Respublikasi (XSSR) ga aylantirildi. XSSRning yangi Konstitutsiyasi qabul qilindi. Bu konstitutsiya davlatning sotsialistik qurilish yo‘liga o‘tishini qonunan mustahkamladi. Xulosa qilib aytganda, 1923 yil kuzidan boshlab Xorazm respublikasidagi demokratik o‘zgarishlarga butunlay chek qo‘yildi. Xorazmni sovetlashtirish jarayoni o‘zining yuqori cho‘qqisiga ko‘tarildi. Bu holat 1924 yilning oxirigacha davom etdi. 3. Turkiston XKS Buxoro davlatiga g‘animlik qilib, amirlik tuzumini ag‘darishga harakat qilar edi. Bolsheviklar shu maqsadda Yosh buxoroliklarni qo‘llab-quvvatlab turdi. 1918 yil mart oyida amirlik poytaxti Buxopro shahriga hujum qildilar. Ularning hujumi muvaffaqiyatsiz tugagan bo‘lsa ham, Buxorodagi siyosiy tuzumni o‘zgartirish uchun urinish to‘xtamadi. Amir Olimxon mamlakat taqdiri hal qilinayotgan bu paytda yosh buxoroliklar bilan til topisha olmadi. Amirlikning turli hududlarida jadid vakillaridan juda ko‘pchilik o‘ldirildi va ta’qibga olindi. Yosh buxoroliklarning bir qismi 1918 yilning yozida Toshkentda Buxoro Kompartiyasini tuzishdi. 1920 yil yanvarda esa Toshkentda F. Xo‘jaev boshchiligidagi inqilobchi yosh buxoroliklar partiyasining Turkiston Markaziy byurosi tuzildi. Mazkur byuroning 1920 yil 13-14 iyunda bo‘lgan konferensiyasida F. Xo‘jaev tuzgan dastur qabul qilindi. Dasturda amirlik tuzumini qurol kuchi bilan ag‘darib tashlash va Buxoroni demokratik xalq respublikasi deb e’lon qilish talabi qo‘yildi. Yosh buxoroliklar katta boylar qo‘lidagi yerlarni musodara qilish, bepul boshlang‘ich ta’limni joriy qilish, shuningdek, qishloq xo‘jaligi, hunarmandlar sanoati, ichki va tashqi savdoning ahvolini yaxshilash yo‘lida amaliy chora-tadbirlar ko‘rish zarurligini ta’kidladi. 1920 yil 25 avgustda Turkiston fronti qo‘mondoni M. Frunze qizil askarlarga Buxoroni bosib olish uchun buyruq berdi. Keskin janglardan so‘ng 2 sentabrda Buxoro 5

shahri bosib olinib, said olimxon hokimiyati ag‘darib tashlandi. Qizil askarlar poytaxt Buxoro shahrini vayron qilib tashladilar. Shafqatsiz bombardimon natijasida shahar obidalarining beshdan bir qismi vayron qilinib, minglab begunoh odamlar nobud bo‘ldi. O‘sha dpavr manbalaridan birida yozilishicha: “Buxoroni bosib olish natijasida 34 guzar, 3000 dan ortiq do‘kon, 20 ta saroy, 29 ta masjid yonib harob bo‘ldi. Minorai kalonga ham zarar yetib, Olimxon va Mirarab madrasalari yonib ketdi”. Shaharga kirgan qizil askarlar arkdagi amir xazinasini, Buxoro qozikaloni, qushbegi va boshqa amaldorlarning boyligini musodara qilganlar. Askarlar va qo‘shin boshliqlari talon-taroj evaziga katta boylik orttirdilar. Sentabr oyining boshida amirlik xazinasi va boshqa boyliklar ortilgan 2 eshelon yuk Samarqand va Toshkent orqali Moskvaga yo‘l oldi. Buxoro shahroidan keyin qizil armiya birin-ketin 27 beklikni ham egallab Buxoro amirligiga barham berdi. 1920 yil 14 sentabrda bo‘lgan Xalq Nozirlar Sho‘rosi, Revkom va Buxoro kompartiyasi MKning umumiy yig‘ilishida 9 kishidan biorat Butunbuxoro inqilobiy qo‘mitasi (raisi Abdulqodir Muhitdinov) va respublika hukumati – 11 kishidan iborat Xalq Nozirlar sho‘rosi (raisi Fayzulla Xo‘jaev) tuzildi. Bu paytga kelib inqilobchi Yosh buxoroliklar partiyasi a’zolari Buxoro kompartiyasi safiga kirgan edilar. Asosan jadidilardan tashkil topgan Buxoro hukumatining deyarli barcha a’zolari o‘qimishli kishilar edi. Buxoro jadidlari o‘zlarining islohotchilik g‘oyalarini yangi hukumatdagi faoliyatlari davomida amalga oshirishga harakat qildilar. 4. 1920 yil 6-8 oktabrda Sitorai Mohi Xosada chaqirilgan Butun Buxoro xalq vakillarining 1-qurultoyida Buxoro Xalq Sovet Respublikasi (BXSR) tuzilganligi e’lon qilindi. Bu davlat tuzumi jihatidan xalq demokratik hokimiyati edi. Uning zimmasiga qisqa muddat ichida amirlik Buxorosini demokratik davlatga aylantirish vazifasi qo‘yildi. Qurultoy davlat hokimiyatining qonun chiqaruvchi oliy organi bo‘lgan Buxoro inqilboiy qo‘mitasi. Buxoro Xalq Nozirlar Sho‘rosi – dastlabki hukumat tarkibini tasdiqladi. Ularning vakolat muddati 2-qurultoygacha uzaytirildi. 1920 yil oktabr-noyabr oylarida BXSR va RSFSR o‘rtasida muvaqqat harbiy-siyosiy shartnoma imzolandi. 1921 yil 4 martda har ikki davlat o‘rtasida Ittifoq shartnomasi imzolandi. Ushbu 6

shartnomalar mustaqil siyosat yuritishga harakat qilayotgan yosh Buxoro davlati arboblari faoliyatini muayyan darajada cheklanishiga olib keldi. Ittifoq shartnomasiga ko‘ra Buxoro hududida sovet qo‘shinlari doimiy turishi qonunan belgilangan edi. Buxorodagi yangi tuzum va undagi chora-tadbirlarni aholi xursandlik bilan kutib oldi. Biroq yangi hokimiyat tomonidan mulkdorlar tabaqasiga nisbatan ko‘rilgan choralar, ya’ni ularga tegishli mol-mulk, yer-suvlarning musodara qilinib, egalarining otib tashlanishi, amirlik xazinasining Moskvaga olib ketilishi, oziq-ovqat razvyorstkasi, islom dini va ulamolarga nisbatan dushmanlik siyosati, qizil askarlarning bosqinchilik va talonchilik xarakatlari xalqning kuchli noroziligini keltirib chiqardi. Respublikadagi ijtimoiy-siyosiy munosabatlar ham keskinlashdi. Buxoroda amir hokimiyati ag‘darib tashlangan dastlabki xaftalardayoq mamlakatning g‘arbiy, markaziy va sharqiy qismlarida qizil armiyaning bosqinchilik siyosati va bolsheviklar zulmiga qarshi boshlangan qurolli harakat avj olib ketdi. Yosh davlat yetakchisi F. Xo‘jaev murakkab va og‘ir sharoitlarda ishlashga majbur bo‘ldi. Buxoro hukumati ichida siyosiy bo‘linish kuchaydi. Bir tarafdan Buxoro kompartiyasi ichidagi so‘l va o‘ng kommunistlarga qarshi g‘oyaviy jihatdan kurash olib borishga to‘g‘ri kelsa, ikkinchi tarafdan RSFSR va uning favqulodda organlari bo‘lgan Turkkomissiya, Turkbyuro, O‘rta Osiyo byurosi yosh davlatning har bir qadamini kuzatib turar edi. Shunday bo‘lsada, Buxoro hukumati a’zolari mo‘’tadil turib faoliyat olib borishga harakat qildi. Ular BXSR amalda mustaqil bo‘lishi, e’tiqod erkinligi, islohotlar o‘tkazish zarurligini yoqlab chiqdilar. 1921 yil 18-23 sentabrda bo‘lgan Butun Buxoro xalq vakillarining 2-qurultoyi demokratik ruxdagi BXSR konstitutsiyasini qabul qildi. Konstitutsiyada davlatni idora qilish uchun xalqning barcha tabaqa vakillari ishtiroki ta’minlandi. Xususiy mulk va savdo-sotiq erkinliklari unda o‘z ifodasini topdi. BXSR Konstitutsiyasi barcha fuqarolarga teng siyosiy huquq berdi, milliy tengsizlik yo‘qotildi. 2-qurultoyda Butun Buxoro MIK tashkil qilinib, uning raisligiga Usmonxo‘ja Po‘latxo‘jaev (1887-1968) saylandi. 1922 yil avgustda bo‘lgan 3-qurultoyda bu lavozimni Porso Xo‘jaev egalladi. 7

Biroq Buxoro respublikasidagi demokratik jarayonlarga mamlakat tashqarisidan tazyiq tobora kuchayib bordi. 1923 yil 3 iyunda Buxoroga SSSR Qurolli kuchlarining qo‘mondonlari tashrif buyurib, ular Buxoro hukumati faoliyatidan qoniqmayotganliklarini ochiq aytib, sotsialistik o‘zgartirishlarni jadallashtirishni talab qildilar. Sovet hukumati Buxoroga turli vakillarni yuborib, Buxoro hukumati oldiga turli talablarni qo‘ya boshladi. F. Xo‘jaevning eng yaqin safdoshlari bo‘lgan yosh buxorolik jadidlar – tashqi ishlar noziri Otaulla Xo‘jaev, maorif noziri Fitrat, moliya noziri Sattor Xo‘jaev va boshqalar lavozimlaridan chetlashtirilib, Buxoro davlati hududidan chiqarib yuborildi. Buxoro hukumati Moskva va Turkistondan yuborilgan sovet vakillari bilan to‘ldirildi. Hukumat ichida markazdan kelgan emissarlarning ta’siri kuchayib ketdi. 14 avgustda bo‘lgan Buxoro MIK favqulodda sessiyasida Buxoro Konstitutsiyasiga ham o‘zgartirishlar qilindi. Unga binoan barcha savdogar, mulkdor va sobiq amaldorlar saylov huquqidan mahrum qilindi. Jamiyat hayoti tobora siyosiylashib bordi. Buxoroda o‘tkazilayotgan demokratik islohotlar xavf ostida qoldi. Markaz talabi bilan sun’iy rpavishda sotsialistik qayta qurishlarni amalga oshirishga kirishildi. Respublikadagi bunday keskin vaziyatda qurolli muholifatchilik kuchayib bordi. Shunday qilib, 1923 yil yozida sovet rejimi Buxoroda o‘ziga xos davlat to‘ntarishini amalga oshirdi. Milliy qo‘shin va milliy valyuta bolsheviklar tomonidan tugatildi. 1924 yil 18-20 sentabrda bo‘lib o‘tgan Butun Buxoro xalq vakillarining 5- qurultoyida BXSR Buxoro Sovet Sotsialistik Respublikasi (BSSR) ga aylantirildi. Natijada taraqqiyotning demokratik yo‘li bekor qilinib, sotsialistik yo‘l tanlandi. Markazdagi bolshevik rahbarlarning Buxoro va Xorazm respublikalarini sotsialistik respublikalarga aylantirishdan ko‘zlagan maqsadi mahalliy xalqlarni tezroq sovetlashtirish va ruslashtirish, xalq ongiga kommunizm mafkurasini majburan singdirish edi. 1924 yil noyabr oyi oxirida xuddi Xorazm respublikasi singari Buxoro SSR ham tugatilib, uning hududi yangi tashkil etilgan O‘zbekiston SSR va Turkmaniston SSRga kiritildi. Xulosa qilib aytganda, Buxoro va Xorazm Xalq respublikalarining demokratik islohotlar tomon bosib o‘tgan yo‘li o‘sha davr uchun ham, bugungi kun nuqtai nazaridan 8

olib qaralganda ham mashaqqatli yo‘l bo‘ldi. Buxoro va Xorazm respublikalari atigi 4-5 yil ichida dunyoviy islohotlar joriy qilinayotgan demokratik davlatga aylana boshladi. Afsuski, bu jarayonlar mustabid sovet rejimi tomonidan zo‘rlik bilan to‘xtatib qo‘yildi va nisbatan mustaqil bo‘lgan bu davlatlarning mavjudligiga ham barham berildi. Buxoro va Xorazm respublikalarining tugatilishi bilan kamida 3 ming yillik tarixga ega bo‘lgan o‘zbek xalqining milliy davlatchilik xalqasi deyarli uzib tashlandi. O‘zbekiston SSR tuzilsa ham (1925 yil fevral) oradan ko‘p o‘tmay u SSSR tarkibiga kiritildi. O‘zSSR amalda hech qanday mustaqil siyosiy huquqlarga ega bo‘lmay, yangi shakldagi mustabid sovet rejimining bir qismi bo‘lganligi uchun ham mustaqil davlat vazifasini o‘tay olmadi. 9

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 1. Karimov I. Milliy mafkura - mamlakat kelajagi poydevori. “Xalq so`zi” gazetasi, 7 aprel, 2000 yil. 2. Karimov I. “Tarixiy xotirasiz kelajak yo`q”, T.”Sharq”, 1998. 3. Karimov I. “Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot - pirovard maqsadimiz” “Ishonch” gazetasi, 25 yanvar 2000 yil. 4. O`zbekiston tarixi (qisqacha ma`lumotnoma) T. ”Sharq”, 2000. 5. O`zbekiston tarixi (1-qism), T.”Universitet”, 1997. 6. O`zbekiston tarixi (talabalar uchun qisqacha Ma`ruzalar matni), T., “Universitet”, 1999. 7. www.ziyonet.uz 8. www.pedagog.uz 10

O'xshashlar

Xiva xonligi davlatchiligi tarixi

Buxoro va Xiva xonliklarining bo'ysundirilishi

Ashtarxoniylar davrida Buxoro xonligi

Buxoro xonligi davlatchiligi tarixi

Turkistonda mustabid sovet hokimiyatining o`rnatilishi va unga qarshi qurolli harakat