Tarix ta'limining amaliy usuli - Tarix - Referatlar

Tarix ta'limining amaliy usuli

Yuklangan vaqt:

24.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

38 KB

Ko'chirib olish

Tarix ta`limining amaliy usuli Reja: 1. Tarix ta`limining amaliy usuli haqida tushuncha. 2. O`quvchilar amaliy bilish faoliyatining turlari. 3. Vaqtli matbuot materiallari o`quvchilar amaliy faoliyatining asosiy manbai.

Ma`lumki, 1997 yil 29 avgust kuni O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining IX sessiyasida “Ta`lim to`grisida”gi Qonun va Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi qabul qilindi. Bu ikki hujjat har bir o`qituvchi, murabbiy va xalq ta`limi xodimining o`z vazifalarini bajarishda dasturilamal bo`lib qoldi. Tarix fanini o`qitish usullari muommolariga to`xtaydigan bo`lsak, tarix o`qitish usullari ilmiy pedagogik fan bo`lib, u o`quvchilarga tarixdan puxta bilim berish, ularni huquqiy demokratik, fuqarolik jamiyati barpo etishda maktabda o`qitiladigan tarix kursining maqsadini, ta`lim-tarbiyaviy vazifalari, mazmuni, uslub va usullarini hamda tarix o`qitishning eng muhim vositalarini belgilab beradi. Tarix o`qitish usullarining asosiy fan sifatida o`rganishdan ko`zda tutilgan maqsad kelgusida o`qituvchi bo`lib chiqadigan talabalarni maktabda tarix o`qitishning ilmiy asoslari bilan qurollantirishdan iborat. Tarix o`qitish uslubiyoti o`zining mustaqil tekshirish faniga ega. Maktabda tarix fanining o`qitilishi va o`qitish jarayonining o`rganilishi tarix o`qitish usullarining fanini tashkil etadi. O`qitish jarayonining ob`yektiv sur`atda amal qiladigan o`z qonuniyatlari bor. Ularni bilib olish va ta`lim tarbiya jarayonida bu qonuniyatlarga amal qilish, ulardan oqilona foydalanish maktabda tarix o`qitishni ilmiy asosda olib borishning muhim shartidir. Mustaqillik sharofati bilan biz huquqiy demokratik, fuqarolik jamiyati barpo etayotgan ekanmiz, shu bosqichda tarix o`qitishni yanada takomillashtirib borish, o`qitish jarayonini uning ob`yektiv ravishda amal qiluvchi qonuniyatlarini aniq va mukammal bilib olish, bu qonuniyatlardan huquqiy demokratik jamiyatning faol va ongli quruvchisini tayyorlab yetishtirish maqsadida to`gri foydalanish zarurdir. Chunki o`qituvchi jamiyatning yosh avlod ta`lim-tarbiyasiga qo`ygan ijtimoiy buyurtmaning asosiy ijrochisidir

Tarix ta`limi usullari sistemasini tashkil etgan ko`rsatmalar, og`zaki matnlar vositasida o`qitish va amaliy uslublar bir-biri bilan chambarchas bog`lashgan. Ular o`rtasida bog`lanish o`qitish usullari va ularga muvofiq ta`siriga asoslanadi. Ko`rsatmalik og`zaki uslubga og`zaki metod ko`rsatmali uslubga asoslanganidek, o`quvchilarning mustaqil fikrlash, amaliy faoliyatini ham o`qituvchining og`zaki va ko`rsatmali tasvirlariga suyanadi. O`quvchilarning o`quv amaliy faoliyati og`zaki va ko`rsatmali o`qitish usuli bilan bog`liq har xil priborlar, instrument va mexanizmlar vositasida qiladigan ishlari, har xil topshiriqlarni bajarishlari, ijodiy taqdqiqot ishlari va x.k dan iborat. Ko`rsatmali va og`zaki usul o`z navbatida amaliy metod bilan bog`langan. Masalan, Ilk odamlarning O`zbekiston xududida yashash joylari, mehnat qurollari, qurol-yarog` aslaxalari, ro`zg`or buyumlari haqidagi tasavvurlari hamda “urigchilik munosabatlari” “Oila” Urug` mulki” haqidagi tushunchalarga suyanadi. Tarix ta`limining amaliy usuli didaktik va metodik ahamiyatiga ega. Maktabda tarix o`qitish tajribasi ta`limining hamma bosqichlarida ham o`quvchilarning mustaqil ishlari mumkinligini ko`rsatadi. O`qitish usullari o`qituvchining ish usullaridagina iborat bo`lmay, balki bu uslublar O`quvchilarning ish usullarini ham o`z ichiga oladi. Demak, ta`limning amaliy usuli esa didaklik va uslubiy ayniqsa, yuqori sinflarda muhim rol uynaydi. Chunki, yuqori sinf O`quvchilarining yoshi muvaffaqiyatli foydalanishga imkon beradi. Ta`limning amaliy usulining asosiy yo`li O`quvchi yoshlarning hayotni o`ranish yo`lidir. Shuning uchun ham amaliy metod juda katta ta`limiy va tarbiyaviy ahamiyat kasb etadi. Bu uslub tarix o`qitishni hayot bilan mustaqillik qurilishi amaliyot bilan borishga yordam beradi, bilim o`quvchilarning ishonchi va e`tiqodiga ko`maklashadi, O`quvchi yoshlarning fuqarolik burchini tushunib, jamiyatda o`z mavqelarini topib olishlariga yordamlashadi. O`quvchilarning amaliy bilish faoliyatiga ularning vaqtli matbuot bilan olib boradiga ishlari, ishlab chiqarish korxonalarining raxbarlari va ilg`orlari bilan,

fermerlar bilan urush va mehnat veteranlari bilan suxbatlari, tarixiy ocherk yozish, foto-albomlar, maketlar yasash, rasmlar chizish va boshqalar kiradi. O`quvchilarning vaqtli matbuot bilan olib boradigan amaliy ishi o`quvchilarning katta o`quv va tarbiyaviy ahamiyatiga ega. Mamlakatimizning ichki va xalqaro ahvoliga doir eng muhim voqealarni to`g`ri tushunishga ularga to`g`ri baho berishga o`rganadilar, vaqtli matbuot materiallarini tarix fanining muhim materiallarini chuqur o`zlashturishga yordam beradi. Maktab tajribasi shuni ko`rsatadiki gazeta va jurnal materiallari o`quvchilarni tarix fanining muhim materiallarini chuqur o`zlashtirishiga yordam beradi. Maktab tajribasi shuni ko`rsatadiki o`quvchilar gazeta va jurnal materiallarini o`rganishda individual vazifalarni bajarib mustaqil o`qish va amaliy faoliyati uchun zarur malakalarini hosil qiladilar. O`quvchilar vaqtli matbuotni o`qib ulardan o`zlariga zarur faktlarni raqamlarni tanlab olishi, voqealarini taxlil qilish ulardan tegishli xulosalar chiqara bilish va umumlashtira bilish, reja tuzish, matn yozish, gazeta va jurnallardan ko`chirma qilish, qo`shimcha adabiyotlardan foydalanishga o`rganadilar. Vaqtli matbuot o`quvchilarning darsda olgan bilimlarining chuqur va konkret bo`lishiga yordam beradi. O`quvchilar o`qituvchi topshirig`i yoki o`z tashabbuslari bilan gazeta jurnallardan zarur materiallar to`playdilar. Har qaysisiga gazetaning nomi, material qaysi gazeta yoki jurnaldan qirqib olinganligi, yili, oyi, soni , beti, yozib qo`yiladi. Qirqilgan materiallar mavzular bo`yicha maxsus papkalarga joylashtiriladi va kelgusida dars va darsdan tashqari mashg`ulotlarda foydalaniladi. Shaxsiy kuzatishlarimiz shuni ko`satayaptiki bugungi kunda mamlakatimiz OAV larida muntazam ravishda chop etib borilayatgan krossvordlar, intelektual o`yinlar maktab o`quvchilari hamda katta yoshdagi aholini ham tarix fanidan bilimlarini yanada oshirishga katta rol o`ynamoqda.(A.D.) O`quvchilarning amaliy bilish faoliyati sinf mashg`ulotlari bilan bog`lab olib boriladi. Sinfdagi mashg`ulotlarda olingan bilim va malakalar o`quvchilarni sinfdan tashqaridagi amaliy faoliyatida pastki sinflarda va boshqa jamoalada, ijtimoyi hayotining barcha sohalariga o`quvchilarni o`quvchilarini

jalb etishda maktab katta tajriba hosil qilgan. O`quvchilar ijtimoyi ishlaridagi faol ishtiroki, ularning g`oyaviy e`tiqodini shakllantirishga yordam beradi. Natijada o`zlarini o`rab turgan muhit haqidagi tasavvur va tushunchalar kengayadi, chuqurlashadi va konkretlashadi. Siyosiy mavzulardagi suhbatlar va boshqa tadbirlar g`oyat muhim o`rin tutadi. Sinf va maktab miqyosida o`tkaziladigan bu tadbirlar o`quvchilarga erkin fikr almashishiga pirovardida haqiqatni aniqlab olishga keng imkokoniyat yaratib beradi. Maktab doirasida tashkil etiladigan mazkur tadbirlardan tashqari o`quvchilar ayniqsa ijtimoiy ishlarga tortilgan yuqori sinflarni o`qituvchilari o`zlarini siyosiy va nazariy bilim olish, jurnal va gazetalarini muntazam ravishda o`qib borishlarida xullas yorqin har tomonlama bilimini oshirishga intilish kundalik hayotiy ehtiyojga aylanishi lozim. Maktab o`quvchilarining bu sohadagi amaliy bilim faoliyati va malakalarini takomillashtirib borishda yetuk mutaxassislar hamda jurnalistlar bilan uchrashuvlarni tashkil etish kabi ishlar juda katta foyda beradi.

Аsоsiy аdаbiyotlаr va mаnbаlаr : 1. Kаrimоv I.А.Yuksak ma`naviyat-engilmas kuch.T.,2008. 2. Kаrimоv I.А.O`zbеkistоnning o`z istiqlоl vа tаrаqqiyot yo`li. T., 1992. 3. Kаrimоv I.А.Tаrixiy xоtirаsiz kеlаjаk yo`q. T., 1998. 4. Kаrimоv I.А. Jаhon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O`zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo`llari va choralari. T., 2009. 5. Kаrimоv. I.А. O`zbеkistоn XXI asr bo`sag`asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari .T., 1997. 6. Prezident I.Karimovning BMT sammiti ming yillik rivojlanish maqsadlariga bag`ishlangan yalpi majlisidagi nutqi. «Xalq so`zi» gazetasi 2010 yil 22 sentabr.N: 184 7. Kаrimоv. I.А. Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada yuksaltirishdir.T.,2010. 8. Karimov. I.A. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi.T.,2010 . 9. Ishmuhammedov.R., Abduqodirov. Ta`limda innovatsion texnologiyalar.T.,2008. 10. M.Tojiboyev, Z. Ilhomov. O`zbekiston tarixini o`qitishning metologiyasi.T., 2003.

O'xshashlar

Tarix o'qitishning ko'rsatmali usuli

Tarix falsafasi tushunchasi

Mustaqil О'zbekistonda tarix falsafasi

Tarix o'qitishning og'zaki usullari

Tarix o'qitish usullari sistemasi