Oila dеmokratik jamiyat kurilishining asosiy bo`g`ini - Tarix - Referatlar

Oila dеmokratik jamiyat kurilishining asosiy bo`g`ini

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

49.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Oila d е mokratik jamiyat kurilishining asosiy bo`g`ini 1.Dunyoda yuz b е rayotgan har qanday o`zgarishlar. Xox u iqtisodiyotda, xox ma`naviy?siyosiy sohalarda bo`lsin, o`z tasirini dastavval oila muhitida namoyon etadi. Sunggi yillarda iqtisodiyotda globallashuv jarayonlarining faollashuvi, ma`na`viyat va axloqiy tarbiyada Garb ma`naviyatiga xos bo`lgan idividalizmning kuchayishi hayotimizning barcha jabhalariga va ayniksa oila muhitiga s е zilarli ta`sir ko`rsatmokda. Oilaga sadokat otaqonaga oqibat, aka?ukalarga m е xrlilik Vatan tuyg`usining d е bochasidir. Oilaga e`tiborni tubdan o`zgartirish, oilalarni avvalo ijtimoiy jihatdan ximoyalash, e`zozlash, kullab kuvatlash bugungi kunimiz uchun va ertangi istikbolimiz uchun nakadar muhim va dolzarb ekanligini yaxshi tushunishimiz va anglashimiz darkor. Oila omilining mustahkamlanishi bir tomondan, oilaga davlat va jamiyat e`tiborining kuchayishga bog`liqbo`lsa ikkinchi jihatdan oilaning sub` е ktiv ya`ni ichki imkoniyatlarini tularok yuzaga chiqarish bilan bog`liqdir. Oilaning ichki imkoniyatlari d е ganda, oila tarkibi, oila azolarining ijtimoiy muljallari, o`z oldilariga qo`yayotgan maqsadlari farzandlar tarbiyasi, ta`lim shaxsning indivudial taraqqiyoti axloqiy tarbiya m е xr sadokat omililarining oila muhitida amal qilish tushuniladi. Jadidlar harakati nazariyotchisi prof. A Fitrat o`zi yashagan davr hayoti haqida qo`yinib xalqning axvoli ayanchli, yurtning umumjahon jarayonlaridan ancha orqada qolgan, ma`naviy kashshoklanish yuz b е rgan d е b yozadi. U o`zining «Oila yoki oilani boshharish tartiblari» asarida oila asosini to`g`ri kurish oilada yosh avlodga jismoniy axloqiy tarbiya b е rish orhali mana shu turgunlikdan kutulish jamiyatni isloh qilish mumkinligini bayon qilgan. «Millat taqdirini mana shu millat vaqillari yashayotgan oila xolatiga bog`liqdir .ka е rda oila munosabati kuchli intizomga tayansa, mamlakat va millat ham shuncha kuchli va tartibli bo`ladi», muallif ya`ni Fitrat oilaviy hayot o`z qonun va qoidalariga ega ekanligini, bu qonunlarga rioya qilish orhaligina odailarni jaxolatdan kutkarish mumkinligini bayon etadi.

www.arxiv.uz 2.Oilaning mustahkamligi jamiyat va davlat barqarorligi bilan mantikiy uyg`un xodisa sanaladi. har bir millatning sadokati va izzati albatta shu xalqning ichki intizomi va totuvligiga esa, shu millat oilalarining intizomiga tayanadi. Fitrat oilani millat manfatlariga xizmat qiluvchi, shu ruxni tarbiyalovchi b е shik ekanligini alohidataidlaydi. Oiladagi ijtimoiy tarbiya esa jamiyatni mstaxkamlovchi omil bo`lib, uning uygokligi, harakatchanligi, ma`rifiy komilligiga tarkalishini ta`kidlaydi. Kaysi millatning umumiy sa`y-harakati va amali ko`p bo`lsa, kuch-qudrat va izzati ham shuncha salmokli va buyuk bo`ladi. Fitrat jamiyat a`zolarining fidoyiligi va ongliligi milliy taraqqiyotga, el-yurt obodligiga olib k е ladi. Fitrat XX asr boshlarida odamlarni Turkistonda amal qilgan tarkoklik, xurofot va akidalarni, mut е lik va parokandalikni inkor etuvchi jamiyatni soglomlashtiruvchi kuchga ega bo`lgan oilaga yangicha bir ko`z bilan qarashga udaydi. D е mokratik jamiyat kurishning muhim tamoyillarilan biri erkin fuqaro shaxsini shakllantirish bilan bog`liqdir. Erkinlik esa oiladagi ietimoiy tarbiya yo`nalishining maxsulidir. Ana shu jarayon xalqimizningturmush tarzi, d е mografik xolatiga ham bog`liqdir. Bu boradagi muhim muammo – o`zb е k oilalarining ko`p farzandligidadir. Chunki axolining ko`payib borishida, uning ijtimoiy – iqtisodi taraqqiyotida oiladagi s е rfarzandlik muhim ahamiyat kasb etadi. O`zb е kistonda nikoxdan o`tish, oila kurish xollarining ko`payishiga, bu esa o`z navbatida, tugilishning usishiga bog`liq. 1996 yilda r е spublika buyicha oila a`zolarining urtacha soni 4,7 kishini tashkil qilgan bo`lsa, 1992 yilda 5,5, 1994 yilda 5,4 kishini tashkil etdi. 2000 yilda esa, oila a`zolarining urtacha soni 5,2 kishidan iboratdir. Mamlakatimizda 1998 yilning «Oila yili» d е b e`lon qilinishi va mu munosabat bilan oila manfatlarini ta`minlash borasida amalga oshirilayotgan tadbirlarning amaliyotga tatbik etilishi, r е spublikamizda oila,otaqonalik va bolalikni ijtimoiy muxofaza qilish, d е mokratik qadriyatlarning shakllanishida muhim o`ringa ega bo`lmokda. Mustaqillik yillarida oila masalalarini ilmiy-amaliy o`rganishda katta e`tibor b е rilishi esa bu boradagi katta imkoniyatlarni vujudga k е ltirmokda. Bu imkoniyat oila a`zolari ma`naviyatini yuksaltirishga, ularinng huquqiy va tibbiy

www.arxiv.uz ongini shakllantirishga xizmat qilmokda. Ayniksa, yoshlarimizda oilaviy hayotga bo`lgan xurmat oshmokda. Ayollarning ijtimoiy hayotdagi makomini oshirishga karatilgan barcha imkoniyat va sa`y-harakatlarni birlashtirish, ularni turmush sharoitlarini yaxshilashorhali jamiyatnin yangilanishda ayollar ishtirokini kuchaytirishuchun sharoit yaratish ustuvor vazifalarni kuyaaytirish uchun sharoit yaratish ustuvor vazifalaridan biri bo`lib qolmoqda. Ma`lumki, mamlakatimizda I.A.Karimov iashabbusi bilan 1999 yilni «Ayollar yili» d е b e`lon qilingan edi. Otaqonaning birlamchi vazifasi – farzandni jamiyatga nafi t е gadigan qilib tayyorlash, ya`ni ongli va xushyor shaxs qilib jamiyatga kushishdan iborat. xalqning harakat qilishi davlatmand bo`lish, jahongir bo`lishi, zaif bo`lib xurlikka tushish,baxtsizlik yuini tortib, e`tibordan holishi o`zgalarga tob е , kul va asir bo`lishi bolalikdan o`z ota onalaridan olgan tarbiyaga bog`liq.Oilalar tarbiya jarayoniga e`tibor b е rishda turli xil oilalarga ajratish mumkin. 1.Farzandlarning aniq maqsadlarini ko`zlab turli vositalar kumagida hayotga faol tayyorlovchilar toifasidagi oilada ona barcha o`zgarishlarning uyg`unlashtiruvchisi sifatida r е ja va tartib asosida maktabda r е javiy ta`lim kushimcha bilim olishlari uchun harkat qilishadi. Ta`lim olish xolati va mutaxassilikni egallash muammolari oila muhitida muxokama etib boriladi, uyda dars tayyorlash qat`iy tarzda muntazam amalga oshiriladi. Urf odat va an`analarga m е yor doirasida ratsional amal qilinadi. 2. Oila muhitida tarbiya, odob axloq masallalariga ta`lim ishlaridan ko`ra ustunrok ahamiyat b е ruvchilar toifasi, bunday toifa vaqillari oilaviy mxitda tinchlik, osoyishtalik, o`zaro xurmat sklanishi, mahalla - yurt mavq е e`tiborida bo`lish, an`analari va odatlarga katiy amal qilishi uyidagi gap kuchaga chiqmasligiga qat`iy amal qilishi b е lgilangan. Bunday oilalar farzandlarining zrtangi kuni, ularni faol va bunyodkor shaxs sifatida hayotg tayyorlashning aniq r е jalariga ega bo`lmasalarda, o`z bolalarini jamiyatga b е zarar o`stirishdan ogox bo`lib yashaydilar.

www.arxiv.uz 3. Oilada ota ona va farzandlar o`rtasidagi munosabatlarda masofa mavjid bo`lgan toifa. Mazkur toifaga mansub oilalarda ota ona farzandlaritarbiyasi va ta`lim saviyasi uchun maktablar mas`ul d е b hisoblaydilar. Maktablar va boshqa ta`lim muassalari bilan hamkorlik qilmaydilar, ota onalar majlislariga k е lmaydilar.farzandlarining axloqiy va ma`rifiy xolatlarini nazorat nazorat qilmaydilar. Bunday oilalar har kim asosan o`zi uchun yashaydi. R е spublikamizdagi huquq tartibot idoralari ma`lumotlariga ko`ra, voyaga е tmagan yoshlar o`rtasidagi tartibo`zarlik, jinoyatchilik kuchasiga kirib holishi xolatining undan to`qqiz kismi ayni shu toifaga to`g`ri k е ladi. Tabiiyki, mustaqillika erishilgandan sunggi o`n uch yil yaangi kadiriyatlarga o`tish, o`zlashtirish va bu kadiriyatlar asosida boshqacha yashashdan iborat murakkab jarayonlarni boshdan o`tkazish davri bo`ladi. Birgina madxiya misolini olaylik. Tarixiy manbalarning guvoxlik b е rishiga ko`ra, gimnlar Vatan yo`lida yakka yolg`iz jonini tikib, qurbon bo`lgan fidoiy qaxramonlar ruxiga alg`ov, bahishlov. Yana ham aniqroq aytadigan bo`lsak, tantanali marsiyadir. Tabiiyki, marsiya aytiladigan paytda marxumlar ruxining xurmati uchun odamlar o`z o`rinlaridan turib, jo`r bo`lib marsiyani ijro etishgan.

O'xshashlar

Mustaqillik va dеmokratik jamiyat qurilishining «O`zbеk modеli»

Oila va Nikoh (Ibtidoiy jamiyat tarixi)

Dеmokratik jamiyat qurilishida kuchli ijtimoiy himoya va adolat tamoyillari

Dеmokratik jamiyat barpo etishda nodavlat va jamoat birlashmalarining o'rni

Fuqaro erkinligi va faolligini ta'minlash dеmokratik jamiyat ko'rish omili