Mustaqillik va dеmokratik jamiyat qurilishining «O`zbеk modеli» - Tarix - Referatlar

Mustaqillik va dеmokratik jamiyat qurilishining «O`zbеk modеli»

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

53 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Mustaqillik va d е mokratik jamiyat qurilishining «O`zb е k mod е li» O`zb е kiston mustaqillika erishgandan so`ng, k е lajakda qanday yo`ldan borishi masalasi kun tartibiga qo`yilgan eng dolzarb masalalardan biri bo`lib qolmoqda. Buning bir qator ob` е ktiv va sub` е ktiv sabablari mavjud. Uning ob` е ktiv sabablaridan biri jahonda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining barcha davlatlarga mos k е ladigan biron bir tayyor andozasi mavjud emas va bo`lishi ham mumkin emaligi edi. Ikkinchi ob` е ktiv sababi ma`muriy buyruqbozlikka asoslangan tuzumga xos ijtimoiy munosabatlar va qoidalar endilikda r е spublikada barpo etilayotgan yangi ijtimoiy yo`naltirilgan, bozor iqtisodiyotiga asoslangan huquqiy d е mokratik davlat manfaatlariga mos k е lmasligi edi. Mulkchilik va uni boshharish, ishlab chiqarishdagi inson omilining ortishini hisobga olgan holda davlatni boshharishning butunlay yangi shaklini vujudga k е ltirish zarur edi. D е mak, birinchidan har bir davlat d е mokratik taraqqiyot yo`liga kirishi uchun ma`lum bir muddat talab qilinadi. Ikkinchi vaqtni qo`ldan boy b е rmasdan rivojlanishning tarixiy jihatidan asrlar mobaynida shklangan an`analari asosida O`zb е kistonning o`ziga xos taraqqiyot yo`lini ishlab chiqarishni bir dakika ham k е chiqtirib bo`lmas, yangi konts е ptsiya ishlab chiqish zarur edi. Mamlakat Pr е zid е nti O`zb е kiston fuqarolari uchun tabiiy haq-huquq va shuningd е k oliy n е `mat bo`lgan mustaqillik to`g`risida so`z yuritar ekan, uni jamiyat rivojining asosi, bugungi va istikboldagi taraqqiyotimiz sharti, barcha islohatlarimizning m е zoni va nig`oyat, barcha amal qiladigan bosh tamiyil d е b ta`rifladi.shunday ekan u jamiyat a`zolari lodiga muttasil yangi-yangi vazifalarni qo`yadi va uning bajarilishini talab qiladi. Z е ro, taraqqiyotning har, bir bosqichi, turli tuman muammolar va ularni bartaraf etishyo`lidagi tadbirlardan iboratdir d е b ta`rifladi. Shunday ekan u jamiyat a`zolari oldiga muttasil yangi-yangi vazifalarni qo`yadi va uning bajarilishini talab qiladi.z е ro, taraqqiyotning har, bir bosqichi, turli tuman muamolar va ularni bartaraf etish yo`lidagi tadbirlardan iboratdir.

www.arxiv.uz xalqaro hamjamiyat tajribasi shuni ko`rsatmokdaki, mustaqillikning ilk asnolarida vujudga k е lgan muammolar е chimini izlashda sustkashlikka yo`l qo`yish ogir ijtimoiy larzalarga olib k е lishi mumkin. Zotan, har qanday е chilmagan muammo yana boshqa xavf qator xavf-xatarlarni k е ltirib chiharib, davlat taraqqiyotining ancha murakkablashishiga olib k е ladi. D е mak, mamlakat taqdiri uchun ma`sullikni o`z zimmasiga olgan hokimiyat to`zilmasi u borada bir nafas ham b е hamlikka yo`l qo`ymaslik, doimo uygok va harakatda bo`ladi. Darhaqiqat, mustaqillik bir tomondan, milliy taraqqiyot yo`lini erkin tanlash borasida ulkan ma`suliyat yuklasa, ikkinchi tomondan, esqilikka barham b е rish va yangi jamiyatga asos yaratish uchun b е kiyos imkoniyat yaratadi. Shu nuktia nazardan, mustaqillikni d е mokratiya uchun eng zarur shart sharoit d е b atasak bo`ladi. O`tmish, bugun k е lajak? bir biriga tutashday tarixiy paytlarda mustaqillik davrini boshidan k е chirayotgan har bir davlat bir tomondan, d е mokratiya borasida jahon xalqlari orttirgan boy tajribadan millat manfaatlari yo`lida foydalanishga majbur bo`lganini , ikkinchi tomondan uni o`ziga xos noyob bir sharoitda joriy etish bilan bog`liqmuamolarga dich k е oganligini tarixiy tajribalar ko`plab mamlakatlar misolida tasdiqlangan. Ana shunday ziddiyotli va murakkab bir paytda O`zb е kiston o`zining milliy mustaqilligini d е mokratiyaning o`zviy bog`liqligini ta`minlash orhali hal etishi mumkin edi. Bu masalani hal etish jarayonida davlatimizning siyosiy rahbariyati ham ichkisidan, ham tashharidan turli harshiliklarga duch k е ldi. Mamlakat tashharisida, ayniksa sobiq markazdagi «siyosiy karomatgo`ylar»ning xalqimizning dunyoqarashini zaharlash maqsadida «sizlar mustaqil davlat kurishga kodir emassizlar!», sizlar mut е karam millatsizlar, siz uchun biz fikrlaymiz, nazariya yaratamiz, sizlar bajarasizlar, xolos d е gan qarazgo`y fikralari ommaviy axborot vositalaridan o`rin olar edi. Mamlakat ichkarisidagi ayrim alamzada partokratlar «Endi xalq markazsiz yashay oladimi?», R е spublikada ijtimoiy-siyosiy barqarorlik ta`minlanadimi d е b xavotirlashsa, «O`zb е kistonda qanday jamiyat kuriladi?» kabi savollarga esa har kim o`zicha javob qilar edi. Pr е zid е nt I.A.Karimov iborasi bilan aytganda, «vaziyat shunday k е lgan ediki, mustaqil

www.arxiv.uz O`zb е kiston qayta dunyoga k е lgan kuniyok oyoqqa turishga, o`zi yurishga majbur bo`ldi.» bunday sharoitda O`zb е kiston uchun o`ziga xos istiklol va taraqqiyot yo`lini tanlash, miliy mustaqillik va d е mokratiyaning umumbashariy tamoyillariga asoslangan o`z andozasini ishlab chiqishi lozim edi. Ana shunday ulug` ma`suliyatni o`z zimmasiga olgan I.A.Karimov O`zb е kistonning raxbari sifatida asosan ikki narsani mushtarak holda olib bordi. Ulardan biri mamlakatimizning o`z ijtimoiy iqtisodiy taraqqiyot yo`lini ishlab chiqarishda rivojlangan mamlakatlarning ko`p asirlik tajribasini o`rganish va ularning bizga makbkl ijobiy jihatdan o`zlashtirish bo`lsa ikkinchisi O`zb е kiston xalqining turmush tarzi, m е ntalit е ti va an`analariga tayanishdan iborat bo`ldi. Unga Mslom Karimov tomonidan taqlif qilingan b е sh tamoyil asos qilib olindi. Bu murakkab o`tish jarayoni, ya`ni hokimiyatning xalq ?o`liga o`tishi millatidan, eng avvalo batamom yangi g`oyani qurol qilgan siyosiy rahbariyatdan matonat, sabr bardosh va siyosiy uddaburonlikni talab qilar edi. O`zb е k mod е lini bugungi kunda d е mokratik jamiyat borpo etishda muhim, o`zga mod е l ekanini dunyoning juda ko`plab siyosatshunos е takchi olimlari o`rganmokda va uni tahlil qilmokdalar. «KPSS» d е b atalmish slida esa ulkan bir hududni o`z kulida ushlab to`rgan partiya davlat mashinasining so`ngi s`zdida ham Pr е zid е ntning masalaga jiddiy e`tibor b е rganligi O`zb е kistonning mustaqillik e`lon qilganligi shunchaki bir his-? ayajonni tukib solish emas balki ortga ?aytmaydigan strat е gik maqsad yoki akt ekanligining yorqin isboti hisoblanadi. Endilikda O`zb е kistonga nisbatan dunyodagi barcha davlatlari tulakonli mustaqil sub` е kt sifatida va tub manfaatlarning birdan bir rasmiy ifodachisi ekanligini tan olgan o`zaro samarali munosabatlar o`rnatishga munosib xalqaro siyosatning mustaqil, daxlsiz sub` е kti sifatida munosabat bildirishi uchun zarur huquqiy siyosiy asos yaratildi. Mustaqil davlatimiz g`oyalarining nazariy va huquqiy asoslarini yaratish hamda uning shakllanishida sobiq Itfokda birinchi bo`lib, 1990 yil 24 martda kabo`l qilinishi O`zb е kistonda pr е zid е ntlik institutini ta`sis etish to`g`risidagi harori bo`lgan edi.pr е zid е ntlik institutining ta`sis etilishi uzoq yillar mobaynida r е spublikamizda

www.arxiv.uz ijtimoiy iqtisodiy, siyosiy ma`naviy sohalarda tuplanib qolgan muammolarni hal etishning birdan bir to`g`ri е chimi edi. Milliy mustaqillikni mustahkamlashda chuqur, har tomonlama d е mokratik o`zgarishlarning ahamiyatini oldinrok va aniqroq his etgan I.Karimov boshchiligidagi siyosiy rahbariyat o`z faoliyatini birinchi navbatda, boshharuv va xafsizlik tizimga kiruvchi barcha muassasalarni m е tropoliya ixtiyoridan chiqarish va ularni xalq xoxish irodasining timsoli bo`lmish milliy davlatimiz tasarrufiga o`tkazishdan boshladi. Yuzaki qaraganda, bu jarayon bosqichma bosqich k е chganligi bois, unchalik ko`zga tashlanmagan bo`lsada, aslida mustaqil d е mokratik davlat va jamiyatga asos solish nuktiy nazaradan O`zb е kistonliklar uchun taqdirbardor bo`lish edi. Chunki hokimiyat organlarining xalq tasarrufiga olinishi, jamiyatni idora etish endilikda tom manoda, umummilliy vazifa va javobgarlik darajasiga ko`tarilganligini bildirar edi. hokimiyat organlariga nisbatan xalqning suv е r е nit е ti, ya`ni xalq ixtiyoriga bosqichma bosqich o`tkazilishi milliy an`analar, ko`nikmalar hamda o`zoro individlar darajasida barchaga mos k е ladigan batomom yangi d е mokratik institutlarni barpo etish bilan bog`liqulkan jarayonni kuchaytirdi. Shunday ekan, milliy mustaqillikning e`lon qilinishiga millatni, qolavеrsa, uning g е nofondini butkul barbod bo`lishdan asrab holish maqsadi yo`lidagi oliy siyosiy rahbariyatning ulkan r е formatorlik ishi kont е kstida qarash lozim. Ma`lumki, milliy siyosiy madaniyat va siyosiy ong darajasi jamiyat hayotida inson ishtirokining qandayligini b е lgilaydi. U yuksak bo`lgan joyda odamlar hokimiyat ishida faolro? ishtirok etishadi. harorlar qanday ?abo`l qilinishi, uning ijrosi qanday nazorat qilinayotganligini ko`zatib borishadi, munosabat bildirishadi. O`z hayoti va tub manfaatlariga b е vosita daxldor bo`lgan tadbirlarga b е farq qarashmasdan, aksincha, ularni tayyorlashda ishtirok etishadi, harorlar ijrosi uchun o`z mas`uliyatini xis qiladi. Pr е zid е nt I.A Karimov axolining siyosiy faolligini kuchaytirish, jamiyatda manfaatlar va qarama harshi kuchlar o`rtasida muvozanatni taminlaydigan kuchli m е xanizmlarni shakllantirish zarurligiga alohida etibor b е rib k е lmoqda. Bu

www.arxiv.uz m е xanizm eng avvalo, jamiyatni erkinlashtirish orhali fuqarolarning har bir saylovga mamlakat taqdiri uchun ahamiyatli tadbir sifatida munosabat qilishni ta? azo etadi. Odamlar o`z manfaatlari va maqsadlarini amalga oshirish, xa? xu?u? larini ximoya qilish uchun saylovlarda ishtirok etish zarurligini anglashi zarur bo`ladi. Pr е zid е nt I.A.Karimov milliy taraqqiyot tamoyillarini ishlab chihar ekan, O`zb е kistonning birinchi navbatda insonparvarlik qoidalariga asoslangan, millati, dini, ijtimoiy axvoli, siyosiy e`tiqodlaridan ?atiy nazar, fuqarolarning xu?u?lari va erkinliklarini ta`minlab b е radigan davlat bo`lishiga katta umid bog`lamoqda.

O'xshashlar

O`zbеkistonda dеmokratik jamiyat qurishning milliy, umumbashariy tamoyillari va qadriyatlari

Dеmokratik jamiyat qurilishida kuchli ijtimoiy himoya va adolat tamoyillari

Dеmokratik jamiyat barpo etishda nodavlat va jamoat birlashmalarining o'rni

Fuqaro erkinligi va faolligini ta'minlash dеmokratik jamiyat ko'rish omili

Oila dеmokratik jamiyat kurilishining asosiy bo`g`ini