Маънавий қадриятларнинг тикланиши - Tarix - Referatlar

Маънавий қадриятларнинг тикланиши

Yuklangan vaqt:

25.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

110 KB

Ko'chirib olish

Маънавий қадриятларнинг тикланиши Режа: 1. Тарихий хотиранинг тикланиши ва миллий ўзликни англаш. 2. Ўзбекистонда диний қадриятларнинг тикланиши ва бу борадаги мустақиллик йилларида олиб борилган ислоҳотлар.

Тарихий хотиранинг тикланиши ва миллий ўзликни англаш. Мустақиллигимизнинг дастлабки кунлариданоқ аждодларимиз томонидан кўп асрлар мобайнида яратиб келинган ғоят улкан, бебаҳо маънавий ва маданий меросни тиклаш давлат сиёсати даражасига кўтарилган ниҳоятда муҳим вазифа бўлиб қолди. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёев таъкидлаганларидек, ―Биз ҳозирги вақтда йирик бир лойиҳа-Ўзбекистондаги Ислом маданияти марказини ташкил этиш бўйича катта ишларни бошлаб юбордик. Бу марказ аввало халқимизнинг яратувчилик даҳоси билан бунёд этилган ноёб меросни ҳар томонлама чуқур ўрганиш, юртимиздан етишиб чиққан буюк аллома ва мутафаккирларнинг ҳаёти ва илмий-ижодий фаолияти ҳақида яхлит тасаввур уйғотиш, халқаро миқёсда динлараро ва цивилизациялараро мулоқотни йўлга қўйиш, бугунги мураккаб даврда ислом динининг инсонпарварлик моҳиятини очиб бериш, жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш, ёш авлодни гуманистик ғоялар, миллий ғурур ва ифтихор руҳида тарбиялашдек эзгу мақсадларни кўзда тутади. 146 Тарихдан маълумки, Ўрта Осиё халқлари азалдан башарият тафаккур хазинасига илм-фан, маданият тараққиётига унутилмас ҳисса қўшиб келганлар. Аждодларимиз томонидан кўп асрлар мобайнида яратилган асарлар, маданиятнинг барча соҳаларига тааллуқли нодир асарлар, қимматбаҳо фикр-мулоҳазалар ҳозирги кунда ҳам жаҳон халқлари маънавий дунёсини бойитиб, уларнинг маънавий камолотига хизмат қилиб келмоқдаки, бундан биз фахрлансак арзийди. Бугунги кунда маънавий меросимизни, қадриятларимизни тиклаш, халқимиз, жумладан, ёшларимиз маънавиятини бойитиш, ўзлигини англаш, хусусан келажагимиз бўлган, замон талабларига жавоб берадиган юқори малакали, онгли мутахассис кадрларни тайёрлаш уларнинг маънавиятини юксалтиришга эришиш ғоят муҳимдир. Ўзбек халқининг бой маънавий қадриятларини қайтадан тиклаш, уларни халқимизга қайтариш мустақиллик даври тарихимизнинг ажралмас

қисмидир. Шу маънода бу тарихни ёритмай туриб, умуман мусақиллик даврининг тўла тарихини яратиб бўлмайди. Халқимиз сиёсий мустақиллик ва озодликни қўлга киритгач, ўз тақдирининг чинакам эгаси, ўз тарихининг ижодкори, ўзига хос миллий маданиятининг соҳибига айланди. Мустақилликка эришилганидан сўнг Ўзбекистон раҳбарияти, энг аввало, халқимизнинг эҳтиёжи, орзу- истаклакрини ҳисобга олиб, азалий байрамларни тиклашга ва янги истиқлол байрамларини шакллантиришга катта эътибор бера бошлади. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А. Каримов Фармонлари асосида ―Наврўз, ―Рўза ҳайити, ―Қурбон ҳайит лари расман тикланиб, халқ ўртасида кенг нишонлана бошлади. Шунингдек, истиқлолни шарафлайдиган байрамлар ―Мустақиллик куни ва ―Конституция куни жорий этилди. Ўз навбатида, давлатимиз раҳбарияти советлар даврида пайдо бўлган барча байрамларни тақиқламади. Улар орасида умуминсоний ғоя ва қадриятларни тарғиб қилувчи ―Янги йил байрами, ―Хотин-қизлар байрами кабилар сақлаб қолинди. Тарих хотираси, халқнинг жонажон ўлканинг, давлатимиз ҳудудининг ҳолис ва ҳаққоний тарихини тиклаш миллий ўзликни англашни, таъбир жоиз бўлса, миллий ифтихорни тиклаш ва ўстириш жараёнида ғоят муҳим ўрин тутади. Тарих миллатнинг ҳақиқий тарбиячисига айланиб бормоқда. Буюк аждодларимизнинг ишлари ва жасоратлари тарихий хотирамизни жонлантириб, янги фуқаролик онгини шакллантирмоқда. Ахлоқий тарбия ва ибрат манбаига айланмоқда. Марказий Осиё тарихида сиёсий ақл-идрок билан маънавий жасоратни, диний дунёқараш билан қомусий билимдонликни ўзида мужассам этган буюк арбоблар кўп бўлган. Имом ал-Бухорий, Имом ат-Термизий, Хожа Баҳоуддин Нақшбанд, Ҳожа Аҳмад Яссавий, Муҳаммад ал-Ҳоразмий, ал- Беруний, Ибн Сино, Амир Темур, Мирзо Улуғбек, Заҳириддин Муҳаммад Бобур ва бошқа кўплаб аждодларимиз миллий маданиятимизни ривожлантиришга улкан ҳисса қўшдилар, халқимизнинг миллий ифтихори

бўлиб қолдилар. Уларнинг номлари, жаҳон цивилизацияси тараққиётига қўшган буюк ҳиссалари ҳозирги кунда бутун дунёга маълум. Мамлакат маънавий хаётини янада яхшилашда 1994 йил 23 апрелда қабулқилган «Маънавият ва маърифат» жамоатчилик Марказини ташкил эт иш тўғрисидаги Президент Фармони муҳим аҳамиятга эга бўлди. Шу йили 8 июнда эса Вазирлар Маҳкамаси ушбу Фармоннинг бажарилишини таъминлашга қаратилган махсус қарор қабул қилди. Унда Марказнинг асосий вазифаси ва фаолият йуналиши килиб ўзбек халқининг бой маънавий- маданий мероси, шарқона ва умуминсоний қадриятлар асосида мамлакат, миллат келажагини белгилайдиган илғор ғояларни юзага чиқариш, жамиятдаги соғлом кучлар, юксак истеъдод ва тафаккур соҳибларининг ақлий-ижодий салоҳиятини Ватан истиқболи сари йуналтириш, миллатлараро дўстлик, хамжиҳатликнинг аҳамиятини ошириш, тинчлик ва барқарорликни сақлаш, минтақада яшаётган миллатларнинг маданий, маърифий, маънавий тараққиёт томирлари муштараклигини таркиб қилиш ва ҳоказолар қилиб белгиланди. 1996-йил сентабрда қабул қилинган «Маънавият ва маърифат» жамоатчилик маркази ишини янада такомиллаштириш тўғрисидаги Ўзбекистон Республикаси Биринчи Президентининг фармони асосида шу йил январда Республика «Маънавият ва маърифат» жамоатчилик маркази ҳузурида «Олтин мерос» халқаро хайрия жамғармаси тузилди. 1996-йил 27-сентабрда Республика Вазирлар Маҳкамасининг «Олтин мерос» хайрия жамғармасини қўллаб-қувватлаш тўғрисида» ги Қарорига биноан мазкур жамғарма давлат томонидан моддий жиҳатдан қўллаб- қувватланди. Бу қарорида ўтмиш миллий маданиятимизни янада тараққий эттириш, буюк аждодларимизнинг асрлар давомида яратган бебаҳо маданий- марифий меросини кўз қорачиғидай асраб-аввайлаш, келгуси авлодларга ёдгорлик қилиб қолдириш, халқимизнинг умуминсоний қадриятлар хазинасига қўшган улкан ҳиссасини бутун дунёга қайта танитиш, уни кенг тарғиб этиш, кишиларимиз, айниқса, ёшларимиз онгига миллий ғурур,

миллий ифтихор, Ватанга муҳаббат ва истиқлол ғояларига садоқат туйғуларини сингдириб бориш кераклиги ҳақида аниқ кўрсатмалар берилади. Мустақиллик йилларида буюк сохибкирон Амир Темурнинг 660 йиллиги бўлиб ўтди. ЮНЕСКО томонидан 1996 йил «Амир Темур йили», деб эълон қилинди. Шу йили ЮНЕСКОнинг Париждаги қароргоҳида «Темурийлар даври, фан, маданият ва маорифнинг гуллаб-яшнаши» мавзуида анжуман ва унга бағишланган кўргазма очилди. Мамлакатимизда «Темур ва темурийлар» музейи, Амир Темур номи берилган боғлар, кўчалар барпо этилди. 1996 йил 28 августда Амир Темур таваллудининг 660 йиллиги муносабати билан Шаҳрисабз шаҳри ―Амир Темур ордени билан мукофотланди. 1996 йил 18 октябрда Тошкентда Амир Темур ҳайкали ва музейи, Шаҳрисабзда эса Амир Темур ҳайкали очилиш маросими бўлиб ўтди. «Олтин мерос» хайрия жамғармаси «Халқ мероси дурдоналари» илмий анжуманларини, хориждан излаб топилган қўлёзмалар, тарихий ҳужжатлар, халқ ҳунармандчилиги амалий санъат намуналари, ёдгорликларини таҳлил қилиш, кўрик танловлар ўтказиш билан шуғулланмоқда. 1996-2002-йилларда «Олтин мерос» жамғармаси саъй-ҳаракатлари натижасида буюк алломаларимиз яратган кўплаб маданий-маънавий мерос намуналари мамлакатимиздан ва хорижий давлатлардан излаб топилди, жамланди ҳамда кутубхона ва музейларга жойлаштирилди. Шунингдек, у халқимизнинг расм- русумларини, урф-одатларини, маросимларини ўрганиш, тиклаш, халқимизга қайтариш, уларнинг маъно-моҳиятини, ҳозирги кундаги аҳамиятини кенг оммага тушунтириш ишига катта ҳисса қўшмоқда. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2001 йил 1 майда қабул қилган ― Қатағон қурбонларини ёд этиш кунини белгилаш тўғрисидаги Фармонида шундай дейилган: ―Эл-юртимиз озодлиги ва эркинлиги йўлида, халқимизнинг қадр-қиммати, ор-номусини, миллий анъаналаримиз ва урф- одатларимизни ҳимоя қилишда, босқинчи ва ёвуз кучларга қарши

машаққатли курашларда қурбон бўлганлар хотираси миннатдор авлодлар ёдида абадий сақланиб қолади. Истиқлол туфайли миллий маданиятимиз, жаҳон цивилизатсияси тараққиётига бебаҳо ҳисса қўшган буюк бобоколонларимизнинг маънавий мероси қайтадан ўрганилди ва тикланди. Халқимиз улардан баҳраманд бўла бошлади. Мустақиллик йилларида халқимиз маънавияти юлдузлари бўлган буюк алломаларимизнинг таваллуд топган тарихий саналари Юнеско билан ҳамкорликда мамлакатимизда ва халқаро миқёсда кенг нишонланди: 1991 йил - Алишер Навоий таваллудининг 550 йиллиги; 1992 йил - Бобораҳим Машраб таваллудининг 350 йиллиги; 1993 йил - Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудининг 510 1994 йил - Мирзо Улуғбек таваллудининг 600 йиллиги; 1996 йил - Амир Темур таваллудининг 660 йиллиги; 1997 йил - Абдулҳамид Сулаймон ўғли Чўлпон таваллудининг 100 йиллиги; 1998 йил - Аҳмад ал-Фарғоний таваллудининг 1200 йиллиги; 1999 йил - ―Алпомиш достони яратилганлигининг 1000 2000 йил - Бурхониддин Марғилоний таваллудининг 910 2000 йил - Камолиддин Бехзод таваллудининг 545 йиллиги; 2001 йил - ―Авесто яратилганлигининг 2700 йиллиги; 2002 йил-Термиз шаҳрининг 2500 йиллиги; 2003 йил-Маъмун академиясининг 1000 йиллиги; 2004 йил-Қарши шаҳрининг 2700 йиллиги; 2005 йил-Самарқанд шаҳрининг 2750 йиллиги; 2000 2007 йил-Марғилон шаҳрининг 2000 йиллиги; 2009 йил-Тошкент шаҳрининг 2200 йиллиги. Оламининг алломаси Исо ат-Термизийнинг

Махмуд аз-Замахшарийнинг 920 йиллиги, Нажмиддин йиллиги, Боховуддин Накшбандийнинг 675 йиллиги кенг кўламда нишонланди. Уларнинг бой асарлари нашрдан чиқарилди. Барча вилоятлар ва шаҳарларда хар йили Бобур, Машраб, Огаҳийларга бағишланиб кечалар ўтказилди, Жалолиддин Мангубердининг 800 йиллик таваллудига, «Алпомиш» достони яратилишининг 1ООО йиллигига бағишланган турли кечалар, баҳслар ташкил этилди. Маънавий ҳаётни такомиллаштириш мақсадида Имом ал-Бухорийнинг юбилейига багишлаб, Қуръони Каримдан кейин иккинчи ўринда турадиган «Ал-жомеъ ас-саҳийҳ» (Ишонарли тўплам), «Ал-адаб ал-муфрад» (Адаб дурдоналари) ўзбек тилига таржима килиниб, нашрдан чиқарилди. 1998 йили Имом ал-Бухорий таваллудининг 1225 йиллиги, Ахмад ал- Фарғоний таваллудининг 1200 йиллиги жаҳон миқёсида кенг нишонланди. Республикада юбилейлар муносабати билан алломалар ҳаётига бағишланган илмий анжуманлар ва бадиий кўргазмалар очилди. Дунёда ҳеч бир халқ ўзбекларчалик буюк маданий ва маънавий меросга эга эмас. Энди мустақиллик туфайли ана шу улкан харитани очиш, уни ўрганиш, ундан баҳраманд бўлиш имконияти туғилди. Халқимиз бундан фойдаланиш йулидан бормоқда. Хусусан, ҳукуматнинг махсус қарорига биноан, 1999 йил 17 декабрь куни Хоразмда Муҳаммад Ризо Эрниёзбек ўғли Огаҳий таваллудининг 190 йиллиги, 18 декабрь куни эса Нукусда Ажиниёз Еусибой угли таваллудининг 175 йиллиги, 1998 йил 24 октябрь куни эса Фарғонада Аҳмад ал-Фарғоний таваллудининг 1200 йиллиги кенг нишонланди. Юртбошимиз тантана қатнашчиларига йуллаган табригида улуғ аждодларимизнинг жамиятимиз ҳаётида тутган ўрни ниҳоятда бебаҳо эканлиги алоҳида таъкидланган. Хусусан, шу даврда Беҳбудийнинг «Падаркуш» асари, Фитратнинг «Қиёмат» қиссаси ва «Абулфайзхон» тарихий драмаси нашр қилинди. Чўлпоннинг айрим шеърлари «Гулистон» журналида, «Кеча ва кундуз» асари

эса «Шарқ Юлдузи» журналида эълон қилинди. Кейинроқ улар алоҳида китоб ҳолида нашр этилди. Улуғ шоир Абдулҳамид Чўлпоннинг адабий-бадиий мероси халқимизнинг бебаҳо маънавий мулкидир. Унинг ҳар бир асари, ҳар бир шеъри одамларни ўзаро ҳамкорликка, ижтимоий адолат учун курашга, нохақликка нисбатан муросасизликка даъват этади 156 . Бу эзгу ишларни амалга оширишда Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг саъй-ҳаракати ва ролини алоҳида таъкидлаш ўринлидир. Фикримизнинг далили сифатида Қашқадарё заминида буюк аллома, мотуридия таълимотининг йирик вакили, исломий эътиқод поклиги масаласида 15 га яқин китоб муаллифи Абу Муин Насафий, Шеробод туманида буюк ҳадисшунос аллома Абу Исо Муҳаммад ат-Термизий, Бухорода Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари, Тошкентда Имом Термизий номидаги масжид ва Сузук ота мақбаралари каби кўплаб зиёратгоҳларни обод қилиш борасидаги эзгу ишларни қайд этиш мумкин. Шунингдек, Юртбошимизнинг Ўзбекистон халқининг тарихий, маънавий ва маданий меросини авайлаб асрашга ғамхўрлигининг яққол намунаси сифатида 2017 йил 15 февралдаги ―Маданият ва спорт соҳасида бошқарув тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисидаги ПФ-4956- сонли фармони, 2017 йил 24 майдаги ―Қадимий ёзма манбаларни сақлаш, тадқиқ ва тарғиб қилиш тизимини янада такомиллаштириш чоратадбирлари тўғрисидаги ПҚ- 2995-сонли қарори, 2017 йил 20 июндаги ―Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ўзбекистонга оид хориждаги маданий бойликларни тадқиқ этиш марказини ташкил этиш тўғрисидаги ПҚ-3074- сонли қарори, 2017 йил 30 июндаги ―Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси ҳузурида Ўзбекистоннинг энг янги тарихи бўйича жамоатчилик кенгаши фаолиятини ташкил этиш тўғрисидаги ПҚ-3105- сонли қарорлари халқимизнинг қадимий тарихи ва бой маданиятини тиклаш, буюк алломаларимиз, азиз-авлиёларимизнинг илмий, диний ва маънавий меросини ҳар томонлама чуқур ўрганиш ва тарғиб этиш, чет элларда сақланаётган,

мамлакатимиз тарихи ва маданиятига оид маданий бойликларни аниқлаш, шу тарихий экспонатларнинг асл ёки кўчирма нусхаларини юртимизга олиб келиш каби ишларни ташкил этишда муҳим аҳамият касб этади. Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг бевосита ташаббуси ва топшириғи асосида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан қабул қилинган ―Наманган вилояти Тўрақўрғон туманида атоқли маърифатпарвар Исҳоқхон Ибрат номидаги ёдгорлик мажмуасини ташкил этиш тўғрисидаги, 2017 йил 14 апрелдаги ―Хоразм Маъмун академиясининг фаолиятини янада ривожлантириш ва такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисидаги 211-сонли, 2017 йил 15 июндаги ―Алоҳида муҳим ижтимоий, маданий ва тарихий аҳамиятга эга бўлган объектларни қуриш, реконструкция қилиш ва мукаммал таъмирлаш соҳасидаги ишларни ташкил этишни тартибга солиш ва назорат қилишни такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисидаги 376-сонли қарорлари маданий мерос объектларини муҳофаза қилиш ва улардан самарали фойдаланишни ташкил этишда алоҳида аҳамиятга эга меъёрий ҳужжатлар ҳисобланади. Демак, бугунги кунда Ўзбекистон халқининг тарихий, маънавий ва маданий меросини асраб-авайлаш, сақлаш ҳамда келажак авлодга бус-бутунлигича етказиш давлатимиз тараққиётида ҳал қилувчи омиллардан бири ҳисобланади. Хулоса қилиб айтганда, халқимизнинг келажаги, энг аввало, унинг ўзига, маънавий қудратига ва миллий онгининг ижодий кучига боғлиқдир. Моддий фаровонликка табиий интилиш миллатнинг маънавий ва ақлий ўсиш эҳтиёжига ғов бўлмаслиги лозим. Маънавийлик ва маърифийлик халқимизнинг кўп асрлик тарихи давомида доимо унинг энг кучли ўзига хос хусусияти бўлиб келди. Ўзбекистонда диний қадриятларнинг тикланиши ва бу борадаги мустақиллик йилларида олиб борилган ислоҳотлар.

Мустақиллик шарофати билан Ўзбекистонда диний қадриятлар тўла тиклана бошлади. Қарамлик даврида таҳқирланган диний қадриятларимиз мустақиллик нури билан қайта тикланди, исломшунос алломаларимизнинг улуғ номи ва илмий мероси тикланди. Мустақиллик шарофати боис мўтабар қуръони карим ва ҳадисларни чоп этиш имконияти қўлга киритилди. 2001-йилда Қуръони Каримнинг Абдулазиз Мансур таржимаси, 2004-йилда эса илмий-тарихий изоҳлари билан Муталлиб Усмон ва бошқалар таржимаси чоп этилди. Ҳозирги кунда Мўйи муборак мадрасасида Ўзбекистон Мусулмонлари идораси кутубхонасида сақланаётган VII асрга оид «Усмони Қуръон» мусҳафи ва нодир қўлёзмалар сақланмоқда. 1991 йилда ҳаж қилиш бахтига 350 киши сазовар бўлган бўлса, 2001 йили хожиларнинг сони 3801 кишига етди. Жами мустақиллик йиллари хаж ибодатини адо этишга муваффақ бўлганларнинг сони 31.057 кишини ташкил қилди. 1991 йил Биринчи Президент фармони билан Рамазон ва Қурбон ҳайит кунлари умумхалқ байрами, деб эълон қилинди. Халқимиз асрлар давомида нишонлаб келган байрамларидан бири — «Навруз» умумхалқ байрами сифатида қайта тикланди. «Мовароуннаҳр» диний бошқармаси фаолияти республикамиз ҳаётида ўз ўрнини эгаллади. Дин инсон руҳини поклаши, одамлар ўртасида меҳр- оқибат туйғуларини мустаҳкамлаши, миллий қадрият ва анъаналарни асрашга хизмат қилиши билан жамият ҳаётида муҳим ўрин тутиб келган. Ўзбек юрти азалдан қадимий динлар ривож топган макондир. Ҳозирги кунда кўп миллатли Ўзбекистон Республикасида ислом дини билан бир қаторда ўн еттита диний конфессиялар ёнма-ён яшаб келмоқда. 1994 йили рус православ черкови Тошкент ва Ўрта Осиё епархияси ташкил этилганлигининг 125 йиллиги юбилейи, Ўзбекистон евангел-лютеран жамоаси ташкил этилганининг 100 йиллигига бағишланган «Бир осмон остида» шиори билан мусулмон ва христиан динлари вакиллари ўртасида ўтказилган мулоқот катта аҳамият касб этди. Тошкентда 2000 йилнинг

сентябрида ЮНЕСКО рахнамолигида «Жаҳон динлари тинчлик маданияти йўлида» мавзуида динлараро мулоқот, халқаро анжуман бўлиб ўтди. Унда АҚШ, Франция, Россия, Эрон, Исроил, Хиндистон, Хитой, Ватикан каби ўттизга яқин мамлакат, шунингдек, халқаро диний муассасалар вакиллари катнащдилар. Анжуманни ўтказиш учун айнан Ўзбекистон танлангани бежиз эмас. Зеро, бу ўлкадан дунёга донғи кетган буюк алломалар, ислом оламида катта ҳурматга эга бўлган буюк зотлар етишиб чиққан. Ҳозирги кунда мустақил Ўзбекистонда дин ва виждон эркинлиги мустаҳкам қарор топган ва барча диний конфессиялар биргаликда мустаҳкам тинчликни сақлаш, диний экстремизм ва халқаро террорчиликка карши дадил кураш олиб бормоқда. АҚШ собиқ давлат секретари Мадлен Олбрайт 2000 йил апрелида Тошкент Синагогида ибодат қилгандан кейин шундай деган эди: «Ўзбекистонда, яна такрор айтаман, Ўзбекистонда барча динларга бир хил эътибор берилаётгани, виждон эркинлиги тўла таъминланганлиги мени жуда қувонтирди. Бу жиҳатдан Ўзбекистонни бугун дунёга ибрат қилиб кўрсатса арзийди». Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев 2018 йил 15 июнь куни Тошкент шаҳридаги Ўзбекистон ислом цивилизацияси маркази қурилиш майдонига ташриф буюриб, иншоот пойдеворига рамзий тамал тоши қўйди. Президентимиз Шавкат Мирзиёев сўнгги бир ярим йил ичида халқимизнинг миллий-диний қадриятларини тиклаш, маърифий исломни ривожлантириш, буюк аждодларимизнинг динимиз софлигини таъминлашга қўшган улкан ҳиссасини кенг ўрганиш ва тарғиб этиш юзасидан кўплаб ташаббусларни бошлаб берди. Давлатимиз раҳбари БМТ минбаридан туриб исломнинг дунё миқёсидаги ўрнига, аждодларимизнинг динимиз ривожига қўшган ҳиссасига юксак баҳо берди ҳамда ―Маърифат ва диний бағрикенглик деб номланган махсус резолюцияни қабул қилиш таклифини илгари сурди. Самарқандда Имом Бухорий номидаги халқаро илмий- тадқиқот маркази, Тошкентда Ислом цивилизацияси маркази ташкил этилди, дин масаласидаги жаҳолатга барҳам беришни кўзда тутувчи ―Жаҳолатга қарши - маърифат шиори жорий қилингани Ўзбекистоннинг диний

бағрикенглик соҳасидаги ташаббусларининг яққол ифодаси сифатида дунё ҳамжамиятида катта қизиқиш уйғотди. Бундан бир йил муқаддам - 2017 йил 15 июнда мамлакатимиз ҳаётида илк бор имом-хатиблар билан ўтказилган учрашувда Шавкат Мирзиёев муқаддас динимиз поклигини асраш масаласи жамиятда соғлом муҳитни мустаҳкамлаш, ёшлар тарбияси, тинч-осуда ҳаётимизни таъминлашнинг муҳим шарти эканини таъкидлаб, бу борада муҳим вазифаларни белгилаб берган эди. Ўтган даврда мазкур йўналишда изчил ишлар амалга оширилмоқда. Юртимизда маънавий муҳитни асраш, дин йўлида адашган фуқароларни соғлом ҳаётга қайтариш бўйича кенг миқёсли ишлар бажарилди. Ўзбекистон Ислом академияси, Мир Араб олий мадрасаси ва бошқа исломий таълим муассасалари ташкил этилди. Бугунги кунда Ислом цивилизацияси маркази дунёдаги 20 дан ортиқ худди шундай марказлар билан алоқалар ўрнатди. Жумладан, Оксфорд ислом тадқиқотлари маркази, Туркиядаги қатор илмий-текшириш институтлари, Истанбулдаги Тўпқопи музейи, Франция ислом маркази, Париждаги Лувр музейи, Санкт-Петербургдаги Эрмитаж давлат музейи ва бошқа қа тор етакчи марказлар билан ҳамкорлик ўрнатилиб, бу борада 7 та меморандум имзоланди. Марказ кутубхонаси шакллантирилмоқда. Бугунга қадар унга 400 дан ортиқ ноёб қўлёзмалар харид қилинди, юртдошларимиз ўзларидаги қадимий қўлёзмаларни топширмоқда. Бу халқимизнинг имон-эътиқод, маънавият ва маърифатга интилишидан, эзгу ва савобли ишларга бош қўшаётганидан далолатдир. Куни кеча ШҲТнинг Циндао саммитида қабул қилинган ШҲТ давлат раҳбарларининг Ёшларга қўшма мурожаати ҳам Ўзбекистон ташаббусидир. Давлатимиз раҳбари тадбирга йиғилган диний уламолар ва барча юртдошларимизни Рамазон ҳайити билан табриклаб , шундай улуғ айём кунларида марказ қурилишининг бошланаётгани замирида эзгу ният , чуқур маъно - мазмун мужассам эканини таъкидлади . Бу марказни қуришдан мақсад ислом маърифатини , буюк аждодларимизнинг бой меросини авваламбор халқимизга , дунё ҳамжамиятига етказишдир . Бунинг учун буюк боболаримиз

меросига ўзимиз муносиб бўлишимиз , жаҳолатга қарши маърифат билан курашишимиз зарур . Бошлаган ҳамма саъй - ҳаракатларимиз ёшлар таълим - тарбиясига , халқимиз тинчлик - осойишталигига , ёруғ келажагига замин яратади , деди Президентимиз . Биз бугун юртимизда янги ҳаёт барпо этар эканмиз , бир масалага алоҳида эътибор беришимиз лозим . Яъни , коммунистик мафкура ва ахлох нормаларидан воз кечилганидан сўнг жамиятда пайдо бўлган мафкуравий бўшлиқдан фойдаланиб , четдан биз учун мутлақо ёт бўлган , маънавий ва ахлоқий тубанлик иллатларини ўз ичига олган « оммавий маданият » ёпирилиб кириб келиши мумкинлиги барчамизга аён бўлиши керак . Бундай узоқни кўзлайдиган , аниқ мақсадларга эга бўлган турли хуруж ва ғаразли интилишлар , хорижий марказлар томонидан катта куч ва маблағ сарфланаётган харакатлар ва бу каби хавф - хатарлар бизга қандай зарарли оқибатлар олиб келишидан огоҳ бўлишимиз даркор . Бундай бало - қазоларга қарши курашда , фарзандларимизнинг маънавий дунёсини ҳимоя қилишда нималарга таянишимиз зарур ? Аввало тўғри тарбия , соғлом турмуш ғояси , фақатгина қаттиқ ирода ва иймон - эътиқод ҳисобидан бунга эришишимиз мумкин . Айнан ана шундай ўз кучига ва иродасига ишонган , кенг фикрлайдиган билимли ва маданиятли ёшларимиз хар қандай бузғунчи оқимларга берилмасдан , ҳаётда уз йулини топиб олиши муқаррар . Шу нуқтаи назардан мамлакатимизни 1991-2019 йиллар давомида ислох қилиш ва янгилаш борасида қулга киритилган натижаларни сархисоб қилар эканмиз , бугун ушбу босқич миллий давлатчиликни шакллантириш ва республикамизни барқарор ривожлантиришда мустаҳкам замин бўлди , деб айтишга барча асосларимиз бор . Тарихан қисқа вақт ичида совет давридаги эски маъмурий - буйруқбозлик тизимига барҳам берилди , миллий давлатчиликни шакллантиришнинг хуқуқий асослари яратилди , давлат ҳокимиятининг қонун чиқарувчи , ижро этувчи ва суд ҳокимияти тармоқлари ташкил этилди , ижтимоий ва фуқаролик

институтлари фаолияти йулга қўйилди , иқтисодиётни эркин бозор муносабатларига ўтказиш жараёни амалга оширилди . Энг муҳими , аҳолининг онгу тафаккурида туб ўзгаришлар руй берди , уларнинг узоқ йиллар мобайнида коммунистик мафкура ва совет мафкураси тамойиллари асосида шакллантирилган фикрлаш тарзи ва дунёқараши , бир сўз билан айтганда , одамларнинг ўзи ўзгарди . Бугун янгича фикрлайдиган , ўз келажагини жамиятда демократик қадриятларни мустаҳкамлаш билан , мамлакатимизнинг келажагини жаҳон ҳамжамиятига интеграциялашуви билан боғлиқ ҳолда қурадиган янги авлод вакиллари ҳаётга кириб келмоқда . Бу эса мамлакатимизда амалга оширилаётган туб сиёсий , иқтисодий , маънавий - маърифий ўзгаришларни ортга қайтариб бўлмаслиги , ислоҳотлар муқаррарлигининг ишончли кафолатидир . Мухтасар қилиб айтганда , Ватанимиз ва халқимиз тарихида муҳим ўрин тутган кейинги 28 йилда том маънода туб ўзгаришлар амалга оширилди , халқаро муносабатларнинг тенг ҳуқуқли субъектига айланган , жаҳон ҳамжамиятида ўзининг муносиб ва мустаҳкам ўрнига эга бўлган - Ўзбекистон деб аталган янги демократик давлат барпо этилди . Бугун ана шу мустаҳкам пойдевор асосида мамлакатимизни жадал ислох этиш ва модернизация қилишнинг янги даври - миллий тараққиётимизнинг кейинги мантиқий босқичи изчил давом этмокда , деб хулоса ясаш мумкин .

Адабиётлар: 1. Каримов И.А. Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиѐт йўли // Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиѐсат, мафкура. 1-жилд. Тошкент: Ўзбекистон, 1996. 2. Каримов И.А. Озод ва обод ватан, эркин ва фаровон ҳаѐт пировард мақсадимиз. Тошкент: Ўзбекистон, 1998. 3. Ислом Каримовнинг референдум куни сайлов участкасида берган интервьюсидан. 2002 йил 27 январь. Ўзбекистон Республикаси Президенти Матбуот хизмати жорий архиви, 2002 йил учун хужжатлар тўплами. 4. И.А. Каримов. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида. - Тошкент: «Ўзбекистон», 2011. 5. Мирзиѐев Ш.М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. -Тошкент: Ўзбекистон, 2016. 6. Мирзиѐев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб интизом ва шахсий жавобгарлик –ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. - Тошкент: Ўзбекистон, 2017. 7. Mирзиѐев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиѐти ва халқ фаровонлигининг гарови. - Тошкент: Ўзбекистон, 2017.

O'xshashlar

Узбекистоннинг маънавий, маданий тараккиёти

Мустакиллик йилларида Узбекистоннинг иктисодий, маънавий, маданий тараккиёти

Мактабгача ёшдаги болалар маънавий-ахлокий тарбияси тизимида ватанпарварлик,

Ўзбекистон тарихи фанининг предмети, назарий-методологик асослари, манбалари ва уни ўрганишнинг аҳамияти

Россиянинг Туркистонни иқтисодий ва маънавий тутқунликда тутиш сиёсати ва унинг оқибатлари