Учинчи синфда мусиқа ўқитишнинг мазмуни ва методикаси - San'at - Referatlar

Учинчи синфда мусиқа ўқитишнинг мазмуни ва методикаси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

43.5 KB

Ko'chirib olish

Учинчи синфда мусиқа ўқитишнинг мазмуни ва методикаси Режа: 1. Учинчи синфда мусиқа ўқитишнинг мазмуни ва мақсади. 2. Учинчи синф ўқувчиларининг психологик-физиологик хусусиятлари. 3. Мусиқа дарсларида кўргазмали қуроллар тайёрлаш ва унинг методик аҳамияти. 4. Учинчи синфда йил чорак дарс мавзулари ва уларни ўқувчилар ёши ва қизиқишига мослиги.

Учинчи синф ўқувчилари ўзларининг психологик-физиологик характерига кўра 1-2-синфлардан анча фарқ қилади. Уларнинг диққат эътибори турғун, хотираси кучли, овоз аппаратлари шаклланган, нутқи равон, вокал-хор малакаларига, мусиқа ҳақида билимга эга бўладилар. Учинчи синф ўқувчилари овоз диапазони до 1 – ми 2 . Шунга қарамасдан, дарснинг ҳар бир элементи тажрибаларга асосланиб тушунтириш лозим. Учинчи синф дарс режасини тузганда айниқса, ижодий ёндашиш, унинг структурасини мантиқан боғлаб туриш, асарлар тартибини синф имкониятига мувофиқ белгилаш, болаларни мусиқага қизиқиш уйғотиб, бадиий эмоционал кечинмаларни вужудга келтириш, уларни овоз диапазонига мослаб режа тузиш керак. Ўқувчиларни ўқув жараёнида мусиқанинг ҳаётийлиги, соддадан мураккабга қараб узлуксиз ривожланиши, мусиқанинг назарияси ва жанрлари, тузилиши ва моҳияти, бошқа санъат турлари билан алоқаси хақида билимга эга бўладилар. Мусиқа саводидан нотага қараб куйлаш қобилиятлари онгли равишда ривожланади. Ўқитувчини қўл ҳаракатига қараб ва уларни қўлларини ҳаракатга келтириб турли машқлар ва қўшиқларни куйлай оладилар. Бу ўрганилаётган мусиқий асарларнинг жанрларини аниқлашда, соф интонацияда тўғри куйлашга ва қўшиқ мазмунини ифодали қилиб, бадиий жиҳатдан тўғри ижро этишда муҳим роль ўйнайди. Бунга мисол қилиб, композитор Ф.Назаров ва шоир П.Мўминнинг «Қиш чоғлари» қўшиғи, композитор Ш. Ёрматов ва шоира Зулфиянинг «Қор» қўшиғи, композитор Н.Норхўжаев ва шоир П.Мўминнинг «Салом берган болалар», «Гул терди гуллар» каби асарларини келтиришимиз мумкин. Учинчи синф ўқувчилари нафасни тўғри олиб, жумлани охиригача етказишга аста-секин ўрганиб боришлари керак. Икки овозли асарларнинг энг оддийсини куйлай оладиган бўлишлари керак. Икки овозли куйлашга эришиш учун аввало соф интонацияга эришиш керак, бунга овоз созлаш жараёнида эришилади. Олдин терция кенглигида икки овозли машқларни куйлаш, сўнгра бир икки такт канон шаклида машқлар куйлаш орқали

ўқувчиларни мусиқий ўқувини ривожланиб, эшитиш қобилияти ўсиб боради. Аста-секин икки овозли асарларни куйлаш ўқувчиларни қизиқишини ошириб боради. Композитор С.Бобоев ва шоир П. Мўминни «Дастёр қиз» қўшиғи, композитор Н.Норхўжаев ва шоир П.Мўминни «Олтин пахтам- оппоғим», «Кенг Туркистон» каби қўшиқлари мисол бўла олади. Ўқувчиларни мусиқа ҳақидаги билим доирасини кенгайтиршда ва мусиқа қобилиятларини ривожлантиришда мусиқа тинглаш муҳим роль ўйнайди. Ҳар бир дарсда асар характери, мазмуни ва ифода воситаларини аниқлашда болаларга мустақил фикр баён этиш учун имконият бермоқ лозим. Жумладан, «Ёмғиржон» асарида (Д.Омонуллаев мусиқаси) тембр, динамика, ўлчов, контраст асосий омил бўлиб ҳисобланади. Композитор Ш.Ёрматовнинг «Ғилдирагим», композитор А.Мансуровнинг «Қўзичоғим- ўйинчоқ», композитор Т.Азимовнинг «Дурдона» асарларида куй ва жумлаларни ўзгартирмай такрорланиши «рондо» эканлигини ўқувчилар тезда англаб оладилар. Энди мусиқанинг ривожланишидаги куйнинг қайтарилишида унинг ўзгариши, ўзгарганда ҳам янги характер касб этиб, ўйноқи ва мураккаб ритм ва чаққон темп этилиши – контраст дейилади. Контрастга мисол қилиб композитор Ф. Назаровнинг «Қўшиқ ва рақс», ўзбек халқ куйи «Пахта рақси», композитор А.Мансуровнинг «Чумоли ва Нор», композитор С.Абрамованинг «Бувижоним келяпти» асарларини келтиришимиз мумкин. Асарни 2-3 дарс давомида тинглагач, ҳаётдаги воқеликни, мураккаб воқеликни, мусиқий оҳангларни тасвирлаб олишини кўрамиз. Шу билан бирга 3-синф ўқувчилари мусиқий ритмик ҳаракатларни аниқ бажара олишлари, куйлаётган қўшиқларини жозибали, қувноқ, ёқимли, соф интонацияда куйлашга ҳаракат қилишлари лозим. Шунингдек, болалар чолғу асбобларида аниқ, равон, ўз вақтида жўр бўлишлари лозим. 3-синфда ҳам барча бошланғич синфларда қўлланадиган методлардан: кўргазмали, амалий, оғзаки, таққослаш ва мусиқа ўқитишнинг оптимал методларидан фойдаланилади.

Ўқитувчи мусиқа маданияти дарсларида ижросидан ташқари грампластинка ёзувидан, магнит тасмаларидаги ёзувлардан фойдаланиб, болалар хори, профессионал санъаткорлар чолғу асбобларида ижро этган мусиқий асарлар, халқ қўшиқ ва куйларини тинглаб идрок этиш билан ўқувчиларни сеҳрли мусиқа оламига олиб кириш, бадиий дидни, қизиқишни ривожлантириш мумкин.

Адабиётлар: 1. И.А.Каримов. «Баркамол авлод орзуси». Т. Ўзбекистон 1998 йил 2. М.О. Иномова. «Педагогика маърузалар матни» Т. 2000 3. Д.Ф.Омонуллаев ва бошқалар «Бошланғич таълим» Давлат Таълими Стандартлари дастури. Т. 1992 4. О. Шайхова. Инсон ва унинг маънавий дунёси Т. 1993 5. Д.Ф. Омонуллаев «Мактабда мусиқа тарбияси методикаси» лекциялари курс . Т.1990 йил. 6. М.О. Иномова. «Педагогика» маърузалар матни Т. 2000 йил О.Апраксина. «Методика музўкального воспитания в школе» Т.1992.

O'xshashlar

Тўртинчи синфда мусиқа ўқитишнинг мазмуни ва методикаси

Биринчи синфда мусиқа ўқитишнинг мазмуни ва методикаси

Бешинчи синфда мусиқа ўқитишнинг мазмуни ва методикаси

Икккинчи синфда мусиқа ўқитишнинг мазмуни ва методикаси

Педагогик коллежларда мусиқа фанини ўқитишнинг мазмуни ва методикаси