Миллий ўзликни англаш - San'at - Referatlar

Миллий ўзликни англаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

55.5 KB

Ko'chirib olish

Миллий ўзликни англаш Мустақил яшаш хар бир халқ ёки миллат учун энг қ адрли ва улуғ неъматдир. Унинг заминида миллионлар та қ дири, юрт исти қ боли ётади. Фақат мустақиллик шароитидагина ҳ ар бир миллат ўзини том маънода англаш имкониятига эга бўлади. Чунки м устамлакачилик зулми остида бўлган халқ ёки миллат ўзини-ўзи англаш имконига эга бўлмайди. Бунга босқинчилик ва зўровонлик сиёсати йўл бермайди. Бу сиёсат мустамлакачи давлатнинг ўткир қуроли сифатида миллатни ўзлигидан маҳрум қилишга, унинг қадриятлари, урф-одатлари, расм-русумларини камситишга хизмат қилади. Бундай сиёсат ёрдамида мустамлакачилар унлаб миллатларнинг тили, маданияти, санъатини камситиб келдилар ва буларга беписанда муносабатда бўлдилар. Турли халқларни миллий ўзлгини англашдан маҳрум қилиш орқали улар ўзларининг ғаразли мақсадларига эришишга ҳаракат қилиб келдилар. Маълумки, бундан қарийиб 130 йил муқаддам халқимиз Чор Россиясини мустамлакачилари тузоғига илинган эдилар. Улар томонидан қилинган мудҳиш ишлар кейинчалик шўролар ҳукмронлги даврида янада аянчли бир ҳолда давом эттирилди. Сталин қатағонлари, даврида эрки, ҳақ-ҳуқуқлари поймол қилинди. Ўша даврларнинг мудҳиш воқеалари туфайли миллий туйғу, миллий ғурур, миллий онг, миллий мафкура сингари миллатнинг ўзлигини ифода қилувчи қадриятларнинг аҳамияти тушкунликка юз тутди. Бундай шароитда миллий ўзликни англаш эмас, балки ундан бегоналашиш ҳодисаси кескинлашиб борди. Шунинг учун ҳам Президентимиз И.А.Каримов барча бедодликларнинг асл сабаби босқинчилик ва зуровонликнинг натижаси эканлигини ўз асарларида қайта-қайта таъкидлаб келмоқда: « Узоқ тарихимиздан маълумки, хар қандай зўравон босқинчилар ва юртимизда хукмрон қилмоқчи бўлган кучлар ёвуз ниятларига эришиш учун аввало миллий маданият ва анъаналаримизни йўқ қилиш, шу йўл билан

бизни маънавий жиҳатдан заифлаштиришга. куч-қудратимизни йўқотишга ҳаракат қилганлар. Бу хақиқатни хеч қачон ёдимиздан чиқармаслигимиз керак ». Бироқ ҳар қандай босқинчиликлар ва зўравонликларга қарамай ўзбек халқи ў злигини йўқотмади, уни асраб-авайлади ва бугунги муқаддас кунларга олиб келди. Халқимиз бошига тушган бедодликларга чек қўйган мустақиллик айни пайтда, миллий уйғониш, миллий тикланиш, миллий ўзликни англаш учун чексиз имкониятларни вужудга келтирди. Бинобарин, мустақиллик йилларидаги олға силжишлар, тарихимиз ва она тилимизни қайтадан тиклашда, унитилган удумларимиз, қадриятларимизга қайтишда, динга бўлган муносабатларимизнинг ўзгаришда муҳим аҳамиятга эга бўлди. Бу соҳада қилинган амалий ишлар ва эришилаётган муваффақиятлар бугунги кунда миллий ўзликни англаш борасидаги муаммоларни ҳал этишда муҳим аҳамиятга эгадир. Миллий ўзликни англаш шунчаки орзу-истак билан амалга ошмайди. Бунинг учун мустақилликка эришишнинг узи кифоя қилмайди. Миллий ўзликни англаш учун маънавий қадриятларни қ айта тиклаш, унинг имкониятлари ва афзалликларидан самарали фойдаланиш, маънавий - маърифий со ҳ адаги муаммоларни ҳ ал эта бориш ҳам талаб қилинади. Бугунги кунда миллий ўзликни англашнинг энг долзарб масалалридан бири-бу Ватанимизнинг ҳ а ққ оний тарихини яратишдан иборат. Бинобарин, Президентимиз И.А.Каримов жуда тўғри хулоса қилганидек , «Ўзликни англаш тарихни билишдан бошланади. Инсон учун тарихдан жудо бўлиш - ҳ аётдан жудо бўлиш демакдир». Тарих ҳ ар бир халқнинг хаёти ва турмуши ўтмишда қандай кечганлиги, у жа ҳ он цивилизациясида қандай ўрин эгаллаганлиги ҳ ақида маълумот беради. Шунинг учун ҳам ўзлигини англамо қ чи бўлган халқ ва миллат учун ўз тарихини билишдан муҳимро қ вазифа йўқ.

Миллатнинг ўзлигини англашда унинг ўз тилига эга бўлиши муҳим аҳамиятга эгадир. Тил орқали хар бир миллат ўзлигини англайди ва англатади. Тилидан жудо бўлган миллат ўзлигини англашдан ҳам жудо бўлади. Шунинг учун ҳам бос қ инчилар ўз хукмронлигининг дастлабки кунларидано қ ерли аҳолининг тилини камситишга ва келажакда уни йўқ қилишга ўринганлар. Ўзбекистонда фақат Чор Россияси генераллари эмас, ҳ атто шўролар ҳ окимияти ҳам ўзбек тилини сунъий равишда чеклаб қў йиш, уни муомаладан аста-секин си қ иб чиқариш сиёсатини очиқ-ойдин амалга оширганлиги бунга аниқ мисолдир. Бугунги кунда мамлакатимизда миллий ўзликни англашнинг долзарб муаммоларидан яна бири миллий қадриятларни - халқимизнинг асрлар давомида шаклланган ва хаётининг мазмунига айланиб келган урф-одатлари, расм-русумлари, анъаналарини қ айта тиклашдан иборатдир. Мустақиллик йилларида бу со ҳ ада бир қатор муҳим ўзгаришлар амалга оширилди. Наврўз, Рўза ва Қ урбон ҳ айитларининг қ айтадан тикланиши, ўтмиш маънавий меросини ўрганиш борасидаги ишларнинг бошлаб юборилганлиги ўзбекона тўйлар ёки маъракаларнинг ўтказила бошлаганлиги, халқимизнинг дунёқарашида бўлаётган ўзгаришлар миллий ўзликни англашда муҳим аҳамиятга эга бўлди. Халқимиз томонидан ўтмишда ардоқлаб келинган ва улар ҳ аётининг мазмунига айланган хилма-хил урф-одатлар, расм-русумлар, анъаналарни қ айта тиклаш миллий ўзликни англашдагн муҳим омиллардан бири ҳисобланади. Бу омилдан амалда фойдаланиш миллий мафкуранинг шаклланишида муҳим аҳамият касб этади. Президентимиз И.А . Каримов «Муло қ от» журнали му ҳ бирининг саволларига берган жавобларида бу омилнинг миллий мафкурани шакллантиришда ва шу асосда миллий ўзликни англашдаги аҳамиятини қуйидагича жуда аниқ қилиб таърифлаб берган эди: «Миллий мафкура, авваломбор, ўзлигимизни, муқаддас анъаналаримизни англаш туй ғ уларини, халқимнзнинг кўп асрлар давомида

шаклланган эзгу орзуларини, жамиятимиз олдига бугун қ ў йилган олий мақсад ва ваз и фаларни қамраб оли ш и шарт». Миллим ўзликии англаш хар бир кишида ватанпарварлик хиссини уй ғ отади. Миллим ўзлигини англамаган инсон Ватанни севиш, унга ме ҳ р билан муносабатда бўлиши мумкин эмас. Ҳ ар бир инсон ўзлигини қанчалик кўп ва қанчалик чуқур англаб борса, бу унда ватанпарварлик хиссасини шунчалик кўп ошиб боришига сабаб бўлади. Халқпарварлик инсонпарварлик туйғулари ҳам миллий ўзликни қ анчалик англаш билан чамбарчас боғлиқдир. Миллий жиҳатдан ўзлигини англамасдан туриб, бошқаларга бўлган муносабатда самимийликка эришиб бўлмайди. Ўзини ва бош қ аларни ҳ урмат қилиш учун ҳ ар бир киши ўз миллатининг ҳ аёти, тарихан шаклланган онг яхши фазилатларидан хабардор бўлмо ғ и лозим. Унда бундай фазилатнинг шаклланиши миллий ўзликни англашнинг муҳим жиҳатларидин бири сифатида намоён бўлади. Миллий ўзликни англаш ҳ ар бир кишида миллий ифтихор ҳ иссини кучайтиради. Ўз Ватанидан фахрланмайдиган , унинг муваффақиятларидан ру ҳ ланмайдиган киши миллий ўзликни англашдан бегонадир. Бинобарин , миллий ўзликни англаш миллий ифтихор ҳ исси билан чамбарчас боғлиқ ҳолда намоён бўлади. Бу бо қ ийликни фольклор - этнографик ансамбллар томонидан кенг қ ўлланилаётган миллий либос, безак ва тақинчоқларимизда ҳам кўриш мумкин. Ўтмишдан мерос бўлиб келган кўхна либосларни сақлаш ва миллий хотирани йўқотмаслик мақсадида барча жамоалар ижро жараёнида ўз ҳудудига хос миллий либослардан кенг фойдаланадилар. Қадимий этник турмуш тарзи билан боғлиқ урф-одат, маросим ва удумларни миллий либос, хал қ амалий санъати анъаналарини қ ўллаган ҳолда са ҳ нага чи қ адилар. Бу эса томошабинларга миллий ру ҳ бахш этиб, уларнинг маънавий баркамоллашувида хизмат қилади. Истиқлол шарофати туфайли кў ҳ на либос , безак - тақинчоқларимиздан фойдаланиш бу кунги

авлодларимизга қадимдан қандай бўлса, шундайлигига намойиш этиш имконияти яратилади. Бизнинг вазифамиз миллий ғ уруримиз бўлган бу ноёб меросни тиклаб, келажак авлодга қ олдиришдан иборат. Демак, миллий ўзликни англаш - мав ҳ ум т ушунча эмас , балки инсон фаолиятининг муҳим жи ҳ атларидан бири бўлиб, унинг маънавий камолотга эришувида муҳим аҳамият касб этади.

Фойдаланган адабиётлар рўйхати 1. Каримов . И.А. Тарихий хотирасиз келажак йўқ / Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. - Т.: Ўзбекистан, 1999. 7-жилд. 132-155 бб . 2. Каримов И.А. Қа ш қа дарё воҳасининг зумрад гавхарлари / Биз танлаган йўл - демократик тараққиёт ва маърифий дунё билан ҳамкорлик йўли. - Т.: Ўзбекистан, 2003. 11-жилд. 56-63 бб .

O'xshashlar

Миллий мусиқамизнинг таҳсирчанлик хусусиятлари

Узбекистон миллий амалий безак санъати

Халк театри ва миллий ракслар

ХХ аср миллий мусиқий томошалари

Миллий истиқлол ва профессионал мусиқа тараққиёти