Фольклор – этнографик жамоаларида либоснинг ўрни - San'at - Referatlar

Фольклор – этнографик жамоаларида либоснинг ўрни

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

32 KB

Ko'chirib olish

Фольклор – этнографик жамоаларида либоснинг ўрни Бугунги кўн санъатини ф ольклор – этнограф ик ж ам оаларисиз тасаввур этиш қийин. Шу боис бу ж ам оалар кийимлари хар бир ҳудудни маросим ва удум ларини нам оён этишда ўзга хослик м авж уддир. Масалан: “Бойсун” халқ ф ольклор – этнограф ик ж ам оасининг кийимлари ҳам м иллий қадриятдан далолат беради. Бутун кўриниши шаклу- шам ойили Билан этнограф ик хусусиятларини сақлаган. Эркаклар олача чопон, безакларида мукки ёки чориғ, бошларида эса қуёш рам зи иф одаланган бойсуннинг дўпписи. Қадим ий ж елак ёки қизил рангли матодан гулдор кенг кўйлак аёллар хуснига хусн қўшиб туради. Улар бошидаги касаба ёки қадим ий бойсуний дўппи тоғлик халқлари либоснинг бетакрор нам унасидир. Бадиий безак нам унаси бўлм иш тиллақош, булоқи, хайкал гардон, турли шаклдаги зираклар албатта қадимиятдан далолат беради. Бу холат ансам блнинг этнограф ик калоритини янада бойитади. Маълумки, фольклор-этнографик жамоаларининг нуфузини оширишда ўзи яшаётган ҳудудининг кийимлари, зеби зийнатларидан фойдаланиш ҳам алоҳида аҳамият касб этади. Бу борада «Бойсун» жамоасининг кийимлари ҳам шу худудга мос ва хослигидан, қадимийлигидан дарак беради. Бу шаклу шамойил ҳам тоғликларнинг этнографик тарихидан далолатдир. Биргина Бойсуннинг ўзида 20 хилдан ортиқроқ дўппи шакллари мавжуд. Дўппини баъзан «Каллапуши» ҳам дейилади. Масалан: лолагул, тўлдирма ва бошқалар. Уларнинг ҳар бирида рамзий маъноси ўз аксини топгандир. Аёллар эса желак, каркасли рўмол ўрашади. Каркасли рўмолни асосан ўзбекларнинг «Қўнғирот» уруғига мансуб бўлган аёллар ўрашади. 16 хил рўмолнинг барчасини ўраб чиққанда эса, Камалак жилоси хосил бўлади. Бундан ташкари аёллар жиякли кўйлак, йўл-йўл чопон киядилар. Қизларнинг

кўйлаги иложи борича қизил, пушти, сариқ, кўк, тўқ қизил матолардан тикилади. Чунки қизлар кийган қизлар лоланинг уфорини намоён этиши керак. Келинчаклар оқ гажим рўмол ёки қизил шойи рўмол ўрашади. Бу либослар албатта ўтказилаётган маросимга, айтилаётган қўшиққа, ижро этилаётган рақсга монанд равишда кийилади. Шу либосларга мослаштирилган холда турли хил тақинчоқлар тақилади. Масалан: тиллақош, булоқи хайкал гардон, турли шаклдаги қимматбаҳо тошлар ва занжирлар тақилади. Кўпроқ Бойсунликларнинг ўзлари жамалакнинг турли хилларини қора ипдан ясашади Бу хусусиятлар жамоанинг ўзигагина хос бўлмай балки, мазкур кийим-кечак, зеби-гардон, соч попукларини ерли халқнинг миллий ифтихори хисобланади. «Бойсун» ижрочиларининг ташқи кўринишларидан тортиб, ижро этгани томошабинларигача мухлисларнинг маънавий дунёсини бойитишда қадимий, урф-одат, маросим ва анъаналарга бўлган ҳурмат эътиборини уйғотишда тарбиявий аҳамиятга эга. Бўстонлик тумани маданият уйи қошида баҳорий чечакдай юз очган «Гулёр» халқ фольклор – этнографик ансамбль аъзоларининг кийинишлари ҳам ўзига хосдир. Йигирма беш онахон атлас кўйлак, калами камзулларининг, шохи эртакларини хилпиратиб, заррин дуррачаларини пешоналарига тақиб, сахнага чиқадилар. Хар бир фольклор этнографик - жамоаларида ўзига хос кийиниш услублари мавжуд. Истиқлол шарофати билан қадриятларимизни, урф-одат ва маросимларимизни кишини фахрлантирувчи бизнинг қадримизни ҳам кўтаргувчи бойликларимизни қайта тиклаяпмиз. Қачонлардир қадрдон ва яқин бўлган сурати-сийратини соғинади ва ўзлигини танигач, миллий туйғулар уйғонади. Биз хозир ана шу босқичдамиз. Айниқса, миллий либослар фольклор-этнографик жамоаларининг дастуридаги ижрода ифодаланиши бугунги кун учун ахамиятлидир. Либослар қулай яшаш учун хизмат килмоғи лозим. Либослар инсоннинг маънавий камолоти, гўзаллик туйғуси, олийжаноб мақсадларига кўзгу ҳамдир.

Фойдаланган адабиётлар рўйхати 1. Каримов . И.А. Тарихий хотирасиз келажак йўқ / Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. - Т.: Ўзбекистан, 1999. 7-жилд. 132-155 бб . 2. Каримов И.А. Қа ш қа дарё воҳасининг зумрад гавхарлари / Биз танлаган йўл - демократик тараққиёт ва маърифий дунё билан ҳамкорлик йўли. - Т.: Ўзбекистан, 2003. 11-жилд. 56-63 бб .

O'xshashlar

Режиссура ва унинг театр санъатидаги ўрни

Ўзбек хонандалик санъати намояндалари

Хор санъатининг шаклланиш ва ривожланиш тарихи ва аҳамияти

Бастакор Тўхтасин Жалиловнинг(1896-1966) ҳаёти ва ижоди

ХХ аср жаҳон мусиқий эстрадаси ва миллий қўшиқчилик