Ғўзанинг касалликлари, зараркунандалари ва уларга қарши кураш чоралари - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Ғўзанинг касалликлари, зараркунандалари ва уларга қарши кураш чоралари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

121.5 KB

Ko'chirib olish

Ғўзанинг касалликлари, зараркунандалари ва уларга қарши кураш чоралари Режа: 1. Ғўзанинг касалликлари ва уларга қарши кураш. 2. Ғўзанинг зараркунандалари ва уларга қарши кураш.

1. Ғўзанинг касалликлари. Республикамиз пахта далаларида ғўзага энг кўп зарар келтирувчи касалликларга илдиз чириш, қора илдиз чириш, вертициллез, фузариоз вилт, гоммоз, кўсакнинг пушти чириш, мукороз, бактериоз, қора шира, барг бу ж майиш касалликлари киради. Бу касалликлар ғўза организмида модда алмашинув жараёнларининг бузилиши натижасида физиологик ва морфологик ўзгаришларни вужудга келтиради. Бунда ташқи ноқулай шароитлар ва ўсимликнинг механик шикастланиши касалликларининг тез ривожланиши ва тарқалишига сабаб бўлади. а) Замбур уғ касалликлари. Бундай касалликларни замбуруғлар чақиради. Улар қуйидагилардан иборат. Илдиз чириш касаллиги. Ғўзадаги илдиз чириш касалини тупроқда яшайдиган R h izloctonia loataoni kku h n замбур уғ лар қўз ғ айди. Бу касаллик барча пахта экиладиган мамлакатларда учрайди. Касаллик ғўзанинг ёшлик даврида яъни ўнишдан то 2-3 чинбарг хосил бўлгунча давом этиб, кейин тўхташи мумкин. Ёш ўсимликнинг асосан илдиз бўғзи касалланиб, олдин сарғаяди, уруғбарглари сўлийди, бош поя ётиб қолиб, сўнгра қуриб қолади. Айниқса чигит экилгандан сўнг тупроқ ҳарорати пасайганда, фасл серёғ и н бўлганда, касалланган чигитлар чириб кетиши мумкин. Бундай ҳолларда чигитнинг ҳатто қайта экилиш ҳоллари ҳам учрайди. Чигит экилгандан сўнг ёғингарчилик таъсирида ер бетини қатқалоқ босиб қолиши ва анаероб ҳолатнинг пайдо бўлиши ҳам ана шу касалликнинг келиб чиқишига олиб келади. Қарши кураш чоралари. Экишдан олдин ерни текислашни тўғри уюштириш, ёғин сувларининг кўллаб қолишига йўл қўймаслик бу касалликнинг олдини олиш имкониятларини беради. Чигитни оптимал чуқурликка экиш, сувни тежаш ҳам бу касалликнинг олдини олишга ёрдам беради. Чигит униб чиққунча сурункали ёғингарчилик натижасида қатқалоқ ҳосил бўлганда далани кўндалангига ёппасига зиг-заг борона ва узунасига ротацион юмшатиш лозим. Бу усул илдиз чириш касаллигини камайтириб,

яхши кўчат олиш имконини беради. Илдиз чириш касали пайдо бўлган далалардаги ғўза қатор ораларини култивация қилаётган вақтда ғўзанинг ҳимоя зонасини урор юмшатгич мосламаси билан юмшатилади. Бу эса касалланган ғўза илдиз сицемаси жойлашган зонага иссиқлик сингишини ва ҳаво алмашинишини яхшилаб ғўза кўчатларининг тезда со ғ айиб кетишига олиб келади. Умуман олганда ғўза кўчатларига унинг ёшлигидаёқ маълум қулай шароит яратишга ҳаракат қилиш, ҳосилни янада ошириш учун муҳим омил бўлади. Қора илдиз чириш касаллиги асосан ингичка толали ғўза навлари экиладиган майдонларда тарқалган бўлиб, уни t h ilariopsus basicola fеrr турлари чақиради. Натижада ёш ғўза майсаларида илдиз чириш, катта ёшдаги ғўзаларда эса илдизни қорайтириб ўсимликнинг сўлиб қолишига сабаб бўлади ва йил охирида пахта ҳосилини 10-15 % га камайиб кетишига олиб келади. Агар бу касаллик авж олиб, ўсимлик туп сони жуда камайиб қолиш ҳоллари учраганда пахтани ҳатто бузиб экишгача бориш мумкин. Қора илдиз чириш касаллиги учраган ҳолларда куз фаслида ғўзапояни илдизи билан йиғиштириб олиб, даладан йўқотиш шарт. Бундай ерларга ғўза- беда алмашлаб экишни жорий этиш энг муҳим агротехник тадбирий чоралардан ҳисобланади. Вертициллез вилти. Вилт (сўлиш) касаллиги энг кўп тарқалган ва хавфли касаллик бўлиб, уни вертисуллиум замбуруғи қўзғатади. Бу касаллик Андижон, Наманган, Фарғона ва Бухоро вилоятларида, айниқса кўп тарқалган. Республикамизнинг қолган ра йо нларида ҳам тарқалиб, ҳосилга зарар келтирмоқда. Касалланиш қанча илгари бўлса, ҳосил шунчалик кўп нобуд бўлади, ҳосилнинг сифати пасаяди, тола узунлиги қисқаради, пишиқлиги ва узилиш узунлиги, толанинг чиқиши камаяди, чигит сифати ёмонлашади. Касаллик ғўза 2-3 чинбарг чиқарганда вужудга келади, бу вақтда уруғбаргда касаллик аломатлари кўринади.

Касаллик пастки барглардан бошлаб у барг томирлари оралиғида тобора катталашиб қорайиб борадиган сариқ доғлар ҳосил қилади, юқоридаги барглар ҳам аста-секин зарарланади. Баъзан арглар четидан сарҚая бошлаб, ўрта томонига тарқалади ва барг томири бўйлаб яшил йўл ҳосил қилади, барглар аста-секин хлорофилсизланиб, турган ҳолатини йўқотиб сўлийди ва қурийди. Бу касалликнинг характерли белгиси ғўза поясининг ўқида нуқта шаклли қора доғлар пайдо бўлади. Бундай доғлар соғлом ўсимликда бўлмайди. Вилт замбуруғи тупроқдаги ўсимлик қолдиғида яшаб у ердан ғўзага тезроқ юқади. Бу касаллик авгуц ойининг охири ва сентябрнинг биринчи ярмида бирданига тез кўпайиб кетади, 2-3 кун ичида зарарланган барча япроқлар оқиш тусга киради, ўсимлик тўсатдан сўлийди ва қурийди. Вилт замбуруғлари тупроқ ҳарорати Қ 7 0 С га етгандан ўса бошлайди ва Қ 30 0 С гача фаоллашади. Кураш чоралари. 1. Юқори агротехникани қўллаш. 2. Вилтга чидамли навларни экиш. 3. Алмашлаб экишни жорий этиш. 4. Кузда ғўзапояни илдизи билан олиш. 5. Азот ўғитини экиш билан бериш. Фузариоз вилти. Бу касалликни фусариум охйсорум замбуруғи қўзҚайди. Бу касаллик асосан ғўзанинг ингичка толали навларида учрайди. Бу касаллик Сурхондарё, Бухоро вилоятларида учраб туради. Фузариоз вилти ғўзанинг бутун ўсиш даврида пайдо бўлаверади. Касаллик ғўза майса уруғбаргини бир четида тўрсимон, сарғиш доғ сифатида пайдо бўлиб, аста- секин катталашиб бутун баргни қоплаб олади. Япроқнинг касалланган қисми баъзан оч малла тусга киради. Барг бутунлай бу доғ билан қоплангандан сўнг тўкилади. Замбуруғ тупроқдан илдизга ўтиб, ўсимликнинг сув ўтказиш йўлларини издан чиқаради.

Ғўзанинг шоналаш фазаси кўп касалланадиган давридир. Июн ойининг охирига келиб, у бирмунча камаяди. Эртачи кўсаклар пиша бошлаган даврларда бу касаллик янада ривожланади. Кураш чоралари. Тупроқнинг вилт касали юқишидан асосий чора ғўза- беда алмашлаб экишни қатъий жорий этишдир. Беда тупроқни соғломлаштирибгина қолмай, балки тупроқ унумдорлигини ҳам оширади. Тажрибалардан маълумки, 3 йиллик беда бузилиб, ғўза ўцирилганда вилт касаллиги биринчи йили 4,2 марта, иккинчи йили 2,6 марта ва учинчи йили 2,4 марта камайган, ғўзапоядан тозаланмай ҳайдалган ерларда келаси йили бу касалликнинг кўпайганлиги, акс ҳолда эса унинг камайиши кузатилган. Бундан ташқари вилт тушган майдонларда тупроқ ҳарорати анча кўтарилганда чигит экиш мақсадга мувофиқдир. Ғўзани суғориш меъёрлари ва муддатларини бузиш ҳам бу касалликнинг кўпайишига сабаб бўлади. Ғўзани ортиқча захлатиб ва тез-тез суғориш вилтнинг ривожланишига сабаб бўлади. Ў ғ ит меъёрларига, муддатларига эътибор бериш зарур, чиримаган гўнгни далага сепмаган маъқул. Фосфор ўғитларини экишдан олдин бериш, азот, фосфор ва калий ўғитлари нисбатига амал қилиш ҳам бу касалликнинг олдини олишга ёрдам беради. Бундан ташқари бу касалга чидамли навларни яратиш ва раёнлаштириш ҳам муҳим агротехник чоралардан бири ҳисобланади. Гоммоз касаллиги бактериал касалликдир. Бу касалликни Bactеrium molvaciarum бактериаялари тарқатади ва у бутун дунё пахта экиладиган зоналарда учрайди. Баҳор салқин ва серёғ и н келиб, ёзнинг биринчи ярмида тез-тез ёғингарчилик бўлиб турадиган йиллари бу касаллик кўпроқ пайдо бўлади. Баъзи йиллари ғўзанинг гоммоз билан касалланиш даражаси 60-70% га етиши мумкин. Касаллик ғўзанинг уруғбарги, чинбарги, поя, новда, ҳамма турдаги меваларида тўқ яшил мойсимон доғлар шаклида пайдо бўлади ва толаси ҳам бу касал билан зарарланади. Бунинг натижасида пахта

ҳосилдорлиги камаяди, тола сифати пасаяди. ўсимликка касаллик касалланган чигитдан ва чириб улгурмаган ўсимлик қолдиғидан ўтади. Гоммознинг 4 хили учрайди. 1. Уруғбарг гоммози. 2. Чинбарг гоммози. 3. Поя гоммози. 4. Кўсак гоммози. Уруғбарг ва чинбарг гоммози тўқ яшил рангли, мой текканга ўхшайди. Бу формадаги гоммоз пахта ҳосилини камайтириҳда хавфли эмас, аммо такрорий инфекциянинг тарқалиши хавфли ҳисобланади. Баргдаги гоммоз такрорий инфекция бўлиб, у уруғбаргдан ўтади. Гоммознинг энг хавфлиси поя гоммози ҳисобланади. Пояга у баргдан ўтади. Поянинг оцки қисмида тўқ яшил рангли доғ пайдо бўлиб, кийинчалик пояни халқа шаклида ўраб олади. Поянинг бу жойи ингичкалашади, қораяди, синади ва нобуд бўлади, баъзан поя узунасига ёрилиб шишади ва ҳосил кескин камаяди. Гоммоз бактерияси тупроқда қисқа вақт яшайди (12-13 соат). Аммо чиримаган ғўза пояларида қишдан зарарланмасдан чиқиши мумкин. Гоммоз бактерияси чигит туклари орасида ҳам сақланиб, тарқалиб туриши мумкин. Шунинг учун уруғлик чигитга химиявий ишлов беришнинг самараси юқори бўлади. Қарши кураш чоралари. 1. Гоммозга чидамли навларни экиш. 2. ғўзапояни илдизи билан олиб ташлаш. 3. Яганалашда касалланган кўчатларни алоҳида териш. 4. Алмашлаб экишни жорий этиш. Қисқаси бу касалга қарши кураш чоралари вилтга қарши кураш чораларига ўхшаш. Кўсакнинг пушти чириш касалликлари ҳам замбуруғ касалликлар бўлиб улар кўсакни шикастлайди. Бу касалликларни ҳар хил моҚор замбуруғлари

чақиради. Бу касалликлар ғўза туплари ҳаддан ташқари қалин бўлганда, ер ортиқча захлаб ғўзалар Қовлаганда кучаяди. Бу касалликларга қарши курашда ғўза агротехникасига тўла амал қилишдир. Вирус касалликлар. Бу касалликлардан бири ғўзанинг барг бужмайиши касаллигидир. Бу касаллик Озарбайжон ва Тожикицонда мавжуд. Касалликни юқумли ҳашорот танаси орқали ғўзага ўтадиган вируслар қўзҚайди. Агар тупроққа тушса йўқолиб кетади. Касаллик ўсимликнинг шоналаш ва гулга кириш даврида пайдо бўлганда ғўза ўсмай ҳосилнинг 50% йўқолади. Кураш чоралари. 1. Тоза уруғни экиш. 2. Бегона ўтларни йўқотиш. 3. Касалликка чалинган ўсимликни олиб ташлаш. 2. Ғўзанинг зараркунандалари. Пахта ҳосилини ошириш, унинг сифатини яхшилашда ғўза зараркунандаларига қарши курашни тўғри уюштиришнинг аҳамияти катта. Чунки улар ҳосилга катта путур етказади. Ғўза зараркунандалари оғиз аппаратининг тузилиши ва зарар келтириш характерига қараб 2 хил бўлади: сўрувчи ва кемирувчи зараркунандалар. Сўрувчи зараркунандаларга ўргимчаккана, ўсимлик битлари, акация бити, катта ғўза бити, қандалалар, беда қандаласи, дала қандаласи, цикодалар ва бошқалар киради. Ўргимчаккана пахта етиштириладиган барча ра йо нларда кенг тарқалган. ўргимчакканалар ўсимлик қолдиқларида, кесаклар тагида, бегона ўтларда, дала чеккаларида қишлайди ва баҳорда ғўза нихолларига ўтади. У 200 га яқин тур ўсимлик билан озиқланади. ғўза, тут, қовун, торвуз, ловия, соя, нухат, беда, олма ва бошқаларни зарарлайди, ҳатто парник, теплицалардаги бодрингни ҳам зарарлайди. Унинг ғўзага зарари, тушиш муддатига ва ўсимликда қанча туришига боғлиқ. У қанча эрта тушса шунча кўп зарарлайди. ўргимчаккананинг танаси майда, бўйи 0,3-0,6 мм бўлади,

Урғочиси ўзининг ривожланишида тухум, личинка, пронимфа, дейтонимфа ва имога даврларини кечиради. Личинкада 3 жуфт, нимфа ва имогасида 4 жуфтдан оёқ бўлади. ўргимчаккана ёзда 8-12 кунда, баҳорда 25-30 кунда ривожланиб авлод беради. Йил давомида об-ҳавонинг келишига қараб 12-20 гача авлод беради. Урғочи ўргимчаккана 100-160 гача тухум қўяди, 30-40 кун ҳаёт кечиради. Ўргимчаккана одатда шамол, ўргимчак иплари орқали тарқалади. У ингичка толали ғўзаларга суц, ўрта толали ғўзаларга кучли зарар келтиради. ўргимчакканалар ғўза оцки қисмига ғуж-ғуж бўлиб, ўрнашиб ғўзанинг бутун ўсув даври давомида унинг ширасини сўриб озиқланади. Зарарланган ғўза барглари ёки хосил органлари тўкилади. Кураш чоралари. Даставвал энг чидамли навларни экиш, алмашлаб экишнижорий этиш, ғўзапояларни кузда тозалаб олиш, далани кузда яхшилаб шудгор қилиш, теварак атрофдаги бегона ўтларни йўқотиш ишларига алоҳида эътибор бериш зарур. Ғўзани ягана қилишда зарарланган ғўза нихолларини йўқотиш керак. Ариқ, йўл ёқаларидаги бегона ўтларни йўқотиш мақсадида корбалениум, нитрофен эритмаси сепилади. ўргимчакканага қарши ғўза майдонларига сепишда, этанол, антио, фосфомид (Б-58), золон, корбофос, тедион, трихлорметафос, этафос каби химиявий препаратлардан фойдаланилади. Албатта бу кимёвий дориларнинг бири сепилади. Уларнинг сепиш меъёрлари турлича. Ўргимчакканага қарши биологик йўл билан ҳам курашиш мумкин. Бунинг учун унинг айрим кушандаларидан жумладан, цеторус қўнғизидан, канахўр трипсидон, йирткич қандала ва олтинкўзлардан фойдаланиш мумкин. Ўсимлик битлари. ғўзага асосан, беда акация бити, полиз ва катта ғўза бити катта зарар келтиради. Акация бити ғўзадан бошқа беда, ерёнғоқ, акация, нўхат ҳамда полиз экинларини зарарлайди. ғўзага май, июн ойларида катта зарар келтиради. У ғўзанинг ўсиши ва ривожланишини сусайтиради.

Тирик туғувчи у рғочисининг танаси ялт и роқ, қора бўлиб, бўйи 1,3-2,1 мм бўлади. Акация бити бедада, у дағаллашгунча ривожланади. У ғўзада 30 кунга яқин яшаб, сўнгра, қанот хосил қилгандан сўнг бедапояларга ўтиб у ерда кеч кузгача ўсимликларнинг илдиз бўғзида яшайди ва кейин тухум қўядиган Урғочилари пайдо бўлади. Полиз бити ғўза, полиз экинлари, ерёнғоқ ва бошқаларга катта зарар келтиради. У бегона ўтларда личинка ва етук бит холида қишлайди ва май ойининг бошларида ғўза ва полиз экинларига ўтади ва сентябр ойигача ўрчиб кўпаяди. Катта ғўза бити ғўза, мош, ловияга кўплаб тушади. Танасининг узунлиги 3,5-4 мм га боради. Танаси кўкиш, сарғиш кўзлари қизил, оёқлари қўнғир тусли бўлади. У ғўзапояда, янтоқда тухум фазасида қишлайди. Баҳорда майнинг иккинчи ярмида ғўзада пайдо бўлади. Ёзда партеногенез йўл билан, кузда жинсий йўл билан кўпаяди. Курашиш чоралари. ғўзапоялардаги унинг тухумларини йўқотиш учун ўргимчакканага қарши қўлланиладиган кимёвий дорилардан фойдаланилади. Бундан ташқари биологик кураш йўли билан бит қўнғизи, визилловчи чивинлар, хон қизи, олтинкўз ва галлица пашшаларидан фойдаланилади. масалан олтинкўз 1 кун да личинкаси 300 гача, хон қизи 50-200 дан 300-600 гача ўсимлик битларини йўқотади. Беда қандаласи асосан оғиз аппарати билан ғўзанинг шона, гул, кўсакларига санчиб-сўриб зарарлайди. Қаттиқ зарарланган гул қуриб қолади. Беда ҳандаласи чўзинчоқ 6,5-9,5 мм катталикда бўлади. Қандала ўсимлик поялари, беда ва бегона ўтлар ичида тухум холида қишлайди. У бир мавсумда 3-4 авлод беради. У беда ўриб олиниши билан ёппасига бошқа экинларга учиб ўтади. Дала қандаласи беда қандаласига ўхшаш лекин бирмунча кичик, бўйи 3,5-4,0 мм ранги яшил, бегона ўтлар қолдиғида қишлаб чиқади, у барг

бандлари орасига тухум қўяди, ғўзани бутун ўсув даврида шикастлайди, 1 мавсумда 3-4 авлод беради. Кураш чоралари. ўргимчакканаларга ва битларга қарши қўлланиладиган дорилардан фойдаланилади. Тамаки трипси майда хашорат, бўйи 0,8-0,9 мм келади. Оғиз аппаратини санчиб сўришга мослашган. У ер бетига тўкилган барг ва ўсимлик қолдиқларида қишлайди. Май ойида бегона ўтларда ривожланади. Кейин ғўзага ўтади. Урғочиси 1 ойга яқин яшайди ва шу даврда 100 га яқин тухум қўяди. Ривожланиш давомида 3 стадияни кечиради. 1 мавсумда 7-8 авлод беради. Ғўзанинг ёш барглари ва ўсув нуқталарини зарарлайди. Кураш чоралари. ўргамчиккана ва битларга қарши кураш чораларига ўхшаш. Цикодалар санчиш йўли билан ғўза ва бошқа ўсимликлар барглари, барг банди, пояларини шикастлайди. Булар ичида энг зарарлиси сариқ цикодадир, июл ойида тухум қўяди, тухумлардан чиққан личинкалар тупроқ ичига кириб ҳархил ўсимликлар илдизи билан озиқланади. Нимфа холига етгунча 3 йил ўтади, сўнгра етук хашоратга айланиб май ойида учиб чиқади, яъни авлод бериш даври 4 йилга чўзилади. Кураш чоралари агротехника ишларини ўз вақтида амалга ошириб туриш, атрофдаги бўш ерларни ўзлаштириш дала четидаги қизилмия ва янтоқларни йўқотиш асосий чоралар ҳисобланади. Кемирувчи зараркунандаларга кузги туплам, кўсак қурти, карадриналар киради. Улар ғўзанинг ўсув нуқтасини, барги, хосил органларини кемириб зарар келтиради. Кузги туплам суғориладиган ерларда тарқалган. ғўза, беда, полиз, маккажухори экинларига катта зарар етказади. Кузги туплам ўзининг ривожланишида 4 стадияни бошдан кечиради; уруғи, личинка, вояга етган қурти ва капалаги. Кемирувчи зараркунандалар ичида энг йиригидир. Унинг капалак қуртлари тупроқнинг 5-10 см чуқурликдаги қатламида қишлайди. Мартда у қурт шаклидан Ғумбак

шаклига ўтади, апрелда капалаклар учабошлайди ва тухум қўяди. Кузги тунлам ғўза майсалари ўниб чиқаётган вақтидан кемириб зарарлайди. Ҳашаротнинг биринчи авлоди асосан ғўзага зарар етказади. Қуртлар ёппасига кўпайган йиллари ғўза нихоллари ўта сийраклашиб, ҳатто қайта экиш холлари учрайди. Унинг етук қурти 5-6 см га етади. Капалаклар 20-40 кун яшаб, тухум қўяди. Ҳарбир капалак кўпи билан 2000 гача, одатда 500-600 тухум қўяди. У тухумларини илдизга яқин қисмларига, тупроқ бетига қўяди, 3-7 кундан сўнг тухумларидан майда тўқ кулранг қуртлар чиқади. Улар баргларга ўтиб уни истеъмол қилади ва йириклашиб тупроққа тушади. Улар 30-40 кун яшайди. Олтинчи ёшдаги қурт озиқланиб бўлган тупроқдаги инчасида ғ умбакка айланади. Бир мавсумда 3-4 авлод беради. Кураш чоралари. 1. Кузда ерни шудгорлаш, яхоб суви бериш. 2. Бегона ўтларни йўқотиш, қатор ораларига ишлов бериш. 3. ғўза нихоллари ўсиб чиққандан сўнг хлорофос пуркаш. 4. Ҳ ашоратларнинг катта ёшдаги қуртларига қарши гектарига 20-50 кг хлорофос билан дориланган алдамчи ем ишлатилади. 5. Капалаклари тухум қўйиш даврида унинг кушандаси хисобланган трихограмма қуйидаги 3 даврда чиқарилади. Биринчи марта тухум қўябошлаганда, гектарига 60 мингта. Иккинчи марта 5-6 кундан сўнг гектарига 80 мингта. Учинчиси яна 5-6 кундан сўнг гектарига 60 мингта қўйилади. Кўсак қурти барча пахта экиладиган республикаларда учрайди. У ғўза, маккажухори, помидор, дуккаклилар, ошқовоқ, ерён ғ оқ ва бошқаларни зарарлайди. Кўсак қуртининг ғўзага зарар келтириш даври ёппасига гуллаш вақтига тўғри келади. Тунлам ғўзанинг гуллари, тугунчалари ва кўсакларини шикастлайди. Кичик ёшдаги қуртлар ғўзанинг юқори қисмидаги баргларини ейди ва шоналар билан озиқланади. Зарарланган шона ва гуллар тўкилиб кетади.

Апрел, май ойларида тупроқ харорати 16 0 С дан ошганда қапалаклар учиб чиқади, учиши 30 кун давом этади. Тунлам уруғларини кўпинча бегона ўтларга қўяди, тухумлари 4-6 кундан сўнг очиб чиқади. Озиқланиб бўлгач охирги ёшдаги қуртлар тупроққа тушиб 5-12 см чуқурликда ин хосил қилиб Ғумбакка айланади. Орадан 8-12 кун ўтгач Ғумбакдан капалак учиб чиқиб яна тухум қўйишга киришади ва ўз фаолияти давомида 400 дан 1000 гача тухум қўяди. Шу йўсинда ҳаётини давом эттириб, 1 мавсумда 3-4 авлод беради. ғўза тўплами ўзининг тўла ривожланиш даврини яъни тухумдан капалаккача 30-40 кун мобайнида ўтказади. Кураш чоралари кузги тўпламга қарши кураш чораларига ўхшашдир. Бундан ташқари кўсак қуртига қарши курашда биологик усул кенг қўлланилмоқда. Бунда трихофаммалардан кенг фойдаланилади. Карадрина (барг қурти) ғўзанинг хавфли зараркунандаси бўлиб, пахта экиладиган майдонларда кенг тарқалган. У ғўза, маккажухори, беда, лавлаги, картошка, сабзавот экинларини зарарлайди. Кичик ёшдаги қуртлари барг етини, қиртишлаб ейди, катта ёшдагилари баргларни тешиб кемиради, гуленбарг ва гулларини еб битиради. Шунинг учун ҳам уни барг қурти деб айтилади. Карадрина капалаклари эрта кўкламдан кеч кузгача учиб, битта ўр ғ очи капалаги 2000 гача тухум қўяди, 6-чи ёшни бошдан кечириб, ерга тушиб гумбакка айланади. ўумбаклик даври 8-10 кун давом этади. Карадрина республикамиз шароитида 5-6 марта авлод беради, ҳар қайси авлоднинг ривожланиши учун 30 кун керак. Кураш чоралари. Барча кемирувчи зараркунандалар-кузги туплам (кўк қурт), кўсак қуртига қарши кураш чораларига ўхшашдир.

Адаби ё тлар: 1. Каримов И. А. «Кишлок хужалик тараккиёти тукин хаёт манбаи» Олий Мажлиснинг 10-сессиясида сузлаган нутки. Тошкент 1997 й.- 2. Отабоева. Х. ва бошкалар. «Усимликшунослик». Тошкент. Мехнат. 2000 й. 3. Ёрматова Д. «Усимликшунослик» Тошкент Шарк 2007 й. 4. Е. Т. Шайхов ва бошкалар Пахтачилик. Тошкент Мехнат 1997 й 5. Чирков В. Н. «Усимликшунослик» Тошкент, Узбекистон. 1994 й. 6. Керефов К. Н. «Биологические основў растениеводетво» Вў с шая школа. М. 1982 г.

O'xshashlar

Ғўза зараркунандалари ва уларга қарши кураш чоралари

Ғўза касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари

Ғўза касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари

Памидор касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари

Картошка касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари