Suli urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 dona don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Suli urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 dona don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash

Yuklangan vaqt:

22.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

223.5 KB

Ko'chirib olish

Suli urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 dona don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash Suli urug’ini ekish uchun tayyorlashda urug’lik sifati uchun muvofiqlik syertifikati urug’likning tozaligi, 1000 dona urug’ning vazni, o’sish quvvati, unuvchanligi va boshqa ko’rsatkichlari baholanganidan so’ng olinadi. Mashg’ulot maqsadi . Talabalarga suli donining 1000 ta urug’ vazni, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash usullarini laboratoriya sharoitida o’rganishdan iborat. Kerakli o’quv predmetlari va laboratoriya asbob uskunalari . Amaliy va laboratoriya mashg’ulotlari uchun o’quv va uslubiy qo’llanmalari, daftar, qalam, o’chirgich, chizg’ich, har xil suli navlari urug’liklaridan o’rtacha namunalar, metal yoki plastik rostilni, zichlagich, kosacha, (rasm), metal bo’lgich, 0.01aniqligidagi laboratoriya elektron tarozisi va maxsus urug’ sanash elektron qurilmasi, oldindan zararsizlantirilgan sovituvchi va isituvchi tyermostat, qum lagani, kurakcha, mexanik suv sepgich, filtr qog’ozlari, pinset.

rasm. Urug’larni o’stirish uchun kyerakli laboratoriya predmetlari 1-ish . Kichik guruhlar asosida talabalar alohida suli navlari bo’yicha 1000 dona urug’ining vaznini aniqlash uchun standart uslubiyatiga asosan suli urug’liklari o’rtacha namunalar va tegishli yorliq joylashtirilgan xaltachalardan birini tanlab ajratib oladilar. Urug’lik yorlig’i ma’lumotlarining daftarga ko’chirilishi, ma’lumotlarning to’g’riligini tekshirish va laboratoriyaning ro’yxatga olish daftariga ko’chirilishi 8 - mashg’ulotda keltirilgan tartibda amalga oshiriladi. Talabalarning har bir kichik guruhidan bir kishi o’zlarining urug’lik tozaligi tahlilidan o’tgan urug’lik namunasidan elektron urug’ sanash qurilmasining kosachasiga kyerakligicha urug’ soladi. Elektron qurilma yordamida ishchi namunadan, 2 marta 500 donadan 2ta subnamunalar olinadi. Ular alohida alohida, elektron qurilma yonidagi 0,01 aniqligidagi elektron tarozida tortiladi. Olingan o’rtacha vazn ko’rsatgichlarini ikkiga ko’paytirib 1000 ta urug’ vazni aniqlanadi. GOST 12042-80 ga binoan, ikki qaytarilish bo’yicha alohida tortib aniqlangan ma’lumotlar bir - biriga qo’shilib, uni 2 ga bo’lish orqali o’rtacha ko’rsatgich chiqariladi. Shu bilan birga ikki qaytarilish o’rtasidagi farq aniqlanadi va u ruxsat etilgan farq bilan solishtiriladi (jadval 29). Solishtirish 31-jadval ma’lumotlari bo’yicha amalga oshiriladi.

Misol uchun: Uzbekskiy shirokolistn ы y navi ishchi namunasi urug’ligidan olingan 1-subnamuna og’irligi 30,50 g. 2-subnamuna og’irligi 31,20 g bo’lsin. Ikki namunalarning umumiy og’irligi: 30,50 + 31,20 = 61.70 yoki 62 g. Ikki qaytarilish o’rtasidagi haqiqiy farq: 31,20 – 30.50 = 0,70 g. Ikki qaytarilishni qo’shgandagi og’irligi (62 g) ni 29 -jadvaldagi “O’nlik” bo’yicha ustunidan 6 ni, jadvalning “Birlik” ustunlaridan esa 0 topiladi. Bu har ikkala sonlarning jadval bo’yicha kesishgan katagidagi ruxsat etilgan farq 0,90 ekanligi aniqlanadi. Shunday qilib, ikki parallel tahlillar o’rtasidagi farq (0,70) ruxsat etilgan farqdan (0,90 dan) kichik bo’lgani uchun tahlil to’g’ri o’tkazilgan deb hisoblanadi. Agar tahlillar o’rtasidagi farq ruxsat etilgan farqdan ortiq chiqsa, tahlil uchun uchinchi subnamuna olinadi va natija ma’lumoti yuqoridagi ikki subnamuna natijalari bilan hisoblanib o’rtachalar farqi ruxsat etilgan farq bilan solishtiriladi. Jadval Ruxsat etilgan farqlar kattaliklari, g. O’nliklar Birliklar 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - 0,02 0,03 0,04 0,06 0,08 0,09 0,10 0,12 0,14 1 0,15 0,16 0,18 0,20 0,21 0,22 0,24 0,26 0,27 0,28 2 0,30 0,32 0,33 0,34 0,36 0,38 0,39 0,40 0,42 0,44 3 0,45 0,46 0,48 0,50 0,51 0,52 0,54 0,56 0,57 0,58 4 0,60 0,62 0,63 0,64 0,66 0,68 0,69 0,70 0,72 0,74 5 0,75 0,76 0,78 0,79 0,81 0,82 0,84 0,85 0,87 0,88 6 0,90 0,92 0,93 0,94 0,96 0,98 0,99 1,00 1,02 1,04 7 1,05 1,06 1,08 1,10 1,11 1,12 1,14 1,16 1,17 1,18 8 1,20 1,22 1,23 1,24 1,26 1,28 1,29 1,30 1,32 1,34 9 1,35 1,37 1,38 1,40 1,41 1,42 1,44 1,45 1,47 1,48 Topshiriq. Suli navlari yoki elita urug’ligi o’rtacha namunalaridan 1000 dona urug’ vaznnini aniqlang, natijalarning to’g’riligini uslubiyatga binoan tekshiring. 2-ish. Suli urug’larining o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash qishloq xo’jaligi ekinlari urug’larining unuvchanligini tahlil qilish uchun ishlab chiqarilgan davlat andozasi (GOST 12038-84) bo’yicha, maxsus optimal haroratli

tyermostatlar (rasm) va quyidagi talab qilingan sharoitlarda amalga oshiriladi (30- jadval). Jadval. Suli urug’larining o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash Navlar nomi Undirishda qo’llaniladi Undirish tempyeraturasi, 20 o S. Yorug’lik yoki qorong’uli k Aniqlash muddati, kunlar Tahlil natijasi, o’rtacha % da. O’sish quvvati Unuvc hanlik O’sish quvvati. Unuvchan lik. Filtr qog’oz, qum ., ., ., Qorong’u 4 7 ., ., ., ., ., ., ., ., ., Laboratoriya tahlili o’qituvchining yoki malakali laboratoriya mutaxassisi kuzatuvida urug’liklar tahlillarini bajarish tartibiga rioya qilingan holda amalga oshiriladi. Laboratoriya tahlillari tajribalariga asosan talabalar laboratoriyada joylarda yetishtirilgan va har xil navlarga talluqli suli urug’liklari o’rtacha namunalaridan qancha borligiga va bilimlarni o’zlashtirishni qulayroq qilish uchun 3, 6 kishilik kichik guruhlarga bo’linishadi. Navbatda qishloq xo’jaligi ekinlari urug’liklari sifat ko’rsatkichlarini laboratoriyada tahlil qilish uchun akkreditatsiyalangan markaziy sinov laboratoriyasidan birining ish tartibiga o’xshash holatda (8-laboratoriya mashg’uloti va 13–rasmga qarang) o’z daftarlariga urug’lik ma’lumotlari ko’chiriladi. Undan tashqari daftarga o’z tahlil natijalarini yozib borishi uchun jadval 31 ham ko’chirib chiziladi. Urug’larning unuvchanligi tyermostat yordamida aniqlanadi. Unuvchanlikni aniqlash uchun tahlil boshlash oldidan foydalaniladigan barcha asbob -uskunalar

zararsizlantirish maxsus tayyorlangan kimyoviy aralashmasida amalga oshirilishi shart (8– mashg’ulotning 2– ishiga qarang). Har bir kichik guruh talabalaridan bir kishi urug’lik tozaligi tahlilidan o’tgan qopchadagi urug’lik namunasini tahlil qilish uchun stol ustiga to’kadi. Boshqa guruhlar talabalari ham bu talabaning ishlarini kuzatib boradi va parallel holatda o’z tahlillarini davom ettiradilar. Tahlil to’rt takrorda amalga oshirilishi ko’zda tutiladi. Shuning uchun talaba to’rt marta alohida - alohida 100 donadan urug’ (to’rtta kichik namunalarini) ajratib oladi. Ularning o’sish quvvati va unuvchanligi alohida aniqlanishi kyerak. Natijalari o’rtacha foiz hisobida daftardagi jadvalga ko’chirib yoziladi. Urug’ni undirish uchun plastmassa yoki metall rostilni idishlaridan (rasm) birining 2 donasi tanlab olinadi. Har bir idishga etiketka yopishtiriladi yoki joylanadi, unga kichik namunaning raqami, shuningdek, urug’ning boshlang’ich va asosiy unuvchanligi aniqlanadigan kunlari yozib qo’yiladi. Bundan so’ng filtr qog’oz rostilniga moslab qirqiladi, unga joylashtiriladi va o’rtasi to’siq yoki filtr qog’ozini o’zi bilan devorcha qilib idish ikkiga ajratiladi (rasm ...). Filtr qog’oz suvga to’yintiriladi va rostilnining har bir bo’lingan qismiga 100 donadan urug’ joylanadi (...rasm). Jami ikkita rostilni har biri ikki takrorli, ya’ni to’rtta takror, bitta suli navi yoki elita urug’ligi uchun yetarli holatida tayyor bo’ladi. Rostilnilar ishlab turgan tyermostatga joylanadi va ekilgan kunning qaysi vaqtida ekilgan bo’lsa, har sutkada bir marta shu vaqtda tyermostatdan olinib suv sepgich bilan namlanib, yana tyermostatga joylanadi. Tyermostatning harorati, kuzatuv tartibi, va boshqa sharoitlar qoidaga binoan amalga oshiriladi (10- mashg’ulot, 2-ishiga qarang). Rostilnilardagi urug’lar o’sish quvvati va unuvchanligi jadvalda ko’rsatilgan sharoit va muddatlarda tahlil qilinib, urug’larning o’sish quvvati va unuvchanligi aniqlanadi. Tahlil natijalari 4- ilovadagi urug’ namunasi univchanligini aniqlash varaqasiga (daftarga ko’chirib chizilishi kyerak) yoziladi. Urug’ning boshlang’ich unuvchanligi (o’sish quvvati) va asosiy unuvchanligi har bir kichik namuna bo’yicha alohida aniqlanadi. Bunda boshlang’ich

unuvchanlikni aniqlashda normal holda unib chiqqan urug’ va bo’kkan urug’ alohida-alohida sanalib, unib chiqqan urug’ olib tashlanadi. Qolgan unib chiqmagan urug’lar unuvchanlik olinadigan kungacha tyermostatda undirishga qo’yiladi. Urug’ning asosiy unuvchanligini aniqlashda unib chiqqan va unmagan hamma urug’ni sanab, guruhlarga (normal ungan, normal unmagan, bo’kkan, va chirigan) ajratiladi (rasm 99). Har to’rttala kichik namunalardagi urug’larning unishi o’rtachasi hisoblab chiqiladi. Takrorlash natijalari orasidagi farqi belgilangan GOST talabi me’yoridan oshmagandagina tahlil natijasi to’g’ri hisoblanadi (jadval). Aks holda, tahlil takrorlanadi. rasm. Sobiq 4-77 chi guruh talabalari R. Toshpo’latova va G’. Mansurovlar suli urug’ining unuvchanligini aniqlashmoqda (2018y.). Jadval. Urug’liklarni unuvchanligini tahlil natijalari Unuvchanlikni o’rtacha arifmetik foizi Mumkin bo’lgan farq, %. (4x100 uchun) 99 yoki 1 +- 2 97 dan -98 gacha yoki 2 dan -3 gacha +- 3

95 dan -96 gacha yoki 4 dan -5 gacha +- 4 92 dan -94 gacha yoki 6 dan -8 gacha +- 5 88 dan -91 gacha yoki 9 dan -12 gacha +- 6 83 dan -87 gacha yoki 13 dan -17 gacha +- 7 75 dan -82 gacha yoki 18 dan -25 gacha +- 8 62 dan -74 gacha yoki 26 dan -38 gacha +- 9 39 dan -61 gacha + - 10

Topshiriqlar: 1.Suli urug’i o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash usulini o’rganish bo’yicha boshqa nav va reproduksiyalar urug’liklarining o’sish quvvati va unuvchanligini o’rganish tahlilini mustaqil amalga oshiring. 2.Tahlil natijangiz ruhsat etilgan GOST talabi me’yoridan (jadval) oshgan holda takroriy amalga oshiring va natijasini tekshiring. Savollar: 1.1000 dona suli urug’i og’irligini aniqlash uchun nimalar kyerak bo’ladi? 2.Qanday natijada 1000 dona urug’ og’irligini aniqlash tahlili xato hisoblanadi? Suli urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 dona don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash Suli urug’ini ekish uchun tayyorlashda urug’lik sifati uchun muvofiqlik syertifikati urug’likning tozaligi, 1000 dona urug’ning vazni, o’sish quvvati, unuvchanligi va boshqa ko’rsatkichlari baholanganidan so’ng olinadi. Mashg’ulot maqsadi . Talabalarga suli donining 1000 ta urug’ vazni, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash usullarini laboratoriya sharoitida o’rganishdan iborat. Kyerakli o’quv predmetlari va laboratoriya asbob uskunalari . Amaliy va laboratoriya mashg’ulotlari uchun o’quv va uslubiy qo’llanmalari, daftar, qalam, o’chirgich, chizg’ich, har xil suli navlari urug’liklaridan o’rtacha namunalar, metal yoki plastik rostilni, zichlagich, kosacha, (rasm), metal bo’lgich, 0.01aniqligidagi laboratoriya elektron tarozisi va maxsus urug’ sanash elektron qurilmasi, oldindan zararsizlantirilgan sovituvchi va isituvchi tyermostat, qum lagani, kurakcha, mexanik suv sepgich, filtr qog’ozlari, pinset.

rasm. Urug’larni o’stirish uchun kyerakli laboratoriya predmetlari 1-ish . Kichik guruhlar asosida talabalar alohida suli navlari bo’yicha 1000 dona urug’ining vaznini aniqlash uchun standart uslubiyatiga asosan suli urug’liklari o’rtacha namunalar va tegishli yorliq joylashtirilgan xaltachalardan birini tanlab ajratib oladilar. Urug’lik yorlig’i ma’lumotlarining daftarga ko’chirilishi, ma’lumotlarning to’g’riligini tekshirish va laboratoriyaning ro’yxatga olish daftariga ko’chirilishi 8 - mashg’ulotda keltirilgan tartibda amalga oshiriladi. Talabalarning har bir kichik guruhidan bir kishi o’zlarining urug’lik tozaligi tahlilidan o’tgan urug’lik namunasidan elektron urug’ sanash qurilmasining kosachasiga kyerakligicha urug’ soladi. Elektron qurilma yordamida ishchi namunadan, 2 marta 500 donadan 2ta subnamunalar olinadi. Ular alohida alohida, elektron qurilma yonidagi 0,01 aniqligidagi elektron tarozida tortiladi. Olingan o’rtacha vazn ko’rsatgichlarini ikkiga ko’paytirib 1000 ta urug’ vazni aniqlanadi. GOST 12042-80 ga binoan, ikki qaytarilish bo’yicha alohida tortib aniqlangan ma’lumotlar bir - biriga qo’shilib, uni 2 ga bo’lish orqali o’rtacha ko’rsatgich chiqariladi. Shu bilan birga ikki qaytarilish o’rtasidagi farq aniqlanadi va u ruxsat etilgan farq bilan solishtiriladi (jadval). Solishtirish jadval ma’lumotlari bo’yicha amalga oshiriladi.

Misol uchun: Uzbekskiy shirokolistn ы y navi ishchi namunasi urug’ligidan olingan 1-subnamuna og’irligi 30,50 g. 2-subnamuna og’irligi 31,20 g bo’lsin. Ikki namunalarning umumiy og’irligi: 30,50 + 31,20 = 61.70 yoki 62 g. Ikki qaytarilish o’rtasidagi haqiqiy farq: 31,20 – 30.50 = 0,70 g. Ikki qaytarilishni qo’shgandagi og’irligi (62 g) ni jadvaldagi “O’nlik” bo’yicha ustunidan 6 ni, jadvalning “Birlik” ustunlaridan esa 0 topiladi. Bu har ikkala sonlarning jadval bo’yicha kesishgan katagidagi ruxsat etilgan farq 0,90 ekanligi aniqlanadi. Shunday qilib, ikki parallel tahlillar o’rtasidagi farq (0,70) ruxsat etilgan farqdan (0,90 dan) kichik bo’lgani uchun tahlil to’g’ri o’tkazilgan deb hisoblanadi. Agar tahlillar o’rtasidagi farq ruxsat etilgan farqdan ortiq chiqsa, tahlil uchun uchinchi subnamuna olinadi va natija ma’lumoti yuqoridagi ikki subnamuna natijalari bilan hisoblanib o’rtachalar farqi ruxsat etilgan farq bilan solishtiriladi. Jadval Ruxsat etilgan farqlar kattaliklari, g. O’nliklar Birliklar 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - 0,02 0,03 0,04 0,06 0,08 0,09 0,10 0,12 0,14 1 0,15 0,16 0,18 0,20 0,21 0,22 0,24 0,26 0,27 0,28 2 0,30 0,32 0,33 0,34 0,36 0,38 0,39 0,40 0,42 0,44 3 0,45 0,46 0,48 0,50 0,51 0,52 0,54 0,56 0,57 0,58 4 0,60 0,62 0,63 0,64 0,66 0,68 0,69 0,70 0,72 0,74 5 0,75 0,76 0,78 0,79 0,81 0,82 0,84 0,85 0,87 0,88 6 0,90 0,92 0,93 0,94 0,96 0,98 0,99 1,00 1,02 1,04 7 1,05 1,06 1,08 1,10 1,11 1,12 1,14 1,16 1,17 1,18 8 1,20 1,22 1,23 1,24 1,26 1,28 1,29 1,30 1,32 1,34 9 1,35 1,37 1,38 1,40 1,41 1,42 1,44 1,45 1,47 1,48 Topshiriq. Suli navlari yoki elita urug’ligi o’rtacha namunalaridan 1000 dona urug’ vaznnini aniqlang, natijalarning to’g’riligini uslubiyatga binoan tekshiring. 2-ish. Suli urug’larining o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash qishloq xo’jaligi ekinlari urug’larining unuvchanligini tahlil qilish uchun ishlab chiqarilgan davlat andozasi (GOST 12038-84) bo’yicha, maxsus optimal haroratli

tyermostatlar (rasm) va quyidagi talab qilingan sharoitlarda amalga oshiriladi (adval). Jadval. Suli urug’larining o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash Navlar nomi Undirishda qo’llaniladi Undirish tempyeraturasi, 20 o S. Yorug’lik yoki qorong’uli k Aniqlash muddati, kunlar Tahlil natijasi, o’rtacha % da. O’sish quvvati Unuvc hanlik O’sish quvvati. Unuvchan lik. Filtr qog’oz, qum ., ., ., Qorong’u 4 7 ., ., ., ., ., ., ., ., ., Laboratoriya tahlili o’qituvchining yoki malakali laboratoriya mutaxassisi kuzatuvida urug’liklar tahlillarini bajarish tartibiga rioya qilingan holda amalga oshiriladi. Laboratoriya tahlillari tajribalariga asosan talabalar laboratoriyada joylarda yetishtirilgan va har xil navlarga talluqli suli urug’liklari o’rtacha namunalaridan qancha borligiga va bilimlarni o’zlashtirishni qulayroq qilish uchun 3, 6 kishilik kichik guruhlarga bo’linishadi. Navbatda qishloq xo’jaligi ekinlari urug’liklari sifat ko’rsatkichlarini laboratoriyada tahlil qilish uchun akkreditatsiyalangan markaziy sinov laboratoriyasidan birining ish tartibiga o’xshash holatda (8-laboratoriya mashg’uloti va rasmga qarang) o’z daftarlariga urug’lik ma’lumotlari ko’chiriladi. Undan tashqari daftarga o’z tahlil natijalarini yozib borishi uchun jadval 31 ham ko’chirib chiziladi. Urug’larning unuvchanligi tyermostat yordamida aniqlanadi. Unuvchanlikni aniqlash uchun tahlil boshlash oldidan foydalaniladigan barcha asbob -uskunalar zararsizlantirish maxsus tayyorlangan kimyoviy aralashmasida amalga oshirilishi shart (8– mashg’ulotning 2– ishiga qarang).

Har bir kichik guruh talabalaridan bir kishi urug’lik tozaligi tahlilidan o’tgan qopchadagi urug’lik namunasini tahlil qilish uchun stol ustiga to’kadi. Boshqa guruhlar talabalari ham bu talabaning ishlarini kuzatib boradi va parallel holatda o’z tahlillarini davom ettiradilar. Tahlil to’rt takrorda amalga oshirilishi ko’zda tutiladi. Shuning uchun talaba to’rt marta alohida - alohida 100 donadan urug’ (to’rtta kichik namunalarini) ajratib oladi. Ularning o’sish quvvati va unuvchanligi alohida aniqlanishi kyerak. Natijalari o’rtacha foiz hisobida daftardagi jadvalga ko’chirib yoziladi. Urug’ni undirish uchun plastmassa yoki metall rostilni idishlaridan (rasm) birining 2 donasi tanlab olinadi. Har bir idishga etiketka yopishtiriladi yoki joylanadi, unga kichik namunaning raqami, shuningdek, urug’ning boshlang’ich va asosiy unuvchanligi aniqlanadigan kunlari yozib qo’yiladi. Bundan so’ng filtr qog’oz rostilniga moslab qirqiladi, unga joylashtiriladi va o’rtasi to’siq yoki filtr qog’ozini o’zi bilan devorcha qilib idish ikkiga ajratiladi (rasm ...). Filtr qog’oz suvga to’yintiriladi va rostilnining har bir bo’lingan qismiga 100 donadan urug’ joylanadi (...rasm). Jami ikkita rostilni har biri ikki takrorli, ya’ni to’rtta takror, bitta suli navi yoki elita urug’ligi uchun yetarli holatida tayyor bo’ladi. Rostilnilar ishlab turgan tyermostatga joylanadi va ekilgan kunning qaysi vaqtida ekilgan bo’lsa, har sutkada bir marta shu vaqtda tyermostatdan olinib suv sepgich bilan namlanib, yana tyermostatga joylanadi. Tyermostatning harorati, kuzatuv tartibi, va boshqa sharoitlar qoidaga binoan amalga oshiriladi (10- mashg’ulot, 2-ishiga qarang). Rostilnilardagi urug’lar o’sish quvvati va unuvchanligi jadvalda ko’rsatilgan sharoit va muddatlarda tahlil qilinib, urug’larning o’sish quvvati va unuvchanligi aniqlanadi. Tahlil natijalari 4- ilovadagi urug’ namunasi univchanligini aniqlash varaqasiga (daftarga ko’chirib chizilishi kyerak) yoziladi. Urug’ning boshlang’ich unuvchanligi (o’sish quvvati) va asosiy unuvchanligi har bir kichik namuna bo’yicha alohida aniqlanadi. Bunda boshlang’ich unuvchanlikni aniqlashda normal holda unib chiqqan urug’ va bo’kkan urug’ alohida-alohida sanalib, unib chiqqan urug’ olib tashlanadi. Qolgan unib

chiqmagan urug’lar unuvchanlik olinadigan kungacha tyermostatda undirishga qo’yiladi. Urug’ning asosiy unuvchanligini aniqlashda unib chiqqan va unmagan hamma urug’ni sanab, guruhlarga (normal ungan, normal unmagan, bo’kkan, va chirigan) ajratiladi (rasm). Har to’rttala kichik namunalardagi urug’larning unishi o’rtachasi hisoblab chiqiladi. Takrorlash natijalari orasidagi farqi belgilangan GOST talabi me’yoridan oshmagandagina tahlil natijasi to’g’ri hisoblanadi (jadval). Aks holda, tahlil takrorlanadi. rasm. Sobiq 4-77 chi guruh talabalari R. Toshpo’latova va G’. Mansurovlar suli urug’ining unuvchanligini aniqlashmoqda (2018y.).

Jadval Urug’liklarni unuvchanligini tahlil natijalari Unuvchanlikni o’rtacha arifmetik foizi Mumkin bo’lgan farq, %. (4x100 uchun) 99 yoki 1 +- 2 97 dan -98 gacha yoki 2 dan -3 gacha +- 3 95 dan -96 gacha yoki 4 dan -5 gacha +- 4 92 dan -94 gacha yoki 6 dan -8 gacha +- 5 88 dan -91 gacha yoki 9 dan -12 gacha +- 6 83 dan -87 gacha yoki 13 dan -17 gacha +- 7 75 dan -82 gacha yoki 18 dan -25 gacha +- 8 62 dan -74 gacha yoki 26 dan -38 gacha +- 9 39 dan -61 gacha + - 10 Topshiriqlar: 1.Suli urug’i o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash usulini o’rganish bo’yicha boshqa nav va reproduksiyalar urug’liklarining o’sish quvvati va unuvchanligini o’rganish tahlilini mustaqil amalga oshiring. 2.Tahlil natijangiz ruhsat etilgan GOST talabi me’yoridan (jadval) oshgan holda takroriy amalga oshiring va natijasini tekshiring.

Adabiyotlar : 1. Абдукаримов Д.Т. Донли экинлар селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2010й. 402 б. 2. Абдукадиров Д.Т. Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2002 й. 275 бет. 3. Азизов Б.М. Кузги буғдой дон сифатини оширишнинг муҳим омиллари. Ж.Ўзбекистон аграр фани ҳабарномаси. 3 (69)-сони, 2017й. 4. Азизов Б.М., Исроилов И.А., Худойкулов Ж.В. Ўсимликшуносликда илмий тадқиқот ишлари. Дарслик. Тошкент 2014. 265 б. 5. Азизов Қ.Қ., Ашуров К.К. Қанд жўхорининг янги навларини яратишда селекцияни тутган ўрни “ЎЗБЕКИСТОН ПАХТАЧИЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ” номли Республика илмий тўплами 2014 йил (I-ҚИСМ) 128 ва 130 бетлари 6. Ан Хе Сунг, Азизов К.К., Еденбаев Д., Бобоев Фю Г., Тахирбаева Д.У. Тритикале етиштириш қўлланмаси. Ташкент. 2017. 22 б. 7. Виноградов Б.И., Атабаева Х.Н., Дементьева А.А. Ўсимликшунослик. “Мехнат” матбуоти. 1987. 166 б. 8. Дала тажрибаларини ўтказиш услубиятлари. Тошкент 2007. 149 б.

O'xshashlar

Arpa urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash

Tritikale urug’larini 1000 ta don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash

Bug’doy urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 dona og’irligi va namligini aniqlash

Jo’xori urug’larini 1000 don og’irligi, ko’karish kuchi va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash

Makkajo’xorida o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash