Mevazor va uzumzorlarni xududiy tashkil etish - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Mevazor va uzumzorlarni xududiy tashkil etish

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1362.5 KB

Ko'chirib olish

Mevazor va uzumzorlarni xududiy tashkil etish Reja: 1. Bog’ va uzumzorlarni yer maydonlarni aniqlash. 2. Mevali daraxtlarning va uzumzorlarning nasllari va navlarma kxeab joylashtirish. 3. Brigada shiypoilari, ixota daraxtlari chizigi, kvartallararo yullar va sug’orish shaxobchalarni joylashtirish. 4. Bog’ va uzumzorlarni yer maydonlarni aniqlash.

Adabietlar: 1,4.6 Tayanch iboralar: Bog’ va uzumzorlar maydonlari miqdorini belgilash, yer turlarni joylashtirish, bog’dorchilikni rivojlantirishning istikbolli rejasi, ko’chatzorlar xududlarni tashkil etish, mevazorlar maydonpni hududiy tashkil etish, kvartal, loyixalanadigan kvartallarning o’zunligi eni, daraxtlarning tashkil qilish tizimi, brigada uchastkalarni loyixalash, kvartallar chegarasida ixota daraxtlarni joylashtirish, uzumzorlar maydonini tashkil etish. 1. Bog’ va uzumzorlarni yer maydonlarni aniqlash. O’zbekiston sharoitida qishloq xo’jaligida foydalaniladigan yer turlaridan sug’oriladigan xududlarda eng ko’p samara) beradiganlari bog’lar, uzumzorlar, tutzorlar va xaydalma yerlardir.Shuning uchun xam yer turlarining maydonlarni aniqlash bog’lar, uzumzorlar va tukzorlar maydonlarni aniqlashdan boshlanadi. Bog’ va uzumzorlar maydonlari xam bozor talabiga qarab aniqlanadi. Bog’ va uzumzorlar maydonini xududiy tashil etish va bosqich loyixasi tuzish jarayonida paxtachilik xo’jaliklari uchun bog’ va uzumzorlar maydoni foydalaniladigan yerlarning 2-3 % miqdorida belgilanishi mumkni. O’zbekiston sharoitida bog’dorchilik juda ser daromad tarmoq xisoblanadi.shuning uchun xam bu tarmoqlarga ajratiladigan yer maydoni xo’jalikda ularning maxsulotlarni qayta ishlovchi tsexlar kurilgan bo’lsa ko’prok xam bo’lishi mumkni (er maydoni).Agar xo’jalikning maxsulotarini qayta ishlash bo’yicha imkoniyatlari cheklangan bo’lsa, ularni maydonlari faqat xo’jalik ichki bozori talabiga moslab kamaytiriladi. Yer turlarni joylashtirish daraxtzorlarni joylashtirishdan boshlanadi. Bunda birnichi navbatda bog’lar va uzumzorlar joylashtiriladi. Meaali daraxtlar va uzumzorlarni yaxshi rivojlanishi ko’p jixatdan ul&rg yer maydonlarni to’g’ri ajratishga nav va turlarni to’g’ri tailashga (bir vaktda suv ichishni va pishib yetishishini xisobga olish kerak) va ularni joylashtirishga. ko’chatlar sifatiga.ularni tufi utkazishga va keynigi parvarishlga bog’liq. Ko’chatlarni utkazishga yul

kuyilgan xatolarni keynichalik tuchatish juda qiyin, ayrim xollarda umuman mumkni emas. Chunki bog’ va uzumzorlar 40-50 yil usadi. Bog’ va uzumlarni xududiy tashkil etish va bu masalani yechishga jiddiy e‘tibor berish kerak. Shuningdek ,ishlab-chiqarish saioati uchun meva beradigan bog’ va tokzorlarni yaratish katta miqdordagi kapital xarajatlarni, kuyilmalarni talab etadi. Buning uchun qo’yidagi turdagi plailar tuziladi: 1)perspektiv pla n (5-10-15 yilga tuziladi); yillik ishlab-chiqarish-moliya plani; qishloq xo’jalik mavsumlari bo’yicha ish plailari, plai iaryadlar. Bog’dorchilikni rivojlantirishning istikbolli rejani korxonaning boshqa tarmoqlarni rejalari bilan bog’liq xolda tuziladi. Bu rejada qo’yidagilar ko’zda tutiladi: 1).Bog’dorchilik tarmog’ini xajmi va daraxtlarni tur va nav sostavi; 2).Ko’chatlarni yoshiga qarab ekish. 3).Eqiladigan ko’chatga bo’lgan talab va bu talabni qondirish maibai; 4).Mevali ko’chatlar xududlarni tashkil etish (er uchaskasini kvart&llarga, brigada uchastkalariga bo’lish; tur va navlarni kvartallar va brigada uchastkallri bo’yicha joylashtirish); 5).Ko’chatzor territoriyasini tashkil etish; 6).Melnoratsiya tadbirlari; 7).Bog’da va tokzorlarda o’tkaziladigan agrotadbirlar sis-temasi; 8).Mevali daraxt va tokzorlarni xosildorligi va mevani yalpi xosili; 9).Mehnatni tashkil etish (ishchi kuchiga bo’lgan extiyoj, brigada, zeio va xo’jalik xisobi bo’lnimalarni tashkil etish); 10).3arur kapital quyilmalar; 11).Texnikaga, oborot vositalariga bo’lgan talab; zaxarli ximikatlar v& bsilka vositalarga bo’lgan talab;

12).Omborxoialar xamda meva, xul meva uzumlarni qayta ishlab chiqaruvch^./.ar, ishlab chiqarishlar va boshqa bniolar kurish. 13).Maxsulotlarni yillar bo’yicha realizatsiya qilish va pul tushimi . Joriy rejalarda, ko’chatlarni parvarish qilish tadbirlari, kerakli u.tl miqdori, zaxarli ximikatlarga bo’lgan extiyoj, 1 tsentier maxsulotga qilinadigan mehnat sarflari va sarflanadigan pul mablaglari kursagiladi. Brigada uchun yilik ishlab-chiqarish topshirigini tuzishda yillik rejani asosiy ko’rsatkichlari xisobga olinadi. 2. Mevali daraxtlar va uzumzorlarning n asllari va navlariga qarab joilashtirish. Mevali daraxtlar va uzumlar tuproqka.relefga va maxalliy ik.jm.a ;,<.da talabgar. Shuning uchun xam ularga shurlaimagan tuproqli, relefi balaid.sizot suvlari past joylashgan va suv bilan yaxshi ta‘mnilaigan yer mapdolyarini ajratish kerak. Bog’lar uchun ajratilgan yerlarda sizot suvlarni yer yo’zasiga yakni bo’lsa, daraxtlar ildizlari yer osti suviga yetgach ular kuriy boshlaydi. Ig.takdda daraxtlarni o’sishi susayadi va kurib koladi. Shu sababli bog’lar uchun gr osti suvlari yer satxidan 1,5-2,0m past joylashgan maydonlar ajratiladi. Bundan tashqari traisport xarajatlarni kamaytirish maqsadpda oog va uzumzorlarning qishloqlarning yoniga joylashtirish maqsadga muvofikdir. Ular qishloqlarni xushmaizara qilib,xavosini tozalab, iqlimnii yumshatib turad. Mevazor maydonini xududiy tashkil etishda qo’yidagi elemenglar loyixalanadi: 1,Kvartallar, brigada uchastkalari; 2.Mevali daraxtlarning nasllari va navlari; Z.Brigada shiypoilari; 4.Ixota daraxtlari chizigi; e.Kvartallararoyullar va sug’orish shaxobchalari. Bu elementlar bir-biri bilan o’zviy bog’laigan bo’lib .toyix.lash jarayonida bir vaktda joylashtiriladi. Kvartal- boshlaigich ishlab likarish xududiy birlik yoki atrofi chiziqli elementlar bilan uralgan daraxtlyaripig bir necha navi bilan baid bo’lgan yer maydonchasi. Maydoni optimal bo’lib 15-20 gektar, shakli to’g’ri

burchakli turtburchak, tomoilari 1:2, 2:1-3:1 nisoachda. tuprogi bir xil bo’lishi kerak. Relef sharoitini xisobga olish bo’yicha kiyaligi bir xil bo’lishi kerak. Bir kvartalda bitta nasl va 3-4 navi bo’lishi kerak. SHu bilan birgalikda transiort, traktor agregatlarni xaraj&tlarmni kamaytirish maqsadida kvartallarning maydonini aniqlashda tomolarning o’zunligi va enini koifiguratsiyasiga nisbati 2:1-3:1. Loyixalanadigan kvartallarning o’zunligi maydonlarning katta-kichikligi 5k va tomoilarning nisbati :V=p qo’yidagi ifoda orqali aniqlanadi: = 10CHp-5k Bunda kvartallar tomoilarining o’zunligiga nisbati samaralirok bo’ladi. Ya‘ni 15 ga va 550-650 m, 20-25 ga bo’lsa 650-750 va 750-850 m bo’ladi. Kvartallar eni zarar yetkazuvchi shamol kuchini snidiruach!-, ixota daraxtlarni joylashtirishni xisobga olgan xolda joylashtiriladi ia qo’yidagi ifoda orqali aniqlanadi: 104-8k V= Z.Brigada shiypoilari, ixota daraxtlari chizigi, kvartallararo yullar va sug’orish shaxobchalarni joylashtirish. Brigada uchastkalarni loyixalashda qo’yidagilarga rioya qilish kerak. Brigada uchastka maydoni foydalaniladigan yer maydoniga nisbatan 2% olingan yerdan iborat bo’lishi mumkni, yoki bo’lmasa 60-80 gektarni tashkil etishi mumkni. Shu maydonlarning 80% i xosil beradigan mevali daraxtlar bilan baid Zulishi kerak. 20% i donmo ta‘mirlash uchun beriladi.Daraxtlar yosh bo’lsa maidonlar 150.ga yetkaziladi. Brigada maydonlari yaxlit 4,6,8 kvartaldan tashkil golgan bo’lishi kerak. Shakli bo’yicha ixcham bo’lishi kerak .Bir iuktadan suv olishi kerak, xar brigada maydonidan yozgi navlar 15-20% ni, ko’zgi navlar 25-30% ni, qishki

navlar 50% dan yuqori bo’lishi kerak. Mana shu nisbatlarni taminlagan xolda brigada bo’yicha sarflanadigan mehnatning xajmi bir tekisda bo’ladi. Daraxtlar ekishningtashkil qilish tizimi qo’yidagicha: 1 .Kvadratlar tizimi. 2.To’g’ri burchakli turtburchak tizimi. Z.S h axmat tizimi. 4.Ko n turlar tizimi Kvartallararo yullar xar bir kvartal chegarasida joylashadi uning kengligi 5-7 bo’ladi. kvartallararo yullar bilan bir qatorda kvartlar chegarasida ixota daraxtlari chizigi bo’ladi, ular 3 xil bo’ladi. Asosiy. 2.Yordamchi. Z.Shamol kuchini snidiruvchi. ixota daraxtlari . Shamol kuchini snidiruvchi ixota daraxtlari shamol yuialishiga nisbatan kuidalaig qilib joylashtiriladi. Yordamchilari esa shamol kuchiga parallel bo’ladi Joylashtirish usuli qo’yidagicha:

Intensiv tipdagi bog’zorlar maydonini xududiy tashkil etish xususiyatlari keynigi chorak asr davomida 2 ta asosiy yu n alish qabu l qiladi. 1 .Tog ’ oldi va togli joylarda bog’dorchilik uchun maydonlarni tashkil etish. 2.Mevali daraxtlar shaklini o’zgartirish xisobiga bog’dorchilikni intensishshsh. Uzumzorlar maydonini xududiy tashkil etishda odatdagi loyixalanadigan elementlardan tashqari kushimcha qo’yidagilar loyixalanadi: ishchi kataklar va kataklararo yullar. Uzumzorlarda kvartallarning maydoni 50 gektargacha loyixalanadi. Kvartallar o’z navbatida ishchi kataklarga bo’linadi va bupda qo’yidagi talablar xisobga olinadi. Ishchi kataklar maydoni 3-4gacha, kengligi 100 m dan iborat bo’lishi kerak. Kataklarning o’zunligi esa kvartallar kengligi bilan belgila n adi. Xar 100 m dan s o’ng kvartallararo yullar joylashtiriladi. Kataklar, chegarasida toklar soni, navi, yoshi, kasalliklarga uchraganligi xisobga olib boriladi va xar yili kataklar bo’yicha bajariladigan ishlar xajmi xisoblanadi. Toklarning navi kvartallarni o’zunasi bo’yicha joylashtiriladi. Toklarning asosiy navi 4-5 qator qilib joylashtiriladi va undan keyingi ikki qator chaiglaitiruvchi nav o’tkaziladi. Qatorlar orasidagi masofa joisha qarab 2-3 m, qatordagi toklar orasidagi masofa 2-3 m bo’ladi. Sxemasi 3 x 3, 2,5 x 2,5. 2x2, 2,5 x 2 va xokazo. Shimol mintaqalarida qatorlar orasi 4m bo’ladi. Toklarning navi, charos,

kattaqo’rg’on, krimskiy, kelnibarmoq, toifi, xueayni, maska, ok-korakishmish va xokozolar bo’ladi. Brigadalar maydoni 60-80 gektargacha bo’ladi.

O'xshashlar

Seleksiya jarayonini tashkil etish va uning tartibi

Rezavor bog’lar va ko’chatzorlarni hududiy tashkil etish

Remont korxonalari ishini tashkil etish asoslari

Tabiiy yaylovlar maydonini xududni tashkil etish

Qishloq xo`jaligida ilmiy tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlarini tashkil etish