Гречиха донидан ёрма ишлаб чиқариш технологияси - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Гречиха донидан ёрма ишлаб чиқариш технологияси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

74 KB

Ko'chirib olish

Гречиха донидан ёрма ишлаб чиқариш технологияси Режа: 1. Гречиха донининг турлари. 2. Гречиха донининг сифат кўрсаткичлари. 3. Гречиха донини чиқиндилардан тозалаш. 4. Гречиха донига гидротермик ишлов бериш. 5. Гречиха донини қобиғидан ажратишдан олдин йириклиги бўйича фракцияларга ажратиш. 6. Гречиха донининг қобиғини ажратиш. 7. Қобиқ ажратишда ҳосил бўлган маҳсулотларни саралаш. 8. Гречиха донидан олинадиган ёрманинг чиқиши ва сифат кўрсаткичлари.

1. Гречиха донининг турлари. Гречиха донидан икки хил ёрма ишлаб чиқарилади - гречиха ёрмаси ва майдаланган гречиха ёрмаси. Гречиха ёрмаси қобиғи олинган бутун мағиздан иборат бўлиб, тешиклари 1,6х20 мм ғал вирдан ўтмайди. Майдаланган гречиха ёрмаси майдаланган мағиздан иборат бўлиб, тешиклари 1,6х20 мм ғалвирдан ўтади ва N 068 ғал вирда қолади. Гречиха ёрмаси юқори биологик қиммати билан бошқа ёрмалар дан устун туради. Оқсил ва алмаштириб бўлмайдиган аминокислота лар миқдори бўйича гречиха ёрмаси ёрмалар ичида биринчи ўринда туради. Гречиха ёрмаси таркибида ёғ моддаси миқдори (2,6 % га ча) ҳам жуда кўп, ҳатто гречиха липиды кўп биологик актив мод даларга бой бўлиб, хусусан токоферол жуда кўп. Токоферолларнинг баъзи шакллари антиоксидант бўлгани учун гречиха ёрмасини сақ лаш муддати каттадир. Гречиха ёрмасида В1, В2 ва РР витаминлари кўп миқдорда бор, яна жуда керакли минерал компонентлар - те - мир, калций, фосфор ҳам керакли миқдорда мавжуд. 2. Гречиха донининг сифат кўрсаткичлари. Гречиха дони бошқа ёрма донларидан ўзининг уч қиррали (уч бурчак пирамидага ўхшаш) шакли билан ажралиб туради. Дон мева қобиғи (16...25 %) билан қопланган бўлиб, тузилиши бўйича гул плёнкасини эслатади. Мағизда юпқа уруғ қобиғи (1,5...2,0 %) ва алейрон қатлам (4,0...5,0 %) бор. Гречиханинг муртаги катта (10...15 %) бўлиб, эндосперманинг ичида жойлашган бўлади ва ло тинча S ҳарфига ўхшайди. Эндосперми унсимон ва жуда мўрт бўлади. Гречиха ёрмаси силлиқланмайди, бу унинг шакли, эндоспермасини тузилиши ва муртакни жойлашуви билан тушинтирилади. Гречиха дони таркибида учрайдиган аралашмалар буғдой ва та тар гречихасини ажратиш жуда қийиндир. Гречиха дони учун асосий технологик кўрсаткичларга доннинг йириклиги ва текисланганлиги киради. Гречиха донини йириклиги бўйича олтита

фракцияга ажратилиши сабабли бу кўрсаткичлар жуда кераклидир. Йирик фракцияли гречиха донларида мева қобиғи миқдори кам бўлади ва яхши ажралади. Бундай донларнинг қобиғини аж ратганда майда дон фракцияларига нисбатан кам миқдорда майда ланган мағиз ҳосил бўлади. 3. Гречиха донини чиқиндилардан тозалаш. Гречиха донини қайта ишлашга тайёрлаш дон таркибидаги чиқиндиларни ажратиш ва донга гидротермик ишлов бериш жараёнлари дан иборат. Доннинг таркибидаги чиқиндиларни ажратиш учун фракцияларга бўлиш усули қўлланилади. Биринчи ва иккинчи сепараторлар системасида йирик чиқиндиларни ажратиш учун учбурчак тешикли учбурчак томонлари 7,0...7,5 мм бўлган ғалвир қўлланилади. Доннинг таркибидан чиқиндиларни тўлиқ ажратиш учун А1-БРУ русумли элакдон ёки ёрма ажратгич ишла тилади. Биринчи элакдонда учбурчак тешикли ғалвирларда чиқинди лар ажратилади ва дон иккита фракцияга бўлинади. Ҳар бир фрак ция дони элакдонларда алоҳида ажралиши қийин бўлган ва майда чиқиндилардан тозаланилади. Таркибида асосий минерал чиқиндилари бўлган дон фракцияси (майда дон фракцияси) тош тозалағич маши насида ёки пневмосаралаш столида тозаланилади. Дондан узун бўлган чиқиндилардан (буғдой, арпа ва бошқалар) тозалаш учун сули ажратгич (А9-УТО-6) машинаси қўлланилади. Дон тозалаш ускуналарида ажратиб олинган донсимон чиқинди лар ёрма ажратгич машиналарида назорат қилинади. 4. Гречиха донига гидротермик ишлов бериш. Гречиха донини кай та ишлаш самарадорлигини оширишда бу жараён катта таъсир қила ди. Базис кондицияли сифат кўрсаткичли гречиха донига гидротер - мик ишлов бермасдан қайта ишлаганда 66 % ёрма чиқади, шунинг таркибида 10 % майдаланган ёрма бўлади. Гидротермик ишлов бериш натижасида майдаланган ёрма миқдори 2...3 фоизга камаяди ва би ринчи навли ёрманинг

чиқиши ошади. Гидротермик ишлов бериш қу йидаги схема асосида бажарилади: буғлаш, қуритиш, совутиш. Гречиха дони 0,25...0,30 МПа буғ босими остида 5 минут да вомида узлукли буғлагичда буғланади. Буғланган дон 20...30 ми нут давомида бункерларда намиқтирилади. Кейин дон вертикал қу ритгичларда намлиги 13,0...13,5 % бўлгунча қуритилади ва сову тилади. Донни совутиш температураси ишлаб чиқариш хонаси темпе ратурасидан 6...8 C дан кўп бўлмаслиги керак. Доннинг бошланғич намлиги гидротермик ишлов бериш самарадорлигига ва ёрманинг рангини ўзгаришига таъсир қилади. Гидротермик ишлов беришга юбориладиган дон партияларининг бошланғич намликлари орасидаги фарқ 1,5...2,0 % дан ошмаслиги керак. Гидротермик ишлов бериш натижасида доннинг қобиғини ажратиш коэффициенти анча ошади, бу корхонанинг унумдорлигини ошириш имкониятини беради. 5. Гречиха донини қобиғидан ажратишдан олдин йириклиги бўйича фракцияларга ажратиш . Гречиха донини қайта ишлаб ёрма олиш қуйидаги жараёнлардан ташкил топган: қобиқ ажратишдан олдин донни йириклиги бўйича фракцияларга ажратиш; қобиқ ажратиш; қобиқ ажратишда ҳосил бўл ган маҳсулотларни аралаш; ёрма ва чиқиндиларни назорат қилиш. Қобиқ ажратишдан олдин гречиха дони йириклиги бўйича олтита фракцияга ажратилади. Донни фракцияларга ажратиш кейинги жараёнда мағиз ва қобиғи олинмаган донни бир биридан ажратишда керакдир. Бундан ташқари асосий саралаш билан бирга яна қўшимча иккита вазифа бажарилади: донни йириклиги бўйича текислаш - қо биқ ажратиш жараёнини яхшилайди, майдаланган мағиз ва унни чи қишини камайтиради; донда қолган ажралиши қийин бўлган чиқинди ларни қўшимча ажратиш имконини беради .

Донни фракцияларга ажратиш А1-БКГ русумли ёрма ажратгичлар да ёки А1-БРУ русумли элакдонларда бажарилади. Саралашда асосий талаб донни йириклиги бўйича жуда катта аниқликда бир хиллигини таъминлаш. Ҳар бир дон фракциясида чегараланган миқдорда бошқа размерли дон бўлишига рухсат берилади. Йирик фракция донларида жуда йирик донларнинг миқдори 2 % дан, майда донларнинг миқдори 4...6 % дан ошмаслиги керак. Майда дон фракцияларида эса йирик дон миқдори 5 % дан, майда дон 3 % дан кўп бўлмаслиги керак. Доннинг таркибидан чиқиндиларни қўшимча ажратиб олиш учун А1-БРУ русумли элакдонларда ҳар бир фракция дони учбурчак те шикли ғалвирларда сараланади 22-жадвал. жадвал Ажралиши қийин бўлган чиқиндиларни ажратиш учун қўлланадиган ғалвирлар. Дон фракцияси рақами Ғалвир тешигининг диаметри, мм (ғалвирда қолган дон фракциясини белгилайди) Учбурчак тешик томонларининг ўлчамлари, мм I II III IV V VI 4,5 4,2 4,0 3,8 3,6 3,3 7,0 6,0...6,5 6,0 5,5...6,0 5,0...5,5 5,0

6. Гречиха донининг қобиғини ажратиш. Донни қобиғини ажратиш ва қобиқ ажратишда ҳосил бўлган маҳсулотларни саралаш ҳар қайси фракция учун алоҳида бажарилади. Технологик жараён параллел олтита донни қобиғини ажратиш ва қобиқ ажратишда ҳосил бўлган маҳсулотларни са ралаш схемасидан ташкил топган. Ҳар қайси фракциянинг донларини қобиғи валли-декали даст гоҳда ажратилади. Валли-декали дастгоҳнинг ишчи органи вал ва дека табиий тошдан ёки абразив материалдан тайёрланган бўлади. Валларнинг айланиш тезликлари қуйидагича бўлади: I ва II фракция учун - 14...15 м/с, III ва IV фракция учун - 12...14 м/с, V ва VI фракция учун - 10...12 м/с. 7. Қобиқ ажратишда ҳосил бўлган маҳсулотларни саралаш. Қобиқ ажратишда ҳосил бўлган маҳсулотлар А1-БРУ русумли элакдонларда ўрнатилган икки гуруҳ ғалвирларда сараланади. Би ринчи гуруҳ ғалвирлари қобиғи ажратилмаган донни ажратиб олиш учун хизмат қилади. Бу ғалвирларнинг тешикларини размери фрак ция йириклигидан боғлиқ бўлиб, одатда 0,2...0,3 мм га кичкина бўлади. Агар фракция дони тешик диаметри 4,5 мм ғалвир қолдиғи билан олинган бўлса, қобиғи ажралмаган донни ажратиш учун тешик диаметри 4,2 мм ғалвир ўрнатилади. Бу ғалвирнинг қолдиғидаги маҳсулот қобиғи ажралмаган дон ва қобиқ аралашмасидан иборат бўлади ва қобиқ аспираторда ажратиб олингандан кейин қобиғи аж ралмаган дон қайтариб қобиқ олиш машинасига юборилади. Иккинчи гуруҳ ғалвирлари маҳсулот таркибидан майдаланган мағиз ва унни ажратиб олиш учун белгиланган. Бу вазифани бажа риш учун узун тешикли ўлчамлари 1,6х20 мм (1,7х20 мм) бўлган ёки айлана тешикли диаметри 2,8 мм (3,0 мм) бўлган ғалвирлар қўлланилади. Бу ғалвирларнинг қолдиғи билан мағиз ва қобиқ ара лашмаси олинади. Қобиқ аспираторларда ажратиб олингандан кейин мағиз назорат қилиш учун А1-БРУ русумли элакдонга юборилади.

Ҳамма дон фракцияларини қобиғини ажратиш ва ҳосил бўлган маҳсулотларни саралаш схемаси бир хил ва фақат қобиғи олинмаган донни ажратиш учун элакдонларда қўлланадиган ғалвирларнинг те шикларини ўлчамлари ҳар хилдир. Мағиз назорат қилиш учун А1-БРУ русумли элакдонга иккита оқим билан юборилади: биринчи оқимга I - IV фракция донининг қо биғини ажратишда ҳосил бўлган мағиз бирлаштирилади; иккинчи оқимда V - VI фракция донининг қобиғини ажратишда ҳосил бўлган мағиз бирлаштирилади. Оқимлар таркибидаги чиқинди миқдори билан ҳам фарқланади. Иккинчи оқимдаги мағизнинг таркибида биринчи оқимга нисбатан чиқиндининг миқдори кўпроқ бўлади. Магиз бир марта А1-БРУ русумли элакдон ёки икки марта ёрма ажтаргичда элаш билан назорат қилинади. Назорат жараёнида мағизнинг таркибидаги йирик ва ажралиши қийин бўлган чиқиндилар айлана ва учбурчак тешикли ғалвирлар ёрдамида ажратиб олинади. Ғалвирларнинг ўлчамлари мағиз йириклигига қараб танланади. Йи рик мағизли оқим учун учбурчак тешикли учбурчак томонлари 6.0...6,5 мм бўлган ва айлана тешикли диаметри 4,1...4,2 мм бўлган ғалвир қўлланилади. Майда мағизли оқим учун учбурчак те шикли учбурчак томонлари 5.0 мм ва айлана тешикли диаметри 3,4 мм бўлган ғалвир қўлланилади. Мағиз таркибида қолган майдалан ган мағизни саралаб олиш учун узун тешикли ўлчамлари 1,6х20 мм (1,7х20 мм) бўлган ғалвир қўлланади. Йирик чиқиндилар ва майда ланган мағиздан тозаланган бутун мағиз аспираторларда икки мар та назорат қилингандан кейин бункерларга узатилади. Майдаланган мағизни назорат қилиш учун А1-БРУ русумли элак донда узун тешикли ўлчамлари 1,6х20 мм ғалвир қолдиғи билан йирик мағиз ажратиб олинади. Майдаланган мағиз таркибидан қо биқни тўлиқ саралаш учун майдаланган мағиз метал матоли N 1,4 ғалвирда иккига бўлинади. Йирик ва майда фракцияга бўлинган майдаланган мағиз алоҳида оқимлар билан аспирацион калонкаларда назорат қилинади. Таркибидан қобиқ ва чиқиндилар

ажратиб олин гандан кейин майдаланган мағиз оқимлари бирлаштирилади ва бун керларга узатилади. Ажратиб олинган қобиқ ҳам иккита оқим билан назорат қилина ди. Биринчи оқимга I - IV фракция донининг қобиғини ажратишда ҳо сил бўлган қобиқлар бирлаштирилади; иккинчи оқимда V - VI фракция донининг қобиғини ажратишда ҳосил бўлган қобиқлар бирлаштирила ди. Биринчи оқимдаги қобиқлар А1-БРУ русумли элакдон ёки ёрма ажтаргичда узун тешикли ўлчамлари 2,6х20 мм ва айлана тешикли диаметри 2,0 мм ғалвирда эланади. Иккинчи оқимда V - VI фракция донининг қобиғини ажратишда ҳосил бўлган қобиқлар узун тешикли ўлчамлари 2,3х20 мм ва айлана тешикли диаметри 2,0 мм ғалвирда элаб назорат қилинади. 8. Гречиха донидан олинадиган ёрманинг чиқиши ва сифат кўрсаткичлари. Базис кондицияли сифат кўрсаткичли гречиха донини кайта ишлаб олинган ёрманинг чиқиши донни тайёрлаш жараёни технологик схемасида гидротермик ишлов бериш бор ёки йўқлигидан боғлиқ ҳолда бўлади. жадвал. Гречиха донидан олинадиган ёрмаларнинг турлари, % N Маҳсулот номи Ёрманинг чиқиши гидротермик ишлов берил u ган гидротермик ишлов берилмаган

1 3 4 5 6 Ёрма: биринчи навли иккинчи навли майдаланган ёрма Жами ёрмалар Озуқа уни Қипиқ, III категория чиқинди, механик йўқотиш I ва II категория чиқинди Қуриш 59,0 3,0 5,0 67,0 3,0 21,5 6,5 1,5 52,0 4,0 10,0 66,0 6,0 20,0 7,0 1,0 Жами 100,0 100,0

Фойдаланилаётган адабиётлар : 1. Егоров Г.А., Мельников Е.М., Максимчук Б.М. Технология муки, крупы, комбикормов. М. Колос, 1984 г. 2. Егоров Г.А., Мартыненко Я.Ф., Петренко Т.П. Технология и оборудование мукомольной, крупяной и комбикормовой промышлен ности. М, МГАПП. 1996 г. 3. Мельников Е.М. Технология крупяного производства. М., Агропромиздат. 1991 г.

O'xshashlar

Шоли донидан ёрма ишлаб чиқариш технологияси

Маккажухори донидан ёрма ишлаб чикариш технологияси

Бугдой донидан ёрма ишлаб чикариш технологияси

Арпа донидан ёрма ишлаб чикариш технологияси

Ёрма ишлаб чикариш