Biopreparatlar ishlab chiqarishda mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik texnikasini ta'minlash - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Biopreparatlar ishlab chiqarishda mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik texnikasini ta'minlash

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

55.5 KB

Ko'chirib olish

Biopreparatlar ishlab chiqarishda mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik texnikasini ta'minlash REJA 1. Havfsizlik ishlarining asosiy korxonalarini loyihalash 2. Biopreparatlar olish jarayonining texnologik reglamenti 3. Mikrobiologik sanoat korxonalarida havo tozaligi

Mamlakatimizning asosiy qonuni O‘zbekiston Respublikasining qomusi faqatgina mehnat qilishga emas balki salomatlikni saqlashga kafolat berada. Bir qator davlat va nodavlat tashkilotlar mehnatini muhofaza qilish, mehnat sharoitini yaxshilash borasida tinmay g‘amxurik qilib keladi.Mamlakatda mehnat xavfsizligi standartlar tizimi faoliyat ko‘rsatmoqda. Har qanday sanoat yo‘nalishi o‘ziga xos bo‘lgan texnologiyalarga ega, bu esa loyihalash, qurilish, foydalanish va tuzatish jarayonlarida o‘ziga xos bo‘lgan, texnika xavfsizligi qoidalari va normalarini ishlab chiqishni taqazo qiladi. Mikrop biotexnologiyasi ham bundan mustasno emas. Mamlakatimizda mikrobiologiya sanoati hozircha rivoj topmagan bo‘lsada, bu muammo bilan shug‘ullanadigan mutaxasislar mikrobiologiya sanoatida xavfsizlik qoidalardan xabardor bo‘lishlari shart. Xavfsizlik ishlarinngn asosi korxonani loyihalash vaqtida quyiladi. Kurilish va ta'mirlash: Qurilish qoidalari va normalariga asosan olib boriladi. Sexlar , laborotoriyalar, bo‘limlar qurilayotganda xavfli ish sharoitlari: yong‘in, va boshqalarni sodir bo‘lishinning oldini olish maqsadida rejalar tuziladi. Birlamchi va tayyor maxsulotlar saqlaydigan omborxonalarni joylanishi va jixozlanishi yong‘inga qarshi qoidalardan kelib chiqqan xolda amalga oshiriladi. Oson uchadigan va yonadigan suyuqliklar qurik achitqilar va boshqa rpeparatlar alhida maxsus jihozlangan omborxonalarda saqlanadilar va bu omborxonalar ishlab chiqarish binosidan uzoqroqda bo‘lishi kerak. YOng‘indan xavfli katigoriyaga organik erituvchilar, yoqilg‘i gazlar saqlanadigan yoki kuchli chang chiqarish bilan alqador bo‘lgan jarayonlar o‘tadigan sexlar kiradi. Bunday sexlar aloxida binolarda joylashishi yoki boshqa sexlarda yongin va portlashdan saqlaydigan devorlar ibaln ajratilgan bo‘lishlari kerak. YOngin sodir bo‘lganda, o‘chirish uchun barcha ishlab chiqarish xonalari va omborxonalari maxsus o‘t uchiruv uskunalarini avtomatik tizimi bilan jihozlangan bo‘lishi kerak.

Ish jarayonida kuchli tovush chiqaradigan uskunalar (senaratorlar, sentrafugalar, trubo havo haydovchilar va h.k.)maxsus tovush chiqaradigan xonalarda joylanishi kerak. Bunday asbob-uskunalarning taglariga maxsus yostiqchalar yoki amartizator qo‘yish kerak, chunki, qattiq tovushlar ishchilarni bosh og‘rig‘iga duchor qilishi, tez charchaydigan, hatto quloqlarini kar ham qilib qo‘yishi mumkin. SHuning uchun ham bu tadbirlarga alohida e'tibor berish kerak Texnologik jarayonnilarni to‘xtovsiz amalga oshirish maqsadida zavodning barcha sexlari, usqurma va omborxonalari bir-birlari bilan aloqador bo‘lishi kerak. Ozika muxitida uchun kerakli bo‘lgan barcha ximikatlar va moddalar erituvchilar va boshqa suyuq yoki gazsimon mahsulotlar maxsus truboprovodlar orqali har bir moddani xususiyatlardan kelib chiqqan holda texnika va xavfsizlik qoidalariga rioya qilgan xolda olib boriladi. 14202-69 GOST asosida truba provodlar har xil ranglarga bo‘yalgan bo‘ladi: suv – yashil, bug‘- qizil, havo- ko‘k, gazlar- sariq, kislotalar- to‘q sariq, ishqor- binofsha, yonuvchi va yonmaydigan suyuqliklar - qo‘ng‘ir, har xil moddalar (ozuqa muhiti, kultural suyuqlik) kul rang. YOng‘inga qarshi trubopravodalar qizil rangga bo‘yalgan bo‘lishi kerak. Quruq mahsulotlarning havo bosimi yordamida transportirovka qilishda , truboprovodlarga portlashning oldini oluvchi klapanlar yoki yoriluvchan membranlar o‘rnatish kabi maxsus xavfsizlik choralari qo‘llaniladi. Ishlab chiqarish korxonalarida , uskuna va jihozlarni joylashtirishda ularga qo‘lay va xavfsiz xizmat ko‘rsatish, hamda ta'mirlash ishlarini o‘tkazish imkoniyatlarini e'tiborga olish lozim. O‘rnatilgan uskuna va jihozlar qatorlari orasida nazoratijihozlarini doimiy ravishda kuzatish va xizmat ko‘rsatish uchun qo‘lay yo‘laklar bo‘lmog‘i kerak. Xizmat ko‘rsatish maydonchalari,o‘tish joylari va zinalari mustahkam to‘siqlar va notekis (g‘adur-budur) pillapoyalar bilan jihozlanadi. Biopreparatlar olish texnologik jarayonining har bir bosqichi o‘ziga xos xususiyatlarga ega va ular albatta texnologik reglament tuzishda e'tiborga olinadi.

Texnologik reglamentda “jarayonni xavsiz yurgizishning asosiy qoidalari” bo‘limining bo‘lishi shartdir. Mikrobiologiya sanoati zavodlarida juda ham murakkab uskunalar keng qo‘llaniladi, ya'ni bosim ostida ishlovchilar (gidroliz uskunasi, fermentyor va x.k.), yuqori haroratda (quritgich,) buglatgich qurilmasi va x.k.), detallari yuqori tezlida aylanuvchi uskunalar (senatorlari, sentrifugalar va x.k) va boshqalardir. Ushbu uskunalarda ishlash uchun texnika xavfsizligi instruksiyasi ishlab chiqariladi va bosh injener tomonidan tasdiqlanib, ko‘rinarli joyga osib qo‘yiladi. Uskuna ishlovchilar uchun instruksiyani bajarish majburiy hisoblanadi.Ushbu uskunalarning uzluksiz ishlashining asosiy sharti- ekspluatatsiya qoidalariga aniq rioya qilish va rejali – ogohlantiruvchi ta'mirni o‘z vaqtida o‘tkazishdir. Rejali- ogohlantaruvchi ta'mir o‘tkazishning muddatlarini o‘zgartirish yoki past kotegoriyali ta'mir bilan almashtirilishi faqat bosh muhandis ruxsati bilan amalga oshiriladi va maxsus akt tuziladi. Ta'mirga muhtoj uskuna juda toza qilinib, zararli moddalardan yuvilgan bo‘lishi kerak. Ta'mirdan keyin uskuna espluatatsiyaga topshirilishidan oldin bo‘shatilib tekshiriladi. Texnika xavfsizligi nuqtai nazardan, yuqori bosim bilan ishlovchi uskunalarda alohida e'tibor berib ishlash talab qilinadi. 67 kPA dan yuqori bo‘lgan ortiqcha bosim bilan ishlovchi uskunalarning espluatatsiyasi maxsus bosim ostida ishlovchi idishlarni tuzilishi va xavfsiz ekspluatatsiya qilish qoidaliriga to‘g‘ri kelishi shart. Bosim ostida ishlovchi uskunalarning ishlash xavfsizligi, eng avvalo uskunaning qo‘lay bog‘langanliig bilan ta'minlanadi, ya'ni bug‘ , gaz yoki suyuqlik o‘tkazuvchi xar qanday truboprovoddan o‘chirish yoki uskunadagi suyuqlikni to‘kish va gazni chiqarib tashlash mumkin bo‘ladi. Bundan tashqari, hamma nazorat o‘lchov uskunalari ishonchli bajailgan, sifatli bog‘langan bo‘lishi kerak. Elekrotexnik jihozlar texnologik jarayonlarning barcha bosqichlarida ishlatiladi va shuning uchun ishchilarni elektr toki urishidan zararlanish xavfi tug‘ilishi mumkin. Ayniqsa, elektr priborlarini yong‘in va portlash xavfi bo‘lgan

xonalarda o‘rnatish “Elektr qurilmalarini o‘rnatish qoidalari” ga to‘g‘ri kelishi kerak. Hamma elektr dvigatellar, o‘t oldirgich qurilmalar, ya'ni uchqun beruvchi uskunalar germetiklangan va portlash xavfsiz ishga tushirish uchun yasalgan bo‘lishi kerak. Ishlab chiqarishda eng katta xavfni dielektrik bo‘lgan suyuqliklar, bug‘lar, gazlar va kukinsimon moddalarning bir- biriga qo‘shilishidan hosil bo‘luvchi statik holatdagi elektr tashkil qiladi. Statik elektr razriyadi natijasida xosil bo‘luvchi uchqunlar yonilg‘i gaz va changlarni alanga oldirish qobiliyatiga egadirlar. Bunay hodisalardan himoyalanishning eng oddiy yo‘li texnologik uskunani у erga ulashdir va natijada statik elektr zaryadlari vujudga kelishi va to‘planishning oldini oladi. Mikroobiologik sanoat korxonalarida eng katta xavf bo‘lib zavod xonalaridagi havo hisoblanadi. Bu –hamma sex va bo‘linmalarga ta'luqlidir. Bunday havo tarkibida quyidagilar bo‘lishi mumkin: ozuqa muhiti tayyorlash bo‘limida - ozuqaning quruq komponentlari changi; mahsulotni ajratish va ekstratsiyasi qilish bo‘limida – produtsen kulturasi va erituvchilar bug‘i; quritish va qadoqlash bo‘limida – kukunsimon preparatlarning mayda zarrachalari mikroorganizmlarning sporasi va boshqalardir. CHanglanishni kamaytirish uchun alohida xona va jihozlarni germetik berkitish nazarda tutiladi. Mikrobiologik sanoatning o‘zgacha xususiyati – ishlovchi xodimning biologik faol moddalar bilan kontaktidir. Ekish materiallarini tayyorlash, fermentatsiya bosqichlarida va biomassa bo‘limida mikroorganizmlarning tirik hujayralari va quritish maydalash, standartlash hamda qadoqlash bosqichlarida faolsizlangan quruq biomassa bilan kontakda bo‘lish ehtimoli bor. Ishchining nafas olish yo‘llari orqali tushgan biologik faol moddalrni uzoq vaqt ta'siri o‘ta ta'sirchan shaxslarda har xil turdagi alergik reaksiyalarni qo‘zg‘atishi mumkin. Xuddi shunday sharoitlarda ishlaganda respiratorladan foydalanish zarur. Biologik faol moddalarning produtsi у enti sifatida ishlatilgan

mikroorganizmlar o‘zlarining potogenlik xususiyatlari bilan farqlanadi. Ularning ba'zi- birlari shartli patogenlarga qo‘shiladi va ko‘pchiligi kam potogen yoki umuman potogen emasdir. Sandida avlodiga mansub shartli - potogen mikroganizmlar inson terisi ostida, shilliq pardasida va oshqozon-ichak tizimida rivojlanishi mumkin. Ular kandidoza deb nomlangan kasallik bilan holsizlangan inson organizimi, modda almashinuvchi yoki avitaminoz qo‘zg‘atuvchilardir. Kasallik bilan holsizlangan inson organizmi , modda almashinuvi yoki avitaminoz bilan og‘iganida kanidoza kasaliga duchor bo‘lishga moyildir. Mikrobiologik sanoat ishlab chiqarishda ishlovchilar uchun normal sharoit suruvchi ventilyatorlar yordamida ushlab turiladi. Ish xonalariga yuboriladigan havo avval tozalanadi va optimal haroratgacha istiladi. Havodagi toksik gaz va bug‘larning miqdori doimo nazorat qilinadi. Quyida mikrobiologik ishlab chiqarishda ishlatilgan ba'zi moddalarining ish zonasi havosidagi ilojsiz qo‘yilgan miqdorlari keltirilgan, MG/M3 Ammaik 20 Sulfat kislotasi 1 Natriy gidroksid 0,5 degid bo‘yicha 0,5 Atseton 200 Xlorid kisotasi 5 Metil spirti 5SSl4 20 Benzin 300 Uglevodorodlar 300 Azot oksidi 5 Etil spirti 1000 Em xashak achitqi 6 Formalin formal Havo almashtirishni takrorlash soni bunday xonalarda olib borilayotgan jarayonlariga bog‘liqdir. Demak, toza kulturalar bo‘limi uchun xavo almashtirishni takrorlash soni 3 ga teng, lekin azot kislotasi haydovchi nasoslar o‘rnatilgan xonalar uchun 12 ga tengdir. Ish joylarida 12.1.005-76 GOGST “Ish zonasi havosi. Umumiy sanitar-gigi у enik talablar” ga binoan havo tarkibi muntazam nazorat qilinadi. Mehnat muxofaza qoidalariga rioya qilish javobgarligi bevosita bo‘linmalarning (sex, uchastka, laborotoriya boshqalari) rahbarlariga yuklatiladi va

butun korxona uchun javobgarlikni deriktor va bosh muxandis o‘z zimmasiga oladilar. Korxonaga ishga kirayotgan har bir ishchini texnika xavfsizligi bo‘yicha instruktajdan o‘tadi. Asbob – uskunalar, ya'ni murakkab jihozlarga xizmat ko‘rsatuvchilar maxsus tayyorgarlikdan o‘tadilar va shu uskunada ishlash huquqini olish uchun imtihon topshiradilar. Bo‘linma xodimlarning texnika xavfsizligi bo‘yicha bilimlar muntazam ravishda tekshirilib boriladi; muntazam ravishda birlamchi o‘t o‘chirish vositalarining ahvoli tekshirilib turadi. Mikrobiologik sanoatning ba'zi - bir ishlab chiqarish uchastkalari ishchilari individual himoyalash vositalari bilan ta'minlangan bo‘lishi kerak. Qo‘llarini kislota, ishqor va erituvchilarning suvli eritmalarini zararli ta'siridan himoya qilish uchun qo‘lqop va himoya surtmalaridan foydalanish tavsiya etiladi. Ishlab chiqarishning achituvchi - qichituvchi (xlor, ammiak va boshqalar) moddalar bilan aloqada ishlashga to‘g‘ri keladigan uchaskalarida har xil himoya ko‘zoynaklaridan foydalaniladi. Ishlab chiqarish zararlaridan himoyalanadigan laborotoriya va sex ishchilari maxsus kiyim va payafzal bilan ta'minlanadi.

O'xshashlar

Dala pasporti va ularni ishlab chiqarishga joriy qilish

Mikroorganizmlardan biopreparatlar ajratib olishning asosiy bosqichlari

Tuproqshunoslik va o‘simlikshunoslik uchun faol bo‘lgan tuganak hosil qiluvchi va ildiz atrofida to‘planuvchi bakteriyalar asosida biopreparatlar ishlab chiqarish biotexnologiyasi

Innovatsiya. donni qayta ishlashda innovatsion texnologiyalar

Meliorativ tizimlarni loyihalash va qidiruv ishlari