Men tasdiqlar (Men murojaat) - Pedagogika - Referatlar

Men tasdiqlar (Men murojaat)

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

22.4931640625 KB

Ko'chirib olish

Men tasdiqlar (Men murojaat) Reja: 1. «Men – tasdiqlar» va “men-murojaat”lar. 2. “Men – tasdiqlar” usulini qo‘llash bo‘yicha ma’lumotlar va talablar. 3. “Sen”ga asoslangan holatlarni “Men-tasdiqlarga” o‘zgartirish. 4. “Men-tasdiqlar”ning ishlatilishi. 5. Optimal darajada o‘zini himoya qilish.

Men – tasdiqlar (Men – murojaat) Konflikt vaziyatda yuzaga kelgan emotsional tang holatdan, ko‘pchilik, aybni boshqalarga yuklash, “ular meni tushunmadi” qabilida ish tutish, o‘zgalar so‘zlari va harakatlariga osilish, kek saqlash, o‘zini oqlash kabi amallar orqali chiqishga urinadi. Juda ko‘p hollarda kichkina, oddiygina konflikt ham eng yaqin bo‘lgan odamlarni, masalan eru-xotinni, opa-singil, aka-ukani bir-biriga qarshi qilib qo‘yadi. Siz: - «Sen qech qachon meni eshitmaysan. Qachon qarasang telefonda gap sotasan. Hech qachon menga e’tibor berib, meni xotirjam eshitmaysan. Faqat o‘zing haqida o‘ylaysan. Senga er, bolalarning otasi kerak emas, senga kiyim- kechak bo‘lsa, bo‘ldi...” - “Sen o‘zgarishing kerak. O‘zgarmasang, bir kuni mensiz qolasan. Men senga kerak emasman, shuning uchun bor boshqasini qidirib top!» - “Sen faqat o‘zingni gapingni uqtirganing-uqtirgan. Xey, boshqa odamlar ham bor. Bizda ham aql bor, bizda ham qalb bor. Faqat sening aytganing bo‘lishi kerak. Bor, bilganingcha hal qil!”. - “Siz ham mundoq odamlarga o‘xshab, gaplashib, xasratlashib o‘tirsangiz- chi. Uydasiz-u, hayollaringiz qayda bilmayman. Kimni o‘ylayapsiz, shu payt- da...”. - “Siz faqat o‘zingizning dardingizni bilasiz. Boshqalar sizga odam emas. Boshqalarga hech narsa kerak ham emas. Siz – yuqoridasiz, biz – pastda...”. - “Xey, xotin ham odam. Uning ham yegisi, kiygisi keladi. Biz faqat mehnatga tug‘ilganmiz. Ishingiz tushsa, xotinni eslab qolasiz, bo‘lmasa, bizga qaramaysiz ham. Bizning ham talablar bor bu dunyoda. Yerdan chiqmaganmiz-ku axir... Bolalaringizning onasiman-ku...Darding bormi deb xech so‘raysizmi?!...” - “Faqat senga pul kerak bo‘lganida, yoki ishing tushganda, meni eslab qolasan. Faqat sening muammoingni hal etish uchun men tug‘ilganman. Sen bo‘lsa, muammosiz yashay olmaysan. Menda pul ham, oshna-og‘ayni ham yo‘q bu kundan boshlab. Bor – o‘z dardingni o‘zing yech!...”

- “Siz meni yugurdak qilib olgansiz. Falon narsani qilib kel, piston narsani olib borib ber... Men ham odam. Mening yoshim ham anchaga borib qoldi. Haligacha – yugurdakdek muomala qilasiz. Sizdan kichik bo‘lsam nima bo‘libdi, boring o‘zingiz qiling o‘sha aytganingizni...”. - Bunday gaplar sizga biror hodisani eslatmaydimi? Sizni biror kim nohaq ayblasa yoki siz to‘g‘ringizda yomon fikrga borsa, sizga yoqadimi?! Necha bor siz hayotingizda «Sen har doim…», «Sen hech qachon…», «Sen majbursan…», «Sen qilishing kerak…» kabi ta’nalarni eshitgandirsiz. Bu narsalar ko‘p marta asabingizni buzgan bo‘lishi mumkin. - Aytilganlarga diqqat bilan qarasangiz, ko‘p marta «sen» degan so‘zni ko‘rasiz, «sen undaysan, sen bundaysan, sen – u san, sen – bu san...» kabi ta’nalardan har qanday “yaxshi” odam ham oxir-oqibat charchaydi. - O‘zbeklarda bir maqol bor “Qurbaqani bosaversang, u ham oxir “vaqillaydi”. Ruslarda boshqa maqol bor: “Agar odamga hadeb “cho‘chqasan” deb aytaversang, u oxir xurillab yuboradi”. Odatda odamni hadeb “sen”larga ko‘mib tashlasangiz, u “yaxshiroq” bo‘lib, tarbiyalanib bormaydi, aksincha sizga teskari bo‘lib, aytganingizni qilmay qo‘yadi. Mana shunday «sen – tasdiqlar» ko‘pincha sovuqchilik tushishiga, tahdidga, yoki birovni besabab ayblashga olib keladi. Siz xohlamasangiz ham, ko‘pchilik hollarda «sen – tasdiqlar» qarama-qarshilik darajasini kuchaytirib, konfron tatsiyaga, olishuvga, psixologik va emotsional to‘qnashuvga, yakkalikka, umumiy maqsadlarning buzilishi va uzilishiga olib keladi. - Mana shunday to‘qnashuv va qarama-qarshilikni, bir tomondan oldini olish, shu bilan birga, o‘z fikrini ham ifodalashga ulgurishning eng maqbul yo‘li «Men – tasdiqlar», “men-murojaat”lar hisoblanadi. - «Men-tasdiqlar» boshqa odamlarga o‘z xis-tuyg‘ularingiz, o‘ylaringiz, sizni qiynayotgan masalalarni aytish, muammolarga ular e’tibori va diqqatini qaratish, boshqa odamlarga bosim o‘tkazmasdan va o‘z salbiy emotsional kayfiyatining ta’sirini ularga yubormasdan masalalarni hal etish, dolzarb muammolarni

bildirishning eng maqbul, ta’sirchan va osoyishta, emotsional bosimdan holi bo‘lgan usuli hisoblanadi. - “Men-tasdiqlar” boshqa odamni majburlamasdan turib, o‘z maqsadlaringizga yetishish, ochiq muloqotni davom ettirish usulidir. - “Men-tasdiqlar” juda katta imkoniyatlar beradi. Faqat ularni o‘z o‘rnida qo‘llay olish darkor. Eng asosiysi bu usul sizga boshqa insonga xujum qilmaslik imkonini, uni ayblamaslik imkoninini yaratadi. Siz boshqa insonga hamla qilmasdan turib, o‘z fikr va xissiyotlaringizni unga bayon qilib bera olasiz. Bunday bayondan so‘ng boshqa inson ko‘nglida sizning so‘zlaringizga nisbatan agressiya va salbiy kayfiyat vujudga kelmaydi. - “Men – tasdiqlar” usuli o‘zingizning fikr va talabingizni zo‘ravonliksiz birovga anglatish, tushuntirish, bayon qilish yo‘lidir. - “Men – tasdiqlar” konflikt sharoitida o‘zaro muloqotning eng samarali, eng effektiv usullaridan hisoblanadi. - “Men-tasdiqlar” usulini qo‘llash – oddiy ish emas. U insondan ma’lum, ishlangan, singdirilgan malakalarni talab etadi. Boshlanishida, «men – tasdiqlar» usulini qo‘llash g‘ayri oddiyday tuyuladi, ammo ma’lum tajribalardan so‘ng, u - jo‘n, oddiy hodisaga aylanib boradi. Keyinchalik balki, «men – tasdiqlar» usuli sizning hayotingizda muomala madaniyatingizning eng maqbul usullardan biri bo‘lib qolar. - Shu bois, “men – tasdiqlar” usulini qo‘llash bo‘yicha ma’lumotlarni bildirib o‘tamiz. - Qanday qilib «men – tasdiqlar» usulini to‘g‘ri qo‘llash mumkin - eng avvalo “sen” deyish, ya’ni birovni aybli qilishdan konflikt vaziyatda “men” deyishga o‘tish darkor; - “men” deyishga o‘tish mutlaqo “men” aybdorman, aybimga iqrorman degani emas; - konflikt vaziyatda “men” deyishning o‘ziga xos tartiblari mavjud. “Men” deganda, aynan mening mana shu ziddiyatdan nechog‘li qiynalayotganim, ziddiyat

meni nechog‘li azoblayotgani, aynan inson “meni”ga aloqador bo‘lgan “mening xissiyotlarim” bildiriladi, ammo bu vaziyatda “uning” aybi yo‘qligi ta’kidlanadi; - “men” deyilishida muhim bo‘lgan maqsad, aslida mavjud ziddiyat, har ikki tomonga, ya’ni “unga” ham ta’sir ko‘rsatayotganligi, “menga” ham ta’sir ko‘rsatayotganligi anglatish. Mana shunda, ziddiyat ikki tomonning emotsional holatidan ajratiladi. “Men” ziddiyatdan xursand emasman, “sen” ham ziddiyatdan xursand emasman. Biz ikkalamiz ham – xursand emasmiz. Biz bir tomondamiz – deyilishiga imkon yaratiladi. “Men” va “sen” bir tomon, ziddiyat – bir tomonga ajratiladi. “U” ham sizni ziddiyatdan tashqarida ko‘ra boshlaydi. “U” – “men”ga quloq sola boshlaydi, “men”ning nima demoqchiligini eshita boshlaydi; - “men” ga o‘tish tazyiqsiz, bosimsiz olib boriladi. “Men” deyish o‘z qalbiga, o‘z xissi yotlariga aniq quloq tutishni va ularni adekvat tarzda so‘z bilan to‘g‘ri ifodalanishini angladi. “Men – tasdiqlar” aynan siz o‘zingizning qalbingizdagi maqsadlar, xis-tuyg‘ularni aniq idrok qilgan vaqtda sizga qo‘l keladi. Agar siz o‘z xissiyotlaringizga aniq quloq tutmay, soxtalik bilan “men-tasdiqlarni” ishlatsangiz, o‘zingizga zarar ko‘rsatib qo‘yishingiz mumkin. Chunki siz chin maqsadni emas, haqiqatga anglangan maqsadni emas, balki opponentingizga ta’sir o‘tkazish uchun tanlangan maqsadni ko‘zlagan bo‘lasiz. Masalan, agar siz ajralishni asli xoxlamayotgan bo‘lsangiz-u, xotin (er)ingizni bo‘ysundirish uchun ajrim haqidagi gaplarni behudaga ishlatayotgan bo‘lsangiz, opponentingiz sizning fikrlaringizni “chin” qabul qilib, ajrimga rozi bo‘lib qolishi mumkin. “Men-tasdiq”lar ikki tomonni ham samimiylik va rostgo‘ylikka o‘rgatadi. «Men – tasdiqlar»ni qo‘llash bo‘yicha to‘rt talab 1. Birovga har doim uning ismi – sharifini aytib murojaat qiling. Bu hol uni tan olganligingiz va hurmat qilishingiz belgisidir. 2. Nima o‘ylar sizni bezovta qilayotgani, nima tuyg‘ular tashvishga solayotganini ayting. O‘z tuyg‘ularingizni boshqa inson bilan xolis muhokama qiling 3. Muammoni aniqlang. Aniq fikrlang. Hech kim sizdan yaxshiroq aynan sizning xis – tuyg‘ularingizni anglamaydi.

4. Boshqa odamga nimani istayotganingizni ayting. Shuning o‘zi konflikt yechimi uchun turtki bo‘lishi mumkin. “Men – tasdiq”larga misollar Mavjuda, men bilan gaplashmaganingda, men o‘zimni nimagadir aybdorday, hafa bo‘lganday his qilyapman. Men seni hafa qilmoqchi emasman. Men sen bilan uchrashib, shu narsa haqida gaplashmoqchi edim. Nima deysan... Rahim, mening gapimni bo‘lganingda juda hafa bo‘lib ketaman. Menga o‘z fikrimni to‘liq bayon qilib berishim uchun imkon bersang. Dilfuza, men senga yoqmasligim mumkin. Ammo menga ham o‘z fikrlarimni bildirishga imkon bersang. Balki men o‘z fikrlarimni bildirsam, senga ham ular yoqar... Mening fikrlarim senga ma’qul kelmasa, men hafa bo‘lmayman... Karim aka! Men o‘zimning gapimni tushuntira olmadim. Men sizdan hafa emasman. Men sizning fikringizni aniq tushunib olmoqchiman. Men ana shunda nima qilishni aniq bilib olaman. Sizning fikringizni bilib olsam, men xatolikka yo‘l qo‘ymayman. Men o‘zim ham nima bo‘layotganligi bilib olmoqchiman. Baxtiyor, bolam, men xat yozmasang havotirlanaman. Har xil xayollar meni qiynay boshlaydi. Men seni sog‘inaman. Men seni ko‘rgim keladi. Men sen bilan bo‘lgim keladi. Men sendan xabar olsam, tinchlanaman. Men sen bilan gaplashgandek bo‘laman... G‘ulom aka! Men kech kelganingizda havotir olaman. Nima bo‘ldi ekan deb, men o‘ylay boshlayman. Har xil hayollar mening tinchimni buzadi. Ko‘chada falokat ko‘p. Men shundan qo‘rqaman xolos. Menga bir telefon qilib, kech qolayotganligingizni aytib qo‘ysangiz bas. Men sizni xavotirsiz kutishni boshlayman. Men asli siz haqingizda qayg‘uryapman. Men uchun siz begona emassiz. Menga sizdan yaqin odam yo‘q... Mannon Raximovich! Men aslida sizning talablaringiz to‘g‘ri deb o‘ylayman. Men xuddi sizdek komissiyaning nima deyishi bilan qiziqaman va men ham ishga mas’uliyatli yondoshishni xoxlayman. Menga ham komissiya yaxshi gaplarni aytib ketsa, yaxshiku. Men va men boshqargan bo‘linma hamma ishlarni qilyapti... Men

o‘z xodimlarimning saviyasiga ishonaman. Men sizni uyaltirib qo‘ymaslik uchun hamma choralarni ko‘raman. Xotin! Kel, bu yoqqa o‘tir. Men ertalabdan kechgacha bolalarni, oilani boqish uchun harakatdaman. Men uchun bolalar, oilam aziz. Yaxshi kiysin, yaxshi yesin, deyman. Qo‘limdan kelganini qilyapman. Menga xadeb, “ertalabdan kechkacha yo‘qsiz” deganing og‘ir botadi. Men aslida sizlar uchun yashayapman. Menga “pul” bersa ham boshqa xotinga qaramayman... Jon xotin, o‘zingni ham, meni ham qiynama. Men sizlar bilan tirikman. Menga boshqalar kerak emas... Endi esa yuqoridagi “sen”ga asoslangan holatlarni “Men-tasdiqlarga” o‘zgartirishga urinib ko‘ramiz: «Sen qech qachon meni eshitmaysan. Qachon qarasang telefonda gap sotasan. Hech qachon menga e’tibor berib, meni xotirjam eshitmaysan. Faqat o‘zing haqida o‘ylaysan. Senga er, bolalarning otasi kerak emas, senga kiyim-kechak bo‘lsa, bo‘ldi...” – “Meni eshitishingni juda xoxlayman. Telefonda hadeb dugonalarinig bilan gaplashsang, men o‘zimni yakka qolgandek, tashlab qo‘yilgandek xis qilaman. Menga ham e’tibor berishingni, mening gaplarimni ham qiziqib kutishingni istayman. Men senga kerak bo‘lishni xoxlayman. Men ota sifatida sizlar bilan har doim birga bo‘lishni, faqat sizlarni ta’minlovchi inson bo‘lmaslikni kutaman. Mening qadrim bor, shu qadrimni bilishingi va e’zozlashingni istayman” “Sen faqat o‘zingni gapingni uqtirganing-uqtirgan. Xey, boshqa odamlar ham bor. Bizda ham aql bor, bizda ham qalb bor. Faqat sening aytganing bo‘lishi kerak. Bor, bilganingcha hal qil!” – “Mening ham senga gaplarim yig‘ilib qolgan. Mening ham fikrlarimni bilishingni istayman. Men bilan bomaslahat ish qilishing menga har doim ma’qul bo‘ladi. Men shunda “yaxshi xotinga” uylanganman deb o‘ylayman. Men sendan xursand bo‘laman. Men va sen birgalikda hal qilsak bo‘ladi deb o‘ylayman bu masalani..” “Siz ham mundoq odamlarga o‘xshab, gaplashib, xasratlashib o‘tirsangiz-chi. Uydasiz-u, hayollaringiz qayda bilmayman. Kimni o‘ylayapsiz, shu payt-da...” – “Men siz bilan hasratlashib, dardlashib o‘tirishni orzu qilaman. Menga sizning

fikrlaringiz, munosabatingizni bilish juda qiziq tuyuladi. Men sizga hamdard bo‘lishni hoxlayman. Men oramizda har doim iliq munosabatlar bo‘lishi tarafdoriman. Sizni qiynagan fikru o‘ylar menga ham tinchlik bermaydi. Men ularni bilmasamda, ular sizdan ko‘ra ko‘proq mening kayfiyatimni buzadi”. “Men-tasdiqlar”ning ishlatilishi Agar siz o‘z yaqiningizga biror narsa demoqchi bo‘lsangiz-u, uni qanday bildirishni bilolmayotgan bo‘lsangiz, “men-tasdiqlar” sizning usulingizga aylanadi. Ammo “men-tasdiqlar”ni ishlatish ma’lum bir mashqlarni, amaliy tajribani talab etadi. Chunki “men-tasdiq”ning ma’nosi mayinlik va ortga chekinish emas, balki aniq qilib o‘z xissiyotlarini birovga bildirishdir. “Men-tasdiq”ning maqsadi – aniqlik, to‘g‘rilik va samimiylikdir. Shu bilan birga, “men-tasdiq” sizning ziddiyat ichidagi eng so‘nggi so‘zingiz ham emas. U – xulosa ham emas. U – bildirish xolos, aniqlab olish xolos, u – ikki tomon uchun bir-birini tushunishiga qaratilgan qadamdir. “Men-tasdiq” muammo borasidagi muloqotning boshi bo‘lib, u hech vaqt muloqotning va ziddiyatning so‘nggi qarori bo‘la olmaydi. “Men-tasdiq” muammo borasida ikki tomonning ochiqchasiga gaplashuvi, bir birini turtmasdan, bir birini ayblamasdan olib boriladigan samimiy suhbat. U - o‘zini vijdonan va ro‘yrost tutish qobiliyati. U – samimimylik, iliqlik, ochiqlik va to‘g‘rilikni ikki tomon ochib bera oladigan kalitdir. “Men-tasdiq” shaxs meni orqali o‘zi haqida gapirish emas, balki shaxs “meni” orqali o‘z opponentining fikr va o‘ylarini bilish, ularni ochiq aytilishi uchun asos yaratish, boshqa odam xissiyotlarini anglash yo‘lidir. YA’ni, “men-tasdiqlar” bir tomondan shaxsning xissiyotlarini yoritish va anglatishga xizmat qilsa, ikkinchi tomondan, ikkinchi shaxsning o‘z xissiyotlarini ochiq aytish va ro‘yrost gapirishi uchun ham sharoit yaratib beradi. Ammo uni qo‘llaganda birdaniga mo‘jiza yuz beradi-yu, hamma narsa risoladagidek o‘zgaradi-qoladi, deb o‘ylash xato. Ikkinchi tomonni muloqotga chaqira olmasangiz ham, o‘z xissiyotlaringizni qo‘rqmay, ochiqchasiga, bosim o‘tkazmay va tahdid qilmay ayta olganligingiz sizga emotsional yordam beradi, yuragingiz bo‘shaydi. Ba’zan qarshi tomonlar sizninig

nechog‘li hafa qilishganini, siz qanchalik ezilayotganligingizni, xissiyotlaringiz sizga tinchlik bermayotganligini bilmaydi. “Men-tasdiqlar” vaziyatni qarshi tomon uchun mana shunday vaziyatlarni oydinlashtirishga xizmat qiladi. Konfliktlar asli ko‘proq yaqin odamlar orasida sodir bo‘lishini nazarga olinsa, ziddiyat ichidagi yaqinlaringiz sizga aslida “yomonlik” istamayotganligini siz ham bilib olasiz. “Men-tasdiq” ziddiyat sharoitini yashirmay, ro‘yrost va aniq belgilab olinishiga ko‘mak beradi. Shu bilan birga o‘z munosabatlaringizni “men –tasdiq”lar orqali bildirishga urinish jarayonida xohlang-xohlamang, siz “samoanaliz” bilan shug‘ullanishga majbur bo‘lasiz. Buning oqibatida siz o‘zingiz haqingizdagi real haqiqatni ham bilib olasiz, o‘zingizni qayta anglash jarayoni yuz beradi. Eng muhimi, siz uchun nima narsalar qadrli, nima narsalar kerak emas, aynan “men- tasdiq” va “samoanaliz” jarayonlarida bu savollarga ham javob topasiz. Agar birinchi marta “men-tasdiq”larni ishlatish momentini qo‘ldan bergan bo‘lsangiz, boshqa sharoitlarni poylang hamda ularni bir emas, doimiy ishlatib borishga harakat qiling. Optimal darajada o‘zini himoya qilish Agar biror kim sizga qattiq baqirayotgan, sizni xo‘rlayotgan bo‘lsa, uning jahliga jahl bilan javob berish, unga ham baqirish, unga ham aziyatli va nafsoniyatga tegadigan gaplarni qaytarishdan o‘zingizni tuting. Bu vaziyat optimal darajada “men-tasdiqlarni” ishlatish uchun sharoit pishib yetilganligini ko‘rsatadi. O‘zingizning qalbingizda tug‘yon urayotgan va ko‘pirib borayotgan xislaringizni o‘chirishga harakat qiling. Chuqur nafas oling! O‘z maqsadingiz – “men-tasdiqda” butun fikringizni jamlang! Butun borlig‘ingiz bilan ongingiz, tafakkuringizning “men-tasdiqlarni” pishiradigan va tayyorlaydigan nuqtasiga murojaat eting! Tezda “Men-tasdiq” uchun matn hozirlang! 1. Menga ovozingizni ko‘tarib, baqirib gapirganningizda (noxush hodisa) 2. Men o‘zimni xo‘rlangan, azoblangan, beayb aybdordek xis qilaman (noxush hodisaga javob, uning reaksiyasi) 3. Men siz bilan har qanday noxush va bahsli muammoni tinchlik va samimiylikda muhokama etishni istayman (kelib chiqadigan yangi vaziyat)

4. Men sizni juda qattiq hurmat qilaman, shu bois siz bilan “sen-menga” borishni istamayman (opponentingiz o‘zgarishi uchun unga vaziyat yaratilishi). 5. Men sizga nisbatan hurmatsizlikni o‘zimga ep ko‘rmayman. Men sizga iliq munosabatda bo‘lishni istayman. Hurmatingiz bor. Shu bois, men siz bilan to‘g‘ri va samimiy munosabat bo‘lishi tarafdoriman. Siz menga qo‘pol gap qilsangiz, mening ko‘nglim og‘rib qoladi. Mening ham ko‘nglimni og‘ritmang. To‘g‘ri gapni, agar u tanqid bo‘lsa ham, men ham to‘g‘ri qabul qilaman. (opponentingizning xulosaga kelishi va o‘z munosabatini o‘zgartirishi uchun sharoitning to‘liq yaratilganligi). Sezyapsizmi, siz o‘z opponentingizni bir soniyadayoq bir yuz sakson foizga qayirib, ikkalangiz uchun ham yangi muloqot vaziyatini yarata oldingiz. Bir narsani ta’kidlash zarur, bu jumlalarning hammasi osuda va tahdidsiz, ammo qat’iy ovozda aytilishi darkor. Shunday qilib, “man-tasdiqlar” tartib-qoidalari insonlararo munosabatlarda o‘z xissiyotlarini tahdidsiz va adekvat tarzda bayon qilish uchun sharoit yaratib beradi. Sizning xissiyotlaringiz, xulosa va fikrlaringizning aniq va to‘g‘ri qabul qilinishi esa oradagi tushunmovchilikning oldini oladi hamda muloqotning madaniy va osuda o‘tishiga imkon yaratadi.

Adabiyotlar: 1. Karimova S. Kompozitsion mukammallik yo`lida//O`zbek tili va adabiyoti.- 1991.-№6.-B.54-58 2. K.Turdiyeva. Asar syujeti va kompozitsiyasi haqida//Til va adabiyot ta`limi 2001-№3. B. 23-27. 3. Qurbonov T. Portret yaratish uslubi haqida//O`zbek tili va adabiyoti.-1996.- №5.-B.47 4. Zarubejnaya estetika i teoriya literaturi XIX-XX vv.-M.,1987 5. Jirmunskiy V. Teoriya stixa.-L.,1975 6. Uspenskiy B. Poetika kompozitsii.-M.,1970

O'xshashlar

Muomala madaniyati va to‘g‘ri muloqot qoidalari

Boshqaruvda muomala madaniyatining asosiy jihatlari

Akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida nasriy asarlarni o`rganish

O`yin faoliyati orqali bolalar nutqini o`stirish. MTM tarbiyachilari kursi uchun

Zamonaviy tarix darsiga quyiladigan talablar