Mehnat ta`limi dars jarayonida tarbiya. - Pedagogika - Referatlar

Mehnat ta`limi dars jarayonida tarbiya.

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

45.5 KB

Ko'chirib olish

Mehnat ta`limi dars jarayonida tarbiya. Reja: 1. Ixtisodiy tarbiya 2. Estetik tarbiya 3. Tashabbuskorlik. 4. Asbop uskunalarga munosabati tarbiyalash 5. Irodalilikni tarbiyalash.

eshlarni tabielashda xalk mu`arifi sistemasi juda muxim rol` uynaydi bular zimmasiga xaetning turli soxalarida aktiv faoliyatga laekatli bulgan xar tamonlama kamol tapgan ishlar etishtirish, ularda mexnatga, bilimga muxabbat singdirish esh avlodni kolletivizm , vatonga cheksiz sadokat ruxida tarbiyalash vazifalari yuklangan. Maktabning asosiy vazifasi ukuvchilarga mexnat tarbiyasi berishdan, ularda mexnatga va jamoat mulikga ongli munosobatga tarbiyalashdan kasibga kizikishi va biror kasib egasi bulishni tabiyalashdan iborat. Mexnatga va ijtimoyi mulikga ongli munosabat tarbiyalashni mexnatga psixologik jikatdan taergarlik mexnat sevarlikni tarbiyalashdan boshlash kerak. Maktabta mexnatga psixologik jikatdan tarbiyalash bolkiy ijtimoyi faydoli faoliyatga kizikishni ustirishdan va unga kishilik jamiyati uchun mexnatning rolini tushunarli kilib izoxlab berishdan boshlanadi. Boshlangish siniflarda mexnatning faoliyatiga kul mexnati darslari va uz uziga mexnat kursatishning kulda yasaladigan formalarida katnashish jaroenida usadi. Ukuvchilar 5 sinifdan boshlab ukuv ustoxonalari va ukuv tajriba uchaskalarida ishlaydilar. Shu vaktdan boshlabakkishi mexnat faoliyatining ijtimoyi axamieti ularga yanada tushunorlirok bulib borodi. Mexnat dars ukuvchisining vazifasi ukuvchilarda shundoy kunukma va malakalar xosil kilgan xolda ularni ijtimoiy foydali ekanligi tushunarli ish turlari bilan ta`minlashdan iborot. Beriladigan mexnat topshiriklarini ukuvchilar kulidan keladigan bulishi, bajarilgan ishlarni axamietini muntazam ravishda tushuntirib borish mexnat sevarlik fazilatini tarakiy etishning asosi bulib xisolanadi. Mexnat kishilik jamietning normal xaet kechirishi uchun zaruriy shart ekanligi konkret misollor bilan ukuvchilarga tushuntirish kerak. Ukuvchi kishlok jamieti uchun mexnatning axamietini tushuntirish asosida ukuvchilarni uz kuchiga ishonishiga asoslanib

oldiga kuygan maxsadlarga erishish imkonietini beruvchi optimizm kelgusiga ishonich bilan korash xislarini tarbielash imkonietiga ega buladi. Ukuvchilar ukv ustoxanasida ishlaganlarida ularni material va elektor energiyasini tejasga, asbob uskunalar, moslomalarini extiet kilishga vaktdan ratsional foydalanishni urgatish kerak. Ijtimoiy mulikka ongli munosabati muvaffokiyatini tarbiyalashning asosiy shartlaridan biri ukuvchining shaxsiy namuna kursatishi, jixozlar materiallar, asbob uskunalarga ixtietkarlik munosabatida bulishdir. Asbobuskunalariga ixtietsilik bilan bulish ishdan chikarib kuyish, brakni yashirishga urinish kabi xollarda shunday ishlarni kiluvchilarni ukituvchining uziga ayilab kolmasdan. Bundoy ukuvchilar umumiy yigilishlarda muxokoma kilish kerak. Mexnat ta`limi darslarida kasibga xovas va mexr muxabbat tarbiyalanadi. Ukuvchilarda kasibga mexr tarbiyasining zaruriy sharti ularni mexnatga ongli munosabatda bulishlariga erishishdir. Ukuvchida bunday sifatni tarbiyalamay turib kasbga mexr muxabbatni tarbiyalab bulmaydi. Mexnat ta`lim darslarida iroda va xarakter xam tarbielanadi. Mustaxkam iroda va xarakterni muvoffakiet bilan tarbielashga kuyiladigan eng muxim talablardan biri boshlangan ishni oxiriga etkazishdir. Mexnat ta`lim darslarida bitmagan ish kilinmagan ish degan printsip kullaniladi. Agar ukuvchi uziga topshirilgan ishni ajiratilgan normasida tugata olmasa, unga uz ishni darsdan keyin eki maxsus ajiratilgan vaktda tamomlashga imkon berish lozim. Ukuvchi topshirikni bajarishi joroenida biror ukuvchining ishni mustakkil ravishda bajara olmaetganligini kursa unga erdam berish kerak, ammo usha ukuvchiga xech vakt sen laekatsizsang bu ishni bajarish sening kulingdan kelmaydi demasligi lozim. Ukuv ustoxanalarida ishlaetganda ukuvchilarga uz mustakkilliklarini namoyish kilish uchun imkoniet yarotish va ularga tashabbuskolikni xar jixatdan raxbarlantirib turish lozim.

Berilgan vazifani ukuvchi mustakkil bajarishi jaraenida topshirikni tugri xal kilish yulini tanglash uchun uzi mustakkil ravishda xarakat kiloetgan va xech kidan erdam suramaetgan lekin bazi xotolarga yul kuyaetgan bulsa xam ukuvchi uning ishiga arolashmasligi lozim. Ukuvchilarni mana shundoy izlanishiga ukituvchidan ularni ishlarini aloxida etibor bilan kuzatib borishni, belgilangan texnologiyaniayniksa xafsizlik texnika koidalarini buzilish xafi yuz berganda ularni ishlariga aralashishi, ularning yul kuygan xotolarini kursatib bu xotalarning nimalarga olib kelishi mumkinligini aytib berishni talab etadi. Tashabbuskorlik texnika tugaraklarida texnika oid kechalar, maruzalar, munozaratlar ustiradi. Belgilangan koydalarni buzish tashabbus deb xisoblanmaydi. Mexnat ta`lim darslarini jaraenida ukuvchilar kollektivizm ruxida tarbielanadi. Ayniksa ukitishni zveno formada tashkil kilib xar turli texnik modellar taerlashda, xamda darsni yakuniy xismida buyakkol kurinadi. eshlarni Mustakkil xaetga va mexnatga taerlashni tubdan ekshilash maksadida umum ta`lim maktabi oldiga uz ishida ta`limni unumli mexnat bilan kushib olib borish ta`moyilini tularok amalga oshirish vazifasi kuyilgan. Mexnat ta`limidagi unumli mexnatka va ukuv dasturiga kuzda tutilgan unumli mexnatka ajirotilgan vatlar birlashtiriladi, butun unumli mexnat esa ukuvchilar mexnat ta`limida olgan bilim xamda ukuvlar zaminida tashkil kilinadi. Mexnat ta`limiga ajiratilgan vaktni majburiy unumli mexnot xisobiga kupaytirishga imkon beradi, Bu esa umumiy profisional ta`lim sharoittida xam juda mukimdir. Ukuvchilar mexnat (kasib urgatish) ta`limi joroenidan unumli mexnat bilan bir katorda ijtimoyi foydoli mexnatga jalb kilinadilar, Bundoa mexnatga uz uziga xizmat kursatish, kariyalarga karashishi kievon va parklarini tozolash va kibilar kiradi. Ukuvchilar unumli mexnatiga muvoffokiyatini jalbkilinishi uchun bir kancha tashkiliy pedagogik, texnik ixtisodiy, metodik va psixologik-pedogogik talablar bajarilishi kerak. Tashkiliy-pedagogik talablariga kuydagilar kiradi: Ishlob chikarish korxonalari bilan oloka urnatish taergarlik ishlari ruyxatini aniklash; unumli mexnatni ishlab

chikarish mantikaga xos tarizida tashkil kilish; ishlabchikarish rejasini tuzish; Kadrlar tanglash, ukuvchilarning unumli mexnatini pedagogik jixatdan boshkarish mexnat ukutuvchilari va masterlar faoliyatini ishlab chikarishni tashkil kilish joroyanida ukuvchilarning uz-uzi boshkarish organlarini jalb kilish, maktab xamda ishlab chikarish kollektivlarining uz-ora xamkorligi, ukuvchilar unumli mexnatinig sistematik xarakterda bulishi, ukuvchilarning ish urinlarini va mexnat mazmunini rejali ravishda almashtirib turish kollektiv, gruxiy va shaxsiy ish formalarini samarali tarzda kushib olib borish, ukuvchilar mexnatinig xavsizligi. Ishlab chikariladigan maxsulotni rejalashtirish ukuv dasturlari va rejalarini uz vaktida bajarish, ukuv joroening moddi texnik jixozlanishi, (uskunolar, jixozlar, materiallar, xujjatlar va x.k.) ratsional tashkil kilish va tayyorlab kuyish, unumli mexnat ob`ektlarini tugri tanlash maxsulot ishlab chikarish xajmi va muddatlarini belgilash ishning turli formalarini muvoffakiyat bilan kushib olib borish imkonini beradi. Ishlab chikarish (uskunalar,jixozlar, asboblar va x.k)sanoat korxonalarining buyurtmasiga mos kelibgina kolmasdan, balki muayyan talablarga muvoffik tanlangan xamda tsex va uchastkalarga joylashtirilgan bulishi xam kerak. Ukuvchilar ijtimoyi ishlab chikarishiga jalb kilinishi uchun kulay mukid yaratish unumli mexnatni tashkil kilishning muxim psixologik pedogogik sharti xisoblanadi. Avvolo ukuv ishlov chikarishda sanitariya-gigena koydalari va xavsizlik talablari katish bajarilishi shart. Ukuvchilarini ijtimoyi foydaliy unumli mexnatini tashkil kilishda ukuvchilar eshini xususiyatlariga boglik bulgan uch boskichni ajiratib kursatish mumkin unumli mexnat mazmunini tanglashga nisbatan kuyiladigan asosiy talablar, mexnat ob`ektlari ukuvchilarga uz mexnatinig foydaliligi va zarurligini xis etishga, mexnat kunikmalarini uzlashtirishga ma`suliyat bilan endoshishiga, turli xil mosloma va uskunolar, texnik xujjatlar, ishlabchikarishni taerlash texnologiyasi va ishlab chikarishning uzi bilan ta`minot rejalashtirish va xakozolar bilan mukkamolirok tanishishga imkon beradi.

Unumli mexnat joroenida ukuvchilar faoliyatinig natiyjalarini rejalashda, uni tashkil kilishning asosiy ishning muvoffakietini belgilovchi elementlaridan biri xisoblanadi.

O'xshashlar

Mehnat ta`limi dasturining uslubiy taxlili

Xalq ta`limi tizimida psixologik xizmat. Ta`lim-tarbiya jarayonida psixodiagnostika metodikalaridan foydalinish

Mehnat ta`limi darslarida laborotoriya darslarini tashkil qilish uslubiyoti.

Pеdagogika ta`limi jarayonida malaka oshirish kursi tinglovchilarini tabaqalashtirilgan ta`limga o`rgatish

Kasb ta`limi tamоyillari