Didaktika fani va uning vazifalari - Pedagogika - Referatlar

Didaktika fani va uning vazifalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

386 KB

Ko'chirib olish

Didaktika fani va uning vazifalari Reja: 1. Didaktika haqida tushuncha. 2. Bilish – ta‘lim jarayonining metodologik asosidir. 3. Ta‘lim jarayoni mohiyati va uning ikki tomonlama xususiyati. 4. Ta'lim o'qituvchi va o'quvchilarning birgalikdagi faoliyati jarayonidir. 5. Ta'limning ma'lumot beruvchi tarbiyalovchi va rivojlantiruvchi vazifalari.

7. 1. Didaktika haqida tushuncha. Didaktika pedagogikaning bir qismi bo’lib, unda ta‘lim nazariyasi bayon etiladi. Didaktika ta‘lim jarayonining umumiy qonuniyatlarini o’rganuvchi qismidir. Didaktika grekcha so’z bo’lib, «Didayko» - o’qitish, «Didaskol» - o’rgatuvchi degan ma‘noni anglatadi. Uning so’zma-so’z tarjimasi Ta‘lim nazariyasini bildiradi. Ta‘lim nazariyasi ta‘lim jarayoni, uning mohiyatini, ta‘lim qoidalari, usullari hamda tashkiliy formalarini o’z ichiga oladi. Didaktika o’z oldiga o’qitishning o’quvchi-talabalarni har tomonlama tarbiyalash maqsadlariga javob beruvchi umumiy qonuniyatlarini bilib olish vazifasini quyadi. Didaktikaning predmeti ta‘lim-tarbiya muassasasi sharoitida o’qituvchining rahbarligi ostida amalga oshadigan o’quv jarayonidir. Didaktikada ana shu jarayonning qonuniyatlari tadqiq qilinadi, har xil tipdagi ta‘lim-tarbiya muassasalarida beriladigan ta‘lim mazmunini belgilashning ilmiy asoslari, o’qitish vositalari va metodlarining samaradorligini oshirish yo’llari hamda ta‘limning tashkiliy shakllari ishlab chiqiladi. Didaktika pedagogikaning ta‘lim va ma‘lumot berish soxasi hisoblanadi. Shuning uchun ham didaktika fanining predmeti ta‘lim va ma‘lumotdir. Markaziy Osiyo xalqlari tarixida didikatika doir o’lmas asarlar yozib qoldirgan bir qancha buyuk mutafakkirlarimizning xizmatlari beqiyosdir. Vatandoshlarimizdan Al-Xorazmiy, Abu Rayxon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, M. Ulug’bek, A. Navoiy kabi allomalarimiz tibbiyot, mantiq, musiqa, adabiyot, geografiya, matematika kabi ilmlarni o’qitish vositasida avlodlarni tarbiyalash g’oyasini olg’a surdilar. Kaykovusning «Qobusnoma», Nosir Xisravning «Saodatnoma», Yusuf Xos-Hojibning «Qutadg’u-bilig», A. Navoiyning «Maxbubul-qulub» (Ko’ngillar sevgisi) asarlarida ilg’or

pedagogik qarashlar ham ifodalangan. Ular dunyoviy ta‘limni keng rivojlantirishga katta hissa qo’shdilar. Sharqu g’arb ma‘naviy merosi asosida pedagogik jarayondan markaziy o’rin olgan didaktika doimo rivojlanib bordi. Didaktikaning asoschisi XVII asrning buyuk chex pedagog-olimi Yan Amos Komenskiydir. Yan Amos Komenskiy (1594-1670) butun dunyoda pedagogik fikrlar va maktablar taraqqiyotiga juda o’lkan xissa qo’shgan yetuk olimdir. Uning 1632 yilda yozgan «Buyuk didaktika» asari o’qitishni rivojlantirishga g’oyat sezilarli ta‘sirini ko’rsatdi, shuning uchun ham bu asar jahon pedagogikasi oltin xazinasining noyob gavhari hisoblanadi. Yan Amos Komenskiyning insoniyat oldidagi buyuk xizmatlaridan biri- ta‘limning sinf-dars sistemasini ishlab chiqishdan, dars maktabda o’qitishning asosiy shakli ekanligini asoslab berishdan iboratdir. Yevropada didaktikaning rivojlanishida Yan Amos Komenskiydan keyin rus pedagogi K.D. Ushinskiyning ham xizmatlari katta. O’zbekistonda (keyingi yillarda) didiktik ta‘limning tashkil topishi va rivojlanishi A. Avloniy, X.H, Niyoziy, Muhammadrasul Rasuliy, Qori Niyoziy, M. Behbudiy, O. Sharafiddinov kabi pedagog va olimlarning nomlari bilan bog’liq. Mustaqil Respublikamizda 1997 yil 29 avgustda Oliy Majlisning 9- sessiyasida qabul qilingan «Ta‘lim to’g’risida» gi Qonun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturining ishlab chiqilishi ta‘lim-tarbiya soxasida muhim o’zgarishlar va tub islohatlarning o’tkazilishiga asosiy omil bo’ldi. Shu boisdan bugungi kunda ta‘lim-tarbiya muassasalari faoliyatini yaxshilash, shakllantirish, o’qitish tizimini yaxshi yo’lga qo’yish va yangi pedagogik texnologiyalarni joriy etishga erishilmoqda. XX asrdan boshlab didaktika zamonaviy soha sifatida shakllana boshladi. Jumladan, pedagogika-psixologiya sohasida yangi yo’nalishlar,

o’qitishning ilg’or pedog о gik texnologiya asosidagi o’qitish usullari kulami rivojlandi. Yangi pedagogik texnologiya asosida o’qituvchilar faoliyati shakllanmoqda, shuningdek masofaviy ta‘lim, axborot texnologiyasi yordamida dars berish hozirgi zamonaviy o’qituvchining faoliyatida ko’rinmoqda. 7 . 2. Bilish – ta‘lim jarayonining metodologik asosidir. Bilish bu avvalo sezishdan, hissiy sezishdan boshlanadi. Bilish jarayoni kabi ta‘lim jarayonida ham o’quvchi bilmaslikdan bilishga, noaniq bilishdan aniqroq bilshgacha bo’lgan yo’lni bosib o’tadi. Ushbu jarayonda hissiy idrok etish ham, abstrakt tafakkur ham, amalda sinab ko’rish ham bo’ladi. Bilish ikki pallaga – nazariya va amaliyotga bo’linadi. Nazariya yangi bilimni, yangicha bilishni ifodalovchi tizimli fikrdir. Nazariya har xil shakllarda ifodalanadi: aksioma, teorema, qonun, formula, grafik, raqam va shu kabilar. Nazariyada g’oya shakllanadi. Amaliyot bilimlarning haqiqiyligini ko’rsatuvchi mezondir. Kuzatish, tajriba, o’zgartirish, yaratish, - bular amaliyot shakllariga kiradi. Amaliyot ijtimoiy hayot va tabiatning murakkab jarayonlarini bilib olishda inson uchun asosiy qurol bo’lib xizmat qiladi. Ilmiy bilishning vazifasi hodisalarning mohiyatini, ularning rivojlanish qonunlarini ochishdangina emas, balki biron-bir qonunning qay tariqa namoyon bo’lish sabablarini ham ko’rsatib berishdan iborat. Ilmiy omil ilmiy bilishning elementi bo’lib kuzatish, tajriba asosida qo’lga kiritiladi, omilga asoslanmagan bilimning ilmiy qiymati, amaliy faoliyat uchun ahamiyati ham bo’lmaydi. O’rta Osiyoning buyuk mutafakkirlari bilishda omillarni o’rganishga katta e‘tibor berganlar. Abu Nasr Forobiy (873-950) bilimning elementi bo’lgan omillarni o’rganishga katta ahamiyat beradi. Uning fikricha, bilimning asosini mavjud narsa va hodisalarni inkor ettiradigan omillar

tashkil etadi. Ibn Sino (980-1037) kasallikni vujudga keltiruvchi omillarni o’rganish asosida kasalliklarni turlarga ajratadi va davolash usullarini ishlab chiqdi. A. Beruniy (973-1048) tabiat hodisalari sirlarini o’rganishda tajriba, empirik kuzatish va ular asosida olingan faktlarga asoslanadi. Demak, bilish sezishdan boshlanadi. Sezish tevarak-atrofdagi voqelik, narsa va hodisalarning sezgi organlarimizga ta‘sir etuvchi ayrim sifat va xossalarining ongimizda aks etishidir. Sezgilar – odam haqidagi barcha bilimlarimizning boshlang’ich manbaidir. Ammo ilmiy asosda bilishda, masalan, olimning bilishi bilan o’quvchining bilish faoliyati o’rtasida umumiylik bo’lsa ham lekin, ular bir-biridan farq qiladi. Olimlar olamni bilib olib, ilgari fanga ma‘lum bo’lmagan yangi haqiqat-g’oyalarni kashf etadilar, yangi qonuniyatlarni aniqlaydilar va shu tariqa fanning ilgarilab ketishiga imkon yaratadilar. O’quvchilar esa ta‘lim jarayonida olamni bila borib, o’zlari uchun ilgari noma‘lum bo’lgan, biron fan kashf etgan va odamlarning ijtimoiy-tarixiy amaliyotida tekshirib ko’rilgan yangi fikr, narsa va hodisalarni bilib oladilar. O’qituvchi o’quvchilarni olimlar tomonidan yaratilgan bu qonunni, g’oya va bilimlarni bilishga to’g’ri, yengillashtirilgan, v а qt jihatidan qisqa yo’ldan olib boradi. Ana shu jarayonda o’quvchining bilimlarni o’zlashtirishga faol munosabatda bo’lishi uning bilish faoliyatini aktivlashtirishga yordam beradi. 7 . 3. Ta‘lim jarayoni mohiyati va uning ikki tomonlama xususiyati. Jarayon – bu lotinchadan olingan bo’lib, oldinga harakat qilish tushuniladi. Ta‘lim jarayonining mazmunini bilim, ko’nikma va malakalar tashkil qiladi. Ta‘lim jarayoni - o’quvchi (talaba)ning bilmaslikdan bilishga tomon, oddiydan murakkabga tomon, uncha tuliq bo’lmagan bilimdan ancha to’liq, aniqroq va chuqurroq bo’lgan bilim tomon sodir bo’ladigan jarayondir. Bu o’qituvchi rahbarligida amalga oshiriladi. O’qituvchi bilim egallash yo’llarini

o’quvchi-talabalarga ko’rsatadi, ya‘ni kishilik jamiyati tomonidan bor, hamda bunday bilimlarga ega bo’lmagan bola ongida vositachilik qiladi. O’qituvchining faoliyati tufayli ta‘lim puxta uylab chiqilgan maqsad, mazmun va dasturlar asosida olib boriladigan jarayonga aylanib, kutilgan natijalarni beradi. O’quvchi-talabalar ta‘lim jarayonida olamni bila borib, o’zlari uchun ilgari noma‘lum bo’lgan, biron fan kashf etgan va odamlarning ijtimoiy tarixiy amaliyotida tekshirib ko’rilgan yangi narsalarni bilib oladilar. Demak o’quvchilar ta‘lim jarayoni orqali bilim bilan qurollanadi. Ta‘lim jarayoni ikki faoliyat - o’qituvchi va o’quvchi (talaba) larning birgalikdagi faoliyatini o’z ichiga oladi. Demak, ta‘lim jarayoni ikki yoqlama xarakterga ega, chunki unda ikki tomon o’qituvchi va o’quvchi qatnashadi. O’qituvchi ta‘lim jarayonini tashkil etish uchun o’quv materialini tanlaydi va ta‘limni tashkil etish yo’llarini belgilaydi. U ta‘lim jarayonida o’quvchi (talaba) faoliyatini boshqaradi va rahbarlik qiladi. O’qituvchining faoliyati o’quv materialini bayon qilishdan, o’quvchilarda fanga qiziqishni tarkib toptirishdan, o’quvchi-talabalarning mustaqil mashg’ulotlariga rahbarlik qilishdan, ularning bilim, ko’nikmalarini tekshirish, rag’batlantirish va bilim darajalarini xolis baholashdan iboratdir. O’qituvchi faoliyatining muvaffaqiyati avvalo u ta‘limning mazmuni, metodlari va tashkiliy shakllaridan umumiy didaktik printsiplarni qanchalik to’g’ri amalga oshirishiga bog’liq. O’qituvchining faoliyati ta‘lim jarayonining tashqi tomonini tashkil qiladi, chunki u o’qitadi, ta‘lim beradi. O’qitish jarayonining ikkinchi tomoni o’quvchining faoliyati bo’lib, u o’quv fani materiallarini o’zlashtirishdan iborat. O’quvchi faoliyati ichki jarayonini tashkil etadi, ya‘ni u o’qituvchi bergan bilimni o’qib, tushunib oladi. O’qitish bilishdan farqli o’laroq o’qituvchi rahbarligida amalga oshiriladi. Ta‘limning asosiy maqsad, vazifasi yosh avlodni ilmiy bilimlar,

ko’nikma va malakalar bilan qurollantirishdan iboratdir. Ta‘lim jarayoni (o’quv jarayoni) quyidagi tuzilishga ega: 1-rasm Ta‘lim jarayonida fanning eng zaruriy, eng muhimlari asosi o’rganiladi. Buning uchun o’qituvchi o’quvchiga bilim berar ekan, uni soddadan murakkabga, umumiydan xususiyga yetaklaydi, xulosalar chiqarishga, hayotda ishlab chiqarishda qullay bilishga o’rgatadi. O’qituvchi o’z fanini qanchalik sodda bayon qilmasin, u chuqur ilmiy bo’lishi lozim. O’qituvchi bilimlarni o’rgatar ekan, o’sha jarayonda bolalarning imkoniyatlarini o’rganadi, qiyinchiliklarini ko’radi, ularni bartaraf etish choralarini izlaydi. O’qituvchi yoshlarni yangi bilimlarni faol idrok qilishga, uni hayotda qullay olishga tayyorlaydi. Bu tasodifiy hodisa bo’lmay, o’quv jarayonining mantig’i shuni taqozo etadi. O’quvchi (talaba) lar o’qituvchi sabog’ini o’zlashtirish jarayonida bilimlarni idrok qilish, tushunish, mustahkamlash hamda ularni amalda qo’llash bosqichlaridan iborat bo’ladi. Ta‘lim jarayonida ana shu ikkala tomon yaxshi qatnashmasa ta‘lim jarayoni yaxshi natijaga erishmaydi. Chunki o’qituvchi ham, o’quvchi ham ta‘lim jarayonining asosiy tarkibi hisoblanadi. Shu boisdan ta‘lim jarayonida bu ikki tomondan bittasi, ya‘ni o’qituvchi yoki o’quvchi qatnashmasa ham ta‘lim jarayoni amalga oshmaydi.

O’qituvchi o’quvchi (talaba) lar ishining borishini kuzatish va ular erishgan natijalarni baholash asosida o’zining ko’rsatmalari, yo’naltiruvchi savollari, tegishli tushuntirishlari va hokazolar bilan yoshlarning o’quv faoliyati jarayoniga tuzatishlar kiritadi. O’qituvchi hozirgi zamon talablariga javob beradigan yuksak axloqiy-ma‘naviy sifatlarga ega bo’lgan, chuqur bilim va mahorat egasi bo’lishi lozim. O’quvchilarda bilimga qiziqish va ishtiyoqni tarbiyalash, ularni hozirgi zamon dunyo taraqqiyoti darajasida bilimlar bilan qurollantirish kerak. Shu bilan birga o’qituvchi yosh avlodni hayotga, ongli mehnat va kasb tanlashga tayyorlashi, ularning axloqiy, huquqiy, etik va estetik bilim va mahoratlarining rivojlanishiga e‘tibor qaratishi lozim. 7 . 4. Ta'lim o'qituvchi va o'quvchilarning birgalikdagi faoliyati jarayonidir. O ’ qituvchiningko ’ pqirralivamurakkabfaoliyatizaminidayoshavlodniodo bli , e ‘ tiborliqilibtarbiyalash , ularniilmiybilimlarbilanqurollantirishkabivazifalaryotadi . Bularniamalgaoshirishesao ’ qituvchiningxilmaxilfaoliyatigabog ’ liq : yoshlarnio ’ qitish , maktabdanvasinfdantashqaritarbiyaviyishlarnitashkiletabilishvao ’ tkazish , ota - onalaro ’ rtasidapedagogiktarg ’ ibotishlarnitashkiletabilishxamdao ’ tkazishvaha kozo . Bularningbarchasio ’ qituvchidanchuqurbilimlargaegabo ’ lishni , o ’ zsoxasinimukammalbilishni , bolalarnisevishnitalabetadi . Ta'lim bilish faoliyatining turi sifatida bir necha asosiy ma'noni anglatadi. Ya'ni bu: o'quvchilarda bilim, malaka va ko'nikmalarni hosil qilish; ularda dunyoqarash, fikr va e'tiqodlarni shakllantirish;o'quvchilarning o'qimishli, madaniyatli, ma'naviyatli bo'lishga erishish; ularning bilish qobiliyatlarini o'stiradigan jarayondir iborat.

Ta'lim jarayoninig ikki toionlama harakteri. O'qitish jarayoni ikki faoliyatni ya'ni o'qituvchi va o'quvchi faoliyatini o'z ichiga oladi. O'qituvchi faoliyati o'quv materiallarini bayon qilishdan, o'quvchilarda fanga qiziqishni tarkib topdirishdan, ularning mustaqil ishlariga, ko'nikmalarni hosil qildirish, ularni tekshirish, o'qishga xohishini uyg'otish, rag'batlantirish kabi butun faoliyatini xolis baholashdan iboratdir. O'qitish jarayonining ikkinchi tomoni o'quvchining faoliyati bo'lib, u o'quv fani materiallarini o'zlashtirishdan iborat. Ta'limning asosiy maqsadi o'quvchilarni ilmiy bilimlar, ko'nikma va malakalar bilan qurollantirishdan iboratdir. Bular asosan o'quvchilarda kuzatuvchanlik, tafakkur, xotira kabi bilish qobiliyalari o'stirib boradi, ularda e'tiqod tarbiyalanadi. Maktabda ta'limi uchta funksiyani bajaradi. Ya'ni: birinchi funksiyasi o'quvchilarga biror-bir fandan tegishli ma'lumot beradi. Bu har bir fanning xususiyati va mazmunidan kelib chiqadi. Ikkinchi funksiyasi o'rgatayotgan, berayotgan ma'lumot mazmuniga mos tarzda o'quvchilarni tarbiyalaydi ya'ni, ilmning amaldagi ahamiyatini, unga o'quvchining munosabatini, kishilarga xos insoniy fazilatlarni tarkib toptiradi, xullas inson shaxsini shakllantiradi. Uchinchi funksiyasi, ta'limning ma'lumot va tarbiyalovchi funksiyalari o'quvchi shaxsini rivojlantiradi, umuman etuk shaxsni shakllantirishga yo'naltiradi. Maktablarda ta'lim uchta funksiyani bajaradi: Birinchidan o'qitayotgan fandan o'quvchilar uchun hali noma'lum bo'lgan ilmiy bilimlar bilan tanish- tiradi. Har bir o'qituvchi o'zi o'qitadigan fan bo'yicha o'quvchilarni ilmiy bilimlar berish vazifasini amalga oshiradi. Ana shu vazifa ta'limning o'rgatuvchi funksiyasi deyiladi. Masalan, matematika fanidan hisob kitobga oid bilimlar berib boriladi. Shu bilan bir vaqtda dars jarayonida shu fanning ilmiy bilimlariga asoslanib o'quvchiga tarbiyaviy ta'sir ko'rsatadi. Masalan, oldingi

misolimizdagi matematika fanining inson hayotidagi ahamiyati, o'rni muhimligini tarbiyalaydi. Ana shu funksiyasi ta'limning tarbiyalovchi vazifasini yuzaga keltiradi. 7.5. Ta'limning ma'lumot beruvchi tarbiyalovchi va rivojlantiruvchi vazifalari. Ta'lim jarayonida o'quvchilarning bilimlarini tarkib toptirib, ko'nikmalarni shakllantirib, umumiy rivojlanishi ta'minlanadi. Yuqoridagi funksiyalar har bir fanning mazmuni, harakteri va xususiyatlaridan kelib chiqib amalga oshiriladi. Bu funksiyalarni har qanday mutaxassislar bilishlari va amalda tadbiq etishlari darkor. Bu funksiyalar ta'limda o'zaro uzviy bog'liqlikda amalga oshiriladi.Buni quyidagi ko'rinishda tasavvur qilish mumkin: Ta'lim + tarbiya= rivojlantirish. Ta'limning o'sib boruvchi funksiyasi. Ta'lim va tarbiya jarayonlari inson shaxsini o'stiradi. Shunday ekan pedagogikada ta'limning o'sib borishi to'g'risida gapirimaslik mumkin emas. Hayot shu narsani isbot qilyaptiki, ta'lim jarayonining maxsus o'sib boruvchi yo'nalishi samarali bo'lgandagina o'quvchilar faoliyatining hissiy idrok, harakat, intelektual, irodaviy, emosional motivlari sifatlarining rivojlanishi mumkin. Shu sabablarga ko'ra pedagogikada 1960 yillarda maxsus ta'limning o'sib boruvchi funksiyasi degan termen paydo bo'ldi. Ta'lim jarayoning o'sib borishni alohida ta'kidlab ko'rsatish kerak.Bunda o'quvchilarning o'qish faoliyatlariga ta'limning o'sib boruvchi ijodiy elementlarini kiritish bilan ta'lim mazmuni va metodlarini kengaytirib borishimiz talab etiladi. O'sib boruvchi ta'limning turli muammolarini taraqqiy ettirishda, uning turli - tuman prinsiplarini va vositalarini rivojlantirishda didaktlar

L.V.Zankov, N.A.Menchinskaya, D.B.Elkonin, V.V.Davidov, M.A. Danilov, M.N.Skatkin munosib hissa qo'shdilar. Inson kamoloti taffakursiz bo'lmaydi. Yuqorida biz ko'rib o'tganimizdek inson shaxsining hamma tomonlarini qamrab olmog'i kerak. Shuning uchun ham hozirgi zamon didaktikasi ta'limning o'sib boruvchi funksiyasini takomillashtirish yo'llarini qidirmoqda. Bular hammasi ta'lim va tarbiyaning hal etilishiga bog'liq. Ilmiy axborot oqimining shiddat bilan o'sib borayotganligi shunga olib kelmoqdaki, yil sayin ilmiy bilimlarning umumiy miqdori bilan ularning maktab yoki oliy o'quv yurtida o'zlashtirilayotgan qismi o'rtasidagi farq ortib bormoqda. Birorta ham o'quv yurti kishiga uning ishlashi uchun zarur bo'la digan bilimlarning hatto kichik bo'lagini ham berishga qodir emas. Hayotning jo'shqin sur'atidan orqada qolmaslik uchun umr bo'yi o'sish, o'sib - o'rganish, o'z bilimlarini to'ldirib borish zarur. Ikkinchi vazifa ta'limning harakterini qayta qurish bilan bog'langan. Tahlilni ta'limni intensivlashtirish muammosidan boshlaymiz. L.V.Zankov ancha mashhur yangi didaktika ta'lim tizimini (kichik maktab yoshdagi o'quvchilar uchun) ishlab chiqgan. Bu tizimiga quyidagi prinsiplar asos qilib olingan: 1. Ta'limni yuqori darajadagi qiyinchilik asosida (qiyinchilik mezoniga qat'iy rioya qilgan holda) qurish. Faqat ana shunday ta'lim, deb ko'rsatib o'tadi L.V.Zankov, jiddiy aqliy ish olib borish uchun oziq berishi hamda o'quvchilarning tez va ildam tez ravishda rivojlanishiga ko'maklashuvi mumkin; 2. Materialni tez sur'at bilan o'tish (yana aqlga to'g'ri keladigan chegarada); ta'limning bilishga ta'lluqli tomonining, nazariy bilimlarning salmog'ini keskin tarzda oshirish. Materialni egallashga olib boradigan yo'l olingan ma'lumotlarni uzviy o'zaro bog'liq holda, o'qituvchining savollariga mustaqil ravishda javob izlash, o'z - o'zini nazorat qilish, o'z - o'zini tekshirish yordamida chuqur anglab olishdir.

Ko'rsatib o'tilgan prinsiplarga muvofiq ravishda tashkil etilgan ekspremental ta'lim shuni ko'rsatadiki, o'quvchilar ancha chuqur va mazmunli bilim olibgina qolmay, balki ularning aqliy aktivligi ortadi, yuqori darajadagi intelektual rivojlanishi ta'minlanadi, o'qishga ijobiy munosabati tarbiyalanadi.

O'xshashlar

Didaktika fani va uning vazifalari. Ta'lim mazmuni. Ta'lim qonuniyatlari va qoidalari

Mutahassislikka kirish fani va uning vazifalari

Tasviriy san’at o’qitish metodikasi fani, uning maqsad va vazifalari

Pedagogika fani. Uning maqsadi, vazifalari va ilmiy tadqiqot usullari

Didaktika - ta'lim nazariyasi